Công nhân bỏ việc về quê, doanh nghiệp đau đầu bài toán “chảy máu” lao động

Đau đầu bài toán “chảy máu” lao động

Tại buổi đối thoại ” Chung sức vì sự phục sinh vững chắc ngành dệt may – da giầy Nước Ta ” diễn ra chiều 8/10, ông Trương Văn Cẩm – Phó quản trị kiêm Tổng thư ký Thương Hội Dệt may Nước Ta ( VITAS ) cho biết, dệt may và da giầy là hai ngành sử dụng nhiều lao động nhất trong những ngành kinh tế tài chính của Nước Ta. Trong đó, dệt may có khoảng chừng gần 2 triệu lao động công nghiệp, tương tự chiếm 25 % lao động toàn ngành công nghiệp chế biến, sản xuất ; ngành da giầy sử dụng 1,4 triệu lao động, chiếm 18,2 %. Ngoài ra, còn có gần 1,5 triệu người kinh doanh thương mại, dịch vụ tương quan đến dệt may, da giầy. Theo ông Cẩm, dệt may và da giầy là hai ngành có kim ngạch xuất khẩu rất cao, đang đứng trước thời cơ to lớn khi Nước Ta đã tham gia nhiều hiệp định thương mại mới, mở ra thời cơ xuất khẩu với thuế xuất giảm dần về 0 %.

Tuy nhiên, do đại dịch Covid-19 bùng phát từ đầu năm 2020 đến nay, chưa bao giờ chuỗi cung ứng của hai ngành này đối mặt với nhiều thách thức lớn như hiện nay.

Ông Cẩm cho biết, từ đợt dịch thứ 4 bùng phát đến nay, 28 tỉnh, thành phải triển khai giãn cách xã hội với mức độ, quy mô khác nhau đã khiến nhiều doanh nghiệp dệt may, da giầy phải ngừng sản xuất, người lao động mất việc làm. Nhiều doanh nghiệp thực thi quy mô “ 3 tại chỗ ”, “ 1 cung đường 2 điểm đến ”, kéo theo phát sinh nhiều ngân sách. Việc vận dụng những giải pháp phòng, chống dịch không thống nhất giữa những địa phương đã gây ách tắc luân chuyển, ngày càng tăng ngân sách … cũng là thử thách lớn không hề nhỏ với họ.

Công nhân bỏ việc về quê, doanh nghiệp đau đầu bài toán “chảy máu” lao động
Cuộc đối thoại trực tuyến “Chung sức vì sự phục hồi bền vững ngành dệt may – da giày Việt Nam” diễn ra chiều 8/10

Đặc biệt, đại diện thay mặt VITAS cho biết, chuỗi đáp ứng lao động hai ngành có rủi ro tiềm ẩn đứt gãy khi người lao động ồ ạt về quê. Việc khan hiếm lao động là bài toán khó với những doanh nghiệp dệt may và da giầy khi bước vào quá trình phục sinh sản xuất theo chủ trương mới của nhà nước là thích ứng linh động bảo đảm an toàn với dịch bệnh. Nói thêm về yếu tố này, bà Nguyễn Thị Tuyết Mai – Phó Tổng thư ký VITAS đảm nhiệm phía Nam cho rằng, thời hạn giãn cách lê dài đang khiến tâm ý công nhân kiệt quệ, ảnh hưởng tác động mạnh đến nguồn nhân lực sau này. Theo bà Mai, hiện những doanh nghiệp dệt may đương đầu với 3 khó khăn vất vả cơ bản. Trong đó, khi Open trở lại, những địa phương chưa thống nhất việc tiến hành chủ trương của Thủ tướng nhà nước nên chuỗi đáp ứng bị ảnh hưởng tác động mạnh. Khó khăn thứ hai và thứ ba tương quan đến nguồn nhân lực và kinh tế tài chính. Hiện, ngoại trừ nhiều lao động tại TP TP HCM, Tỉnh Bình Dương, Đồng Nai đã được tiêm vắc xin, trong khi những tỉnh thành khác vẫn thiếu vắc xin. Nguồn ” lao động xanh ” chưa có đủ để doanh nghiệp hoàn toàn có thể hoạt động giải trí trở lại.

Phải có giải pháp giữ chân lao động

Theo khảo sát của VITAS, Hiệp hội Da giày túi xách Việt Nam (LEFASO) và nhóm Hợp tác công tư (PPP) đối với 256 doanh nghiệp dệt may, giầy dép và 300 công nhân hai ngành cho thấy, trên 60% người lao động muốn di cư về quê hoặc đã về quê, chủ yếu trong một thời gian ngắn để phục hồi sức khỏe và cuộc sống cho bản thân, con cái.

Tuy nhiên, có tín hiệu thuận tiện là 89 % người lao động di cư và 96 % lao động địa phương muốn liên tục làm ở nhà máy sản xuất hiện tại. Mặc dù vậy, nếu không có giải pháp tương hỗ tích cực, sẽ phải mất 3-5 tháng để người lao động di cư trở lại nhà máy sản xuất.

Công nhân bỏ việc về quê, doanh nghiệp đau đầu bài toán “chảy máu” lao động
Doanh nghiệp đau đầu với bài toán thiếu lao động do công nhân về quê tránh dịch

” Vấn đề người lao động về quê lúc bấy giờ cực kỳ nhức nhối, nhưng họ buộc phải về do đã gặp không ổn định về tâm ý, sức khỏe thể chất vì dịch “, bà Đỗ Quỳnh Chi – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Lao động đánh giá và nhận định. Do đó, bà Chi, cho rằng cần tăng cường tiêm vắc xin cho khu vực miền Bắc và miền Trung, người lao động di cư về quê. Đồng thời giảm thuế phí và nhãn hàng cần san sẻ ngân sách, cần có thương lượng giữa hiệp hội với nhãn hàng để san sẻ ngân sách chậm trễ hàng, ngân sách xét nghiệm, tạm ứng tiền trả lương cho người lao động. Bên cạnh đó, bà Chi cũng cho rằng cần thả lỏng giải pháp chống dịch, lưu thông giữa những tỉnh và được cho phép người lao động đã tiêm tối thiểu một mũi vắc xin được thao tác thông thường. Cuối cùng là cần những chủ trương giãn nợ và cho doanh nghiệp vay khuyễn mãi thêm, đặc biệt quan trọng vay để trả lương cho người lao động vì thời hạn giao dịch thanh toán đơn hàng sẽ lê dài. Cũng bày tỏ lo ngại về vấn đề lao động, bà Claudia Anselmi – Thành viên ban quản lý Thương Hội Doanh nghiệp châu Âu tại Nước Ta ( EuroCham ) cũng cho rằng, thử thách lớn nhất mà tất cả chúng ta phải đương đầu là giảm năng lực để quay trở lại sản xuất như thông thường. Đặc biệt thực trạng công nhân di cư về quê sẽ gây đứt gãy chuỗi đáp ứng.

Do đó, theo bà Claudia Anselmi, những đối tác, các nhà máy, doanh nghiệp cần có những chuyên gia để hỗ trợ, sự linh hoạt trong chính sách sẽ giúp phục hồi kinh tế xã hội và ngành dể may da giày. Đây là cách duy nhất để đảm bảo công nhân trở lại.

Tương tự, ông Nhạc Phan Linh – Viện Công nhân Công đoàn ( Tổng Liên đoàn Lao động Nước Ta ) cũng cho biết, những khó khăn vất vả trước mắt của ngành dệt may, da giầy giống như những ngành lao động khác đó là yếu tố về sức khỏe thể chất và lao động sản xuất. Theo ông Linh, có nhiều người lao động có tâm ý lo ngại quá lớn nên tự nguyện không tham gia sản xuất chứ không phải doanh nghiệp tạm ngừng sản xuất, họ cho rằng quy mô ” 3 tại chỗ ” quá áp lực đè nén và khi thả lỏng giãn cách thì họ đã vận động và di chuyển sang những tỉnh thành khác. Vì vậy, ông Phan Linh cho rằng, cần chăm sóc hơn nữa đến người lao động. Họ mong ước được tương hỗ kinh tế tài chính và họ mong ước được chăm sóc tăng cường sức khỏe thể chất. ” Tôi kỳ vọng những bên tương quan sẽ tương hỗ trực tiếp cho người lao động “, ông Linh san sẻ.