Quy trình bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra như thế nào?

BNEWS
Cứ 4 năm 1 lần, nước Mỹ lại tiến hành bầu cử Tổng thống. Đây được coi là cuộc đua tranh kéo dài, gay cấn và thu hút sự chú ý nhất thế giới.

Và ngày 3/11/2020 tới, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ lần thứ 46 sẽ chính thức diễn ra để tìm người liên tục chèo lái nền kinh tế tài chính số 1 quốc tế .

Thể thức và quy định bầu cử ở Mỹ được coi là khá phức tạp, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt theo các quy định của luật pháp Mỹ.

Quá trình bầu cử Tổng thống Mỹ gồm 2 quá trình : Giai đoạn bầu chọn những ứng viên của những đảng gọi là bầu cử sơ bộ ( primary election ) và tiến trình chính thức bầu chọn Tổng thống từ trong số những ứng viên gọi là tổng tuyển cử ( general election ) .Ứng cử viên Tổng thống Mỹ phải thoả mãn những tiêu chuẩn bắt buộc do Hiến pháp nước này lao lý : không dưới 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, là công dân Mỹ, và được sinh ra tại Mỹ .

* Giai đoạn bầu cử sơ bộ

Giai đoạn bầu cử sơ bộ là quy trình những đảng viên của những đảng lựa chọn ứng viên của đảng mình ra tranh cử Tổng thống, thường khởi đầu vào tháng 1 của năm bầu cử bằng những cuộc bầu cử sơ bộ tại những bang, kết thúc vào tháng 8 bằng Đại hội đại biểu toàn nước của những đảng .Tại những bang, cử tri những đảng bầu đại biểu của bang tham gia Đại hội đảng toàn nước ( số lượng đại biểu của từng bang do Ủy ban toàn nước của đảng quyết định hành động, địa thế căn cứ số lượng đảng viên và truyền thống cuội nguồn chính trị ) .Phần lớn những bang lúc bấy giờ thực thi bầu cử sơ bộ theo hình thức ” đại trà phổ thông đầu phiếu ” .Tại Đại hội đảng toàn nước, mỗi đảng sẽ chọn liên danh ứng viên Tổng thống và Phó Tổng thống và đề ra cương lĩnh tranh cử của mình .Ứng cử viên độc lập hoặc của đảng thứ 3 ( ngoài hai đảng lớn là Cộng hoà và Dân chủ ) phải thu được chữ ký ủng hộ ra tranh cử của hàng trăm nghìn cử tri ở từng bang trong toàn bộ 50 bang của Mỹ mới được đưa vào list ứng viên .Sau khi quy trình chọn ứng viên hoàn tất, ứng viên được chọn sẽ bước vào chiến dịch tiếp thị, hoạt động ở những bang .Ngoài ra, họ cũng triển khai những cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình để cử tri hiểu rõ quan điểm, năng lượng của từng ứng viên .

* Giai đoạn tổng tuyển cử

Đây là quá trình bầu chọn Tổng thống và Phó Tổng thống từ list ứng viên .Tổng thống và Phó Tổng thống Mỹ không do công dân trực tiếp bầu ra, mà được bầu gián tiếp qua những đại cử tri ( electors ) .Về ngày bầu cử, pháp luật Mỹ lao lý là ngày Thứ 3, nhưng phải ngay sau ngày Thứ 2 tiên phong của tháng 11, những cử tri ( công dân ) ở những bang triển khai bỏ phiếu trong cuộc bỏ phiếu đại trà phổ thông .( Theo lao lý này, ngày tổng tuyển cử năm nay của Mỹ là ngày thứ Ba 3/11/2020 ) .Khác với nhiều vương quốc trên quốc tế, Mỹ không vận dụng hình thức tổng tuyển cử, tức người dân bầu trực tiếp cho Tổng thống, mà “ ủy quyền ” cho những đại cử tri, những người trực tiếp chọn ứng viên theo hiệu quả phiếu đại trà phổ thông của bang .Điều này có nghĩa là, người dân Mỹ không trực tiếp bầu Tổng thống mà họ dùng lá phiếu của họ ( gọi là phiếu đại trà phổ thông ) để chọn ra những “ đại cử tri ” trong bang, những người ủng hộ ứng viên mà họ muốn trở thành Tổng thống. Đây gọi là quy trình tiến độ bầu cử tri đoàn .Trong tổng số 50 bang của Mỹ, mỗi bang sẽ được trao một số ít đại cử tri nhất định, phân chia dựa trên quy mô dân số của mỗi bang, tương ứng số ghế trong Hạ viện và Thượng viện Mỹ .Ví dụ như bang California là bang có dân số lớn nhất, có 55 đại cử tri. Ngược lại, Delaware, bang có dân số nhỏ nhất, chỉ có 3 đại cử tri .

Hiện Hạ viện Mỹ bao gồm 435 ghế, Thượng viện gồm 100 ghế. Riêng Quận Columbia không có đại diện tại Quốc hội nhưng được bầu 3 đại cử tri. Như vậy, tổng số đại cử tri tương ứng sẽ là 538.

Để thắng lợi trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ thì ứng viên phải giành được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri .Theo thể thức, vào ngày thứ Hai của tuần thứ ba của tháng 12 ( năm nay sẽ là vào ngày 14/12/2020 ), những đại cử tri ở những bang sẽ triển khai họp để bỏ phiếu bầu Tổng thống và Phó Tổng thống .Tuy nhiên, thường thì thì ứng viên nào giành được thắng lợi trong cuộc bỏ phiếu đại trà phổ thông ở bang nào thì sẽ giành được phiếu của tổng thể những đại cử tri của bang đó .Chỉ có một ngoại lệ là 4 đại cử tri của bang Main và 5 đại cử tri của bang Nebraska là được quyền bỏ phiếu cho ứng viên theo tỉ lệ phiếu bầu của dân chúng .Đây là lệ riêng có từ thời xây dựng Liên bang và điều này giúp lượng phiếu đại cử tri được phân chia cho cả hai ứng viên, nhưng phần đông thì vẫn nghiêng về người thắng cuộc .Với mạng lưới hệ thống bầu cử như vậy, người ta thường hoàn toàn có thể xác lập được hiệu quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngay sau những cuộc bỏ phiếu đại trà phổ thông .Tuy nhiên, do tác dụng bầu Tổng thống Mỹ tuỳ thuộc vào số phiếu đại cử tri mà mỗi ứng viên Tổng thống thu được, nên điều này cũng hoàn toàn có thể dẫn đến năng lực ứng viên dù giành được nhiều phiếu đại trà phổ thông hơn nhưng vẫn thua vì không giành được nhiều hơn phiếu đại cử tri .Thực tế Hiến pháp Mỹ không lao lý cử tri phải tuân theo quyết định hành động của đa phần phiếu bầu đại trà phổ thông, nên trong lịch sử dân tộc Mỹ cũng đã từng xảy ra trường hợp đại cử tri bất tuân theo số phiếu đại trà phổ thông .Trong lịch sử dân tộc Mỹ, đã có 5 Tổng thống thắng phiếu bầu đại cử tri dù thua hầu hết phiếu bầu đại trà phổ thông .Ví dụ như vào năm 2000, Tổng thống George W.Bush nhận được 50,4 triệu phiếu đại trà phổ thông, ít hơn khoảng chừng 500 nghìn phiếu so với đối thủ cạnh tranh đảng Dân chủ Al Gore .Tuy nhiên ông Bush lại giành thắng lợi ở những bang có số đại cử tri cao, điều này giúp ông thu về 271 phiếu đại cử tri và trở thành Tổng thống Mỹ .Hay như trong mùa bầu cử năm năm nay, cựu Ngoại trưởng Hilary Clinton giành được nhiều hơn ông Trump gần 3 triệu phiếu đại trà phổ thông, tuy nhiên chỉ giành được 227 phiếu đại cử tri, trong khi ông Trump giành được 304 phiếu đại cử tri và trở thành người thắng lợi …Thực tế trên cho thấy, chính sách bầu cử trải qua đại cử tri ở Mỹ hoàn toàn có thể gây ra rắc rối. Các đại cử tri không bắt buộc phải bỏ phiếu cho ứng viên mà họ cam kết ủng hộ .Như vậy, khi tác dụng bầu cử quá sít sao ở bang nào đó, ứng viên kém thế hơn về phiếu bầu trọn vẹn hoàn toàn có thể tìm cách thuyết phục vài đại cử tri đổi khác quan điểm để bầu cho mình mà giành phần thắng .Do trong thực tiễn đó, đã có rất nhiều quan điểm về việc có nên duy trì chính sách bầu cử qua đại cử tri hay không .Những người đống ý chính sách đại cử tri thì lập luận rằng chính sách này đóng vai trò quan trọng trong việc cân đối quan hệ giữa những bang và bảo vệ được quyền lợi của những bang nhỏ .Còn những người phản đối thì khẳng định chắc chắn, đó là một phương cách bầu cử không coi trọng nguyện vọng của hầu hết, trái với quy trình hoạt động tranh cử, và tiềm tàng năng lực gây ra những cuộc khủng hoảng cục bộ thể chế nghiêm trọng .Nếu trong trường hợp không có ứng viên nào thu được hầu hết tuyệt đối phiếu đại cử tri ( ví dự như cả hai ứng viên đều được 269 phiếu ), thì Hạ viện Mỹ sẽ quyết định hành động ai sẽ trở thành Tổng thống, còn Thượng viện chọn Phó Tổng thống .Trong lịch sử dân tộc văn minh Mỹ, trường hợp này mới xảy ra 2 lần, vào năm 1800 khi Hạ viện trực tiếp bầu ra Tổng thống là ông Thomas Jefferson, và vào năm 1824 Hạ viện bầu cho ông John Quincy Adams .

Có thể thấy rõ, bầu cử Tổng thống Mỹ là một hệ thống vô cùng phức tạp. Mặc dù vậy nó vẫn luôn luôn thu hút sự chú ý và tốn nhiều giấy mực của giới truyền thông.

Lý do là bởi Mỹ là cường quốc số 1 quốc tế và mỗi một biến hóa, dù lớn hay nhỏ sẽ định hình diện mạo của nước Mỹ và một phần nào đó của cả quốc tế .Hiện cuộc chạy đua vào White House đang trong quy trình tiến độ nước rút và cả hai ứng viên là Donald Trump của đảng Cộng hòa và Joe Biden của đảng Dân chủ đều đang lên kế hoạch để lôi cuốn thêm cử tri tại những bang kế hoạch .

Đây là những bang vẫn còn khá dao động và thường có kết quả khác nhau trong các cuộc bầu cử. Các bang này chính là chìa khóa để giúp các ứng viên Tổng thống Mỹ giành thắng lợi./.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp