Các phương pháp nghiên cứu khoa học trong y học

CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA TÂM LÍ Y HỌC

Những phương pháp thường được sử dụng trong nghiên cứu tâm lí y học là : quan sát, hỏi chuyện, nghiên cứu và phân tích mẫu sản phẩm, trắc nghiệm, thực nghiệm …Có thể chia các phương pháp của Tâm lí Y học thành 2 nhóm chính : các phương pháp hỗ trợ và các phương pháp chủ yếu. Phương pháp chủ yếu là phương pháp được dùng chính trong một nghiên cứu. Thông thường hiệu quả của các phương pháp chủ yếu được bổ trợ, làm sáng tỏ thêm bằng tác dụng của các phương pháp hỗ trợ. Lẽ đương nhiên sự phân loại như vậy cũng chỉ mang tính tương đối .

Các phương pháp bổ trợ.

Hỏi chuyện lâm sàng:

Hỏi chuyện lâm sàng cũng là phương pháp được các thầy thuốc liên tục sử dụng. Tương tự như vậy, trong tâm lí lâm sàng, hỏi chuyện được dùng nhằm mục đích : tích lũy thông tin về thực trạng, nguyên do của các biến hóa tâm lí ; thông tin về quy trình tăng trưởng khung hình ; tăng trưởng tâm lí – nhân cách và các mối quan hệ xã hội của người bệnh. Bên cạnh đó hỏi chuyện còn được sử dụng nhằm mục đích tạo dựng sự tiếp xúc tâm lí cũng như làm liệu pháp tâm lí .

Dựa vào cấu trúc, nội dung hỏi chuyện lâm sàng, có thể chia thành 3 mức độ:

Mức I: hầu như không có cấu trúc.

Ở mức độ này, nhà tâm lí thường đặt ra những câu hỏi mở để bệnh nhân hoàn toàn có thể kể về những yếu tố của mình. Thông thường dạng hỏi chuyện này được triển khai dưới dạng một buổi trò chuyện tự do và thường là ở buổi đầu tiếp xúc với bệnh nhân khi tất cả chúng ta chưa rõ yếu tố chính của họ. Nhược điểm là dễ lan man, mất nhiều thời hạn .

Mức II: chỉ có hướng chính của hỏi chuyện.

Hình thức hỏi chuyện này được triển khai, ví dụ sau khi tất cả chúng ta đã tìm hiểu thêm các tư liệu trong bệnh án, qua lời kể của người nhà, bè bạn, đồng nghiệp hoặc sau trò chuyện khởi đầu và tất cả chúng ta đã xác lập hướng yếu tố cần làm sáng tỏ thêm .

Mức III: hệ thống câu hỏi chặt chẽ.

Đây còn gọi là hỏi chuyện ( hoặc phỏng vấn ) có cấu trúc. Với dạng hỏi chuyện / phỏng vấn này, các mạng lưới hệ thống câu hỏi đã được sẵn sàng chuẩn bị sẵn để giúp tất cả chúng ta thu được thông tin rất đầy đủ về yếu tố cần nghiên cứu. Thang trầm cảm Hamilton là một ví dụ thuộc dạng này. Đây là thang mà các hướng câu hỏi đã được chuẩn bị sẵn sàng sẵn, giúp cho người phỏng vấn nhìn nhận các tín hiệu khác nhau của trầm cảm và mức độ nặng của các triệu chứng này .
Hỏi chuyện là một quy trình tiếp xúc. Do vậy ngoài kênh ngôn từ còn có kênh phi ngôn từ. Chính kênh này đã truyền tải nhiều thông tin về cảm hứng, ví dụ như lo âu hoặc căng thẳng mệt mỏi mà trải qua quan sát tất cả chúng ta hoàn toàn có thể ghi nhận được :
Các tín hiệu cận ngôn từ của lo âu : nói nhanh, một số ít lỗi ngôn từ, nói không hết câu
Ở mức độ phi ngôn từ, lo âu biểu lộ qua : tư thế cứng ngắc, tăng động chân, tay. Trầm cảm thường gắn với giảm ngôn từ, giảm trương lực cơ, sự phục tùng hoặc thụ động bộc lộ ở giảm tiếp xúc bằng ánh mắt Trong quy trình hỏi chuyện, cảm hứng của bệnh nhân thường cũng bị biến hóa khi chủ đề của hỏi chuyện biến hóa. Những trạng thái cảm xúc như vậy thường là TT của các khó khăn vất vả về tâm lí. Tuy nhiên nếu ở bệnh nhân không có sự biến hóa xúc cảm như vậy thì cần phải chú ý quan tâm đến sự nghèo nàn cảm hứng .
Ngoài ra cách ăn mặc, xưng hô, bộ điệu cũng cho tất cả chúng ta những thông tin nhất định về đặc thù tâm lí của bệnh nhân .

Quan sát:

Quan sát được sử dụng nhằm mục đích theo dõi, nhận xét nhìn nhận về hành vi của người bệnh. Trong tâm lí lâm sàng, quan sát thường được dùng phối hợp với các phương pháp khác như : trắc nghiệm, thực nghiệm và đặc biệt quan trọng là hỏi chuyện. Bên cạnh đó, cũng có những thang đo được phong cách thiết kế trên cơ sở quan sát, ví dụ như 1 số ít thang đo về tăng động, giảm quan tâm ở trẻ nhỏ .

Phân tích sản phẩm hoạt động:

Mọi mẫu sản phẩm hoạt động giải trí của con người đều mang dấu ấn nhất định về những đặc thù tâm lí – nhân cách của chủ thể. Thông qua việc nghiên cứu và phân tích các mẫu sản phẩm hoạt động giải trí, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể có những nhận xét nhất định về những đặc thù đó .
Một trong những mẫu sản phẩm hoạt động giải trí được chăm sóc nhiều trong thăm khám tâm lí lâm sàng là các ghi chép, nhật kí, thư từ của bệnh nhân. Trong những mẫu sản phẩm này, thường thì bệnh nhân ghi lại những cảm hứng, tâm lý, thái độ của mình về một yếu tố nào đó hoặc về ai đó .
Trong nhiều trường hợp giám định tinh thần, nhật kí, thư từ là những tư liệu rất quan trọng trong việc xác lập và lí giải nguyên nhân cũng như quy trình dẫn đến hành vi cực đoan .
Phân tích mẫu sản phẩm hoạt động giải trí cũng hoàn toàn có thể được kiến thiết xây dựng thành một phương pháp chuyên biệt, ví dụ như phương pháp vẽ tranh : vẽ tranh tự do và vẽ tranh theo chủ đề .

Phân tích tiểu sử:

Phân tích tiểu sử cũng là một trong những phương pháp phân phối nhiều tư liệu về sự tăng trưởng tâm lí – nhân cách của chủ thể qua từng thời kì. Trong nghiên cứu và phân tích tiểu sử cần chú ý quan tâm đến những biến cố mang tính quy luật và những biến cố mang tính giật mình .
Những biến cố mang tính quy luật ( phần nhiều ai cũng phải trải qua ) như : mở màn đi học, xa mái ấm gia đình đi học hoặc đi công tác làm việc, lấy vợ hoặc lấy chồng, khi đứa con tiên phong sinh ra
Những biến cố mang tính giật mình như : ốm đau, bệnh tật, tai nạn đáng tiếc giao thông vận tải, cha mẹ hoặc chính bệnh nhân li hôn
Lẽ đương nhiên trong khi nghiên cứu và phân tích tiểu sử cũng phải luôn quan tâm đến sự tăng trưởng về sức khoẻ của bệnh nhân qua từng thời kì và những đặc thù xã hội của họ như : đặc thù các mối quan hệ mái ấm gia đình, đồng nghiệp, đặc thù về kinh tế tài chính

Các phương pháp chủ đạo.

Về mặt thuật ngữ, phương pháp hoàn toàn có thể được hiểu ở 3 Lever : phương pháp luận, phương pháp tiếp cận và phương pháp đơn cử ( kĩ thuật đơn cử ) .
Ngoại trừ Lever phương pháp luận, trong thực hành thực tế tâm lí nói chung, tâm lí lâm sàng nói riêng, các phương pháp nghiên cứu ( chủ yếu ) thường được dùng với cả 2 Lever : các tiếp cận và phương pháp đơn cử. Có 2 cách tiếp cận được bàn nhiều trong thực hành thực tế tâm lí lâm sàng, đó là thực nghiệm và trắc nghiệm .

Thực nghiệm tâm lí:

Thực nghiệm tâm lí là quy trình tác động ảnh hưởng vào đối tượng người dùng một cách dữ thế chủ động, trong những điều kiện kèm theo đã được khống chế để gây ra ở đối tượng người dùng những biểu lộ về quan hệ nhân – quả, tính quy luật, cơ cấu tổ chức, chính sách của chúng, hoàn toàn có thể lặp đi lặp lại nhiều lần và đo đạc, định lượng, định tính một cách khách quan các hiện tượng kỳ lạ cần nghiên cứu .
Đặc điểm điển hình nổi bật của thực nghiệm là vai trò dữ thế chủ động, tích cực của nhà nghiên cứu. Đây cũng chính là nét độc lạ cơ bản giữa tiếp cận thực nghiệm với trắc nghiệm .
Đặc điểm khác nữa của thực nghiệm chính là nghiên cứu và phân tích định tính. Đặc điểm này không loại trừ tính định lượng mà ngược lại, chúng quan hệ rất mật thiết với nhau .
Theo hình thức triển khai hoàn toàn có thể có : thực nghiệm tự nhiên và thực nghiệm trong phòng .
Theo mục tiêu : thực nghiệm phát hiện / xác lập và thực nghiệm hình thành .
Trong thực hành thực tế tâm lí lâm sàng, thực nghiệm được sử dụng hầu hết là thực nghiệm trong phòng thí nghiệm và thực nghiệm xác lập. Ví dụ, dùng thực nghiệm để phát hiện các bộc lộ và mức độ của rối loạn tư duy hoặc nhằm mục đích nhìn nhận chung những công dụng tâm lí còn được bảo toàn và những công dụng tâm lí bị biến hóa / rối loạn cùng với mức độ rối loạn của chúng .

Trắc nghiệm tâm lí:

Cùng với việc Open các cuộc cách mạng trong Tâm lí học ( như đã đề cập trong bài trước ), một trong những nhu yếu để kiến thiết xây dựng Tâm lí học thành một ngành khoa học thực sự là đối tượng người dùng nghiên cứu của nó phải định lượng được. Trước thế kỉ XX, trắc nghiệm tâm lí cũng đã có những bước tiến bắt đầu. Tuy nhiên nó chỉ thực sự tăng trưởng kể từ sau năm 1905, năm Open thang đo trí tuệ Binet-Simon. Càng ngày càng có nhiều trắc nghiệm tâm lí được thiết kế xây dựng và khoanh vùng phạm vi ứng dụng cũng được lan rộng ra ra rất nhiều : giáo dục, y tế, tuyển chọn nghề, quân sự chiến lược ( ví dụ : tại Mĩ, trong cuộc chiến tranh quốc tế lần thứ 2 đã có hơn 20 triệu quân nhân và nhân viên cấp dưới quân sự chiến lược được đo trí tuệ ) .

Trắc nghiệm tâm lí là một phép đo nên trắc nghiệm đòi hỏi phải được thực hiện theo các yêu cầu:

Tính chuẩn : trắc nghiệm phải được thực thi trong điều kiện kèm theo chuẩn, có những điểm chuẩn trên cơ sở hiệu quả của các nhóm đại diện thay mặt cho một quần thể ( lứa tuổi, văn hoá, chủng tộc, nghề nghiệp … ) .

Tính hiệu lực: trắc nghiệm phải đo được chính cái mà nó cần đo.

Độ an toàn và đáng tin cậy : bộc lộ ở chỗ trên cùng một đối tượng người dùng, trong các lần đo khác nhau ; hoặc trên cùng những đối tượng người dùng tương đương ; hoặc các phiên bản khác nhau của cùng một trắc nghiệm phải cho hiệu quả giống nhau .
Cũng như các nghành Tâm lí học ứng dụng khác, trong thực tiễn tâm lí lâm sàng, một trắc nghiệm tâm lí được kiến thiết xây dựng ở một nước nào đó và sau được sử dụng ở nước khác. Trước khi ứng dụng, thường thì các trắc nghiệm được thích ứng hoá. Đây là các giải pháp nhằm mục đích bảo vệ cho test được sử dụng có hiệu suất cao trong điều kiện kèm theo mới .

Thích ứng hoá test trải qua các bước:

Phân tích cơ sở lí luận của test .
Chuyển ngữ test và các hướng dẫn, kiểm định lại bằng quan điểm chuyên viên .
Kiểm tra độ hiệu lực thực thi hiện hành và độ an toàn và đáng tin cậy của test .
Chuẩn hoá test .
Điều này cho thấy không nên tùy tiện sử dụng một trắc nghiệm / test bất kỳ nào của quốc tế .
Sự phân loại ra các phương pháp thực nghiệm và trắc nghiệm cũng chỉ mang tính tương đối. Trong nhiều trường hợp, một phương pháp nào đó hoàn toàn có thể được sử dụng để đo, ví dụ : dùng test Raven để đo chỉ số trí tuệ. Tuy nhiên người ta cũng hoàn toàn có thể sử dụng chúng dưới góc nhìn thực nghiệm. Cũng với test Raven, người ta hoàn toàn có thể dùng nó là vật liệu để làm thực nghiệm về tư duy hoặc năng lực phê phán của cá thể .

Các phương pháp cụ thể:

Hiện nay có hàng nghìn phương pháp phương pháp khác nhau. Phần lớn các phương pháp này được sử dụng dưới dạng trắc nghiệm :
Các phương pháp khảo sát trí nhớ .
Các phương pháp khảo sát chú ý quan tâm .
Các trắc nghiệm trí tuệ .
Các phương pháp khảo sát cảm hứng .
Các phương pháp khảo sát nhân cách .
Trong số những phương pháp này, các trắc nghiệm trí tuệ và nhân cách chiếm hầu hết .

Đánh giá hành vi:

Theo các nhà tâm lí học hành vi, cái gọi là tâm lí – nhân cách bên trong của con người là những cái không hề quan sát được cũng như không hề đo đạc được một cách trực tiếp. Do vậy thay vì dùng các phương pháp đo gián tiếp, các nhà tâm lí học hành vi thiết kế xây dựng các quá trình nhìn nhận hành vi, những cái hoàn toàn có thể trực tiếp quan sát được .

Phỏng vấn:

Mục đích chính của phỏng vấn trong nhìn nhận hành vi là nhằm mục đích xác lập hành vi có yếu tố, các yếu tố thực trạng gây râ các hành vi đó và hậu quả của chúng. Những thông số kỹ thuật chính về hành vi có yếu tố mà nhà quan sát cần chăm sóc :
Tần xuất .
Cường độ .
Độ dài .
Nhằm tăng độ đáng tin cậy của nhìn nhận, xu thế chung lúc bấy giờ là sử dụng những phỏng vấn có cấu trúc .

Quan sát:

Quan sát là kĩ thuật đa phần của nhìn nhận hành vi. Đối với 1 số ít trường hợp, ví dụ như bệnh nhân loạn thần hoặc trẻ nhỏ thì quan sát là kĩ thuật chủ yếu. Quan sát hoàn toàn có thể do một chuyên viên hoặc là người đã được hướng dẫn, rèn luyện. Đây thường là những người tiếp xúc trực tiếp với đối tượng người tiêu dùng quan sát, ví dụ như : cô giáo, cha mẹ. Cũng hoàn toàn có thể do chính đối tượng người dùng thực thi ( tự quan sát ) .
Có thể sử dụng các phương tiện kĩ thuật trợ giúp : đồng hồ đeo tay, camera và các thiết bị điện tử hoặc đơn thuần là giấy bút .

Nghiên cứu trường hợp và nghiên cứu dịch tễ:

Nghiên cứu trường hợp:

Nghiên cứu trường hợp cũng là một phương pháp được sử dụng trong nhiều nghành nghề dịch vụ, đặc biệt quan trọng là trong Y học và Tâm lí Lâm sàng .
Có 1 số ít ý niệm khác nhau về nghiên cứu trường hợp. Tuy nhiên từ góc nhìn tâm lí lâm sàng, nghiên cứu trường hợp thường được hiểu là nghiên cứu một cách tích cực, tổng lực của một trường hợp đơn cử. Nội dung của nghiên cứu trường hợp gồm có :
Các tư liệu : tiểu sử, nhật kí, tiền sử bệnh lí .
Hỏi chuyện, phỏng vấn .
Kết quả của các lần thực nghiệm tâm lí .
Kết quả trị liệu .

Giá trị lớn nhất của nghiên cứu trường hợp là ở chỗ nó có thể thu thập phong phú các tư liệu của một cá nhân, chính những kết quả của nó dẫn đến việc hình thành các giả thuyết khoa học.

Nghiên cứu dịch tễ:

Nghiên cứu dịch tễ là phương pháp nghiên cứu của Y học. Trong Tâm lí Lâm sàng, nghiên cứu dịch tễ thường được sử dụng để xác lập các chỉ số về dịch tễ của một hoặc một số ít rối loạn tâm lí nào đó, ví dụ : nghiên cứu về stress ở sinh viên .
Giá trị của nghiên cứu dịch tễ là ở chỗ khi phân tích sự phân bổ các trường hợp rối loạn trong hội đồng và xem xét / nghiên cứu và phân tích những đặc thù của nhóm rối loạn, tất cả chúng ta nhận ra được bước đầu mối tương quan giữa rối loạn đó với các yếu tố khác, ví dụ : mối tương quan giữa stress với bệnh tim mạch .
Phần lớn các nghiên cứu dịch tễ đều dựa trên phương pháp tìm hiểu khảo sát và phỏng vấn. Do vậy nghiên cứu dịch tễ cần phải được thực thi trên cơ sở một phong cách thiết kế tốt bởi nếu không tất cả chúng ta sẽ bỏ lỡ những yếu tố quan trọng .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nghiên Cứu