Tìm Hiểu Kinh Phật – TRUNG BỘ KINH – Ratthapala

TRUNG BỘ KINH – BÀI KINH SỐ 82

Ratthapala

I. TOÁT YẾU

Ratthapàla Sutta – On Ratthapàla.

The story of a young man who goes forth into homelessness against the wishes of his parents and later returns to visit them.

Về Ratthapàla.

Chuyện về một thanh niên cưỡng lại ước muốn của cha mẹ mà đi tu, và sau trở về thăm cha mẹ.

II. TÓM TẮT

Khi Phật đến thuyết pháp tại thị xã Thullakotthita, người trẻ tuổi con nhà giàu nên Ratthapàla xin cha mẹ theo Phật xuất gia. Cha mẹ không cho, Ratthapàla bèn tuyệt thực gần chết nên cha mẹ buộc lòng được cho phép. Ratthapàla được xuất gia, thọ đại giới [ 1 ]. Chẳng bao lâu ông chứng quả A la hán [ 2 ]. Sau khi chứng quả, tôn giả Ratthapàla xin Phật về nhà thăm cha mẹ .

Khi về đến làng cũ, Ratthapàla tuần tự khất thực đến nhà cha mẹ. Người cha không nhận ra nên mắng nhiếc xua đuổi, nghĩ chính những người này đã khiến con mình bỏ nhà ra đi. Khi tôn giả bỏ đi, trông thấy người tớ gái đem cháo thiu [ 3 ] đi đổ, ông bảo hãy trút vào bát của mình. Nữ tỳ đến gần để trút cháo, nhận ra tiểu chủ bèn vào báo tin. Ông bà chạy ra, bảo : ” Ồ con, có chứ [ 4 ] … sao ngồi đấy ăn cháo thiu mà không đi vào nhà của con ? ” Tôn giả nói ông không có nhà, ông có đến khất thực tuy nhiên chỉ nhận được những lời mắng nhiếc. Rồi ông nhận lời cha mẹ hôm sau đến dùng cơm .

Người cha sửa soạn đón tôn giả, cho chất vàng bạc của cải thành đống, lấy màn che lại ; và bảo những bà vợ cũ của tôn giả trang sức đẹp lộng lẫy để nghênh tiếp. Khi tôn giả vào nhà, ông chỉ đống vàng mà khuyên tôn giả hãy hoàn tục tu tại gia, làm phước bố thí. Tôn giả khuyên hãy đổ toàn bộ xuống sông, vì đấy là nguồn gốc của sầu bi khổ não cho gia chủ. Kế đến, những bà vợ đi ra ôm chân tôn giả mà hỏi có phải vì mê thiên nữ nên đi tu để được lên đấy. Tôn giả bảo thưa bà chị, không phải vì mục tiêu sanh thiên mà bần tăng xuất gia tu phạm hạnh. Khi ấy những bà vợ cũ lăn lóc nói chồng giờ đây lại gọi mình bằng bà chị. Tôn giả bảo gia chủ muốn bố thí món ăn thì hãy dọn ra, chớ có phiền nhiễu ngài. Người cha mời tôn giả ăn .

Ăn xong tôn giả đọc một bài kệ nói đến tính dơ uế, khổ, vô thường của thân xác nhưng lại được tô điểm [ 5 ] để lừa bịp kẻ ngu. Rồi ngài đi vào rừng của vua để nghỉ trưa. Vua Koravya nghe tôn giả [ 6 ] trở về bèn cho thắng cỗ xe đến thăm. Khi gặp tôn giả, vua hỏi người đời vì bốn sự suy vong mà đi tu, là lão suy, bệnh suy, tài suy, thân suy. Nay tôn giả không có bốn cái suy ấy thì cớ gì xuất gia. Tôn giả đáp vì bốn điểm thuyết giáo của đức Thế tôn :

1. Thế giới vô thường, đi đến diệt trừ [ 7 ] ,

2. Vô hộ vô chủ [ 8 ] ,

3. Vô sở hữu [ 9 ] ,

4. Luôn luôn thiếu thốn khát khao [ 10 ] .

Vua rất hoan hỉ với lời lý giải của tôn giả .

III. CHÚ GIẢI

1. Phật công bố vị này là bậc nhất trong những vị xuất gia với lòng tin, vì ông đã sẵn sàng chuẩn bị liều chết để được cha mẹ được cho phép đi tu. Có những vần thơ của ông trong Trưởng lão kệ 769 – 93 .

2. Mặc dù kinh nói ” Chẳng bao lâu ” nhưng theo Kinh sớ, Lại Tra Hòa La phải mất 12 năm mới đắc quả A la hán. Ðiều này có vẻ như đúng khi ta xét sự kiện rằng phụ vương không nhận ra ông khi ông vừa quay trở lại .

3. àbhidosikam kummàsam, Nanamoli dịch kummàsam là bánh mì, nhưng ở đây rõ ràng nó có chỉ một thức ăn thuộc chất lỏng. Theo Kinh sớ, thức ăn này làm bằng lúa mạch .

4. Người cha muốn nói : Này con thân yêu, tất cả chúng ta có gia tài, không phải là những kẻ bần hàn ; vậy mà con lại ngồi ăn cháo thiu tại đây một nơi như thế này. Tuy nhiên vì quá đau buồn ông ta không hề nói hết câu .

5. Bài kệ rõ ràng ám chỉ những bà vợ cũ trang sức đẹp xinh đẹp để dụ tôn giả hoàn tục. Một điều lạ là trước khi ông xuất gia, kinh không nói gì đến những bà vợ .

6. Kinh sớ : Nhắc đến tôn giả, vua thường ca tụng ngài với đình thần rằng, người trẻ tuổi ấy đã thao tác khó làm, là từ bỏ một gia tài lớn mà ra đi, không ngoái lui cũng không nhìn hai bên .

7. upanìyati loko addhuvo. Kinh sớ : Thế giới bị cuốn phăng về hướng già chết .

8. attàno loko anabhissaro. Kinh sớ : không ai hoàn toàn có thể cho nó một chỗ trú hay an ủi nó với một chỗ ẩn nấp. Lời này đương nhiên không phủ nhận một chỗ phụ thuộc thoát khỏi thế tục, tức là cái mà diệu pháp đem lại .

9. assako loko sabbam pahàya gamanìyam. Không có gì của mình, phải từ bỏ toàn bộ để đi tới .

10. uno loko atitto tanhàdàso .

IV. PHÁP SỐ

4 sự suy vong : thân suy, tài suy, lão suy, bệnh suy ;

4 điểm thuyết giáo : vô thường, vô ngã, khổ và không .

Năm dục tăng trưởng .

V. KỆ TỤNG

Thanh niên con nhà giàu

Tên Ratthapàla

Xin theo Phật xuất gia

Cha mẹ không được cho phép .

Chàng thanh niên tuyệt thực

Với dự tính thiết tha

Sẽ chết hoặc xuất gia

Cha mẹ đành đồng ý chấp thuận .

Xuất gia thọ đại giới

Chẳng bao lâu chứng quả

Thành vị A la hán

Ông xin về thăm nhà .

Khi trở về làng cũ

Tuần tự đi khất thực

Ông đến nhà cha mẹ

Người cha không nhận ra

Bị mắng nhiếc xua đuổi

Tôn giả bèn bỏ đi

Lại gặp người nữ tì

Ðem cháo thiu đi đổ .

Hãy trút bỏ cháo ấy

Vào bát của bần tăng

Khi nữ tỳ tiến lại

Liền nhận ra gia chủ .

Nghe nữ tỳ hô hoán

Ông bà vội chạy ra

– Ồ con, nhà con đấy

Tại sao không vào nhà ?

“Bần tăng không nhà cửa

Có đến để xin ăn

Nhưng không được đồ ăn

Chỉ được lời nguyền rủa. “

Cha mẹ mời tôn giả

Hôm sau đến dùng cơm

Và trở vào sẵn sàng chuẩn bị

Dụ con về cố hương .

Ông chất vàng thành đống

Che khuất sau tấm màn

Và bảo những con dâu

Trang sức để đón chàng .

Khi tôn giả vào nhà

Người cha khuyên hoàn tục

– Tất cả gia tài này

Tha hồ con làm phúc

“Nếu gia chủ cho tôi

Hãy đổ xuống sống Hằng

Vì đấy là nguồn gốc

Của sầu khổ đau thương “

Các bà vợ bước ra

Khóc ôm chân tôn giả

– Phải chăng vì thiên nữ

Mà chàng bỏ đi tu .

“Thưa này các bà chị

Bần tăng đi xuất gia

Không phải vì mục tiêu

Ðược tái sinh thiên giới. “

Các bà vợ lăn khóc

– Ối giời, làng nước ơi

Chồng tất cả chúng ta dở hơi

Gọi tất cả chúng ta bằng chị .

Tôn giả thưa cha mẹ:

” Thưa gia chủ nếu muốn

Hãy bố thí đồ ăn

Chớ phiền nhiễu bần tăng. “

Sau khi đã ăn xong

Tôn giả đọc bài kệ

Nói thực ra thân xác

Bất tịnh, khổ, vô thường

Dù điểm phấn tô son

Chỉ kẻ ngu sa lưới .

Rồi ngài đi vào rừng

Vừa khi vua đi tới .

Vua đến gặp tôn giả

Và nói : – Người ở đời

Thường từ bỏ thế tục

Vì bốn sự suy vong :

Có người vì già yếu

Có kẻ lắm bệnh tật

Người vì hết tiền tài

Kẻ vì mất người thân trong gia đình .

Lão, bệnh, tài, thân suy

Cả bốn thứ suy vong

Nơi tôn giả đều không

Cớ gì bỏ thế tục ?

“Tôi từ bỏ thế tục

Vì bốn điểm thuyết giáo

Của đấng đại đạo sư

Mà tôi thấy chân thực .

Một, thế gian vô thường

Hai, vô hộ vô chủ

Ba là vô chiếm hữu ,

Bốn thiếu thốn khát khao

Thân này là vô thường

Ðang đi đến diệt trừ

Khi thấy biết như vậy

Từ bỏ không vấn vương

Khi thân bị bệnh khổ

Có gia tài, huyết thống

Cũng không bớt đớn đau :

Thân vô hộ vô chủ .

Dù tiền của dẫy đầy

Chết đâu mang theo được

Ra đi bàn tay trắng

Vô chiếm hữu, thân này .

Người ở địa vị nào

Cũng nô lệ tham ái

Luôn thiếu thốn khát khao

Vì lòng tham không đáy .

Thực chứng lời Phật dạy

Thấy nguy dục tăng trưởng

Tôi xuất gia tu hành

Hạnh sa môn tối thượng. “

Nghe bốn điểm thuyết giáo

Của bậc thầy trời, người

Ðược tôn giả tiến hành

Vua vô cùng hoan hỉ .

– ooOoo –

Trích nguồn: Giáo trình do Ni sư Thích Nữ Trí Hải biên soạn,

y cứ theo bản dịch của Hòa thượng Thích Minh Châu,

với phần Anh ngữ của Hòa thượng Nanamoli

Xem rất đầy đủ bài kinh : Kinh Ratthapàla

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Tin Tức