Chính thể quân chủ là gì?

Chính thể quân chủ là hình thức nhà nước, trong đó người đứng đầu nhà nước (vua, quốc vương, hoàng đế) được thiết lập theo nguyên tắc kế truyền. Chính thể quân chủ là hình thức chính thể phổ biến của nhà nước chủ nô và nhà nước phong kiến.
Chính thể quân chủ là hình thức nhà nước, trong đó người đứng đầu nhà nước ( vua, quốc vương, nhà vua ) được thiết lập theo nguyên tắc kế truyền .
Chính thể quân chủ là hình thức chính thể phổ cập của nhà nước chủ nô và nhà nước phong kiến .
Chính thể quân chủ – trong đó quyền lực tối cao tập trung chuyên sâu hàng loạt ( hay một phần ) vào tay người đứng đầu nhà nước theo nguyên tắc thừa kế. Chính thể quân chủ lại có : Chính thể quân chủ tuyệt đối ở đó người đứng đầu nhà nước – vua, nhà vua – có quyền lực tối cao tuyệt đối và là chủ ý thức của quốc gia. Chính thể quân chủ tuyệt đối là mô hình của nhà nước phong kiến – Nhà nước không có cơ quan đại diện thay mặt, không có hiến pháp. Hiện trên quốc tế còn Ôman và Xuđăng là nước theo quy mô này. Chính thể quân chủ lập hiến ( hạn chế ) thì người đứng đầu nhà nước chỉ nắm một phần quyền lực tối cao tối cao và cạnh bên đó còn có một cơ quan quyền lực khác như nghị viện. Theo quy mô này, nhà nước phát hành hiến pháp ; nhà vua không còn quyền lực tối cao tuyệt đối, hoạt động giải trí theo nguyên tắc “ vua trị vì nhưng không quản lý ” – vua không có thực quyền. Quân chủ lập hiến có hai loại :

1) Quân chủ nhị nguyên là loại hình tổ chức trong đó quyền lực nhà nước được chia đều cho hai cơ quan cơ bản của cấu trúc nhà nước là quyển lực của vua và quyền lực của nghị viện. Đây là mô hình tổn tại không lâu của thời kì đầu cách mạng tư sản, theo đó các bộ trưởng vừa chịu trách nhiệm trước vua, vừa chịu trách nhiệm trước Nghị viện;

2 ) Quân chủ đại nghị là mô hình tổ chức triển khai thông dụng lúc bấy giờ ở những nước tư bản, theo đó nguyên thủ vương quốc là những vị hoàng đế được truyền ngôi và cơ quan chính phủ – cỗ máy hành pháp hoạt động giải trí đến khi nào còn sự tin tưởng của Nghị viện. Các bộ trưởng liên nghành phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước Nghị viện ( hạ viện ). Việc xây dựng cơ quan chính phủ trong tay đảng chiếm hầu hết ghế trong hạ viện. Nhà vua phần đông không tham gia vào việc xử lý việc làm của nhà nước. Nghị viện có quyền luận tội những vị quan có hàm bộ trưởng liên nghành ( Hiến pháp Đan Mạch, Na Uy, Bi … ). Cách tổ chức triển khai chính thể quân chủ đại nghị ở những nước đang tăng trưởng không trọn vẹn giống như những nước tư bản tăng trưởng. Theo truyền thống lịch sử lịch sử dân tộc, nhà vua còn có ảnh hưởng tác động rất lớn đến đời sống chính trị của nhà nước ( như Thailand, Nêpan, Malaixia … ) .

Đặc trưng của hình thức chính thể quân chủ

Đặc trưng của hình thức chính thể quân chủ được bộc lộ như sau :
+ Người đứng đầu nhà nước và về mặt pháp lý là người có quyền cao nhất của nhà nước là vua hoặc những người có thương hiệu tựa như .
+ Đa số những vua lên ngôi bằng con đường cha truyền con nối nên đó là phương pháp đa phần. Tuy nhiên, những nhà vua sáng lập ra một triều đại mới thường lên ngôi bằng những con đường khác như chỉ định, suy tôn, bầu cử, tự xưng, được phong vương hoặc tiếm quyền, tuy nhiên ở những triều vua sau, phương pháp truyền kế ngôi vua lại được duy trì và củng cố .

Các hình thức chính thể quân chủ

Các dạng: Căn cứ vào thẩm quyền và mối quan hệ giữa nhà vua, nghị viện với chính phủ thì hình thức chính thể quân chủ có hai hình thức cơ bản là quân chủ chuyên chế (tuyệt đối) và quân chủ hạn chế (tương đối), riêng chính thể quân chủ hạn chế lại có ba biến dạng là quân chủ đại diện đẳng cấp, quân chủ nhị hợp (nhị nguyên) và quân chủ đại nghị (nghị viện).

Hình thức quân chủ tuyệt đối

Quân chủ tuyệt đối là hình thức tổ chức triển khai Nhà nước mà quyền lực tối cao của Nhà nước nằm hàng loạt trong tay của Nhà Vua. Nhà vua có quyền tự phát hành luật, trực tiếp chỉ huy cỗ máy hành chính và Nhà Vua là cấp xét xử cao nhất. Hiện nay trên quốc tế có nhà nước Arâp Xêut, Ô man vẫn còn tổ chức triển khai Nhà nước theo hình thức chính thể này. Ở những Nhà nước này không có hiến pháp, không có những cơ quan đại diện thay mặt, kinh Cô ran được sử dụng như một văn bản mang tính hiến pháp. Nhà vua được xem như là người cha ý thức. Vua và gia tộc của Nhà Vua đóng vai trò quyết định hành động về những yếu tố hệ trọng của Nhà nước kể cả yếu tố quyết định hành động xem ai sẽ là người được quyền thừa kế ngôi vua .

Hình thức quân chủ hạn chế (hay còn gọi là quân chủ lập hiến)

Hình thức chính thể quân chủ hạn chế được phân thành hai loại : Quân chủ nhị nguyên và Quân chủ đại nghị
* Thứ nhất : Về hình thức quân chủ nhị nguyên : Ở hình thức chính thể này nguyên tắc phân loại quyền lực tối cao được vận dụng ở mức độ nhất định, tức là ở đây có sự phân loại giữa quyền lập pháp và quyền hành pháp. Quyền lập pháp trên danh nghĩa thì nó sẽ thuộc thẩm quyền của Nghị Viện, còn quyền Hành pháp thì thuộc về Nhà Vua, Nhà vua hoàn toàn có thể thực thi trực tiếp hoặc gián tiếp trải qua nhà nước do Nhà vua xây dựng. Quyền tư pháp của chính sách này có chịu sự tác động ảnh hưởng của Nhà vua. Mặc dù đứng trên danh nghĩa Nhà Vua không có quyền lập pháp nhưng Nhà vua hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động trực tiếp đến quy trình lập pháp trải qua quyền phủ quyết tuyệt đối của mình. Nhà vua có quyền giải thể Nghị Viện .

* Thứ hai: Quân chủ đại nghị ngày nay được thành lập ở các nước tư bản phát triển như Anh, Nhật Bản, Bỉ,….và ở một số nước đang phát triển như Thái Lan, Camphuchia,…Chính thể này phát triển theo nguyên tắc phân chia quyền lực, trong đó nguyên tắc phân chia quyền tối cao là của Nghị Viện trước quyền hành pháp được thừa nhận. Nguyên tắc này đồi hỏi Chính phủ do Quốc vương thành lập phải nhận được sự tín nhiệm của Nghị viện. Quốc vương phải chỉ định người đứng đầu đảng chiếm đa số tuyệt đối số ghế ở Nghị Viện (Hạ Nghị Viện) làm người đứng đầu Chính phủ (Thủ tướng). Thủ tướng sẽ có thẩm quyền lựa chọn các thành viên của Chính phủ. Sau đó toàn thành viên của Chính phủ được đưa ra để Nghị Viện biểu quyết tín nhiệm. Sau khi được Nghị Viện tiến nhiệm thì Quốc vương bổ nhiệm toàn bộ thành viên của Chính phủ. Trường hợp không đảng phái chính trị nào chiếm được đa số ghế nói trên, Quốc vương phải chỉ định người đứng đầu liên minh các đảng phái chiếm được đa số ghế làm người đứng đầu Chính phủ.

Ở hình thức chính thể quân chủ đại nghị quyền hạn to lớn của Quốc vương do nhà nước triển khai. Quốc vương có quyền phủ quyết với những luật do Nghị Viện trải qua. Các văn bản do Quốc vương phát hành đều được soạn thảo bởi nhà nước và văn bản chỉ có hiệu lực hiện hành khi có chữ ký của Thủ tướng hoặc là của Bộ trưởng được Thủ tướng ủy quyền. Khi ký Thủ tướng hoặc Bộ trưởng phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về nội dung của văn bản, bản thân Quốc vương không chịu bất kỳ nghĩa vụ và trách nhiệm nào. Ở chính sách chính thể quân chủ đại nghị, nhà nước phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước Nghị Viện ( Hạ nghị viện ) về hoạt động giải trí của mình. Trường hợp Nghị viện ( Hạ nghị viện ) biểu quyết không tin tưởng nhà nước thì nhà nước phải từ chức hoặc Quốc vương phải cắt chức hàng loạt thành viên của nhà nước. Tuy nhiên người đứng đầu nhà nước có quyền nhu yếu Quốc vương giải thể Hạ Nghị viện và ấn định một cuộc bầu cử mới. Và ở đầu cuối xích míc giữa cơ quan hành pháp và lập pháp được giàn xếp bởi nhân dân. Trong cuộc bầu cử trước thời hạn nếu nhân dân ủng hộ Nghị Viện thì đảng trái chiều sẽ chiếm hầu hết ghế trong Nghị Viện mới. Khi đó nhà nước cũ phải từ chức, nếu nhân dân ủng hộ nhà nước thì đảng cầm quyền ( hoặc liên minh đảng cầm quyền ) sẽ liên tục chiếm hầu hết ghế trong Nghị Viện .

Phân biệt chính thể quân chủ và chính thể cộng hòa

Chính thể quan chủ là chính thể mà hàng loạt hoặc một phần quyền lực tối cao tối cao của nhà nuớc được trao cho một cá thể ( vua, quốc vương … ) theo phương pháp đa phần là cha truyền con nối ( thế tập ). Người đứng đầu nhà nước và về mặt pháp lý là người có quyền cao nhất của nhà nước là vua hoặc những người có thương hiệu tương tự như ; Đa số những vua lên ngôi bằng con đường cha truyền con nối nên đó là phương pháp hầu hết. Tuy nhiên, những nhà vua sáng lập ra một triều đại mới thường lên ngôi bằng những con đường khác như chỉ định, suy tôn, bầu cử, tự xưng, được phong vương hoặc tiếm quyền, tuy nhiên ở những triều vua sau, phương pháp truyền kế ngôi vua lại được duy trì và củng cố .

Chính thể cộng hòa là chính thể mà quyền lực tối cao của nhà nước được trao cho một hoặc một số cơ quan theo phương thức chủ yếu là bầu cử. Đặc trưng của dạng chính thể này là trong chính thể này, quyền lực cao nhất của nhà nước được trao cho một hoặc một số cơ quan chủ yếu bằng con đường bầu cử. Hiến pháp của các nước có chính thể này đều quy định rõ trình tự, thủ tục để thành lập các cơ quan đó.

Chính thể quân chủ

– Là chính thể mà toàn bộ hoặc một phàn quyền lực tối cao của nhà nước được trao cho một cá nhân (vua, quốc vương…) theo phương thức chủ yếu là cha truyền con nối (thế tập).
– Chủ thể nắm giữ quyền lực tối cao của nhà nước là một cá nhân (vua, hoàng đế, quốc vương…).
– Phương thức trao quyền lực tối cao cho nhà vua chủ yếu là cha truyền con nối, ngoài ra, có thể bằng chỉ định, suy tôn, tự xưng, được phong vương, bầu cử hoặc tiếm quyền…
– Thời gian nắm giữ quyền lực tối cao là suốt đời và có thể truyền ngôi cho đời sau.
– Nhân dân không được tham gia vào việc lựa chọn nhà vua cũng như giám sát hoạt động của nhà vua.
– Chính thể quân chủ gồm các dạng: quân chủ chuyên chế (tuyệt đối) và quân chủ hạn chế (tương đối). Riêng chính thể quân chủ hạn chế lại có ba biến dạng là quân chủ đại diện đẳng cấp, quân chủ nhị hợp (nhị nguyên) và quân chủ đại nghị (nghị viện).

Chính thể cộng hòa

– Là chính thể mà quyền lực tối cao của nhà nước được trao cho một hoặc một số cơ quan theo phương thức chủ yếu là bầu cử.
– Chủ thể nắm giữ quyền lực tối cao của nhà nước là một cơ quan (ví dụ: Quốc hội của Việt Nam) hoặc một số cơ quan (ví dụ: Nghị viện, Tổng thống và Tòa án tối cao ở Mỹ).
– Phương thức trao quyền lực cho cơ quan quyền lực tối cao là bằng bầu cử (ví dụ ở Việt Nam) hoặc chủ yếu bằng bầu cử (ví dụ ở Mỹ).
– Thời gian nắm giữ quyền lực tối cao là chỉ trong một thời gian nhất định (theo nhiệm kỳ) và không thể truyền lại chức vụ cho đời sau.
– Nhân dân được tham gia bầu cử và ứng cử vào cơ quan quyền lực tối cao của nhà nước cũng như giám sát hoạt động của cơ quan này.
– Chính thể cộng hòa gồm hai dạng: cộng hòa quý tộc và cộng hòa dân chủ. Riêng chính thể cộng hòa dân chủ lại có các dạng tương ứng với các kiểu nhà nước là cộng hòa chủ nô, cộng hòa phong kiến, cộng hòa tư sản và cộng hòa xã hội chủ nghĩa.

Người đăng: chiu

Time: 2021-09-13 22:19:03

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp