Guinée – Wikipedia tiếng Việt

Guinée (cũng viết là Guinea theo tiếng Anh, phát âm /ˈɡɪni/, tên chính thức Cộng hòa Guinée tiếng Pháp: République de Guinée, Tiếng Việt: Cộng hòa Ghi-nê[4]), là một đất nước nằm ở miền Tây Phi. Trước đây quốc gia này được biết với cái tên Guinée thuộc Pháp (Guinée française), đôi khi từ Guinée-Conakry hay Guinea-Conakry được dùng để chỉ quốc gia này để phân biệt các quốc gia khác có “Guinea” trong tên và khu vực cùng tên, chẳng hạn như Papua New Guinea, Tây New Guinea, Guinea-Bissau và Guinea Xích Đạo.[5][6][7][8] Guinée có dân số 12.4 triệu người và diện tích 245.857 kilômét vuông (94.926 dặm vuông Anh).[9]

Quốc gia có chủ quyền lãnh thổ Guinea là một nước cộng hòa có tổng thống do nhân dân trực tiếp bầu ra ; chức vụ này vừa là nguyên thủ vương quốc vừa là người đứng đầu chính phủ nước nhà. Quốc hội Guinea là một QH đơn viện và là cơ quan lập pháp của quốc gia này, và những thành viên của nó cũng do người dân trực tiếp bầu ra. Nhánh tư pháp được chỉ huy bởi Tòa án Tối cao Guinea, tòa án nhân dân phúc thẩm cao nhất và sau cuối trong cả nước. [ 10 ]

Guinea là một quốc gia chủ yếu là Hồi giáo, với 85% dân số theo đạo Hồi.[5][11][12] Người dân Guinea thuộc 24 nhóm sắc tộc. Tiếng Pháp, ngôn ngữ chính thức của Guinea, là ngôn ngữ giao tiếp chính trong trường học, trong quản lý chính phủ và các phương tiện truyền thông, nhưng hơn 24 ngôn ngữ bản địa cũng được sử dụng.

Nền kinh tế tài chính của Guinea phần đông phụ thuộc vào vào nông nghiệp và khai thác tài nguyên. [ 13 ] Đây là nước có sản lượng khai thác bô xít lớn thứ hai quốc tế, và có trữ lượng kim cương và vàng nhiều mẫu mã. [ 14 ] Đất nước này là điểm trung tâm của đợt bùng phát dịch Ebola năm năm trước. Nhân quyền ở Guinea vẫn còn là một yếu tố gây tranh cãi. Năm 2011, cơ quan chính phủ Hoa Kỳ công bố rằng việc tra tấn của lực lượng bảo mật an ninh và lạm dụng phụ nữ và trẻ nhỏ ( gồm có cả cắt bộ phận sinh dục nữ ) là những yếu tố nhân quyền đang còn sống sót. [ 15 ]

Guinea được đặt tên theo khu vực Guinea. Guinea là tên truyền thống của khu vực châu Phi nằm dọc theo Vịnh Guinea. Khu vực này trải dài về phía bắc qua các vùng nhiệt đới có rừng và kết thúc ở Sahel. Thuật ngữ trong tiếng Anh Guinea bắt nguồn trực tiếp từ từ tiếng Bồ Đào Nha Guiné, xuất hiện vào giữa thế kỷ 15 để chỉ các vùng đất sinh sống của người Guineus, một thuật ngữ chung để chỉ các dân tộc châu Phi da đen ở phía nam sông Senegal, trái ngược với “màu xám “Zenaga Berbers ở trên vùng này, vốn được họ gọi là Azenegues hoặc Moors.

Vùng đất ngày này là Guinea thuộc về một loạt đế chế châu Phi cho đến khi Pháp đô hộ nó vào những năm 1890, và biến nó thành một phần của Tây Phi thuộc Pháp. Guinea công bố độc lập khỏi Pháp vào ngày 2 tháng 10 năm 1958. Từ khi giành độc lập cho đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2010, Guinea đã bị một số ít chỉ huy chuyên quyền quản lý. [ 16 ] [ 17 ] [ 18 ]

Các đế quốc và vương quốc Tây Phi ở Guinea[sửa|sửa mã nguồn]

Khu vực giờ đây là Guinea nằm trong rìa của những đế chế lớn ở Tây Phi. Đế chế Ghana tiên phong tại đây đã tăng trưởng nhờ thương mại nhưng ở đầu cuối đã sụp đổ sau những cuộc xâm lăng lặp đi tái diễn của những vua nhà Almoravid. Vào thời kỳ này, Hồi giáo lần tiên phong được truyền bá đến đây trải qua những thương nhân Bắc Phi .Đế quốc Sosso ( thế kỷ 12 đến thế kỷ 13 ) tăng trưởng trong một thời hạn ngắn trong khoảng chừng trống, nhưng Đế quốc Mali trở nên điển hình nổi bật khi Soundiata Kéïta đánh bại người quản lý Sosso Soumangourou Kanté trong trận Kirina, ở c. 1235. Đế chế Mali được quản lý bởi Mansa ( Hoàng đế ), đáng quan tâm nhất là Kankou Moussa, người đã thực thi một hajj nổi tiếng tới Mecca vào năm 1324. Ngay sau khi ông trị vì, Đế chế Mali khởi đầu suy tàn và sau cuối bị những nước chư hầu sửa chữa thay thế vào thế kỷ 15 .Thành công nhất trong số này là Đế quốc Songhai, lan rộng ra quyền lực tối cao từ khoảng chừng năm 1460 và ở đầu cuối vượt qua Đế chế Mali về cả chủ quyền lãnh thổ và sự giàu sang. Đế quốc liên tục thịnh vượng cho đến khi một cuộc nội chiến, liên tục xảy ra, sau cái chết của Askia Daoud vào năm 1582. Đế chế suy yếu đã rơi vào tay những kẻ xâm lược Maroc trong trận Tondibi chỉ ba năm sau đó. Tuy nhiên, người Maroc không hề quản lý vương quốc này một cách hiệu suất cao và nó bị phân loại thành nhiều vương quốc nhỏ .Sau sự sụp đổ của những đế chế lớn ở Tây Phi, nhiều vương quốc khác nhau đã sống sót ở nơi ngày này là Guinea. Người Hồi giáo Fulani di cư đến Futa Jallon ở Trung Guinea, và xây dựng một nhà nước Hồi giáo từ năm 1727 đến năm 1896, với một hiến pháp thành văn và những người quản lý thay thế sửa chữa. Đế chế Wassoulou hay Wassulu trong một thời hạn ngắn ( 1878 – 1898 ), do Samori Toure chỉ huy đã chiếm cứ khu vực hầu hết là Malinké của vùng ngày này là thượng lưu Guinea và tây nam Mali ( Wassoulou ). Đế chế này chuyển đến Bờ Biển Ngà trước khi bị người Pháp chinh phục .

Thời kỳ thuộc địa[sửa|sửa mã nguồn]

Các thương nhân châu Âu đến đây vào thế kỷ 16. Nô lệ đã được xuất khẩu để làm việc ở nơi khác trong thương mại tam giác. Các thương nhân đã sử dụng các tập quán nô lệ trong khu vực đã tồn tại trong nhiều thế kỷ để buôn bán người.[cần dẫn nguồn]

Thời kỳ thuộc địa của Guinea mở màn với quân đội Pháp xâm nhập vào khu vực này vào giữa thế kỷ 19. Sự thống trị của Pháp được chứng minh và khẳng định bởi sau khi đánh bại quân đội của Samori Touré, Mansa ( hoặc Hoàng đế ) của bang Ouassoulou và thủ lĩnh của người gốc Malinké vào năm 1898, và giúp Pháp trấn áp vùng đất thời nay là Guinea và những khu vực lân cận .Pháp đã đàm phán về ranh giới hiện tại của Guinea vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 với người Anh để trao đổi Sierra Leone, người Bồ Đào Nha về thuộc địa Guinea của họ ( nay là Guinea-Bissau ) và Liberia. Dưới thời Pháp, quốc gia hình thành Lãnh thổ Guinea bên trong Tây Phi thuộc Pháp, do một thống đốc cư trú tại Dakar quản trị. Các thống đốc cấp trung quản trị những thuộc địa riêng không liên quan gì đến nhau, gồm có cả Guinea .
Năm 1958, Đệ tứ Cộng hòa Pháp sụp đổ do không ổn định chính trị và những thất bại trong việc đối phó với những thuộc địa của mình, đặc biệt quan trọng là Đông Dương và Algeria. Việc xây dựng nền Cộng hòa thứ năm được người dân Pháp ủng hộ, trong khi Tổng thống Pháp Charles de Gaulle đã nói rõ vào ngày 8 tháng 8 năm 1958 rằng những thuộc địa của Pháp phải được lựa chọn rõ ràng giữa quyền tự trị nhiều hơn trong một Cộng đồng Pháp mới hoặc độc lập ngay lập tức trong cuộc trưng cầu dân ý. sẽ được tổ chức triển khai vào ngày 28 tháng 9 năm 1958. Các thuộc địa khác đã chọn trước đây, nhưng Guinea – dưới sự chỉ huy của Ahmed Sékou Touré với Đảng Dân chủ Guinea-Phi Dân chủ ( PDG ) đã giành được 56 trong số 60 ghế trong cuộc bầu cử chủ quyền lãnh thổ năm 1957 — đã bỏ phiếu áp đảo quyết định hành động độc lập. Người Pháp nhanh gọn rút lui, và vào ngày 2 tháng 10 năm 1958, Guinea tự xưng là một nước cộng hòa có chủ quyền lãnh thổ và độc lập, với Sékou Touré làm tổng thống .

Đáp lại cuộc bỏ phiếu đòi độc lập, những người Pháp định cư ở Guinea đã khá gay gắt trong việc cắt đứt quan hệ với Guinea. Washington Post nhận xét người Pháp đã tàn bạo như thế nào khi vứt bỏ tất cả những gì họ nghĩ là đóng góp của họ cho Guinea: “Để phản ứng lại, và như một lời cảnh báo cho các vùng lãnh thổ nói tiếng Pháp khác, người Pháp đã rút khỏi Guinea trong khoảng thời gian hai tháng, mang theo mọi thứ họ có thể. Họ tháo các bóng đèn, vứt bỏ các kế hoạch cho đường ống dẫn nước thải ở thủ đô Conakry, và thậm chí đốt các dược phẩm thay vì để lại cho người dân Guinea. “[19]

Chế độ hậu thuộc địa ( 1958 – 2008 )[sửa|sửa mã nguồn]

Sau đó, Guinea nhanh gọn link với Liên Xô và vận dụng những chủ trương xã hội chủ nghĩa. Liên minh này sống sót trong thời hạn ngắn ; tuy nhiên, khi Guinea tiến tới một quy mô chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc. Mặc dù vậy, nước này vẫn liên tục nhận được góp vốn đầu tư từ những nước tư bản, ví dụ điển hình như Hoa Kỳ. Đến năm 1960, Touré đã công bố PDG là đảng chính trị hợp pháp duy nhất của quốc gia, và trong 24 năm tiếp theo, cơ quan chính phủ và PDG là một. Touré đã được bầu lại không ứng cử với bốn nhiệm kỳ bảy năm với tư cách là tổng thống, và cứ 5 năm một lần cử tri được trình diễn với một list duy nhất những ứng viên PDG cho Quốc hội. Ủng hộ Chủ nghĩa xã hội lai châu Phi trong nước và chủ nghĩa Liên châu Phi ở quốc tế, Touré nhanh gọn trở thành một nhà chỉ huy phân cực, với việc cơ quan chính phủ của ông trở nên không khoan dung với những sự không tương đồng chính kiến, bỏ tù hàng nghìn người và bóp nghẹt báo chí truyền thông .Trong suốt những năm 1960, cơ quan chính phủ Guinea đã quốc hữu hóa đất đai, vô hiệu những thủ lĩnh truyền thống cuội nguồn và do người Pháp chỉ định khỏi quyền lực tối cao, và có quan hệ stress với cơ quan chính phủ Pháp và những công ty Pháp. nhà nước của Touré dựa vào Liên Xô và Trung Quốc để viện trợ và tăng trưởng hạ tầng, nhưng phần nhiều số tiền này được sử dụng cho những mục tiêu chính trị chứ không phải kinh tế tài chính, ví dụ điển hình như kiến thiết xây dựng những sân vận động lớn để tổ chức triển khai những cuộc mít tinh chính trị. Trong khi đó, đường đi bộ, đường tàu và những hạ tầng khác của quốc gia bị suy yếu, và nền kinh tế tài chính đình trệ .
Đài tưởng niệm thắng lợi quân sự chiến lược năm 1970 trước cuộc đột kích của Bồ Đào Nha. Mục tiêu duy nhất không đạt được trong cuộc đột kích của người Bồ Đào Nha là bắt được Ahmed Sékou TouréVào ngày 22 tháng 11 năm 1970, những lực lượng Bồ Đào Nha từ nước láng giềng Guinea thuộc Bồ Đào Nha đã tổ chức triển khai Chiến dịch Biển Xanh, một cuộc đột kích vào Conakry của hàng trăm lực lượng trái chiều Guinea lưu vong. Trong số những tiềm năng của họ, quân đội Bồ Đào Nha muốn giết hoặc bắt Sekou Toure do sự ủng hộ của ông với PAIGC, một trào lưu đòi độc lập và nhóm phiến quân đã triển khai những cuộc tiến công vào bên trong Guinea thuộc Bồ Đào Nha từ những địa thế căn cứ của họ ở Guinea. [ 20 ] Sau khi giao tranh ác liệt, những lực lượng do Bồ Đào Nha hậu thuẫn đã rút lui, giải thoát cho vài chục tù nhân cuộc chiến tranh Bồ Đào Nha đang bị PAIGC giam giữ ở Conakry, nhưng không lật đổ được Touré. Trong những năm sau cuộc đột kích, chính phủ nước nhà Touré đã triển khai những cuộc thanh trừng lớn, và tối thiểu 50.000 người ( 1 % dân số Guinea ) đã thiệt mạng. Vô số người khác bị bỏ tù và đương đầu với tra tấn. Thông thường, trong trường hợp là người quốc tế, họ bị buộc phải rời khỏi quốc gia, sau khi vợ hoặc chồng người Guinea của họ bị bắt và con cháu của họ bị nhà nước quản thúc .Năm 1977, với kinh tế tài chính suy giảm, giết người hàng loạt, bầu không khí chính trị ngột ngạt và lệnh cấm mọi thanh toán giao dịch kinh tế tài chính tư nhân đã dẫn đến ” Cuộc nổi dậy của phụ nữ ở chợ “, là những cuộc bạo loạn chống cơ quan chính phủ do những phụ nữ thao tác ở Chợ Madina của Conakry mở màn. Điều này khiến Touré phải triển khai những cải cách lớn. Touré chuyển từ ủng hộ Liên Xô sang ủng hộ Hoa Kỳ. Cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980 tận mắt chứng kiến một số ít cải cách kinh tế tài chính, nhưng sự trấn áp tập trung chuyên sâu của Touré so với nhà nước vẫn còn. Ngay cả mối quan hệ với Pháp cũng được cải tổ ; Sau khi Valéry Giscard d’Estaing được bầu làm tổng thống Pháp, kim ngạch thương mại tăng lên và hai nước đã có những chuyến thăm ngoại giao .Sékou Touré qua đời vào ngày 26 tháng 3 năm 1984, sau một ca phẫu thuật tim ở Hoa Kỳ, và được sửa chữa thay thế bằng Thủ tướng Louis Lansana Beavogui, người giữ chức tổng thống lâm thời, trong khi chờ những cuộc bầu cử mới. PDG bầu một nhà chỉ huy mới vào ngày 3 tháng 4 năm 1984. Theo hiến pháp, người đó sẽ là ứng viên duy nhất cho chức tổng thống. Tuy nhiên, vài giờ trước cuộc họp đó, những Đại tá Lansana Conté và Diarra Traoré đã lên nắm quyền trong một cuộc thay máu chính quyền không ngã xuống. Conté tiếp đón vai trò tổng thống, với Traoré giữ chức thủ tướng cho đến tháng 12 .Conté ngay lập tức tố cáo sai lầm đáng tiếc của chính sách trước về nhân quyền, thả 250 tù nhân chính trị và khuyến khích khoảng chừng 200.000 người nữa trở về sau đời sống lưu vong. Ông cũng nói rõ là quay sống lưng lại với chủ nghĩa xã hội. Điều này không giúp giảm bớt đói nghèo và quốc gia không có tín hiệu ngay lập tức để tiến tới dân chủ .Năm 1992, Conté công bố trở lại chính sách dân sự, với một cuộc thăm dò tổng thống vào năm 1993, sau đó là cuộc bầu cử vào QH năm 1995 ( trong đó đảng của ông – Đảng Thống nhất và Tiến bộ – giành được 71 trong số 114 ghế. ) Bất chấp cam kết của ông so với dân chủ, Conté vẫn duy trì quyền lực tối cao rất ngặt nghèo. Vào tháng 9 năm 2001, thủ lĩnh phe trái chiều Alpha Condé đã bị bỏ tù vì gây nguy khốn cho bảo mật an ninh vương quốc, mặc dầu ông đã được ân xá 8 tháng sau đó. Sau đó, ông đã phải sống lưu vong ở Pháp .

Năm 2001, Conté tổ chức và giành chiến thắng trong một cuộc trưng cầu dân ý để kéo dài nhiệm kỳ tổng thống, và năm 2003, ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba, sau khi các cuộc bầu cử bị phe đối lập tẩy chay. Vào tháng 1 năm 2005, Conté sống sót sau một vụ ám sát bị nghi ngờ trong khi xuất hiện hiếm hoi trước công chúng ở thủ đô Conakry. Những người chống đối ông cho rằng ông là một “nhà độc tài mệt mỏi”,[21] người mà sự ra đi là không thể tránh khỏi, trong khi những người ủng hộ ông tin rằng ông đang chiến thắng trong trận chiến với những người bất đồng chính kiến. Guinea vẫn phải đối mặt với những vấn đề rất thực tế, và theo Foreign Policy, có nguy cơ trở thành một quốc gia thất bại.[22]

Vào năm 2000, Guinea đã bị cuốn vào thực trạng không ổn định từ lâu đã ảnh hưởng tác động đến phần còn lại của Tây Phi, khi quân nổi dậy từ những nước láng giềng vượt qua biên giới với Liberia và Sierra Leone tràn sang nước này. Có vẻ quốc gia này đang đứng trước bờ vực của nội chiến. [ 23 ] Conté đổ lỗi cho những nhà chỉ huy láng giềng vì thèm muốn tài nguyên vạn vật thiên nhiên của Guinea, mặc dầu những công bố này đã bị bác bỏ một cách nóng bức. [ 24 ] Năm 2003, Guinea chấp thuận đồng ý lên kế hoạch với những nước láng giềng của mình để đối phó với quân nổi dậy. Năm 2007, có nhiều cuộc biểu tình lớn chống lại cơ quan chính phủ, dẫn đến việc chỉ định một thủ tướng mới. [ 25 ] [ 26 ]
Conté vẫn nắm quyền cho đến khi qua đời vào ngày 23 tháng 12 năm 2008. [ 27 ] Vài giờ sau khi ông qua đời, Moussa Dadis Camara đã giành quyền trấn áp trong một cuộc thay máu chính quyền, công bố mình là người đứng đầu một cơ quan chính phủ quân sự chiến lược. [ 28 ] Các cuộc biểu tình phản đối cuộc thay máu chính quyền trở nên đấm đá bạo lực, và 157 người đã thiệt mạng khi vào ngày 28 tháng 9 năm 2009, chính quyền sở tại ra lệnh cho binh lính tiến công những người tụ tập để phản đối nỗ lực trở thành tổng thống của Camara. [ 29 ] Những người lính đã triển khai hãm hiếp, cắt xẻo và giết người, khiến nhiều chính phủ nước nhà quốc tế không ủng hộ chính sách mới này. [ 30 ]Vào ngày 3 tháng 12 năm 2009, một phụ tá đã bắn Camara trong một cuộc tranh chấp trong cơn thịnh nộ vào tháng Chín. Camara đã được đưa đến Maroc để được chăm nom y tế. [ 30 ] [ 31 ] Phó Tổng thống ( và Bộ trưởng Quốc phòng ) Sékouba Konaté đã bay về từ Liban để điều hành quản lý quốc gia, khi Camara vắng mặt. [ 32 ] Sau cuộc họp tại Ouagadougou vào ngày 13 và 14 tháng 1 năm 2010, Camara, Konaté và Blaise Compaoré, Tổng thống Burkina Faso, đã đưa ra một công bố chính thức về mười hai nguyên tắc hứa hẹn sẽ đưa Guinea trở lại chính sách dân sự trong vòng sáu tháng. [ 33 ]Cuộc bầu cử tổng thống Guinea được tổ chức triển khai vào ngày 27 tháng 6, [ 34 ] [ 35 ] với cuộc bầu cử thứ hai được tổ chức triển khai vào ngày 7 tháng 11, do những cáo buộc gian lận bầu cử. [ 36 ] Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao và những cuộc bầu cử diễn ra tương đối suôn sẻ. [ 37 ] Alpha Condé, chỉ huy đảng trái chiều Rally of the Guinean People ( RGP ), đã thắng cử, hứa hẹn sẽ cải tổ nghành bảo mật an ninh và xem xét những hợp đồng khai thác mỏ. [ 38 ]Vào cuối tháng 2 năm 2013, đấm đá bạo lực chính trị bùng phát ở Guinea sau khi những người biểu tình xuống đường bày tỏ lo lắng về tính minh bạch của cuộc bầu cử tháng 5 năm 2013 sắp tới. Các cuộc biểu tình được thôi thúc bởi quyết định hành động của liên minh trái chiều từ bỏ tiến trình bầu cử, để phản đối sự thiếu minh bạch trong việc sẵn sàng chuẩn bị cho những cuộc bầu cử. [ 39 ] Chín người đã thiệt mạng trong những cuộc biểu tình và khoảng chừng 220 người bị thương. Nhiều người chết và bị thương khi lực lượng bảo mật an ninh sử dụng đạn thật bắn vào người biểu tình. [ 40 ] [ 41 ]Bạo lực chính trị cũng dẫn đến những cuộc đụng độ liên sắc tộc giữa những người Fula và Malinke. Người Malinke ủng hộ Tổng thống Condé, còn người Fula đa phần ủng hộ phe trái chiều. [ 42 ]Vào ngày 26 tháng 3 năm 2013, đảng trái chiều đã rút lui khỏi những cuộc đàm phán với cơ quan chính phủ, trong cuộc bầu cử ngày 12 tháng 5 sắp tới. Phe trái chiều nói rằng chính phủ nước nhà đã không tôn trọng họ, và không giữ bất kể lời hứa nào mà họ đã hứa hẹn. [ 43 ] [ 44 ]Vào ngày 25 tháng 3 năm năm trước, Tổ chức Y tế Thế giới cho biết Bộ Y tế Guinea đã báo cáo giải trình một đợt bùng phát dịch bệnh do vi rút Ebola ở Guinea. Đợt bùng phát ban đầu này có tổng số 86 trường hợp mắc, trong đó có 59 trường hợp tử vong. Đến ngày 28/5, có 281 trường hợp mắc, 186 trường hợp tử vong. [ 45 ] Người ta tin rằng trường hợp tiên phong là Emile Ouamouno, một cậu bé 2 tuổi sống ở làng Meliandou. Ông lâm bệnh vào ngày 2 tháng 12 năm 2013 và mất vào ngày 6 tháng 12. [ 46 ] [ 47 ] Vào ngày 18 tháng 9 năm năm trước, tám thành viên của một nhóm chăm nom sức khỏe thể chất giáo dục Ebola đã bị sát hại bởi dân làng ở thị xã Womey. [ 48 ] Tính đến ngày 1 tháng 11 năm năm ngoái, đã có 3.810 ca nhiễm và 2.536 ca tử trận ở Guinea. [ 49 ]Vào tháng 10 năm 2020, tổng thống Alpha Condé đã thắng cử tổng thống. Condé nắm quyền từ năm 2010 và ông đã liên tục nắm quyền tới nhiệm kỳ thứ ba. Phe trái chiều đã không đồng ý hiệu quả bầu cử của ông vì những cáo buộc gian lận. Tổng thống cho biết một cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp vào tháng 3 năm 2020 được cho phép ông tranh cử mặc kệ số lượng giới hạn hai nhiệm kỳ. [ 50 ]Vào ngày 5 tháng 9 năm 2021, trong một cuộc thay máu chính quyền rõ ràng, Trung tá Mamady Doumbouya đã giành quyền trấn áp truyền hình nhà nước và công bố rằng chính phủ nước nhà của Tổng thống Alpha Conde đã bị giải tán và biên giới của Guinea bị ngừng hoạt động, một thông tin được đưa ra sau nhiều giờ nổ súng kinh hoàng gần dinh tổng thống. [ 51 ]
Quốc gia này là một nước cộng hòa. Tổng thống do nhân dân trực tiếp bầu ra, vừa là nguyên thủ vương quốc vừa là người đứng đầu cơ quan chính phủ. Quốc hội đơn viện là cơ quan lập pháp của quốc gia này, những thành viên của Quốc hội do nhân dân trực tiếp bầu ra. Nhánh tư pháp được đứng đầu bởi Tòa án Tối cao Guinea, tòa án nhân dân phúc thẩm cao nhất và ở đầu cuối trong cả nước. [ 10 ]Guinea là thành viên của nhiều tổ chức triển khai quốc tế, gồm có Liên minh Châu Phi, Cơ quan Cộng đồng nói tiếng Pháp, Ngân hàng Phát triển Châu Phi, Cộng đồng Kinh tế những Quốc gia Tây Phi, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Hồi giáo, IMF và Liên Hiệp Quốc .

Văn hoá chính trị[sửa|sửa mã nguồn]

Cựu Tổng thống Alpha Condé có được sự ủng hộ từ nhóm dân tộc bản địa thứ nhất và có dân số lớn thứ hai của Guinea, Malinke. [ 52 ] Nhóm trái chiều Guinea có được ủng hộ từ nhóm sắc tộc Fula [ 53 ], những người này chiếm khoảng chừng 45,9 Tỷ Lệ dân số. [ 52 ]
Tổng thống Guinea thường được bầu theo phương pháp đại trà phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 5 năm ; ứng viên thắng lợi phải nhận được đa phần phiếu bầu để được bầu làm tổng thống. Tổng thống quản trị Guinea, với sự tương hỗ từ một hội đồng gồm 25 bộ trưởng liên nghành dân sự do ông chỉ định. nhà nước quản trị quốc gia trải qua tám khu vực, 33 Q., hơn 100 Q. và nhiều huyện ( được gọi là xã ở Conakry và những thành phố và làng lớn khác, hoặc ” mỏ đá ” ở trong nước ). Các chức vụ chỉ huy cấp huyện được bầu ; tổng thống chỉ định những quan chức cho toàn bộ những cấp khác của cơ quan hành chính với mức độ tập trung chuyên sâu cao .Kể từ cuộc bầu cử tổng thống năm 2010, nguyên thủ vương quốc là Alpha Condé. Tuy nhiên, vị trí nguyên thủ vương quốc của Condé đã bị thử thách bởi vụ thay máu chính quyền Guinea năm 2021 .
Quốc hội Guinea, cơ quan lập pháp của quốc gia này, đã không họp từ năm 2008 đến năm 2013, khi nó bị giải tán sau cuộc thay máu chính quyền quân sự chiến lược vào tháng 12. Các cuộc bầu cử đã bị hoãn nhiều lần kể từ năm 2007. Vào tháng 4 năm 2012, Tổng thống Condé đã hoãn vô thời hạn những cuộc bầu cử, với nguyên do cần bảo vệ rằng những cuộc bầu cử này ” minh bạch và dân chủ “. [ 54 ]

Bầu cử lập pháp Guinean năm 2013 được tổ chức vào ngày 24 tháng 9 năm 2013.[55] Đảng của Tổng thống Alpha Condé, Cuộc biểu tình của Nhân dân Guinea (RPG), đã giành được đa số ghế trong Quốc hội Guinea, với 53 trên 114 ghế. Các đảng đối lập đã giành được tổng cộng 53 ghế, và các nhà lãnh đạo đối lập đã tố cáo kết quả bầu cử chính thức là gian lận.

Ghi-nê theo thể chế Cộng hòa Tổng thốngTổng thống được tranh cử nhiều lần. Kể từ năm 2003, nhiệm kỳ của Tổng thống lê dài 7 năm .Năm 1992, Guinée thực thi chính sách đa đảng. Hiện nay ở Guinée có hơn 40 đảng phái, trong đó có những đảng chính :

• Đảng Thống nhất và Tiến bộ (PUP)
• Liên minh Tiến bộ và Đổi mới (UPR)
• Liên minh vì tiến bộ của Guinée (UPR)
• Liên minh vì Nhân dân của Guinée (UPG)
• Đảng Nhân dân Guinée (PPG)

Trong những năm 1960, 1970 Guinée là một trong những nước cách mạng tân tiến nhất châu Phi. Chính quyền của Tổng thống Sékou Touré triển khai chủ trương đối ngoại tích cực chống thực dân, đế quốc, quan hệ hữu nghị với những nước châu Phi tân tiến và xã hội chủ nghĩa nên Ghi-nê có uy tín lớn ở châu Phi và trên quốc tế. Những năm 80, do khó khăn vất vả về kinh tế tài chính, phải dựa vào viện trợ của phương Tây, Mỹ và những nước Ả Rập thân Mỹ, chính quyền sở tại Sékou Touré ngày càng có khunh hướng ngả sang Mỹ và phương Tây. Sau khi Tổng thống Lassana Conté lên cầm quyền, Guinée công bố liên tục duy trì đường lối đối ngoại Không link nhưng thực ra thân phương Tây và so với những yếu tố quốc tế lớn Guinée thường tránh bày tỏ lập trường .Guinée là thành viên của Phong trào không link, UN, AU, Francophonie, IMF, WB …
Lực lượng vũ trang của Guinea được chia thành năm nhánh — quân, thủy quân, không quân, Lực lượng hiến binh vương quốc bán quân sự chiến lược và Lực lượng Vệ binh Cộng hòa — mà những thủ lĩnh báo cáo giải trình với quản trị Hội đồng Tham mưu trưởng, người thường trực Bộ trưởng Quốc phòng. Ngoài ra, lực lượng bảo mật an ninh của chính sách gồm có Lực lượng Cảnh sát Quốc gia ( Sûreté Nationale ). Lực lượng Hiến binh, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về bảo mật an ninh nội bộ, có lực lượng khoảng chừng vài nghìn người .Quân đội, với khoảng chừng 15.000 nhân viên cấp dưới, cho đến nay là nhánh lớn nhất của những lực lượng vũ trang. Nó chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chính trong việc bảo vệ biên giới bang, bảo mật an ninh của những vùng chủ quyền lãnh thổ được quản trị và bảo vệ quyền lợi vương quốc của Guinea. Tổng số lính không quân khoảng chừng 700 người. Trang bị của lực lượng này gồm có một số ít máy bay chiến đấu và vận tải đường bộ cơ do Nga phân phối. Hải quân có khoảng chừng 900 người và quản lý và vận hành một số ít tàu tuần tra nhỏ và sà lan .
Đồng tính luyến ái là phạm pháp ở Guinea. [ 56 ] Quan hệ đồng giới được coi là một điều cấm kỵ can đảm và mạnh mẽ và thủ tướng nước này đã công bố vào năm 2010 rằng ông không coi xu thế tình dục là một quyền chính đáng của con người. [ 15 ]Guinea là một trong những vương quốc có tỷ suất cắt bộ phận sinh dục nữ cao nhất quốc tế theo Anastasia Gage, phó giáo sư tại Đại học Tulane và Ronan van Rossem, phó giáo sư tại Đại học Ghent. [ 57 ] Việc cắt bộ phận sinh dục nữ ở Guinea đã được triển khai trên 98 % phụ nữ, tính đến năm 2009. [ 58 ] Ở Guinea hầu hết toàn bộ những nền văn hóa truyền thống, tôn giáo và sắc tộc đều thực hành thực tế cắt bộ phận sinh dục nữ. [ 58 ] Điều tra Nhân khẩu học và Sức khỏe năm 2005 báo cáo giải trình rằng 96 % phụ nữ đã trải qua việc cắt xẻo bộ phận sinh dục của mình. Không ai truy tố những người triển khai hành vi này. [ 15 ]

Khu vực và Q.[sửa|sửa mã nguồn]

Bản đồ 7 khu vực của Guinée .Guinée được chia thành 7 khu vực hành chính và 33 Q. .

Thủ đô Conakry được xếp hạng là một khu vực đặc biệt quan trọng .
Bản đồ Guinée .Guinée nằm ở Tây Phi, bên bờ Đại Tây Dương có chung biên giới với Guiné-Bissau, Sénégal, Mali, Bờ Biển Ngà, Liberia và Sierra Leone. Vùng đồng bằng ven biển tiếp giáp với khôi núi Fouta-Djalon. Vùng cao nguyên phía Đông phần nhiều là những đồng cỏ nơi có thượng lưu sông Niger chảy qua ; phía Đông Nam là những khối núi cao có những khu rừng rậm bao trùm .
Năm 1985, Guinée thực thi cải cách kinh tế tài chính theo hướng tăng nhanh quy trình tư nhân hoá và chuyển sang cơ cấu tổ chức kinh tế thị trường, nhà nước chỉ quản trị những ngành kinh tế tài chính lớn như nguồn năng lượng, viễn thông, khai khoáng .Hiện Guinée đang nỗ lực tìm lại hình ảnh và lôi kéo tương hỗ từ những nhà hỗ trợ vốn quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ), Ngân hàng Thế giới ( WB ), và những nước hỗ trợ vốn … Trong năm 2008, đồng Fanc Guinée giảm giá mạnh do Chi tiêu những loại sản phẩm thiết yếu trong nước vượt quá mức tiêu dùng của dân cư .
GDP ( thực tiễn ) : 10,64 tỷ USD ( 2009 )GDP trung bình ( trong thực tiễn ) : 1100 USD ( 2009 )Tăng tưởng GDP : – 2,5 % ( 2009 )Cơ cấu kinh tế tài chính : nông nghiệp 23,7 %, công nghiệp 36,1 %, dịch vụ 40,2 %. [ 44 ]

Giao thông vận tải đường bộ[sửa|sửa mã nguồn]

Dân số khoảng chừng 10, 057 triệu người. Bao gồm những nhóm sắc tộc : người Peuhl 40 %, Malinke 30 %, Soussou 20 %, những bộ tộc nhỏ 10 % .Ngôn ngữ chính thức của Guinea là tiếng Pháp. Ngôn ngữ quan trọng khác được nói là tiếng Pular ( Fulfulde hoặc Fulani ), Maninka ( Malinke ), susu, Kissi, Kpelle, và Loma .
[60]

Hồi giáo là tôn giáo chiếm đa phần. Khoảng 85 % dân số là người Hồi giáo, trong khi 8 % là Kitô giáo, và 7 % giữ niềm tin duy linh truyền thống cuội nguồn. Hồi giáo Guinea nói chung là dòng Sunni và Sufi ; [ 61 ] có rất ít người Hồi giáo Shia ở Guinea. Kitô giáo giáo gồm có Công giáo La Mã, Anh giáo, Baptist, Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm, và những nhóm Tin Lành khác. Nhân chứng Jehovah hiện đang hoạt động giải trí trong cả nước và được công nhận bởi nhà nước. Có một hội đồng Bahá’í nhỏ. Có một số lượng nhỏ của người Hindu, Phật giáo và những tôn giáo truyền thống lịch sử của Trung Quốc trong hội đồng người quốc tế. [ 62 ]
Lực lượng vũ trang Guinea được chia thành năm nhánh – lục quân, thủy quân, không quân, hiến binh bán quân sự chiến lược và Cảnh sát. Ngoài ra, lực lượng bảo mật an ninh chính sách gồm có Lực lượng Cảnh sát Quốc gia ( Sûreté ). Đội hiến binh, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về bảo mật an ninh nội bộ .Lục quân, với khoảng chừng 15.000 người, đến nay là nhánh lớn nhất của lực lượng vũ trang. Chủ yếu chịu nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ biên giới, bảo mật an ninh của vùng chủ quyền lãnh thổ quản trị, và bảo vệ quyền lợi vương quốc Guinea. Lực lượng không quân tổng số khoảng chừng 700 người. Thiết bị của lực lượng gồm có một số ít máy bay chiến đấu của Nga cung ứng. Hải quân có khoảng chừng 900 người và hoạt động giải trí với một số ít tàu tuần tra nhỏ và sà lan .
Dịch Vụ Thương Mại chăm nom y tế của Guinée còn yếu kém ( chỉ những người giàu mới được chăm nom tốt ). Khoảng 1/2 số bác sĩ sinh sống ở thủ đô hà nội Conakry. Một số TT y tế được mở ra ở nông thôn, cung ứng dịch vụ chăm nom cơ bản với giá rẻ. Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ khá thông dụng. Guinée có tỉ lệ tử trận trẻ sơ sinh vào loại khá cao trên quốc tế .Năm năm trước, một đợt bùng phát virus Ebola đã xảy ra ở Guinea. Vào đầu tháng 8 năm năm trước, Guinea đã đóng cửa biên giới của mình với Sierra Leone và Liberia để giúp ngăn ngừa sự lây lan của virus. Mặc dù là nơi khởi phát virus Ebola, nhưng theo báo cáo giải trình Guinea có số ca nhiễm là 3811 ca với 2543 trường hợp tử vong, thấp hơn nhiều so với 2 vương quốc láng giềng. Dịch được công bố kết thúc ngày 1 tháng 6 năm năm nay, tuy nhiên đã tái phát trở lại vào tháng 1 đến tháng 2 năm 2021 .Các trường hợp tiên phong nhiễm HIV / AIDS được báo cáo giải trình trong năm 1986. Mặc dù mức độ AIDS thấp hơn so với 1 số ít vương quốc châu Phi khác, nhưng đến năm 2005, Tổ chức Y tế Thế giới cho biết Guinea đang đương đầu với căn bệnh này một cách phổ cập. Ước tính có khoảng chừng 170.000 người lớn và trẻ nhỏ bị nhiễm căn bệnh này vào cuối năm 2004. Sự lây lan của HIV / AIDS được cho là do những yếu tố như giáp với những vương quốc có tỷ suất người dân nhiễm HIV / AIDS cao, đảm nhiệm lượng người tỵ nạn lớn, v.v. [ 63 ] [ 64 ]Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ cao và dịch sốt rét là những yếu tố nghiêm trọng tại Guinea .
Tiếng Pháp là ngôn từ chính thức, những thổ ngữ khác được sử dụng thoáng rộng .

Bóng đá là môn thể thao phổ biến nhất ở Guinea, được điều hành bởi Liên đoàn bóng đá Guine. Hiệp hội quản lý đội tuyển bóng đá quốc gia, cũng như giải đấu quốc gia. Nó được thành lập vào năm 1960 và là thành viên của FIFA năm 1962 và Liên đoàn bóng đá châu Phi năm 1963.

Chế độ đa thê[sửa|sửa mã nguồn]

Chế độ đa thê thường bị lao lý ở Guinea cấm nhưng ở một vài địa phương vẫn còn sống sót. UNICEF báo cáo giải trình rằng 53,4 % phụ nữ Guinea trong độ tuổi 15 – 49 có hôn nhân gia đình đa thê .

• Davidson, Basil. “Guinea, Past and Present” ( nhu yếu ĐK ). History Today (June 1959) vol. 9, no. 6. pp. 392–398. Covers 1800 to 1959.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp