Ẩm thực Việt Nam: Giới thiệu sơ lược

Ở nhiều nước ẩm thực Việt có vẻ như chỉ được gói gọn trong một vài món cơ bản như phở hoặc bánh mì. Nhưng trên trong thực tiễn nó lại là một sự phối hợp vô hạn của những nguyên vật liệu ngon lành và mê hoặc .

Sinh ra và lớn lên ở Việt Nam tôi nhận ra rằng ẩm thực Việt là hiện thân của cuộc sống và lịch sử nước nhà. Hàng thập kỉ khó khăn đã khiến các đầu bếp Việt (phần lớn là các bà, các mẹ, các chị) phải sử dụng những nguyên liệu có sẵn để làm ra những bữa cơm ngon cho gia đình. Chính vì thế những món ăn này thường dễ làm và không quá đắt. Chúng có thể xuất hiện ở khắp mọi nơi, từ những quán ăn vỉa hè cho đến những nhà hàng sang trọng. Tuy đơn giản là thế nhưng thức ăn Việt Nam lại ngon miệng nhờ vào sự phối trộn gia vị một cách tinh tế.

Thêm vào đó là việc sử dụng những nguyên vật liệu dai, giòn khiến việc chiêm ngưỡng và thưởng thức càng trở nên mê hoặc. Hầu hết tổng thể nguyên vật liệu đều được sẵn sàng chuẩn bị kĩ càng trước khi nấu. Món phở là một ví dụ. Món ăn này thoạt nhìn thì đơn thuần, chỉ gồm có bánh phở, thịt bò tái và rau thơm. Nhưng để có một bát phở ngon, đặc biệt quan trọng là nước dùng trong và thơm, thì lại yên cầu rất nhiều thời hạn và công sức của con người. Đó chỉ là vài nét tinh túy của ẩm thực Việt. Nhưng kho tàng ẩm thực của nước ta không chỉ có thế .

1. Triết lý ẩm thực Việt

Cũng như những nền ẩm thực Á Đông khác, món ăn Việt Nam chú trọng việc hòa giải giữa những nguyên vật liệu. Đầu bếp khôn khéo phối hợp nguyên vật liệu và gia vị để tạo sự cân đối cho món ăn. Đơn cử như thủy hải sản có tính hàn thường được nấu chung với giá vị cay nóng như gừng, sả, tỏi. Ngược lại, những món cay nóng thường được cân đối với vị chua, được coi là “ mát ” .

Một điểm đặc biệt quan trọng khác là về sắc tố. Hiếm khi nào ta thấy một bữa ăn của người Việt chỉ đơn điệu một hai sắc tố. Thông thường nó là tổng hòa của nhiều tông màu khác nhau. Ví dụ như màu trắng của cơm hay phở, sắc xanh của những loại rau, đỏ vàng hay nâu của những món chính. Thêm vào đó là sắc màu của gia vị và những loại nước chấm .
Wonton noodle soupWonton noodle soupTumeric fried fish with dillsTumeric fried fish with dillsCaramelised braised pork belly, Southern Vietnamese cuisineCaramelised braised pork belly, Southern Vietnamese cuisineGrilled pork chop with broken rice, Southern Vientamese cuisineGrilled pork chop with broken rice, Southern Vientamese cuisineCơm hến, rice mixed with baby clamsCơm hến, rice mixed with baby clamsAdvertisements

2. Sự khác biệt vùng miền

Một đặc tính khác của ẩm thực Việt chính là sự phân hóa vùng miền. Như đã nói ở trên, người Việt xưa thường dùng những nguyên vật liệu ngay tại địa phương để nấu ăn. Chính cho nên vì thế tổng thể những món đều mang nét đặc trưng của vùng đó. Về cơ bản, ẩm thực Việt hoàn toàn có thể chia ra làm ba vùng : Bắc, Trung, Nam .

Những vùng ẩm thực này khác nhau về mặt nguyên luyện, khẩu vị. Và thậm chí còn là ngay cả cách trình diễn. Tuy nhiên cả ba vùng này đều có những điểm chung như sự tích hợp đặc thù giòn dai, việc sử dụng những loại rau thơm và những loại gia vị truyền thống lịch sử như nước mắm .

2.1 Ẩm thực miền Bắc

Ở miền Bắc, thức ăn thường thanh đạm, không vị nào nổi trội hơn vị nào. Nhưng nhờ sự phối hợp tinh xảo những loại gia vị như chanh, tiêu, nước mắm đã khiến món ăn không nhàm chán. Ớt và những loại gia vị vùng nhiệt đới gió mùa thường ít được dùng trong ẩm thực miền Bắc .

Nguồn đạm hầu hết là heo, gà, cua đồng, ốc và môt số loại cá nước ngọt. Một vài món tiêu biểu vượt trội của miền Bắc như bún chả Thành Phố Hà Nội, phở bò hay bánh cuốn .
Grilled pork with vermicelli, Northern Vietnamese cuisineGrilled pork with vermicelli, Northern Vietnamese cuisineBún chả Hà Nội

2.2 Ẩm thực miền Trung

Ẩm thực miền Trung thì trọn vẹn ngược lại. Vị cay nồng là nét đặc trưng của những món ăn ở đây. Vị cay đến từ ớt và những mẫu sản phẩm từ ớt như sa tế, bột ớt. Hải sản là nguồn đạm chính trong những món ăn miền Trung, từ cá biển đến những loại tôm, cua, mực .

Thêm vào đó, nơi đây từng là cố đô của Việt Nam nên nhiều món ăn chịu ảnh hưởng của phong cách ẩm thực cung đình Huế. Những món này thường cầu kì và được trình bày trong những dĩa nhỏ. Một vài ví dụ tiêu biểu của ẩm thực miền Trung như mì Quảng, hay các món bánh mặn ở Huế.

Savoury steamed rice cake, Central Vietnamese cuisineSavoury steamed rice cake, Central Vietnamese cuisineBánh bèo

2.3 Ẩm thực miền Nam

Ẩm thực miền Nam thì lại nổi trội bởi vị ngọt. Đường trắng, đường thốt nốt, nước dừa hay được nêm vào các món ăn. Nhờ vào sự trù phú của vùng đất phương Nam, mà người đầu bếp ít bị giới hạn về việc sử dụng nguyên liệu. Rau thơm và các món ăn kèm cũng được sử dụng nhiều hơn.

Ẩm thực miền Nam còn được biết đến với những nguyên liệu khác lạ như rắn, chuột đồng,… Kèm theo đó là những kĩ thuật độc đáo như bọc nguyên liệu trong bùn đất rồi đem nướng. Những điều này thể hiện sự phóng khoáng, cởi mở trong cách nấu nướng của cư dân ở đây. Một số món đặc trưng của miền Nam như cơm tấm hay cá lóc kho tộ.

Braised snakehead fish in a clay pot, Southern Vietnamese foodBraised snakehead fish in a clay pot, Southern Vietnamese foodCá lóc kho tộ

2.4 Ẩm thực miền núi

Bên cạnh ba vùng ẩm thực chính, ẩm thực Việt nam còn gồm có cả những món ăn của những dân tộc thiểu số. Những món này thường rất mộc mạc nhưng mùi vị lại rất đậm đà. Nguyên liệu thường là những loại cây và động vật hoang dã miền sơn cước. Tiêu biểu như lợn rừng, măng tây, những loại nấm và rau dại .

Một số món ăn từ côn trùng nhỏ cũng rất được yêu thích tại đây. Thêm vào đó, những gia vị truyền thống cuội nguồn được sửa chữa thay thế bằng những loại hạt, lá và thảo dược. Một số đặc sản nổi tiếng của vùng núi như cơm lam hay thịt nướng lá mắc mật .
Roasted chicken with seasoning leavesRoasted chicken with seasoning leavesGà nướng mắc mật
Advertisements

3. Ảnh hưởng của những nền văn hóa khác

Với vị trí đắc địa trên bán đảo Đông Dương, Việt Nam từ lâu đã là một nơi giao lưu văn hóa. Thương nhân từ khắp nơi đến các cảng như Hội An để buôn bán. Họ mang theo những tập quán, kinh nghiệm cũng như kiến thức về ẩm thực. Ví dụ như món mì từ Trung Hoa, gia vị từ Ấn Độ hay Indonesia.

Đầu bếp Việt đã không trọn vẹn bắt chước món ăn ngoại bang .

Nhưng đầu bếp Việt đã không trọn vẹn bắt chước những món ăn ngoại bang. Thay vào đó, họ đã đổi khác những công thức này để tương thích với khẩu vị người Việt Nam. Ví dụ như món Cao Lầu – một món mì đặc biệt quan trọng của Hội An. Hay thịt kho hột vịt vốn có nguồn gốc từ Quảng Đông đã được dân ta chế biến lại .
Gần một thế kỉ Pháp thuộc cũng đã ảnh hưởng tác động thâm thúy lên nền ẩm thực Việt Nam. Những nguyên vật liệu phương Tây như cà chua, cà-phê, và bánh mì baguette cũng Open nhiều trong căn nhà bếp Việt. Tuy nhiên, những đầu bếp đã biến hóa những nguyên vật liệu này. Họ phối hợp nó với những nguyên vật liệu địa phương. Và tác dụng là những món ăn như bánh mì, cafe sữa đá và nhiều món ngon lành khác .
Cao lầu, Hoi An-styled noodleCao lầu, Hoi An-styled noodleCao lầu
Banh mi, Vietnamese baguetteBanh mi, Vietnamese baguetteBánh mì patê
Advertisements

Advertisements

Share to:

Like this:

Like

Loading …