Địa lý Campuchia – Wikipedia tiếng Việt

Campuchia là một quốc gia tại Đông Nam Á, nằm bên bờ vịnh Thái Lan và nằm giữa các nước Thái Lan, Việt Nam và Lào. Quốc gia này có 2.572 km đường biên giới, trong đó với Việt Nam là 1.228 km, với Thái Lan là 803 km và với Lào là 541 km, cùng với 443 km đường bờ biển. Campuchia có diện tích 181.040 km². Nằm hoàn toàn trong vùng nhiệt đới; điểm cực nam của Campuchia chỉ nằm khoảng trên 10° vĩ Bắc. Lãnh thổ Campuchia có hình vuông, phía bắc giáp Thái Lan và Lào, phía đông và đông nam giáp Việt Nam, còn phía tây nam và tây là vịnh Thái Lan và Thái Lan. Phần lớn diện tích Campuchia là các đồng bằng gợn sóng và gần như nằm ở trung tâm. Sông Mê Kông, chảy từ bắc đến nam đất nước và là con sông dài thứ 12 trên thế giới.

Campuchia có khí hậu gió mùa với mùa khô và mùa mưa lê dài trong một khoảng chừng thời hạn tương đối bằng nhau. Nhiệt độ và nhiệt độ thường ở mức cao quanh năm. Rừng chiếm khoảng chừng 2/3 diện tích quy hoạnh quốc gia, tuy nhiên đã bị suy thoái và khủng hoảng phần nào tại những khu vực dễ tiếp cận do bị đốt để để quy đổi thành đất nông nghiệp .
Địa hình Campuchia

Campuchia nằm trong một vài vùng địa lý xác định. Phần lớn diện tích đất nước (khoảng 75%), gồm bồn địa Tonle Sap và vùng đất thấp Mê Kông. Ở phía đông nam của khu vực rộng lớn này là đồng bằng châu thổ Mê Kông, trải dài qua miền Nam Việt Nam cho đến Biển Đông. Các vùng bồn địa và đồng bằng bị bao quanh bởi Phnom Kravanh (dãy núi Bạch đậu khấu’) và dãy núi Damrei (Con Voi) ở phía tây nam và ở phía bắc là dãy núi Dangrek. Vùng đất cao hơn ở đông bắc và phía đông hợp với vùng Tây Nguyên của Việt Nam. Khu vực bồn địa Tonle Sap và đất thấp Mê Công chủ yếu là các đồng bằng có độ cao dưới 100 mét. Ở những nơi cao, địa hình lượn sóng và bị cắt xẻe.

Phnom Kravanh ở phía tây nam, chạy theo hướng chung là tây bắc-đông nam, có nhiều nơi cao trên 1.500 mét. Đỉnh núi cao nhất Campuchia — Phnom Aural, cao độ 1.771 mét — nằm ở phần phía đông của dãy núi này. Dãy Damrei, phần lê dài về phía nam và đông nam của Phnom Kravanh, có độ cao từ 500 đến 1.000 mét. Ở phía tây của hai dãy núi này là một vùng đồng bằng duyên hải hẹp, gồm có cả vịnh Kampong Saom, là một phần của vịnh xứ sở của những nụ cười thân thiện. Khu vực này phần nhiều nằm trong thực trạng khác biệt cho đến khi mở cảng Kampong Saom ( tên cũ của Sihanoukville ) và việc kiến thiết xây dựng một tuyến đường đi bộ và đường tàu liên kết Kampong Saom, Kampot, Takeo, và Phnôm Pênh vào thập niên 1960 .Dãy núi Dangrek tạo thành rìa phía bắc của bồn địa Tonle Sap và có những vách núi dốc đứng với độ cao khoảng chừng 500 mét, đỉnh điểm nhất trong dãy là 700 mét. Dãy núi dốc đứng về phía nam và cũng là rìa phía nam của cao nguyên Khorat tại Vương Quốc của nụ cười. Đường phân nước dọc theo những dốc đứng tạo thành biên giới tự nhiên giữa Đất nước xinh đẹp Thái Lan và Campuchia. Con đường chính qua một cửa ngõ của dãy núi Dangrek tại O Smach liên kết tây-bắc Campuchia với Thailand. Mặc dù vậy, về tổng thể và toàn diện những dốc đứng này đã làm cản trở việc thông thương giữa hai vương quốc. Giữa phần phía tây của dãy Dangrek và phần phía bắc của Phnom Kravanh là phần lê dài của bồn địa Tonle Sap và hợp vào vùng đất thấp tại Thailand, được cho phép chuyển dời thuận tiện từ biên giới đến Bangkok .Dãy núi Dangrek tại mép phía bắc của lưu vực sông Tonle Sap gồm có một vách núi dốc đứng với độ cao trung bình khoảng chừng 500 m, điểm trên cao nhất trong số đó đạt đến hơn 700 mét. Vách núi phải đương đầu với phía nam và là rìa phía nam của cao nguyên Korat, Vương Quốc của nụ cười. Lưu vực dọc theo vách đá lưu lại ranh giới giữa Đất nước xinh đẹp Thái Lan và Campuchia. Các con đường chính trải qua một vượt qua dãy núi Dangrek O Smach liên kết Tây Bắc Campuchia với Vương Quốc của nụ cười. Mặc dù con đường này và những người đang chạy qua một vài đường chuyền khác, nói chung vách cản trở tiếp xúc thuận tiện giữa hai nước. Giữa những phần phía tây của Dangrek và một phần phía bắc của những dãy núi Cardamom, tuy nhiên, nằm một phần lan rộng ra của những lưu vực sông Tonle Sap sáp nhập vào vùng đất thấp ở Xứ sở nụ cười Thái Lan, được cho phép truy vấn thuận tiện từ biên giới đến Bangkok. Thung lũng Mê Kông, một tuyến đường giao thương mua bán giữa Campuchia và Lào, phân tách phần phía đông của dãy núi Dangrek và cao nguyên đông bắc. Ở phía dông nam, đồng bằng châu thổ sông Mê Kông có những tuyến giao thương mua bán bằng cả đường đi bộ và đường thủy giữa hai nước .
Các tỉnh của Campuchia . Phân vùng Campuchia theo quân sự chiến lược . Phân vùng Campuchia theo tập quán

Giống như phần còn lại của châu Á, khí hậu Campuchia chịu ảnh hưởng của gió mùa, trở thành vùng nhiệt đới ẩm và khô theo mùa một cách rõ rệt. Các luồng không khí của gió mùa gây ra bởi các áp cao và áp thấp. Vào mùa hè, luồng khí từ gió mùa tây nam chứa đầy hơi nước thổi đến từ Ấn Độ Dương.. Luồng khí sẽ đảo ngược vào mùa đông, và gió mùa đông bắc mang đến luồng không khí khô. Gió mùa tây nam mang kéo dài từ giữa tháng 5 đến giữa tháng 9 hay đầu tháng 10, còn gió mùa đông bắc kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3. Một phần ba ở phía nam của đất nước có mùa khô kéo dài 2-3 tháng; còn hai phần ba ở phía bắc có 4 tháng mùa khô. Một thời kỳ chuyển tiếp ngắn, đánh dấu bằng một số khác biệt trong độ ẩm nhưng chỉ thay đổi nhỏ trong nhiệt độ, xuất hiện giữa các mùa. Nhiệt độ khá đồng nhất tại toàn bộ khu vực bồn địa Tonle Sap, dao động trung bình khoảng 25 °C (77,0 °F). Nhiệt độ trung bình cao là 28,0 °C (82,4 °F); nhiệt độ trung bình thấp khoảng 22,98 °C (73,36 °F). Nhiệt độ có thể lên trên 32 °C (89,6 °F), tuy nhiên chỉ xuất hiện và giai đoạn trước khi bắt đầu mùa mưa, song có thể lên tới trên 38 °C (100,4 °F). Nhiệt độ tối thiểu hiếm khi xuống dưới 10 °C (50 °F). Tháng giêng là tháng mát mẻ nhất còn tháng 4 là tháng ấm nhất. Bão nhiệt đới thường đi vào bờ biển Việt Nam song hiếm khi gây thiệt hại cho Campuchia.

Lượng mưa trung bình tại Campuchia thường giao động từ 1.000 và 1.500 milimét ( 39,4 và 59,1 in ). Lượng mưa trung bình từ tháng 4 đến tháng 9 ở bồn địa Tonle Sap và vùng đất thấp Mê Kông là 1.300 đến 1.500 milimét ( 51,2 đến 59,1 in ), tuy nhiên đổi khác đáng kể giữa những năm. Lượng mưa xung quanh bồn địa tăng theo độ cao. Lượng mưa lớn nhất là ở dãy núi dọc theo bờ biển tây nam, với từ 2.500 milimét ( 98,4 in ) đến hơn 5.000 milimét ( 196,9 in ) hàng năm do ảnh hưởng tác động của gió mùa tây-nam. Khu vực này có lượng mưa rất lớn tuy nhiên do địa hình nên hầu hết lượng nước chảy ngay ra biển ; chỉ có một phần nhỏ đổ vào những con sông chảy trong bồn địa. Độ ẩm vào đêm hôm tương đối cao trong suốt năm ; thường vượt quá 90 %. Vào ban ngày mùa khô, nhiệt độ trung bình chỉ khoảng chừng 50 % hoặc thấp hơn, nhưng lên mức 60 % vào mùa mưa .
Ngoại trừ 1 số ít con sông nhỏ ở phía tây nam, hầu hết những con sông và mạng lưới hệ thống sông tại Campuchia đều đổ vào Tonle Sap hay sông Mê Kông. Phnom Kravanh và dãy núi Damrei tạo thành một đường phân nước. Ở phía đông, những công sông đổ nước vào Tonle Sap, trong khi những con sông ở sườn tây chảy ra vịnh Đất nước xinh đẹp Thái Lan. Tuy vậy, ở phía cực nam của dãy Damrei, do ảnh hưởng tác động của địa hình, một số ít con sông nhỏ chảy về phía nam và lệch sang phía đông của đường phân nước .Từ biên giới Campuchia-Lào, sông Mê Kông chảy theo hướng nam đến điểm dưới thành phố Kratie, tại đây, sông chảy 50 km về phía tây và sau đó theo hướng tây nam đến Hà Nội Thủ Đô Phnom Penh. Ở phía trên Kratie, dòng sông có nhiều thác nước, còn từ Kampong Cham, dòng sông khá hiền hòa, và khu vực hai bên bờ sông thường bị ngập lụt vào tiến trình từ tháng 6 đến tháng 11. Tại Phnôm Pênh, bốn dòng nước gặp nhau ở một điểm gọi là Chattomukh ( Bốn mặt ). Sông Mê Kông chảy từ hướng đông bắc xuống và sông Tonle Sap nối với Tonle Sap ở tây-bắc. Chúng hợp lưu rồi phân ngay thành 2 dòng nước là sông Mê Kông ( tức sông Tiền ) và sông Basak ( sông Hậu ), và chảy độc lập với nhau qua vùng dồng bằng châu thổ tại Campuchia và Nước Ta rồi đổ ra Biển Đông .Lưu lượng nước vào Tonle Sap là tùy thuộc theo mùa. Vào tháng 9 hay tháng 10, dòng chảy của sông Mê Kông, được cấp thêm từ những trận mưa do gió mùa, tăng lên đến điểm mà những dòng chảy qua đồng bằng không hề chứa được nữa. Lúc này, dòng nước bị đẩy về phía bắc theo sông Tonle Sap và đổ vào the Tonle Sap, do đó làm tăng kích cỡ của hồ từ khoảng chừng 2.590 km² đến khoảng chừng 24.605 km² vào cao điểm mùa lũ. Sau khi nước sông Mê Kông lên đến đỉnh và những dòng chảy phía hạ du hoàn toàn có thể chứa được dung tích nước, dòng sông đảo ngược và chảy từ hồ ra sông .Sau khi nước rút khỏi Tonle Sap, nó để lại một lớp trầm tích mới. Các trận lụt hàng năm, cộng với việc thoát nước yếu quanh hồ, đã biến vùng xung quanh Tonle Sap thành một đầm lầy khó hoàn toàn có thể sử dụng cho mục tiêu nông nghiệp vào mùa khô. Lượng trầm tích ngọt ngào trong hồ vào quy trình tiến độ lũ lụt lớn hơn lượng được sông Tonle Sap mang đi sau đó. Dần dấn, hiện tượng kỳ lạ bồi lắng hồ có vẻ như đang xảy ra ; khi mực nước thấp, nó chỉ sâu khoảng chừng 1,5 mét, còn trong mùa lũ, độ sâu là từ 10 đến 15 mét .

Đường biên giới của Campuchia phần lớn dựa trên các thỏa ước của người Pháp và các nước láng giềng dưới thời thuộc địa. Đoạn phía bắc trong 800-km biên giới với Thái Lan trùng với đường phân nước của dãy núi Dangrek. 541-km với Lào và 1.228-km với Việt Nam là kết quả của các quyết định hành chính của người Pháp và phần lớn không theo các đặc trưng về mặt tự nhiên.

•  Bài viết này kết hợp các tài liệu thuộc phạm vi công cộng từ website hay thư mục thuộc Library of Congress Country Studies.

•  Bài viết này kết hợp các tài liệu thuộc phạm vi công cộng từ website hay thư mục thuộc CIA World Factbook.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp