Khái niệm lạm phát, tỉ lệ lạm phát và thao túng tiền tệ là như thế nào?

Lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo một khoảng thời gian nhất định, làm cho đồng tiền bị mất giá trị hơn so với trước. 

Khi mức giá chung tăng cao, một đơn vị chức năng tiền tệ sẽ mua được ít sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ hơn so với trước đây, do đó lạm phát phản ánh sự suy giảm nhu cầu mua sắm trên một đơn vị chức năng tiền tệ .

Lạm phát có thể xảy ra ở mọi quốc gia sử dụng tiền mặt để làm trung gian thanh toán, nó được coi như một hiện tượng kinh tế tự nhiên mà đất nước cũng từng trải qua. Đơn vị tính là phần trăm (%).

Có thể phân loại lạm phát thành ba mức độ khác nhau gồm có :

  • Tự nhiên : 0 đến dưới 10 % .

  • Phi mã : 10 đến dưới 1000 % .

  • Siêu lạm phát : trên 1000 % .

Nền kinh tế tài chính lạm phát là một trong những nguyên nhân tạo nên đời sống nghèo nàn, khó khăn vất vả cho người dân .

1.2 Tỷ lệ lạm phát là gì?

Tỷ lệ lạm phát là tốc độ tăng mặt bằng giá của nền kinh tế. Nó cho thấy mức độ lạm phát của nền kinh tế. Thông thường, người ta tính tỷ lệ lạm phát dựa vào chỉ số giá tiêu dùng hoặc chỉ số giảm phát GDP. Tỷ lệ lạm phát có thể được tính cho một tháng, một quý, nửa năm hay một năm.

Tỷ lệ lạm phát có ý nghĩa là thước đo tỷ suất giảm xuống nhu cầu mua sắm của đồng xu tiền. Nó là một biến số được sử dụng để đo lường và thống kê lãi suất vay thực cũng như để điểu chỉnh mức lương .
Công thức tính tỷ suất lạm phát

– Tính theo CPI

Nếu Po là mức giá thành trung bình của kỳ hiện tại và P-1 là mức giá của kỳ trước, thì tỷ suất lạm phát của kỳ hiện tại là :

Tỷ lệ lạm phát = 100% x [(P­o – P1)/P1]

–  Tính theo chỉ số giảm phát GDP

Ví dụ : Tỷ lệ lạm phát 2011 so với năm 2010 được tính như sau :

Tỷ lệ lạm phát 2011 = 100 x (Chỉ số giảm phát GDP 2011 – Chỉ số giảm phát GDP 2010) / Chỉ số giảm phát GDP 2010

1.3 Nguyên nhân lạm phát?

Có rất nhiều nguyên do góp thêm phần làm ngày càng tăng thực trạng lạm phát ở những nước lúc bấy giờ. Cụ thể :

a) Lạm phát do cầu kéo

Khi nhu yếu thị trường về một loại sản phẩm hay dịch vụ nào đó tăng lên sẽ khiến Ngân sách chi tiêu của loại sản phẩm, dịch vụ đó tăng theo. Giá cả của những mẫu sản phẩm khác cũng theo đó tăng lên, dẫn đến sự tăng giá của hầu hết những loại sản phẩm & hàng hóa trên thị trường. Tức là khi nhu yếu tiêu dùng của thị trường tăng dẫn đến “ lạm phát do cầu kéo ” .
Ví dụ : Ở Nước Ta, giá xăng tăng lên kéo theo giá cước taxi tăng lên, giá thịt lợn tăng, giá nông sản tăng …. là một ví dụ nổi bật của lạm phát do cầu kéo .

b) Lạm phát do chi phí đẩy

giá thành đẩy của những doanh nghiệp gồm có tiền lương, giá thành nguyên vật liệu nguồn vào, máy móc, thuế … Khi Chi tiêu của một hoặc vài yếu tố này tăng lên thì tổng chi phí sản xuất của những xí nghiệp sản xuất cũng tăng lên, cho nên vì thế mà giá tiền mẫu sản phẩm cũng sẽ tăng lên nhằm mục đích bảo toàn doanh thu. Mức giá chung của toàn thể nền kinh tế tài chính tăng lên được gọi là “ lạm phát do ngân sách đẩy ” .

c) Lạm phát do cơ cấu

Với ngành kinh doanh thương mại có hiệu suất cao, doanh nghiệp tăng dần tiền công cho người lao động. Nhưng cũng có những nhóm ngành kinh doanh thương mại không hiệu suất cao, doanh nghiệp cũng theo xu thế đó buộc phải tăng tiền công cho người lao động .
Nhưng vì những doanh nghiệp này kinh doanh thương mại kém hiệu suất cao, nên khi phải tăng tiền công cho người lao động, những doanh nghiệp này buộc phải tăng giá thành loại sản phẩm để bảo vệ mức doanh thu và làm phát sinh lạm phát .

d) Lạm phát do cầu thay đổi

Khi thị trường giảm nhu yếu tiêu thụ về một mẫu sản phẩm nào đó, trong khi lượng cầu về một loại sản phẩm khác lại tăng lên. Nếu thị trường có người phân phối độc quyền và Chi tiêu có đặc thù cứng ngắc phía dưới thì loại sản phẩm mà lượng cầu giảm vẫn không giảm giá. Trong khi đó loại sản phẩm có lượng cầu tăng thì lại tăng giá. Kết quả là mức giá chung tăng lên, dẫn đến lạm phát .

e) Lạm phát do xuất khẩu

Khi xuất khẩu tăng, dẫn tới tổng cầu tăng cao hơn tổng cung ( thị trường tiêu thụ lượng hàng nhiều hơn phân phối ), khi đó loại sản phẩm được thu gom cho xuất khẩu khiến lượng hàng cung cho thị trường trong nước giảm ( hút hàng trong nước ) khiến tổng cung trong nước thấp hơn tổng cầu. Khi tổng cung và tổng cầu mất cân đối sẽ phát sinh lạm phát .

f) Lạm phát do nhập khẩu

Khi giá sản phẩm & hàng hóa nhập khẩu tăng ( do thuế nhập khẩu tăng hoặc do Chi tiêu trên quốc tế tăng ) thì giá cả mẫu sản phẩm đó trong nước sẽ phải tăng lên. Khi mức giá chung bị giá nhập khẩu đội lên sẽ hình thành lạm phát .

g) Lạm phát tiền tệ

Khi cung lượng tiền lưu hành trong nước tăng, ví dụ điển hình do ngân hàng nhà nước TW mua ngoại tệ vào để giữ cho đồng xu tiền trong nước khỏi mất giá so với ngoại tệ ; hay do ngân hàng nhà nước TW mua công trái theo nhu yếu của nhà nước làm cho lượng tiền trong lưu thông tăng lên cũng là nguyên do gây ra lạm phát .

1.4 Giải pháp hạn chế lạm phát

Hiện nay để hạn chế lạm phát và bảo vệ nền kinh tế tài chính, nhiều vương quốc đã vận dụng một số ít giải pháp như :

  • Giảm bớt lượng tiền trong lưu thông kinh tế tài chính bằng cách : ngừng phát hành tiền ; tăng tỷ suất dự trữ bắt buộc ; tăng lãi suất vay tái chiết khấu và lãi suất vay tiền gửi ; mở bán những chứng từ có giá ; giảm tiêu tốn ngân sách ; … .

  • Áp dụng các biện pháp tăng quỹ hàng tiêu dùng để cân bằng tiền trong lưu thông, cụ thể: giảm thuế, khuyến khích tự do mậu dịch trong nền kinh tế.

  • Tiến hành vận dụng những chủ trương cải cách tiền tệ

  • Đi vay viện trợ từ quốc tế .