Đề cương ôn tập cho học sinh: Những chuyện “dở khóc, dở cười”

Cả một học kì dài đằng đẵng, bao nhiêu nội dung kỹ năng và kiến thức thầy cô giảng, học viên ghi chép. Sách giáo khoa có, vở ghi bài có, vở soạn bài có. Thế mà mỗi khi kì thi về, giáo viên chúng tôi luôn nghe một điệp khúc quen thuộc từ học viên “ Cô ơi, năm nay có đề cương không cô ? ”. Với tôi, câu vấn đáp quen thuộc “ Đề cương nằm ở trong đầu những bạn nào siêng năng và siêng năng những em ạ. ” Tôi nhớ, thời tôi đi học không có đề cương ôn tập. Cứ đến mùa thi, không học viên nào dám hỏi thầy giáo của mình về những nội dung ôn tập. Và ý niệm “ học gì thi nấy ” là chuyện thông thường. Nhờ thế một thế hệ học viên cần mẫn, cần mẫn sinh ra. Chúng tôi tự mày mò, tự vạch kế hoạch và tự lập thời hạn biểu cho bản thân để ôn thi một cách rất hiệu suất cao. Khác hẳn với thời nay, mùa thi nào, môn thi nào cũng có đề cương ôn tập.

Những năm trước, Phòng Giáo dục ở các huyện lên xuống Ban giám hiệu Nhà trường yêu cầu giáo viên giảng dạy môn nào tự soạn đề cương ôn tập môn đó. Thế là mỗi giáo viên được phân công soạn đề cương cho học trò của mình.

Thời gian đầu, đề cương rất giàn trải, nhiều kiến thức và kỹ năng, giáo viên dạy nội dung gì thì soạn và ôn tập theo đề cương ấy. Có những đề cương lên đến 10-15 trang, đặc biệt quan trọng là những môn dài dòng như môn Ngữ văn ví dụ điển hình. Có đề cương rồi, địa thế căn cứ vào sĩ số của lớp phô tô ra, mỗi học viên một bản. Đối với học viên, đề cương như “ thần chú ”. Thế nhưng, không phải học viên nào cũng “ an phận ” với đề cương trong tay. Các em bảo rằng “ Đề cương dài và khó quá, em không học nổi ”. Không dài sao được, khi bao nhiêu nội dung trong một học kì chỉ tóm gọn vào trong 10-15 trang A4. May mắn với giáo viên giảng dạy, có em siêng năng, siêng năng thì “ tu luyện ” ở đề cương ôn tập nhưng ngược lại có những em không học mà sử dụng đề cương với mục tiêu khác là “ phao thi ” thì đề cương ôn tập đi trở nên phản tác dụng và gây thiếu công minh trong việc chấm điểm và xếp loại hạnh kiểm học sinh. Có một mùa thi mà tôi nhớ mãi. Năm đó, tôi được phân công giảng dạy và soạn đề cương ôn tập cho học sinh khối lớp 7. Vào phòng thi, một số ít học viên sử dụng để cương do tôi soạn làm tài liệu và bị giám thị coi thi bắt quả tang. Năm đó, đề cương ôn tập chưa thông dụng như giờ đây nên khi thấy học viên sử dụng nguyên cả một sấp đề cương làm “ phao ” trong bài thi, giáo viên coi thi khá “ sốc ”. Thầy giám thị “ trợn mắt ” hỏi học viên : “ Tài liệu này đâu ra ? ”. Học sinh vấn đáp một cách ngây thơ : “ Thưa thầy, tài liệu này do cô T. cung ứng ạ. ” Thế là sau buổi thi, thầy giáo đó – một đồng nghiệp của tôi – đến gặp tôi và bảo : “ Sao cô lại phân phối tài liệu cho học viên đi thi vậy ? Làm như vậy, cô tạo điều kiện kèm theo cho học viên ỷ lại và lười học, chưa kể, những em còn sử dụng đề cương này như “ phao cứu cánh nữa ”.

Tôi vô cùng ngạc nhiên với những câu hỏi và thái độ của đồng nghiệp. Vì đay không phải là sáng kiến của tôi mà tôi chỉ làm theo yêu cầu của Phòng và của Nhà trường mà thôi. Tôi cố gắng giải thích cho đồng nghiệp của mình hiểu. Thầy mỉm cười gượng gạo và bảo rằng: “Như thế, sẽ triệt tiêu tính sáng tạo của học sinh, đặc biệt là trong thi cử và bộ môn đặc thù như môn Văn nữa chứ.”

Năm nay, còn khoảng chừng một tháng trước kì thi, Phòng Giáo dục đào tạo nơi tôi công tác làm việc gửi mail trực tiếp về mỗi cơ quan trường học, nhu yếu giáo viên vào lấy đề cương rồi phô tô phát cho học viên càng sớm càng tốt. Bản thân tôi nhận thấy, đề cương ôn tập cho học viên luôn sống sót hai mặt. Nó trở nên có ích so với những học viên có ý thức học tập, tìm tòi. Nó như dàn ý cơ bản của nội dung kiến thức và kỹ năng. Học sinh nào muốn đạt hiệu quả tốt trong thi tuyển cần sự nghiên cứu và điều tra, nâng cao, lan rộng ra hơn dựa trên những cái sẵn có. Mặc trái của đề cương sẽ tạo ra tính ỷ lại, lười học, dựa vào đề cương, những học viên không chịu tâm lý. Thậm chí, phần lớn học viên còn nghĩ cách đối phó với thi tuyển bằng cách phô tô nhỏ đề cương làm “ phao thi ”. Mùa thi đang về, đề cương ôn tập trở nên quan trọng hơn khi nào hết. Thiết nghĩ giáo viên cần xu thế đúng đắn cho học viên của mình để đạt tác dụng cao nhất.

Thanh Thanh

Mọi thông tin, bài viết đóng góp cho chuyên mục Giáo dục, quý độc giả có thể gửi ban Giáo dục báo điện tử Dân trí theo địa chỉ email [email protected] . Xin trân trọng cảm ơn!