Các mô hình kinh tế – Số liệu kinh tế

Tùy theo cách thức giải quyết ba vấn đề kinh tế lớn, người ta phân chia các mô hình kinh tế của xã hội như sau:

Mô hình kinh tế truyền thống lịch sử

Đây là mô hình kinh tế tự nhiên đã Open từ thời kỳ công xã nguyên thủy ở đó việc sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào, sản xuất cho ai là trọn vẹn theo tập quán được truyền lại từ trước. Kinh tế kiểu tự cấp, tự cung tự túc khác đều là những bộc lộ của mô hình kinh tế tự nhiên. Và ngày này có những nơi vẫn còn sống sót mô hình này .Trong mô hình kinh tế tự nhiên, chỉ có một tác nhân duy nhất đóng hai vai trò : vừa là người sản xuất, vừa là người tiêu dùng .

Mô hình kinh tế thị trường tự do

Được hình thành và phát triển ở hầu khắp các nước tư bản chủ nghĩa, từng được xem là một phát minh vĩ đại trong tổ chức sản xuất của xã hội loài người.

Trong nền kinh tế này, thị trường tự do quyết định hành động tổng thể. Mệnh lệnh cho các chủ thể kinh tế là giá thành trên thị trường. Các quyết định hành động về yếu tố sản xuất cái gì, bao nhiêu, phân phối như thế nào đều được thực thi trải qua thị trường .Ví dụ : thị trường ra “ mệnh lệnh ” để sản xuất quần áo, lương thực, xe máy … với số lượng nhiều hay ít. Cũng chính thị trường ra lệnh cho người sản xuất vô hiệu bớt lao động và thay thế sửa chữa bằng máy móc để sản xuất sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ. Còn trong nghành nghề dịch vụ phân phối, thị trường đặt ra nguyên tắc phân phối qua thu nhập bằng tiền và giá thành. Thị trường xử lý ba yếu tố kinh tế lớn trải qua chính sách giá thành .Mô hình kinh tế này phản ánh ảnh hưởng tác động qua lại giữa các tác nhân kinh tế hầu hết của thị trường gồm : hộ mái ấm gia đình ( H ) và các hãng kinh doanh thương mại ( F ), cùng những quyền lợi của họ. Sự tương tác giữa họ tạo nên vòng luân chuyển kinh tế vi mô đơn thuần .Có hai mô hình kinh tế vi mô : Vòng luân chuyển kinh tế của các hãng kinh doanh thương mại ( F ) và hộ mái ấm gia đình ( H ) .

Cung trên: Hộ gia đình quyết định tiêu dùng và đó là cơ sở để các hãng quyết định sản xuất. Hộ gia đình là tác nhân quyết định vòng luân chuyển kinh tế vi mô. Hộ gia đình sử dụng thu nhập do bán tư liệu sản xuất (lao động, đất, vốn) để mua hàng hóa và dịch vụ từ các hãng sản xuất ra. Hãng kinh doanh sử dụng thu nhập từ việc bán hàng để mua nguồn dự trữ cho sản xuất.

Cung dưới: Quyết định của hộ gia đình được đáp ứng trên cơ sở kế hoạch sản xuất của hãng kinh doanh phối hợp với các nguồn dự trữ khan hiếm.

Sự hoạt động cần phải được phối hợp trên cả hai thị trường : thị trường nguồn dự trữ của sản xuất với thị trường sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ .

Mô hình cung cầu trên thị trường: giải thích mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa khu vực kinh doanh với khu vực tiêu dùng. Hai khu vực tác động lẫn nhau theo nguyên tắc mua – bán trên thị trường. Các quyết định phối hợp trên thị trường sẽ thiết lập giá cả cân bằng và sản lượng cân bằng. Giá cả thị trường là kết quả tác động qua lại giữa cung và cầu.

Vai trò của giá cả: Giá cả là thông tin cần thiết để tiếp nhận các quyết định của chủ thể kinh tế: là thông tin quan trọng để quyết định phân phối nguồn lực khan hiếm; thông qua giá cả có thể xác định thu nhập của chủ sở hữu: tín hiệu giá cả còn định hướng cho người tiêu dùng, các nhà sản xuất hay các chủ thể tầm nhìn, kế hoạch dài hạn để đảm bảo phối hợp tốt nhất các mô hình kinh tế và các quyết định kinh tế.

Mô hình kinh tế chỉ huy

Còn gọi là kinh tế mệnh lệnh (hay kế hoạch hóa tập trung) là tổ chức kinh tế trong đó ba vấn đề lớn của nền kinh tế được giải quyết theo mệnh lệnh từ một trung lâm chi huy.

Mô hình kinh tế này đã từng sống sót ở Liên Xô củ và các nước xã hội chủ nghĩa trước đây : đặc trưng của sản xuất là tuân theo chỉ tiêu mệnh lệnh chỉ huy từ một TT. Quyết định về số lượng, phương pháp sản xuất, chủng loại mẫu sản phẩm, triển khai việc phân phối loại sản phẩm cho xã hội trải qua các kế hoạch tập trung chuyên sâu và thống nhất từ nhà nước xuống cơ sở .Mô hình này có ba tác nhân : nhà nước, hộ mái ấm gia đình và các hãng kinh doanh thương mại .

Nền kinh tế hỗn hợp và vai trò của các tác nhân kinh tế

Mỗi mô hình kinh tế nêu trên đã từng chiếm vai trò thống trị trong một hay 1 số ít xã hội trong một thời kỳ dài. Tuy nhiên, trong các điều kiện kèm theo văn minh, hầu hết các nền kinh tế của các vương quốc khác nhau đều mang đặc thù hỗn hợp, đó là mô hình kinh tế thị trường tự do và kinh tế chỉ huy tích hợp với vai trò kinh tế của Nhà nước. Do đó, hoàn toàn có thể gọi đó là những nền kinh tế hỗn hợp. Nếu kinh tế thị trường được điều tiết bằng “ bàn tay vô hình dung ” của thị trường tự do thì nền kinh tế hỗn hợp văn minh được điều tiết

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường