Lan tỏa sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam trong giao lưu, hội nhập quốc tế

Văn hóa đang thiên về du nhập hơn hội nhập?

Theo PGS.TS Phan Trọng Thưởng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, xu thế hội nhập và mở cửa diễn ra trên phạm vi toàn cầu trong thập kỷ qua đã tạo ra những tiền đề, những cơ hội để các quốc gia có những nền văn hóa khác nhau, ở những khu vực khác nhau của thế giới thực hiện được các cuộc giao lưu, mang nền văn hóa đặc sắc của dân tộc này đến với các dân tộc khác. Và ngược lại, cũng chính trong quá trình giao lưu đó, văn hóa mỗi nước có dịp được trao đổi, chọn lọc, tiếp thu những giá trị mới, tích cực, tiến bộ từ các nước khác để làm phong phú, đa dạng thêm cho nền văn hóa nước mình.

Quá trình đó sẽ dẫn những vương quốc đến chỗ gặp gỡ nhau ở những giá trị nhân bản, chân chính với niềm tin tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, cùng hướng tới tiềm năng dân tộc bản địa và tân tiến .

Tuy nhiên, PGS.TS Phan Trọng Thưởng cũng đánh giá và nhận định rằng, quy trình hội nhập còn làm phát sinh những nghịch lý không riêng gì tạo ra thuận tiện cho sự tăng trưởng văn hóa mỗi nước, mà còn chứa đựng ngay trong nó những rủi ro tiềm ẩn lớn. Một trong số những rủi ro tiềm ẩn đó chính là sự mai một những giá trị văn hóa truyền thống lịch sử trước sự gia nhập, tiến công của những yếu tố văn hóa mới lạ từ bên ngoài vào ; sự hòa tan truyền thống riêng độc lạ vốn có của mỗi nền văn hóa thành một mẫu sản phẩm lai tạp, hỗn loạn, không còn có cơ sở để nhận diện, mất đi những yếu tố tạo ra sự căn cước văn hóa của mỗi dân tộc bản địa. Do nhận thức rõ tính tất yếu và tính hai mặt của quy trình hội nhập nên Đảng ta đã kịp thời phát hành Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII về thiết kế xây dựng nền văn hóa tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa .
“ Chúng ta đã tiến những bước dài trên con đường hội nhập với những nước trong khu vực và quốc tế. Nhìn lại những nghành nghề dịch vụ văn hóa như : âm nhạc, điện ảnh, thời trang, phát thanh – truyền hình, sách báo, những ấn phẩm văn hóa và những phương tiện kỹ thuật làm nền tảng cho nó, hoàn toàn có thể thuận tiện nhận thấy tất cả chúng ta đã đạt đến một mặt phẳng văn hóa khá khả quan so với quốc tế. Song, cũng chính ở những nghành này, tất cả chúng ta mở màn nhận thấy những tín hiệu thiên về gia nhập hơn là hội nhập. Xung quanh những hiện tượng kỳ lạ này còn có rất nhiều yếu tố đặt ra cho những người quản trị văn hóa ”, PGS.TS Phan Trọng Thưởng nhìn nhận .
PGS.TS Phan Trọng Thưởng lấy ví dụ, trên nghành âm nhạc, sự phổ cập của những mô hình âm nhạc vui chơi đang làm cho cả một thế hệ nhạc sĩ và ca sĩ lên ngôi ; kèm theo đó là cả một thế hệ thính giả chìm đắm trong những giai điệu, những lời ca thiếu sức truyền cảm, sao lãng những ca khúc truyền thống lịch sử can đảm và mạnh mẽ và hào hùng, trữ tình và lãng mạn từng tạo nên nhiệt huyết công dân, tạo nên tình yêu cao quý so với Tổ quốc, quê nhà .
“ Thực ra, việc thuộc tên một ngôi sao 5 cánh nhạc nhẹ quốc tế, thuộc những bài hát hay của quốc tế đang thông dụng thì không những không có hại mà còn có lợi ở chỗ được mở mang tầm nhìn, tầm hiểu biết, được san sẻ với bè bạn quốc tế những xúc cảm can đảm và mạnh mẽ, những niềm vui, nỗi buồn thánh thiện do âm nhạc đem lại. Có thể xem đó là kiến thức và kỹ năng, là cái “ phông ” văn hóa thiết yếu của mỗi người, nhất là so với những bạn trẻ. Nhưng nếu chỉ chạy theo nhạc quốc tế như “ mốt ” thời thượng, không cần hoặc không biết đến những giá trị âm nhạc trong sáng của dân tộc bản địa, thậm chí còn coi thường nó thì lại trọn vẹn không đúng. Có thể xem đó là sự “ què quặt ” của thị hiếu âm nhạc ”, PGS.TS Phan Trọng Thưởng san sẻ .

Theo PGS.TS Phan Trọng Thưởng, ở nghệ thuật sân khấu còn nguy hại hơn khi phần lớn thế hệ thanh thiếu niên hiện nay quay lưng lại với nghệ thuật truyền thống, coi đó là cổ hủ, lỗi thời. Càng nguy hại hơn khi một số đoàn nghệ thuật, một số nghệ sĩ được một số phương tiện thông tin đại chúng vô tình hay hữu ý tiếp sức, nhân danh đổi mới để cải biến nghệ thuật dân tộc thành một thứ nghệ thuật lai căng, chiều nịnh những thị hiếu thấp kém, làm mai một truyền thống nghệ thuật, truyền thống văn hóa đẹp đẽ của cha ông.

“ Nếu thị hiếu âm nhạc không được giáo dục ; truyền thống cuội nguồn thẩm mỹ và nghệ thuật dân tộc bản địa không được bảo lưu và phát huy thì hậu quả đương nhiên sẽ là một sự nghèo nàn về ý thức, mất gốc về văn hóa, còn nói gì đến việc giữ gìn truyền thống dân tộc bản địa nữa ”, PGS.TS Phan Trọng Thưởng do dự .

Phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Bắc, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia TP HCM, Nước Ta là quốc gia có nền văn hóa, văn hiến truyền kiếp, có bề dày truyền thống lịch sử hàng nghìn năm. Nền văn hóa đó có hệ giá trị và truyền thống riêng và không bị đồng nhất bởi bất kể quân địch xâm lược nào. Hệ giá trị và truyền thống đó đã tạo nên sức mạnh mềm của văn hóa Nước Ta .
“ Trong một quốc tế phong phú về văn hóa, truyền thống vương quốc, truyền thống văn hóa của từng vương quốc, dân tộc bản địa có vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng và kiến thiết xây dựng quốc gia đó từ quá khứ đến hiện tại và tương lai. Bản sắc văn hóa tuy rất thâm thúy nhưng cũng không phải là không bao giờ thay đổi, nó hoàn toàn có thể hoạt động, bổ trợ, tăng trưởng để tương thích hơn với thực tiễn sôi động, toàn cảnh toàn thế giới hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng. Vì vậy, cần coi trọng việc bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc bản địa, đồng thời tiếp thu có tinh lọc tinh hoa văn hóa của quả đât ; xem xét, lựa chọn, tiếp thu những giá trị khoa học, hài hòa và hợp lý, nhân văn, tân tiến, tương thích với điều kiện kèm theo thực tiễn, lịch sử dân tộc truyền thống lịch sử văn hóa dân tộc bản địa, tương thích với thể chế chính trị và nền tảng ý thức của chính sách xã hội chủ nghĩa ”, PGS.TS Nguyễn Duy Bắc san sẻ .
Trong thời hạn tới, để “ tích cực, dữ thế chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa ”, “ phát huy sức mạnh mềm văn hóa Nước Ta ”, “ từng bước đưa văn hóa Nước Ta đến với quốc tế ”, như niềm tin Đại hội XIII của Đảng đã chỉ ra, PGS.TS Nguyễn Duy Bắc cho rằng cần chăm sóc triển khai tốt một số ít giải pháp như : chăm sóc chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc bản địa. Cần có chính sách và giải pháp nhằm mục đích giải quyết và xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa với việc thiết kế xây dựng nền văn hóa và con người mới tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa trong toàn cảnh tăng trưởng kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế .

Hai là, sáng tạo ra nhiều sản phẩm văn hóa mới có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao trên nền tảng văn hóa truyền thống và cách mạng Việt Nam. Đây là một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu để tiếp tục gia tăng thêm cơ tầng sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam và lan tỏa sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Phấn đấu có nhiều loại sản phẩm văn hóa có giá trị tư tưởng và nghệ thuật và thẩm mỹ cao, thấm nhuần niềm tin yêu nước, tân tiến, dân chủ, nhân văn, làm đa dạng chủng loại thêm nền văn hóa Nước Ta đương đại trong giao lưu và hội nhập quốc tế. Tạo động lực cho những văn nghệ sĩ, nhà văn hóa, khoa học, giáo dục phát minh sáng tạo nhiều hơn những khu công trình văn hóa, nghệ thuật và thẩm mỹ, khoa học, công nghệ tiên tiến, … mang dấu ấn vượt thời hạn, có tầm tác động ảnh hưởng trong khu vực và quốc tế .
Ba là, lan tỏa giá trị tư tưởng, đạo đức, phong thái Hồ Chí Minh và những danh nhân văn hóa Nước Ta. Bốn là, tăng nhanh những hoạt động giải trí đối ngoại và ngoại giao văn hóa, tích cực dữ thế chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa. Năm là, tập trung chuyên sâu góp vốn đầu tư tăng trưởng mạnh ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa. Và ở đầu cuối là tăng trưởng mạnh du lịch – ngành kinh tế tài chính – văn hóa mũi nhọn .
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Bắc, hoàn toàn có thể nhận thấy, sức mạnh mềm văn hóa Nước Ta là một thành tố quan trọng cấu thành nên sức mạnh tổng hợp vương quốc và nâng cao năng lượng cạnh tranh đối đầu vương quốc trong chuỗi giá trị toàn thế giới. Vì vậy, cần có sự chỉ huy tập trung chuyên sâu, thống nhất với những giải pháp tổng lực, đồng điệu để lan tỏa sức mạnh mềm văn hóa Nước Ta trong hợp tác, giao lưu, hội nhập quốc tế. Các cấp, những ngành, những địa phương, nhất là những ngành Văn hóa, giáo dục, đối ngoại cần tăng nhanh hơn nữa việc tuyên truyền, giáo dục sâu rộng, chân thực và thâm thúy, sinh động, thuyết phục về quốc gia, văn hóa và con người Nước Ta trong truyền thống cuội nguồn lịch sử vẻ vang, trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa, kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội và trong công cuộc thay đổi vì tiềm năng “ Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh ” ; Nước Ta là bạn, là đối tác chiến lược an toàn và đáng tin cậy, là thành viên tích cực, có nghĩa vụ và trách nhiệm của hội đồng quốc tế. / .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động