Họ Văn – Dòng họ thượng võ
Họ Hồ là một trong ba dòng họ mở đất Làng Quỳnh ; dòng họ Dương được xem là dòng họ “ gieo chữ ” ở đây. Còn những dòng họ khác đem những tinh hoa của dòng họ mình tới Làng Quỳnh và đã tạo nên một làng quê giàu truyền thống văn hóa truyền thống, ham học và học giỏi, đỗ đạt cao trong thi tuyển, có nhiều góp phần quan trọng trong gần như toàn bộ những nghành nghề dịch vụ của đời sống, từ chính trị tới văn hóa truyền thống, từ quân sự chiến lược tới giáo dục, từ kinh tế tài chính tới nghệ thuật và thẩm mỹ … Mỗi dòng họ ở Quỳnh Đôi có căn nguyên riêng, sự tăng trưởng riêng nhưng họ đều có chung một niềm tin phấn đầu vì sự tăng trưởng của Làng Quỳnh. Mỗi dòng họ đều có sự góp phần quý giá vào truyền thống lịch sử tốt đẹp .
Họ Văn là một trong những dòng họ ở Quỳnh Đôi. Họ Văn không đông người nhưng đã có những góp phần đáng kể cho làng nói riêng và cho quốc gia nói chung. Theo tài liệu mà những người điều tra và nghiên cứu dòng họ Văn công bố, dòng họ Văn cũng đã ghi dấu ấn trong lịch sử vẻ vang nước Nước Ta rất sớm với những người đỗ đạt và làm quan từ thời tiền Lê .
Họ Văn ngày nay
Bạn đang đọc: Họ Văn – Dòng họ thượng võ
So với nhiều dòng họ khác ở Nước Ta, dòng họ Văn tương đối ít người. Vì vậy, mỗi khi người họ Văn Open trên những phương tiện đi lại truyền thông online, mọi người thường chú ý. Trước hết, có một người rất nổi tiếng là cố Đại tướng, cố Bộ Trưởng Bộ Quốc phòng Văn Tiến Dũng khiến nhiều người chăm sóc. Nhưng chăm sóc, khám phá rồi người ta lại cho rằng, họ “ Văn ” của Đại tướng Dũng là khi tham gia cách mạng rồi Đại tướng chọn, kiểu như bí danh ấy, còn trên trong thực tiễn, Đại tướng hoàn toàn có thể mang một họ phổ cập thường thấy ở Nước Ta. Nhưng tôi phải khẳng định chắc chắn ngay : Họ Văn của Đại tướng Văn Tiến Dũng là họ gốc, họ của cha, ông Đại tướng .
Cách đây mấy chục năm, nổi lên mấy bạn bè họ Văn là những cầu thủ bóng đá nổi tiếng là Văn Sỹ Hùng, Văn Sỹ Thủy, Văn Sỹ Sơn góp thêm phần chứng minh và khẳng định là ở Nước Ta có dòng họ Văn ; nhất là họ có một ông bố Văn Sỹ Chi vẫn thường sát cánh cùng họ .
Bản thân Nhà giáo Văn Như Cương cũng công nhận là dòng họ Văn ít người. Điều này ông cũng có đặt câu hỏi và do dự đôi chút. Chính vì vậy khi thấy có người họ Văn, gặp người họ Văn là ông cảm thấy có cái gì đó thân thương. Vốn là người mê bóng đá nên ông nhìn nhận cao đồng đội cầu thủ họ Văn. Ông còn đùa : “ Họ Văn là những người đá bóng giỏi, không riêng gì ở Nước Ta, mà còn trên quốc tế nữa. Ví dụ, những cầu thủ nổi tiếng như Van Basten, Van Persie, Van Bronckhorst, Van Nistelrooy … đều là người họ Văn, chỉ có điều ở Hà Lan, chữ không có dấu nên đọc là Van mà thôi ” .
Đó là trước kia, còn thời hạn gần đây, nhất là từ năm 2009 đến nay, hoạt động giải trí của con cháu họ Văn được tăng cường khiến nhiều người chăm sóc. Trước hết là việc xây dựng Hôi đồng Văn tộc lâm thời. Sau đấy là kêu gọi sức người, sức của để kiến thiết xây dựng nhà thời thánh Tổ. Mốc thời hạn đáng nhớ là ngày 4/4/2009, Hội đồng họ Văn nước Việt nam đã tổ chức triển khai lễ tế Tổ và Động thổ kiến thiết xây dựng nhà thời thánh Tổ trên núi Sứ, xã Mai hung – Quỳnh lưu – Nghệ An ( nay là thị xã Q. Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An ). Tới dự có đông đủ những chi phái họ Văn trong cả nước, những tập thể và cá thể con cháu, dâu rể họ Văn ở trong và ngoài nước. Hóa ra, người họ Văn đã tỏa ra khắp nơi trên quốc gia Nước Ta, từ Quảng Ninh, Hưng Yên, TP. Hà Nội, Thanh Hóa, Huế, Quảng Nam, đến Thành phố Hồ Chí Minh. Đương nhiên, Nghệ An vẫn là nơi người họ Văn sống nhiều nhất vì đây là nơi phát tích của dòng họ .
Đến năm 2012, họ Văn ở Nước Ta đã triệu tập Đại hội dòng họ toàn nước lần thứ nhất tại Huế. Đại hội này được xem là đại hội thống nhất họ Văn Việt Nam. Tại đại hội này, Nhà giáo Văn Như Cương được bầu làm quản trị Hội đồng gia tộc họ Văn. Sau sự kiện này, Nhà giáo Văn Như Cương phát biểu như sau :
“ Tôi có một suôn sẻ và vinh dự là hậu duệ đời thứ 4 của tiến sỹ Văn Đức Giai, và trong thâm tâm tôi rất mong ước được góp thêm phần vào việc làm còn dang dở của đấng tiền nhân. Trong Đại hội vừa mới qua, lúc đầu tôi đã định thoái thác sự đề cử của hội nghị trù bị vào chức quản trị Hội đồng Tộc Văn Việt Nam, với lí do tuổi cao sức yếu. Nhưng sự khước từ ấy đã vấp phải sự không đồng thuận của Đại hội, cũng như sự mách bảo của tiền nhân, nên tôi đã nhận lời với một quyết tâm cao. Tôi càng vững tâm hơn vì sự động viên khuyến khích của những đại biểu, và vì bên cạnh tôi có 16 vị trong ban Chấp hành rất tận tâm, đặc biệt quan trọng có những người trẻ tuổi rất nhiệt tình với dòng họ, những nhà doanh nghiệp có điều kiện kèm theo, những nhà chỉ huy có kinh nghiệm tay nghề đã về hưu … .
Tôi xin hứa với bà con họ Văn và xin thề nguyện trước vong linh tiên tổ rằng tôi sẽ rất là thao tác vì sự nghiệp tăng trưởng và thịnh vượng của họ Văn tất cả chúng ta .
Đôi lời ngắn ngủi tôi xin gửi tới bà con họ Văn xa gần, trong nước cũng như ngoài nước ” .
Sau khi Nhà giáo Văn Như Cương đảm nhiệm chức vụ này, nhiều người tích cực chăm sóc tới lịch sử dân tộc dòng họ Văn và tìm thấy nhiều điều có ý nghĩa to lớn. Những gì chúng tôi đề cập tới ở đây, hầu hết dựa vào tài liệu của những nhà nghiên cứu họ Văn là những ông Văn Sỹ Thọ, Văn Viết Thiện, Văn Công Hùng và một số ít nhà điều tra và nghiên cứu khác .
Nguồn gốc, truyền thuyết và nơi phát tích họ Văn
Về nguồn gốc của dòng họ Văn – còn 1 số ít điều cần làm sáng tỏ. Thật ra, đây là một yếu tố của rất nhiều dòng họ chứ không riêng gì họ Văn. Có lẽ điều này tương quan đến việc thời xưa, dân ta ít người biết chữ, lại cũng ít phương tiện đi lại để ghi chép và truyền lại cho thế hệ tương lai. Lịch sử của nhiều dòng họ, về thuở sơ khai, thường chỉ được truyền miệng. Mà truyền miệng thì sẽ có nhiều dị bản, có sự suy đoán và thường gắn với những sự tích nửa hư, nửa thực. Dòng họ Văn cũng không nằm ngoài quy luật đó .
Các nhà sử học và nhân chủng học cho rằng, họ Văn là một dòng họ của người thuộc vùng văn hóa truyền thống Đông Á. Họ này xuất hiện ở Nước Ta, Trung Quốc và Triều Tiên. Còn những nhà nghiên cứu ở Nước Ta ( đa phần là người họ Văn ) cho rằng, họ Văn ở Nước Ta phát tích tại Quỳnh Lưu, Nghệ An. Điều này trước hết tương quan đến di cảo của ông Cao Biền. Sau đó được một người xuất sắc của dòng họ Văn là ông Văn Đức Giai dày công tìm hiểu và khám phá, điều tra và nghiên cứu và lưu lại trong những ghi chép của mình .
Những thông tin về dòng họ Văn được chúng tôi đề cập đến trong quyển sách này, đa phần dựa vào nội dung công bố của những tác giả là người họ Văn như những ông Văn Sỹ Thọ, Văn Viết Thiện, Văn Công Hùng và một số ít nhà điều tra và nghiên cứu khác. Những tại liệu này có ở địa chỉ http://hovanvietnam.com. Về nguồn gốc của dòng họ Văn, có hai quan điểm khác nhau : 1. Họ Văn xuất phát từ phương Bắc ; 2. Họ Văn có nguồn gốc từ Champa ( có dẫn quan điểm của Nhà sử học Trần Quốc Vượng ). Tuy nhiên, mức độ an toàn và đáng tin cậy đến đâu, chúng tôi không dám chứng minh và khẳng định. Vấn đề này nhường lại để những người họ Văn nghiên cứu và công bố trong tương lai .
Hiện tại, chúng tôi chỉ dám địa thế căn cứ vào những tài liệu mà những người điều tra và nghiên cứu họ Văn công bố, đặc biệt quan trọng những gì tương quan đến dòng họ Văn ở Quỳnh Đôi làm cơ sở để nói về Nhà giáo Văn Như Cương .
Trước hết, khi đề cập đến nguồn gốc họ Văn ở Nước Ta thì người ta dựa vào một số ít tài liệu bằng chữ Hán Nôm được ông Văn Sỹ Thọ dịch và công bố. Đấy là một bài Vè tích Văn tộc, theo di cảo của ông Cao Biền ( nhà địa lý tài ba, nổi tiếng với những truyền thuyết thần thoại ) và theo bài viết của Tiến sĩ Văn Đức Giai. Về hai nhân vật sống cách nhau hàng ngàn năm nhưng đều để lại dấu ấn to lớn và quan trọng trong việc khám phá gốc tích họ Văn ở Nước Ta có nhiều điều rất đáng nói .
Trước hết, nói về ông Cao Biền. Có rất nhiều chuyện kể mang tính lịch sử một thời về ông Cao Biền Viral ở Nước Ta. Còn theo sử sách, Cao Biền ( 821 – 887 ) là một danh tướng, đạo sư, thầy địa lý, kiến trúc sư và nhà tiên tri sống vào thế kỷ IX, thời Đường mạt. Ông có tên tự là Thiên Lý, là thuộc hạ của Đường Tuyên Tông, Đường Ý Tông, Đường Hy Tông và Đường Chiêu Tông – ba vị vua gần ở đầu cuối của thời hậu Đường, lúc triều Đường chìm trong thực trạng đại loạn, nạn tranh đoạt, cát cứ diễn ra khắp nơi. Cao Biền là một tướng giỏi nhưng có cuộc sống binh nghiệp thăng trầm và sau cuối cũng bị giết chết trong những cuộc tranh chấp liên miên giữa những phe phái .
Ngoài việc quân, Cao Biền là một thầy địa lý, có con mắt tinh tường trong việc xem thế đất, thế sông, thế núi để tạo dựng thành quách, cũng như trấn yểm những vùng đất thiêng. Ông được xem như một thấy phù thủy “ đi mây về gió ”, có nhiều phép thuật thần thông nhưng nhìn chung vẫn là người thất bại. Cụm từ “ Cao Biền dậy non ” nói lên điều đó. Chuyện này tương quan đến huyền tích khá hoang đường là Cao Biền hoàn toàn có thể biến những hạt đậu thành âm binh. Tuy nhiên, khi Cao Biền triển khai điều này thường không toàn vẹn nên đội quân âm binh của Cao Biền không hoàn hảo, không triển khai được thiên chức của mình .
Với tư cách là thầy địa lý, Cao Biền rất nổi tiếng với lịch sử một thời “ Long Mạch đất Việt với Cao Biền ” kèm theo rất nhiều khảo dị. Chuyện kể rằng, hai vợ chồng Cao Biền vốn là người phương Bắc nhưng đã đến vùng đất phía Nam ( nay là Nước Ta ), lấy nơi này làm quê nhà, bản quán. Vợ của ông Cao Biền được xem là tổ sư nghề lụa HĐ Hà Đông, còn bản thân Cao Biền là danh tướng, đạo sư, thầy địa lý, nhà tiên tri. Ông đã để lại di cảo tương quan đến đất mộ Tổ của dòng họ Văn .
Căn cứ vào di cảo của ông Cao Biền để lại, ông Văn Đức Giai đã tìm tòi, nghiên cứu, ghi chép và chỉ ra nơi có mộ Tổ họ Văn tại núi Sứ, thuộc địa phận xã Mai Hùng, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An (nay thuộc Thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An). Ngày nay ở nơi này, con cháu họ Văn trong cả nước đã xây dựng quần thể lăng mộ khang trang.
Xem thêm: Bình Phước: Sau 13 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn
Xa xưa có đôi vợ chồng ( được gọi là Ông Bà ) từ phương Bắc di cư đến phương Nam, khi đến vùng đất Châu Ái ( vùng đất Nghệ – Tỉnh ngày này ) thì ở lại, sinh sống bằng nghề chèo đò trên sông Mai ( nay thuộc xã Mai Hùng, thị xã Q. Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An ). Ông Bà làm ăn siêng năng, sinh hạ con cháu, nuôi dưỡng, dạy bảo cẩn trọng. Tuy là những người tha hương, đời sống nghèo khó nhưng Ông Bà lại khí khái, hay thao tác nghĩa, ghét bỏ gian ngoa, xu nịnh. Với mục tiêu “ Kính sở tôn, ái sở thân ”, Ông Bà được nhân dân khắp vùng quý trọng .
Gần ngôi nhà Ông Bà ở có cây đa cổ thụ, sau một đêm mưa to bão lớn, cây đa bị đổ, sáng ra Ông Bà thấy ở gốc đa có mấy cái tiểu, mở xem thì đó là mấy tiểu vàng. Ông Bà đem vào cất giữ trong nhà, đợi có người mất của đến tìm lại sẽ trao lại cho họ. Dù nhặt được nhiều vàng nhưng Ông Bà vẫn sống bằng nghề chèo đò ngang sông, ăn mặc đạm bạc như xưa .
Một thời hạn sau, có mấy người từ phương xa đến, có ý tìm kiếm ( theo di chúc của người trước để lại và sơ đồ của người xưa để lại ). Ông Bà biết là mấy tiểu vàng đó là của những vị khách kia, mang ra trao lại cho khách. Sau khi nhận lại vàng, những vị khách xin biếu Ông Bà một nửa số vàng ; tuy nhiên, Ông Bà quyết không nhận, vì cho rằng, của đó không chính do mồ hôi của mình tạo ra sự .
Cảm kích trước tấm lòng cao quý của Ông Bà, những người khách tìm thầy địa lý giỏi “ tầm sơn điểm huyệt ” với mục tiêu là sau này con cháu của Ông Bà đời đời hưởng phúc, công hầu khanh tướng vinh quang. Sau khi tìm được khu vực vừa lòng, lại thấy Ông Bà tuổi cao sức yếu, không còn sống được bao lâu nữa, họ bàn với Ông Bà nên biệt ly, quyết tử cao quý cho con cháu tương lai đời đời hưởng phúc. Ông Bà ngồi vào chum kiệu, ngậm sâm với ngọn đèn bách nhật chôn xuống huyệt. Cảnh biệt ly đó được dấu kín, dân quanh vùng không ai biết. Con cháu trong nhà vẫn chèo đò ngang, tiếp nối nghề của cha ông kiếm sống .
Mấy năm sau, có tướng giặc bị quân triều đình đánh trọng thương ở cửa Lạch Cờn, chạy vào Q. Hoàng Mai. Đến đây, ông tướng gặp con cháu Ông Bà chèo đò thì xin ăn và mong được cứu chữa. Sau khi được cho ăn và cứu chữa, tướng giặc tự trói tay và tự thú với người chèo đò xin hàng, nhu yếu mái ấm gia đình đem nộp lên nhà quan để hưởng công .
Do đã có công lớn bắt được tướng giặc, nên triều đình lúc bấy giờ đã thưởng công, cho con cháu của Ông Bà được vào ăn học trong triều. Con cháu Ông Bà học giỏi nên từ đó nổi lên một họ có nhiều người thành đạt trong chốn quan trường về cả văn, lẫn võ trải dài qua những triều đại lịch sử dân tộc của dân tộc ta. Đó chính là dòng tộc họ Văn .
Những gì tương quan đến sự tích Ông Bà chỉ được truyền miệng và mãi sau này mới được ghi lại. Có thể thấy sự tích được kể lại có trình tự, lớp lang, hợp lý lẽ. Tuy nhiên, ở đây vẫn nhuốm màu lịch sử một thời, bi hùng. Điều này có lẽ rằng tương quan đến thầy địa lý Cao Biền – người được cho là có phép thuật .
Hiện nay, những ai đi trên Quốc lộ 1A, khi đến địa phận thị xã Q. Hoàng Mai, nếu chú ý sẽ thấy bảng hướng dẫn lên Mộ tổ và nhà thời thánh họ Văn. Ngày 14/11/2013, con cháu dòng họ Văn đại tôn ở phường Phương Mai, thị xã Q. Hoàng Mai thật vinh dự và tự hào được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Quyết định công nhận di tích lịch sử văn hóa truyền thống : Mộ tổ và nhà thời thánh họ Văn đại tôn ở phường Phương Mai, thị xã Q. Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An – Một dòng họ có truyền thống cuội nguồn ” văn võ song toàn ” qua nhiều triều đại, tiêu biểu vượt trội như : Tiến sĩ Văn Đức Giai, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Văn Tiến Dũng, Giáo sư Văn Như Cương …
Khu mộ tổ là Thủy tổ của dòng họ Văn Việt nam đại tôn được tọa lạc hơn 1.000 năm trên một ngọn núi với thế sống lưng tựa núi mặt nhìn sông rất đắc địa, rất thiêng, dưới chân mộ là nhà thời thánh được con cháu họ Văn trong cả nước góp phần, trùng tu, thiết kế xây dựng xong năm 2012 .
Từ nay, quần thể Mộ tổ và nhà thời thánh họ Văn Việt Nam đại tôn ở phường Phương Mai, thị xã Q. Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An không chỉ là di tích lịch sử của dòng họ mà đã trở thành di tích lịch sử văn hóa truyền thống của quốc gia được bảo vệ theo Quyết định số 4018 / QD-UBND, ngày 16/9/2013 của Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Nghệ An .
Theo miêu tả của 1 số ít vị cao niên học Văn, nơi phát tích Mộ tổ họ Văn rất hùng vĩ và có vẻ như huyền bí, rất thiêng. Chúng tôi không dám phản hồi gì thêm. Chúng tôi chỉ khẳng định chắc chắn khu Mộ tổ họ Văn lúc bấy giờ được thiết kế xây dựng hoành tráng và đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa truyền thống. Hiện nay, không riêng gì con cháu họ Văn mới đến đây hành lễ, mà rất nhiều nhà nghiên cứu cũng đến đây để khám phá. Ngoài ra, hành khách thập phương cũng đến để chiêm ngưỡng và thưởng thức .
Danh nhân họ Văn
Theo sử sách, dòng họ Văn đã góp mặt trong quan trường, có chức sắc từ Triều Trần. Nổi bật nhất là ôngVăn Thế, một võ tướng. Năm 1250, ông Văn Thế được phong là Chế Đại Vương. Sau này, con cháu của Chế Đại Vương đều có công lớn trong việc dẹp giặc ; họ đều có quyền cao, chức trọng. Về quan võ, theo list trong “ Họ Văn Việt Nam ”, họ Văn có hàng mấy chục người là tướng tài, từ ông Văn Thế ở Triều Trần, đến ông Văn Tiến Dũng, làm đến chức Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thời đại Hồ Chí Minh .
Về học thuật, khoa cử, những người họ Văn cũng có những thành tích điển hình nổi bật qua những thời ký lịch sử dân tộc. Hơn 20 cái tên của những người điển hình nổi bật được kể ra, mở màn là ông Văn Vỹ ( sinh năm 1470 tại xã Ái Vũ huyện Bạch Hạc – nay thuộc xã Đại Tự – Vĩnh Lạc – Vĩnh Phú ). Năm 27 tuổi, ông Văn Vỹ đỗ Đệ Tam Giáp Đồng Tiến Sĩ ( bia đá Văn Miếu Văn Miếu TP.HN số : 1310 ). Làm quan đến chức Hình Khoa Đô Cấp Sự Trung. Nhà giáo Văn Như Cương được kể tới trong list này .
Tuy nhiên, cái tên điển hình nổi bật nhất trong những danh nhân họ Văn, chắc là ông Văn Đức Giai ( 1809 – 1867 ). Thứ nhất, ông vừa là người đỗ đạt cao, văn võ song toàn, làm quan thanh liêm, đánh trận giỏi. Những góp phần của ông cho Triều đình nhà Nguyễn rất có giá trị, đến nỗi vua Tự Đức thương mến, đổi tên cho ông từ Văn Đức Giai thành Văn Đức Khuê – ý vua muốn khen cận thần Văn Đức Giai là người có tài năng, như thể ngôi sao 5 cánh sáng. Như vậy Văn Đức Giai và Văn Đức Khuê là một người chứ không phải là hai người như 1 số ít người sau này nhầm tưởng. Thứ hai, ông là người có ý thức đi tìm nguồn gốc của dòng họ Văn. Dựa vào di cảo của Cao Biền, ông Văn Đức Giai đã khám phá, khảo sát và tìm về huyệt mộ núi Sứ. Những ghi chép của ông về điều này là cơ sở để những người họ Văn về sau tìm ra nơi phát tích dòng họ Văn. Hơn thế nữa, ông cũng đã có ý thức viết về những người họ Văn thành đạt qua những triều đại vua chúa ở Nước Ta .
Có thể còn nhiều những danh nhân quan văn, võ ở trong những gia phả của những Chi Phái, tất cả chúng ta chưa thể truy tầm hết, kỳ vọng một ngày gần đây, Văn Tộc của tất cả chúng ta sẽ có một ban chuyên nghiên cứu và điều tra về lịch sử dân tộc của dòng tộc mình tương đối không thiếu và đúng mực hơn. Song với tài liệu rất ít này cũng đã nói lên được rằng :
“Họ Văn chúng ta rất ít, song bất cứ hoàn cảnh nào của lịch sử dân tộc, họ Văn chúng ta cũng có những người xả thân vì nước vì dân”.
Họ Văn ở Việt Nam là một dòng họ thượng võ, dù số người không đông nhưng đã có những đóng góp đáng kể vào công việc giữ gìn bờ cõi qua nhiều triều đại.
Nhà giáo Văn Như Cương sinh ra ở vùng đất “ địa linh, nhân kiệt ”, lại là con cháu của họ Văn – một dòng họ thượng võ, vì thế ông có rất đầy đủ điều kiện kèm theo để có những góp phần có ý nghĩa cho quốc gia. Điều tuyệt vời là ông có những góp phần có giá trị trong nghành giáo dục .
__________________________________
Rút từ sách : Nhà giáo Văn Như Cương và những điều còn mãi
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn
