9 điều nên làm để giúp con lựa chọn nghề nghiệp

Ông Nguyễn Việt Linh, chuyên viên xu thế nghề nghiệp, san sẻ những điều cha mẹ nên và không nên làm để giúp con lựa chọn ngành nghề .Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông qua đi với bao áp lực đè nén với học viên, cha mẹ và xã hội, từ chuyện thi tuyển, đến việc bảo vệ sức khỏe thể chất và diễn biến phức tạp của dịch bệnh. Nhưng sau mỗi kỳ thi, cha mẹ và những con lại có một áp lực đè nén khác, đó là liên tục chọn ngành, chọn nghề và chọn trường .Cách đây 25 năm, khi còn là thí sinh trước ngưỡng cửa ĐH, tôi và cha mẹ cũng loay hoay không kém. Trong 2 năm cuối cấp, nhiều lựa chọn được đưa ra và gần như không có điểm chung nào. Cuối cùng, lựa chọn ngành chỉ đơn thuần bởi tâm lý ” dễ xin việc ” bởi trong họ hàng có nhiều người làm nghề này .

Với tôi đó chưa hẳn là sự lựa chọn tốt nhất, vì ngoài thời gian học đại học, tôi có gần 8 năm trải nghiệm các nghề khác nhau mà không có bất cứ cảm hứng nào với công việc.

Hiện tại, cha mẹ đã có kỹ năng và kiến thức hơn ngày trước, nhưng dù vậy cũng còn nhiều lúng túng khi giúp con khuynh hướng nghề nghiệp. Một phần cha mẹ vẫn bị ảnh hưởng tác động bởi tư duy cũ, áp đặt tâm lý của mình với con. Một phần khác là chưa có không thiếu kỹ năng và kiến thức về khuynh hướng, cũng như không biết cách để cho con những thưởng thức nghề nghiệp trải qua đời sống hàng ngày .Tôi xin san sẻ cùng cha mẹ những điều nên và không nên làm, được đúc rút khi gặp hàng nghìn người đi làm, cha mẹ và học viên, sinh viên .

1. Nên hướng nghiệp từ bất cứ lúc nào, đừng chờ đến khi trưởng thành

Tôi không kỳ vọng con có sự lựa chọn nghề nghiệp khi còn đang học tiểu học hay nhỏ hơn. Tuy nhiên, đây là quy trình tiến độ để giáo dục về những giá trị của đời sống và thưởng thức nghề nghiệp trải qua những trách nhiệm trong mái ấm gia đình .Một ví dụ rất hay khi cô bé 6 tuổi nhà hàng xóm muốn có bộ màu vẽ, người mẹ thay vì phân phối ngay lại nảy ra tâm lý giúp con kiếm một việc làm và đổi lấy bộ màu. Thay vì trả cho con gái một khoản phụ cấp để thao tác nhà, người mẹ đã cho con gái thưởng thức nghề nghiệp thực sự. Công việc tiên phong của cô bé là khảo sát người mua, lập list 10 hàng xóm và nhu yếu họ chọn món ăn cho bữa tiệc tập thể cuối tuần. Cô bé trình diễn tác dụng và được mẹ mua cho bộ màu .Sự khởi đầu này khiến cho cô bé đã thưởng thức, khám phá về việc làm mê hoặc và cảm thấy quý trọng công sức của con người, tài lộc. Tuy nhiên, cha mẹ chú ý quan tâm không trả tiền cho thao tác nhà vì đây là một phần nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi thành viên. Nếu không con trẻ sẽ có tư tưởng yên cầu và quá coi trọng đồng xu tiền .Tôi vẫn thường làm như vậy, do đặc trưng việc làm tôi thường gặp chuyên viên. Thông thường tôi sẽ chia nhỏ hay rất nhỏ việc làm của họ thành những trách nhiệm, rồi chuyển hóa thành công việc đơn cử cho con làm. Đây là cách hữu hiệu để cho con tò mò, thưởng thức những nghề nghiệp dù đang ở trong độ tuổi nào .Ông Nguyễn Việt Linh, chuyên gia định hướng nghề nghiệp. Ảnh: Nhân vật cung cấp.Ông Nguyễn Việt Linh, chuyên viên khuynh hướng nghề nghiệp. Ảnh : Nhân vật cung ứng .

2. Hãy là nhà đầu tư, đừng là người điều hành

Phụ huynh nên xem chương trình Shark Tank trên truyền hình, hãy coi mình là Shark và góp vốn đầu tư cho sự nghiệp của con. Cha mẹ bằng kinh nghiệm tay nghề hãy là người tương hỗ để con trẻ tìm ra sự nghiệp của chính mình, thôi thúc con trở thành người thành công xuất sắc và tỏa sáng sau này .Hãy cam kết chắc như đinh chỉ đứng sau và đóng vai trò tương hỗ, không nên can thiệp hay chỉ huy quá sâu. Đó là sự nghiệp và niềm hạnh phúc của con, vì thế chính con phải dữ thế chủ động. Hãy là Shark để tương hỗ con thành công xuất sắc, đừng để là Tank để con mãi quanh quẩn trong một cái bể chật hẹp mà chưa chắc đã mong ước .

3. Hãy tạo sự chủ động, đừng để con bị động

Tôi gặp rất nhiều cha mẹ phần đông lo cho con từ A đến Z, nguyên do nổi bật nhất nghe có vẻ như hài hòa và hợp lý là ” để cháu tập trung chuyên sâu cho việc học “. Điều này khiến những bạn trẻ có tâm ý ỷ lại, thụ động và năng lực vượt khó rất kém. Tuy nhiên, xã hội giờ đây và tương lai kỹ năng và kiến thức học ở nhà trường chỉ một phần, những kỹ năng và kiến thức sống, tương tác với xã hội, kiến thức và kỹ năng việc làm, những thưởng thức … mới quyết định hành động sự thành công xuất sắc. Những điều này chỉ có được nếu những bạn trẻ được tự lập dưới sự hướng dẫn đúng đắn của cha mẹ .Không ít cha mẹ luôn làm hộ hay chỉ huy con thực thi theo đúng ý mình. Với cách này, đứa trẻ sẽ không lớn được về mặt tư duy hay kiến thức và kỹ năng. Hãy thử tưởng tượng trong tương lai một chàng trai hay cô gái ngoài 20 nhưng vẫn để cha mẹ đưa đi xin việc hay đến những buổi phỏng vấn. Liệu có phải cha mẹ đang tước mất quyền được tự lập của bạn trẻ ? Liệu đó có phải là điều thực sự con mong ước và niềm hạnh phúc ?Phụ huynh hoàn toàn có thể vận dụng một vài chiêu thức để con tự lập như : Tự dậy sớm, tự đi học, tự sẵn sàng chuẩn bị đồ ăn, yêu cầu với cha mẹ, họ hàng để vay tiền hay góp vốn đầu tư đi học ĐH .

4. Nên hướng dẫn, không làm hộ

Hãy trao đổi và bàn luận về những thử thách và thành công xuất sắc trong việc làm với con dù ở bất kỳ độ tuổi nào. Hãy cho con những khái niệm cơ bản về việc làm như sơ yếu lý lịch ( hay CV ), thư kiếm việc, phỏng vấn, tăng lương … Một điểm chú ý quan tâm khi trò chuyện về những khái niệm này với con là nên đổi khác tâm thế, tư duy từ xin việc sang tìm việc và là sự hợp tác bình đẳng giữa hai bên .Ngoài ra, cha mẹ cũng nên hướng dẫn cách cư xử trong việc làm với đồng nghiệp, với quản trị và tổ chức triển khai. Hãy hướng dẫn con cách dữ thế chủ động nhận nghĩa vụ và trách nhiệm, biết cảm ơn và xin lỗi trong việc làm, biết cách động viên người khác .

Một lưu ý rất quan trọng để con có kỹ năng và chủ động phát triển trong sự nghiệp là phụ huynh chỉ hướng dẫn và không làm hộ. Đã có một người cha ngỏ ý muốn gặp tôi để cảm ơn khi con trai được nhận vào thực tập sinh tại công ty. Tôi nhẹ nhàng đề nghị con trai của ông nên là người làm điều đó bằng cách thực hiện tốt nhất nhiệm vụ của mình.

5. Giúp con nhận ra điểm mạnh, đừng giới hạn bản thân

Sự lựa chọn nghề nghiệp giờ đây đã biến hóa, không còn việc ” cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy ” hay ” cứ học và làm đi rồi sẽ giỏi “. Sự lựa chọn nghề nghiệp dựa trên những điểm mạnh của bản thân sẽ là một trong những yếu tố hướng đến sự thành công xuất sắc sau này .Tuy nhiên, hầu hết con trẻ thường không có năng lượng nhận diện được điểm mạnh này. Cha mẹ hiểu rõ con mình nên hoàn toàn có thể giúp con nhận diện được và đưa ra những gợi ý về nghề nghiệp. Cha mẹ cũng không nên ” vô tình số lượng giới hạn ” điểm mạnh của con vì sẽ vô tình hạn chế năng lực tăng trưởng. Mỗi người đều có những năng lực đặc biệt quan trọng hoàn toàn có thể chưa tò mò được .Nếu thiếu kiến thức và kỹ năng chuyên nghiệp và bài bản để giúp con nhận ra điểm mạnh, cha mẹ hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm thêm hoặc sử dụng công cụ rất phổ cập như Knowdell Cards, DISC, MBTI, Holland Code …

6. Cho con biết tất cả nghề nghiệp, không giới hạn trong hiểu biết của cha mẹ

Thế giời đang biến hóa và nghề nghiệp cũng biến hóa hàng ngày. Với cha mẹ, tất cả chúng ta không nhận thức được hàng loạt việc làm hiện có, nhất là những nghề nghiệp mới. Ngoài ra, có những nghề mà cha mẹ cho rằng thiết yếu nhưng hoàn toàn có thể lại không sống sót trong tương lai gần .Năm 2020, khi gặp gỡ cha mẹ có con sẵn sàng chuẩn bị thi vào ĐH, rất nhiều người muốn cho con học ngành kế toán, đơn thuần vì thấy đâu cũng cần nên hoàn toàn có thể dễ xin việc. Tuy nhiên, khi công nghệ tiên tiến vào đời sống và việc làm thì nghề này sẽ sớm mất đi, nhiều cha mẹ đã cùng con biến hóa lựa chọn .Cha mẹ hãy giúp con có khá đầy đủ nhất thông tin về những nghề nghiệp trong xã hội. Hãy tìm kiếm trên mạng với những từ khóa về nghề nghiệp, có vô vàn thông tin hướng dẫn bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt .

7. Hãy sử dụng các nguồn lực, không nên làm một mình

Khi con bạn yêu dấu hay nêu ra một số ít nghề nghiệp mà chúng chăm sóc, cha mẹ hãy tận dụng những mối quan hệ để tương hỗ. Đó hoàn toàn có thể là người làm trong nghề hay người làm tư vấn hoặc một thời cơ để con thưởng thức trong thực tiễn với nghề .Nhưng chú ý quan tâm hãy dừng lại ở đó, để con thưởng thức và có sự lựa chọn của riêng mình. Rất nhiều cha mẹ mong ước hay ép buộc con đi theo lộ trình hay nghề nghiệp do mình định sẵn. Điều này sẽ không hiệu suất cao, đặc biệt quan trọng cho sự tăng trưởng về sau này. Nếu con bạn thực sự muốn theo nghề của cha mẹ khuynh hướng, con sẽ niềm hạnh phúc hơn nhiều khi tự tìm ra điều đó .

8. Khuyến khích con làm việc và đi thực tập, không nhất thiết làm toàn thời gian

Không có cách nào tốt hơn để biết chắc như đinh bạn thích hoặc không thích nghề nghiệp nào bằng thao tác và thưởng thức trong nghành nghề dịch vụ đó. Trong qua trình học, đặc biệt quan trọng là thời sinh viên, thực tập là cách tuyệt vời để thưởng thức những ngành nghề. Những việc làm thực tập như vậy không chỉ giúp con bạn thưởng thức việc làm mà còn được giáo dục về giá trị của lao động và đồng xu tiền .Hãy thử tưởng tượng mỗi năm có 3 tháng thực tập thì sau 4 năm ĐH con đã có tới 12 tháng được thao tác trong môi trường tự nhiên thực tiễn. Đó là một điểm không tệ với một sinh viên mới ra trường khi tìm kiếm việc làm .Nhưng hãy nhắc con đừng quá tập trung chuyên sâu tìm kiếm một vị trí toàn thời hạn hoặc được trả lương. Con cần thực tập hay thao tác bán thời hạn, vì học tập và thưởng thức việc làm cần song hành. Hai mươi giờ mỗi tuần là quá đủ để biết con có đam mê với một nghề hay không. Làm việc bán thời hạn hay vào mùa hè là cách thấm nhuần những bài học kinh nghiệm quý giá về giá trị nghề nghiệp .

9. Hãy tạo động lực, đừng gây áp lực

Cha mẹ nào cũng muốn con trở thành ” ông nọ bà kia “, được xã hội trọng vọng, thế cho nên thường có tâm ý ” thèm muốn ” và tạo áp lực đè nén về một việc làm đơn cử cho con mình : Trở thành người kinh doanh, trở thành chính trị gia, giáo viên, bác sĩ …Khi đó tất cả chúng ta hãy tự đặt hai thắc mắc :

– Nếu như nghề đó thật sự quan trọng với con bạn thì nó có làm con hạnh phúc không?

– Nếu con niềm hạnh phúc thì thao tác đó có phải thật sự quan trọng không ?Mỗi cha mẹ đều có những câu vấn đáp riêng, nhưng một gợi ý là mỗi người dành hơn 40 giờ mỗi tuần để thao tác. Thậm chí thời hạn dành cho việc làm còn nhiều hơn dành cho mái ấm gia đình, vì thế sự niềm hạnh phúc hay yêu quý việc làm là rất quan trọng. Rất nhiều bạn trẻ chán nản việc làm, mất xu thế chỉ sau một vài năm đi làm. Là cha mẹ, bạn hãy thôi thúc và tạo cảm hứng để con tìm kiếm bất kỳ thứ gì đam mê, đừng ép buộc hay hướng tới một nghành nghề dịch vụ đơn cử nào .

Nguyễn Việt Linh