Bản đồ nước Lào (Laos), lịch sử & vị trí địa lý năm 2022

Bản đồ nước Lào hay bản đồ các đơn vị hành chính đất nước Lào trên bản đồ thế giới giúp bạn tra cứu thông tin về vị trí tiếp giáp, ranh giới, địa hình của nước này chi tiết.

Chúng tôi BANDOVIETNAM.COM.VN tổng hợp thông tin Tất Tần Tật về nước Lào từ nguồn Internet uy tín, được update mới năm 2022 .

Thông tin sơ lược giới thiệu về nước Lào

Ngày 05/9/1962, Lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, quốc gia này có diện tích đất 237.955 km2 (hạng 82) với tên chính thức là Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào, đây là quốc gia nội lục có chủ quyền tại bán đảo Đông Dương, Đông Nam Á.

Phía tây-bắc giáp với Myanmar và Trung Quốc, phía đông giáp với Việt Nam, phía đông nam giáp với Campuchia, phía tây và tây nam giáp với Xứ sở nụ cười Thái Lan .
Lào là vương quốc nội lục duy nhất tại Khu vực Đông Nam Á, hầu hết chủ quyền lãnh thổ nắm giữa vĩ độ 14 ° và 23 ° Bắc, và kinh độ 100 ° và 108 ° Đông .
Lào có đỉnh núi cao nhất là Phou Bia cao 2.818 m, cùng một số ít đồng bằng và cao nguyên. Sông Mekong tạo thành một đoạn dài biên giới phía tây với Xứ sở nụ cười Thái Lan, còn dãy Trường Sơn tạo thành hầu hết biên giới phía đông với Việt Nam, dãy núi Luangprabang tạo thành biên giới tây-bắc với những vùng cao xứ sở của những nụ cười thân thiện .
Lào là thành viên của Hiệp định thương mại châu Á – Thái Bình Dương ( APTA ), Thương Hội những vương quốc Khu vực Đông Nam Á ( ASEAN ), Hội nghị cấp cao Đông Á và Cộng đồng Pháp ngữ .
Năm 1997, Lào xin trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO )
Ngày 2/2/2013, Lào đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức triển khai này .

Diện tích nước Lào bao nhiêu?: Nước Lào có tổng diện tích tự nhiên 237.955 km2 (hạng 82). Trong đó, 36,29% dân số sống ở thành thị (2.640.299 người vào năm 2019). Độ tuổi trung bình là 24,7 tuổi.
 
Đơn vị hành chính: Cấp tỉnh là cấp hành chính địa phương thứ nhất ở Lào. Lào được chia làm 17 tỉnh (tiếng Lào: ແຂວງ, khoueng), một kampheng nakhon là Viêng Chăn (đơn vị hành chính giống như tỉnh; thủ đô Viêng Chăn thuộc đơn vị hành chính này) và một nakhon luang (tiếng Lào: ນະຄອນຫຼວງ, Na Khôn Luông) là thủ đô Viêng Chăn.

Dân số: Tính đến năm 2021, theo số liệu từ Liên Hợp Quốc, dân số hiện tại của các nước nước Lào là 7.429.556 người. Tổng dân số các nước nước Lào hiện chiếm chiếm 0,09% dân số thế giới. 

Nước Lào đang đứng thứ 105 trên quốc tế trong bảng xếp hạng dân số những nước và vùng chủ quyền lãnh thổ. Mật độ dân số đạt 32 người / km2 .

Ý nghĩa Quốc kỳ của nước Lào: Ngày 2/12/1975, Quốc kỳ Lào bắt đầu sử dụng. Đây cũng là lá cờ mà chính phủ Pathet Lào sử dụng năm 1945. Lá cờ này hình chữ nhật, tỷ lệ hai cạnh là 2:3.

Quốc kỳ của đất nước Lào

Bản đồ hành chính nước Lào khổ lớn năm 2022

PHÓNG TO

PHÓNG TO

PHÓNG TO

PHÓNG TO

PHÓNG TO

Bản đồ nước Lào

Tải bản đồ nước Lào tại đây

Bản đồ du lịch đất nước Lào

Tóm tắt lịch sử của người Lào

Người Lào, nhóm dân tộc bản địa chính sống tại nước Lào lúc bấy giờ, là một nhánh của những dân tộc bản địa sử dụng hệ ngôn từ Tai-Kadai, những người mà cho tới thế kỉ 8 đã thiết lập vương quốc Nam Chiếu hùng mạnh ở phía tây nam Trung Quốc. Từ Nam Chiếu, người Thái đã di cư từ từ về phía nam, vào sâu trong bán đảo Trung Ấn ; sự di cư của họ đã được tăng nhanh vào thế kỉ 13 khi quân Nguyên Mông của nhà vua Hốt Tất Liệt lấn chiếm miền Nam Trung Hoa. Cùng với những dân tộc bản địa Thái khác, người Lào đã từ từ sở hữu địa phận của những bộ lạc thổ dân địa phương ( thường được gọi chung là người Kha, nghĩa là ” nô lệ ” ) đã sống từ thế kỉ 5 tại nơi mà nay là nước Lào, dưới quyền quản lý của đế quốc Khmer. Trong những thế kỉ 12 và 13, người Thái thiết lập lãnh địa Muang Swa ( sau là Luang Prabang ), do những chỉ huy người Thái quản lý .
Hệ ngôn từ Tai-Kadai là ngữ hệ có nguồn gốc từ nam Trung Quốc, gồm người Lào, Xiêm, người Sán Chay ở hướng đông bắc Miến Điện, người Choang ở tỉnh Quảng Tây Trung Quốc và người Thổ, người Nùng ở vùng núi phía đông bắc Việt Nam. Trong thiên niên kỷ tiên phong sau công nguyên, dưới áp lực đè nén bành trướng của người Hán Trung Quốc, người Thái mở màn di cư xuống vùng Khu vực Đông Nam Á .
Họ thế chỗ những dân tộc bản địa vốn sống ở đó từ trước ( gồm cả nền văn hoá ở thời kỳ đồ sắt với những người đã tạo ra những chiếc chum đá khổng lồ đã thành tên cho vùng Cánh đồng Chum ở TT nước Lào ). Sông Mekong chảy xuyên qua nước Lào thời nay là một con đường di cư chính, nhưng sức mạnh của Đế quốc Khmer ( Campuchia ) đã ngăn không cho người Thái chiếm vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thay vào đó, vùng định cư chính của người Thái nằm xa hơn về phía nam, ở châu thổ sông Chao Phraya, nơi họ lập nên nhiều vương quốc tiền thân của nước Xiêm văn minh hay Vương Quốc của nụ cười .
Trong thiên niên kỷ tiên phong sau công nguyên, những dân tộc bản địa Thái vẫn còn được tổ chức triển khai một cách lỏng lẻo thành nhiều thực thể nhỏ gọi là muang ( mường ) hay mandalas. Họ bị ảnh hưởng tác động nhiều từ những nền văn hoá văn minh hơn ở xung quanh : văn hoá Khmer ở phía đông nam, những văn hoá Hindu của Ấn Độ ở phía tây. Đa số những dân tộc bản địa Thái chuyển sang một hình thức tôn giáo kiểu Hindu giáo, hiện ta vẫn còn thấy những dấu vết của nó trong những tôn giáo Lào lúc bấy giờ. Giữa thế kỷ thứ 6 và thứ 9 công nguyên, Phật giáo khởi đầu lan tới những vùng do người nói tiếng Thái sinh sống, có lẽ rằng qua Miến Điện, và trở thành tôn giáo chính. Nhưng Lào vẫn giữ nhiều tôn giáo duy linh từ thời tiền Phật giáo .
Khi người Thái đã củng cố được vị trí, họ lại phân loại ra thành nhiều nhóm ngôn từ phụ. Các ngôn từ đó gồm Thái-Lào, trong khoảng chừng thế kỷ 11 và 12 công nguyên từng lan rộng dọc theo vùng trung Châu thổ sông Cửu Long và qua cao nguyên Khōrāt ( lúc bấy giờ là vùng Isan ở đông bắc Vương Quốc của nụ cười ). Bước tiến về phía nam của họ bị người Khmer chặn lại ở Champāsak, người Khmer đã thiết kế xây dựng lên những đền tháp vĩ đại ở Wat Phū. Tới lượt Lào lại bị chia ra thành nhiều nhóm, dựa trên khu vực họ sinh sống và quan hệ của họ với dòng sông. Các nhóm đó gồm Lào-Lum ( Lào ở vùng trũng của châu thổ ), Lào-Thoeng ( Lào ở những sườn núi dốc ) và Lào-Sūng ( Lào ở trên đỉnh núi ). Nhóm cuối này gồm nhiều thiểu số ngôn từ chỉ còn giữ quan hệ xa với ngôn từ Thái. Lào-Lum, có đất canh tác tốt nhất và có con sông làm đường luân chuyển trở thành nhóm phong phú nhất trong khác dân tộc bản địa Thái-Lào. Những sự chia tách này để lại dấu ấn trong lịch sử vẻ vang Lào và vẫn sống sót đến thời nay, nhiều nhóm dân tộc bản địa Lào-Thoeng và Lào-Sūng rất ít trung thành với chủ với nhóm Lào-Lum hiện đang thống trị quốc gia .
Sự nổi lên và suy sụp của nhiều vương quốc Lào thời kỳ đầu lúc bấy giờ chỉ còn được ghi lại trong truyền thuyết thần thoại. Vị chỉ huy tiên phong được ghi lại trong lịch sử dân tộc Lào là Khun Lô, có lẽ rằng ông đã chinh phục vùng Luang Phrabāng từ tay những nhóm người không phải Thái vào thế kỷ thứ 12 .
Bởi vì sông Cửu Long bị chia thành ba vùng vận tải đường bộ thuỷ riêng không liên quan gì đến nhau theo độ dốc của nó, giữa Luang Phrabāng và Viêng Chăn ( Vientiane ) giữa Viêng Chăn và Savannakhēt, ba thành phố đó trở thành những TT riêng không liên quan gì đến nhau ” tượng trưng ” của Lào-Lum. Mô hình này chỉ bị phá vỡ khi người Mông Cổ xâm lược năm 1253, khi đội quân do Kublai Khan chỉ huy tiến về hạ lưu sông Cửu Long để tiến công vương quốc Khmer. Khi người Mông Cổ rút đi, một vương quốc mới là Sukhothai được người Xiêm dựng lên, sau này nó tăng trưởng thành một nhà nước Xiêm hùng mạnh hơn với Thành Phố Hà Nội ở Ayutthaya ( được xây dựng năm 1351 ). Vương quốc Lān Nā, đóng đô ở Chiềng Mai gồm cả những đặc trưng Xiêm và Lào cũng được xây dựng vào khoảng chừng thời hạn này .
Để đáp lại, những vị quản lý Thái-Lào ở Luang Phrabāng ( lúc ấy được gọi là Xiang Dong Xiang Thong ) lập nên một nhà nước mới, trong khi về danh nghĩa vẫn là nước nhờ vào của nhà Nguyên ( Mông Cổ ) ở Trung Quốc, nhưng thực tiễn nó là lực lượng chỉ huy những dân tộc bản địa Lào. Từ khoảng chừng năm 1271 nước này do triều đình Phrayā quản lý. Khoảng năm 1350 một hoàng tử là Fā Ngum chạy trốn khỏi triều đình với cha sau một vụ bất hoà và tìm nơi ẩn náu ở chỗ người Khmer tại Angkor, ông đã cưới một công chúa ở đây. Năm 1353 ông quay trở với tư cách chỉ huy một đội quân ( có lẽ rằng với sự tương hỗ của người Khmer ), chiếm Xiang Dong Xiang Thong và lập nên một nhà nước Lào mới chiếm hàng loạt vùng châu thổ sông Cửu Long nơi sinh sống của những bộ tộc nói tiếng Lào. Đó chính là Lān Xāng, Vương quốc Triệu voi .

Vương quốc Lan Xang: Vương quốc của người Lào (Vạn Tượng) hiện nay một số sách báo viết là Lan Xang, Lan Ch’ang (tiếng Pali: Sisattanakhanahut, tiếng Lào: ລ້ານຊ້າງ – lâansâang, tiếng Trung: 南掌 – Nam Chưởng hay 萬象 – Vạn Tượng) nghĩa là “đất nước triệu voi”, được Somdetch Brhat-Anya Fa Ladhuraniya Sri Sadhana Kanayudha Maharaja Brhat Rajadharana Sri Chudhana Negara (tức vua Fā Ngum) thành lập năm 1354.

Phải sống lưu vong từ khi còn nhỏ sang Đế quốc Khmer, hoàng tử Lào từ Xieng Dong Xieng Thong ( tên chính thức là Muang Sua sau khi Lào chiếm được nó từ đế quốc Khmer ) sau cuối đã kết hôn với một trong những công chúa của vua Khmer. Năm 1349 mở màn từ Angkor với việc chỉ huy của lực lượng 10.000 lính, Fā Ngum đã tổ chức triển khai những lãnh địa mà ông chiếm được thành những mường ( tương tự như như tỉnh ngày này ) và giành lại Xieng Dong Xieng Thong từ tay cha và anh trai. Fā Ngum được tôn lên làm vua của Vạn Tượng tại Viêng Chăn, nơi ông đã giành được thắng lợi ( trận Phay Nam ) vào tháng 6 năm 1354. Vạn Tượng, theo nghĩa đen là ” triệu voi “, một cách nói bóng gió tới cỗ máy cuộc chiến tranh kinh điển của ông. Đất nước Vạn Tượng trải dài từ biên giới phía bắc với Trung Quốc tới Sambor phía dưới những thác nước của sông Mê Kông tại khu vực hòn đảo Khong và từ phía đông là biên giới với Đại Việt tới những dốc đứng phía tây của cao nguyên Khorat. Khi đó, nó đã từng là một trong những vương quốc lớn nhất tại khu vực Khu vực Đông Nam Á. Muang Sua là vương quốc tiên phong được những bộ lạc người Lào / Thái xây dựng và chiếm đóng từ chủ quyền lãnh thổ của đế quốc Khmer .
Những năm đầu trong thời hạn trị vì của Fā Ngum tại kinh đô Xieng Dong Xieng Thong đã không có biến cố gì. Tuy nhiên, sáu năm tiếp theo ( từ 1362 tới 1368 ), lại là khoảng chừng thời hạn không ổn định do xích míc tôn giáo giữa nhánh Lạt ma giáo trong Phật giáo mà Fā Ngum theo với Phật giáo Tiểu thừa ( Theravada ) truyền thống lịch sử của khu vực. Ông đã trấn áp quyết liệt sự ủng hộ trong giới tầm trung với những dự tính chống lại người Mông Cổ và cho tàn phá nhiều chùa chiền. Năm 1368, người vợ gốc Khmer của Fā Ngum chết. Sau đó ông cưới con gái của vua Ayutthaya, người có vẻ như đã có ảnh hưởng tác động tới những cố gắng nỗ lực kiến lập tự do. Ví dụ, bà là người ra lệnh nghênh đón phái bộ tôn giáo và nghệ sĩ đã mang một bức tượng Phật là Phra Bang tới đây, mà theo tên gọi của nó kinh đô của vương quốc được đổi tên. Bức tượng Phật này cũng đã trở thành vật hộ mệnh cho vương quốc .
Tuy nhiên, sự oán hận trong dân chúng vẫn liên tục diễn ra và năm 1373 Fā Ngum phải rút về Muang Nan ( nay thuộc tỉnh Nan của xứ sở của những nụ cười thân thiện ). Con trai của ông, Oun Heuan, người phải sống lưu vong tại miền nam Vân Nam, đã quay trở lại để làm nhiếp chính cho đế quốc mà Fā Ngum đã tạo ra. Oun Heuan chính thức lên ngôi ( tức vua Samsenethai – nghĩa là 300.000 người Thái ) năm 1393 khi Fā Ngum chết, ghi lại sự kết thúc vai trò chúa tế của người Mông Cổ tại khu vực thung lũng trung lưu sông Mê Kông. Các ghi chép lịch sử dân tộc của người Thái cho thấy Samsenthai và hàng loạt những vị vua tiếp theo của Vạn Tượng ( Lào ) đều đóng vai trò vua của vương quốc chư hầu cho vương quốc Ayutthaya .
Vương quốc do người Lào, người Thái và 1 số ít bộ lạc miền đồi núi khác dựng lên, đã sống sót trong vùng ranh giới này trong vòng khoảng chừng 300 năm nữa và trong một khoảng chừng thời hạn ngắn thậm chí còn còn lan rộng ra thêm được về phía tây-bắc. Các hậu duệ của Fā Ngum còn tại vị trên ngai vàng tại Muang Sua, đổi tên nó thành Luang Phrabang, trong gần 600 năm sau khi ông chết, duy trì sự độc lập của Vạn Tượng cho tới cuối thế kỷ 17 trải qua một mạng lưới phức tạp những mối quan hệ chư hầu với những công quốc nhỏ hơn. Những người kế tục Fā Ngum, đặc biệt quan trọng là vua Photisarath ở thế kỷ 16 đã giúp đưa Phật giáo Tiểu thừa trở thành tôn giáo chính trong nước. Vào cùng khoảng chừng thời hạn này, những vị vua của Vạn Tượng cũng phải chiến đấu để đẩy lui những cuộc xâm lấn từ phía Đại Việt ( 1478 – 1479 ), Xiêm La ( 1536 ), và Myanma ( 1571 – 1621 ) .

Thời kỳ chia cắt và bị phụ thuộc: Năm 1694, Vạn Tượng rơi vào cảnh tranh giành ngai vàng, và kết quả là nó đã rơi vào giai đoạn suy tàn. Lãnh thổ Lan Xang bị chia thành ba quốc gia phụ thuộc lẫn nhau với quốc gia lớn nhất Luang Prabang ở phía bắc, Vientiane ở trung tâm, và Champasak ở phía nam vào năm 1707. Khu vực tỉnh Houaphan có địa vị bán độc lập và tự trị do kết quả của cuộc sáp nhập bởi quân đội Đại Việt cuối thế kỷ 15, đây cũng là sự khởi đầu cho quan hệ triều cống cho các triều đại tại Việt Nam sau này.

Với sự sụp đổ của Lān Xāng, sự chú ý quan tâm của người châu Âu tới nước Lào giảm sút, và chỉ có một vài người tới đây trong thế kỷ 18. Có ít tài liệu về những vấn đề xảy ra bên trong nước Lào ở thời kỳ này. Năm 1763, cuộc xâm lăng lớn nhất của người Miến Điện đã diễn ra. Tất cả những vùng chủ quyền lãnh thổ Lào đều bị chinh phục .
Năm 1767, vương quốc Ayutthaya sụp đổ. Một lần nữa, những dân tộc bản địa Thái có rủi ro tiềm ẩn trở thành thần dân của Miến Điện. Nhưng người Xiêm ngay lập tức phát động một cuộc phản công. Taksin, một vị tướng gốc Hán, đã tổ chức triển khai kháng chiến, đẩy lùi người Miến Điện và lập ra một Thành Phố Hà Nội mới ở Bangkok, từ đó ông khởi đầu cuộc chinh phục hàng loạt những dân tộc bản địa Thái. Taksin tiến công người Miến Điện ở phía bắc năm 1774 và chiếm Chiềng Mai năm 1776, thống nhất vĩnh viễn hai nước Xiêm và Lān Nā. Tướng của Taksin trong chiến dịch này là Thong Duang, được biết đến với thương hiệu Chaophraya Chakri. Năm 1778, Chakri dẫn một đội quân Xiêm khác đi về phía bắc. Các vương quốc Lào lần lượt bị Xiêm xâm lăng và trở thành những chư hầu của vương quốc Xiêm .
Người Xiêm đến Lào không phải với tư cách những người giải phóng. Viêng Chăn bị cướp bóc sạch trơn. Báu vật được tôn kính nhất, Phật Ngọc, bị đem về Bangkok và vẫn ở đó cho tới nay. Vị vua ở Viêng Chăn trốn thoát nhưng đã chết một thời hạn sau đó. Từ đó khởi đầu thời quản lý của những vị vua bù nhìn do Xiêm dựng lên. Nhiều mái ấm gia đình quý tộc Lào bị lưu đày và bị buộc phải di cư sang đất Xiêm .
Champāsak cũng bị đặt dưới quyền trấn áp của Xiêm, mặc dầu 1 số ít mường Lào ở miền núi phía đông vẫn liên tục triều cống cho triều đình Việt Nam tại Huế. Năm 1792, người Xiêm chiếm Luang Phrabāng, nhưng Hà Nội Thủ Đô cũ này được đối xử tốt hơn so với những gì đã xảy ra cho Viêng Chăn. Nó không bị cướp phá, và vị vua ở đó vẫn giữ được ngôi vị của mình sau khi đã thần phục người Xiêm .
Năm 1782, Chaophraya Chakri phế truất Taksin khỏi ngôi vua nước Xiêm, lên ngôi và trở thành vua Rama I, lập ra triều Chakri mà hiện vẫn giữ ngôi vị ở xứ sở của những nụ cười thân thiện. Dưới ảnh hưởng tác động ngày càng tăng từ phía tây, những vị vua triều Chakri khởi đầu quy đổi hình thức nước Xiêm vốn gồm nhiều vùng khác nhau thành một vương quốc kiểu tân tiến, dù đây là một quy trình lờ đờ, khó khăn vất vả và đã lê dài hơn một thế kỷ. Ban đầu, những vương quốc Lào ở xa không bị ảnh hưởng tác động nhiều. Họ phải nộp cống và tuân phục Bangkok, và vẫn được để yên .
Từ sau năm 1785, với sự vững mạnh của nhà Tây Sơn ở Việt Nam, đặc biệt quan trọng là sau trận thắng vang dội Rạch Gầm-Xoài Mút trước quân Xiêm, sự trấn áp từ Bangkok tới những vương quốc Lào có phần thả lỏng. Các vương quốc Lào cũng dần trở thành những vương quốc chư hầu của Việt Nam. Trong chiến dịch giành quyền trấn áp từ tay nhà Tây Sơn, năm 1802, quân nhà Nguyễn phá thành phố Viêng Chăn, và giành quyền trấn áp vùng bắc Lào .

Khi vua Ānuvong ở vương quốc Viêng Chăn lên ngôi vào năm 1804, ông đã bắt tay xây dựng lại sức mạnh đất nước. Ānuvong xây dựng ngôi chùa Wat Sisakēt tráng lệ để làm biểu tượng cho sự hồi sinh của Lào. Tới năm 1823 ông tin rằng mình đã đủ sức mạnh để gạt bỏ ách thống trị của người Xiêm. Ông dễ dàng chiếm quyền kiểm soát vùng Viêng Chăn, trong khi các đồng minh của mình chiếm Champāsak. Sau đó quân đội Lào vượt sông Mê Kông, với tham vọng giải phóng cao nguyên Khōrāt là nơi các dân tộc nói tiếng Lào sinh sống và tuyên bố độc lập khỏi nước Xiêm. Ānuvonglà vị vua Lào đầu tiên đi tiên phong với vai trò một người yêu nước, kêu gọi sự đoàn kết thống nhất và dẫn dắt các bộ tộc Lào. Nhưng những thành công đầu tiên của ông không kéo dài. Vua Luang Phrabāng liên kết với người Xiêm, người Việt Nam không giúp đỡ, và vua Xiêm Rama III huy động quân đội phản công. Năm 1827, quân Lào thua trận chiến quyết định ở phía nam Viêng Chăn. Thành phố (trừ một số đền chùa) bị đốt cháy trụi và dân cư bị trục xuất. Năm sau đó, Ānuvongbị bắt và chết trong tù tại Bangkok. Vương quốc Viêng Chăn bị tiêu diệt hoàn toàn và trở thành một tỉnh của Xiêm: đây là một sự phát triển mới trong lịch sử Thái, phản ánh sức mạnh ngày càng tăng của các tư tưởng châu Âu.

Giữa thế kỷ 19 là khoảng chừng thời hạn tồi tệ nhất trong lịch sử dân tộc Lào. Vua Luang Phrabāng vẫn giữ được độc lập danh nghĩa bằng cách nộp cống cho Trung Quốc và Việt Nam cũng như nước xiêm. Khi Xiêm tăng trưởng cơ cấu tổ chức của một vương quốc văn minh, phần còn lại của chủ quyền lãnh thổ Lào bị Bangkok quản lý trực tiếp theo cách ngày càng ngặt nghèo và đàn áp. Lãnh thổ Lào thưa thớt dân cư vì những cuộc tái định cư ép buộc, và những thành phố đầy những người dân nhập cư Trung Quốc và Việt Nam. Nếu cuộc khởi nghĩa của Ānuvongcho thấy sự khởi đầu của một ý thức dân tộc bản địa Lào thực sự, thì tới những năm 1860, có vẻ như nước Lào sẽ nhanh gọn đánh mất vai trò của một thực thể vương quốc và trở thành một vùng nhờ vào của vương quốc Xiêm .

Sự hình thành Ailao: Điều cứu vãn nước Lào chính là sự xuất hiện của chủ nghĩa thực dân châu Âu tại vùng Đông Nam Á. Đây là một điểm mà lịch sử chính thức của Lào, với sự nhấn mạnh vào cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, không muốn đề cập đến.

Nhưng không có sự phủ nhận nào cho trong thực tiễn rằng sự chấm hết thời quản lý của Xiêm so với những vùng chủ quyền lãnh thổ Lào và sự xây dựng nên nhà nước Lào là công của người Pháp, và đó chính là một mẫu sản phẩm phụ của thực trạng cạnh tranh đối đầu giữa hai đế quốc thực dân Anh và Pháp. Không như người Hà Lan và Bồ Đào Nha, hai cường quốc này không chỉ muốn kinh doanh với những nước trong vùng Khu vực Đông Nam Á – họ tìm cách trấn áp cả chủ quyền lãnh thổ những nước này. Miến Điện, từng là một nỗi sợ hãi ám ảnh của những dân tộc bản địa Thái trong nhiều thế kỷ, đã từng bước bị sáp nhập vào Ấn Độ thuộc Anh trong tiến trình 1826 và 1885. Việt Nam, một nước mạnh khác trong vùng, không chống nổi người Pháp, đã phải chịu một chính quyền sở tại bảo lãnh được lập lên ở miền Nam Việt Nam và phía đông Campuchia năm 1862 và đến năm 1883 thì trấn áp hàng loạt vùng chủ quyền lãnh thổ còn lại của Việt Nam .
Những sự tăng trưởng đó báo hiệu những rắc rối cho nước Xiêm, quốc gia bị kẹp giữa hai cường quốc thực dân. Dưới thời quản lý của những vị vua có tư tưởng tân tiến Rama IV ( 1851 – 68 ) và Rama V ( 1868 – 1910 ), Xiêm tìm cách biến mình thành một vương quốc văn minh có năng lực tự bảo vệ độc lập, nhưng những biên giới đã xiêu vẹo của đế chế đa sắc tộc này không còn hoàn toàn có thể bảo vệ được nữa. Hiệp ước năm 1883 với vua Tự Đức của Việt Nam trao cho Pháp quyền trấn áp hàng loạt chủ quyền lãnh thổ nhờ vào hoặc đã từng nhờ vào triều đình Huế, và cũng không có gì quá bất ngờ khi họ chọn cách hiểu hiệp ước này theo một nghĩa rất rộng .
Đa phần chủ quyền lãnh thổ của Lào từng một thời là những vùng phụ thuộc vào của Việt Nam, dù trên thực tiễn thì điều này thường chẳng có ý nghĩa gì cả. Pháp áp đặt một khái niệm vương quốc kiểu châu Âu lên những quan hệ phong kiến đó, và từ đó dựng lên một công bố chủ quyền lãnh thổ về chủ quyền lãnh thổ so với hàng loạt chủ quyền lãnh thổ từng thuộc về vương quốc Lān Xāng .
Người Pháp đóng vai trò chính trong vụ này là Auguste Pavie ( 1847 – 1925 ), ông từng sống 17 năm ở Việt Nam và Campuchia để lan rộng ra thêm những quyền hạn của Pháp từ khi được chỉ định làm phó lãnh sự ở Luang Phrabāng vào năm 1886. Pavie cũng là một nhà thám hiểm đáng chú ý quan tâm và là một học giả có tình cảm thực sự với những dân tộc bản địa ở Đông Dương, ông cho rằng cần giải phóng họ khỏi thực trạng tách biệt và chính sách phong kiến bằng cách gia nhập vào đó những tư tưởng Pháp .
Ông coi những vua Xiêm quản lý ở Lào là bọn tham nhũng và áp bức. Khi Luang Phrabāng bị những bộ tộc Thái ở vùng đồi núi tiến công, và những vị quan người Xiêm ở Lào chạy trốn, chính Pavie đã tổ chức triển khai phòng thủ thành phố và giải cứu cho vị vua già Oun Kham. Nhà vua rất cảm kích và ông để nghị nước Pháp đứng ra bảo lãnh thay cho nước Xiêm. Pavie không hề dàn xếp được vụ này dù ông đã thực thi việc sáp nhập vùng Sipsong Chu Thai nói tiếng Thái vào vùng Việt Nam thuộc Pháp. Pavie gọi công cuộc kiến thiết xây dựng thiện chí với Pháp ở Lào của mình là ” cuộc chinh phục những trái tim, ” nhưng sau chót vẫn phải cần đến vũ lực mới hất cẳng được người Xiêm .
Tới năm 1890 chính quyền sở tại Pháp ở Thành Phố Hà Nội, được tương hỗ bởi một đảng mạnh trong nghị viện Pháp, quyết định hành động sẽ thôn tính hàng loạt nước Xiêm, mà nước Lào chư hầu của nó chỉ là quá trình đầu. Năm 1892 Pavie được chỉ định làm Tổng lãnh sự Pháp ở Bangkok, và nhu yếu người Xiêm đồng ý ” những nhà buôn ” Pháp tại những thành phố lớn của Lào, từ Luang Phrabāng đến Stung Treng .
Pavie biện bạch rằng pháp sẽ nhu yếu quyền bảo lãnh so với hàng loạt chủ quyền lãnh thổ Lào trên cả hai bờ sông Mê Kông. Ông cho rằng điều này sẽ làm suy yếu nước Xiêm, và sau đó việc thôn tính trọn vẹn nước này sẽ xảy ra. Hoàn toàn hiểu rõ những điều người Pháp dự tính triển khai, Xiêm hối hả đưa quân và những quan quản lý vào trong chủ quyền lãnh thổ Lào, nhưng cơ cấu tổ chức của nó vẫn chưa đủ tăng trưởng để thực sự nắm chắc được những tỉnh xa xôi đó. Hơn nữa sự tin yêu của Rama V rằng người Anh sẽ ủng hộ ông trong mọi xung đột với nước Pháp đã bị chứng tỏ là không có địa thế căn cứ .
Tháng 7 năm 1893 những xung đột nhỏ tại biên giới dẫn tới một xung đột vũ trang, với việc những tàu chiến Pháp đi ngược sông Chao Phraya rình rập đe dọa Bangkok. Đối mặt với mối đe doạ đó, Xiêm đầu hàng, và Pháp lập lên một chính sách bảo lãnh trên toàn vùng phía đông Mê Kông .
Năm 1904 lại có xung đột xảy ra, hầu hết do người Pháp. Một lần nữa người Anh lại không trợ giúp Xiêm và Xiêm buộc phải lùi bước, nhượng lại hai vùng đất phía tây sông Mê Kông là Xainaburī ở phía bắc và Champāsak ở phía nam. Cùng lúc đó, Pháp cắt Stung Treng khỏi Lào để nhập vào Campuchia và thực thi một số ít sửa đổi khác về biên giới giữa Lào và Việt Nam. Những đổi khác đó đã thiết lập biên giới Lào từ thời đó đến giờ .
Những người Pháp theo chủ nghĩa bành trướng được Pavie hối thúc muốn liên tục gây sức ép để yên cầu những vùng đất của những dân tộc bản địa nói tiếng Lào ở cao nguyên Khōrāt, nhưng người Anh đã can thiệp vào việc này. Sau khi đã chiếm được quyền trấn áp Miến Điện và Malaya, họ muốn giữ Xiêm lại làm một vương quốc đệm giữa đế chế của mình và Pháp hơn là được cho phép người Pháp thôn tính hàng loạt nước Xiêm. Tới năm 1909, tình hình ở châu Âu đã biến hóa, và Pháp quyết định hành động rằng họ cần nước Anh làm liên minh để chống lại nước Đức đang ngày càng nổi lên hùng mạnh. Vì thế Paris quyết định hành động rằng nước Xiêm không còn đáng giá những rủi ro đáng tiếc khi xung đột với những quyền lợi và nghĩa vụ của Anh quốc .
Vì thế việc nước Pháp ngừng chiếm quyền trấn áp hàng loạt những vùng chủ quyền lãnh thổ Lào đã tạo nên những biên giới của nước Lào thời nay – đường biên giới đã trở nên bền vững và kiên cố khi người Anh phản đối bất kể sự lấn sâu thêm nào của Pháp vào đất Xiêm. Nhưng nó cũng tạo ra trường hợp khó khăn vất vả mà người Lào phải đương đầu kể từ lúc đó. Nếu Pháp đã không can thiệp vào mọi việc làm nội bộ của Xiêm, thì chắc Lào đã bị sáp nhập lặng lẽ vào một vương quốc Xiêm nói tiếng Thái lớn hơn. Mặt khác, nếu Pháp thành công xuất sắc trong việc tách mọi vùng chủ quyền lãnh thổ Lào khỏi Xiêm, thì có lẽ rằng ngày này đã có một nước Lào to lớn, một sự tái tạo thực sự của Lān Xāng trên cả hai bờ sông Mê Kông với khoảng chừng 20 triệu người .
Thay vào đó, nước Lào thời nay chỉ có 6 triệu người mà chỉ 50% trong số đó coi tiếng Lào là tiếng mẹ đẻ. Trong khi đó, vùng Isan của Thailand có 15 triệu người nói tiếng Lào ( ngôn từ lúc bấy giờ được gọi chính thức là ” tiếng Thái Đông Bắc “, nhưng nó phần nhiều giống hệt với tiếng Lào chuẩn ). Với sự di dân lớn gần đây từ Isan tới Bangkok, hiện ở Bangkok có nhiều người nói tiếng Lào hơn so với ở Viêng Chăn, Thành Phố Hà Nội Lào. Lào hầu hết là dân tộc bản địa duy nhất không có sự tương đương giữa sự phân bổ về địa lý của họ và những biên giới của cái lúc bấy giờ được cho là vương quốc của dân tộc bản địa họ .

Lào thuộc Pháp: Không thực hiện được đại kế hoạch sáp nhập nước Xiêm, người Pháp không còn chú ý đến Lào và trong 50 năm tiếp sau nó vẫn là một vùng tù túng bên trong liên bang Đông Dương của Pháp. Về mặt chính thức, Vương quốc Luang Phrabāng và Công quốc Champāsak vẫn là những vùng bảo hộ với quyền tự trị bên trong, nhưng trên thực tế chúng bị cai quản bởi các công sứ Pháp.

Vua Sisavang Vong, người lên làm vua Luang Phrabāng năm 1904, vẫn giữ sự trung thành với chủ rõ ràng với người Pháp trong 55 năm quản lý của mình. Phần còn lại của quốc gia bắt đầu được chia làm hai vùng, Thượng Lào và Hạ Lào, mỗi vùng được một sĩ quan chỉ huy, và đóng đô tại Luang Phrabāng và Pākxē. Sau đó nước này được chia thành mười một tỉnh, mỗi tỉnh có một vị công sứ người Pháp. Năm 1898 hàng loạt chủ quyền lãnh thổ Lào bị đặt dưới sự tổng giám sát của một Tổng công sứ, đóng đô ở Viêng Chăn ( hay Vientiane ) chịu nghĩa vụ và trách nhiệm với Toàn quyền Đông Dương ở TP. Hà Nội. An ninh, phong tục và thông tin liên lạc được trấn áp từ Thành Phố Hà Nội, và cho nên vì thế bị sao nhãng ở trên chủ quyền lãnh thổ Lào, nơi có ít ưu tiên về ngân sách. Các chính quyền sở tại địa phương chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về sức khoẻ, giáo dục và pháp lý, và tự kiếm lấy tiền ở địa phương mà chi dùng .
Người Pháp thừa kế một chủ quyền lãnh thổ ít dân và bị đồi phong bại tục trong nhiều năm cuộc chiến tranh và mất trật tự : năm 1910 chỉ có khoảng chừng 600.000 người sống ở Lào, gồm nhiều người Trung Quốc và Việt Nam. Để lập lại trật tự, một quân đội địa phương, Garde Indigène, được xây dựng gồm một hỗn hợp những đội quân Lào và Việt Nam dưới sự chỉ huy của sĩ quan Pháp. Cướp bóc bị ép chế, nô lệ bị bãi bỏ, và chính sách quan liêu Lào Lùm ưu việt hơn so với Lào Thơng và Lào Sủng bị ngăn lại. Các nhân viên cấp dưới người Việt được đưa vào trong cỗ máy hành chính để giúp sức cho số lượng nhân viên cấp dưới người Pháp rất ít – năm 1910 chỉ có khoảng chừng 200 người Pháp trên hàng loạt nước Lào. Các thương nhân Trung Quốc và Việt nam tới những thành phố đang hồi sinh ( đặc biệt quan trọng là Viêng Chăn ) và hồi sinh thương nghiệp .
Người Pháp nắm lấy quyền thu thuế vốn trước kia do người Xiêm đảm nhiệm, nhưng do tại những quan chức Pháp ít tham nhũng hơn quan chức Xiêm nên số thuế thu được tăng lên. Người Lào nói chung cũng có nghĩa vụ và trách nhiệm phải đi phu phen, lao lý là mười ngày một năm, dù hoàn toàn có thể xin miễn bằng cách trả tiền. Người Lào-Lum hay phải đi phu nhất, có lẽ rằng chính bới họ bị coi là chỉ thích hợp với những vùng núi ở Lào và những việc làm kiểu nô lệ. Người Việt Nam và Trung Quốc không phải đi phu ( không đúng sự thực, tối thiểu là so với người Việt Nam ), nhưng phải chịu một mức thuế theo đầu người bằng tiền mặt lớn hơn. Những khoản thu khác từ việc kinh doanh thuốc phiện, rượu và độc quyền muối của nhà nước. Tuy nhiên, chính quyền sở tại hành chính ở Lào luôn thiếu tiền, và sự tăng trưởng, đặc biệt quan trọng ở vùng núi cao rất lờ đờ .
Nói chung, người Lào coi sự quản lý của Pháp là thoải mái và dễ chịu hơn so với người Xiêm, và nó bảo vệ rằng đôi lúc không có những cuộc nổi dậy có tổ chức triển khai chống lại họ. Tuy nhiên, năm 1901, một cuộc làm mưa làm gió nổ ra ở phía nam do một người Lào Thơng tên là Ong Kẹo chỉ huy, ông tự coi mình là đức Phu-mi-bun ( người thần thánh ) và tôn thờ Chúa cứu thế. Cuộc làm mưa làm gió này về đặc thù không phải là chống lại pháp hay những người Lào theo chủ nghĩa vương quốc, nhưng hấp dẫn được nhiều người ủng hộ và chỉ tới năm 1910 mới bị đàn áp triệt để khi Ong Kẹo bị giết .
Tuy nhiên, một trong những chỉ huy dưới quyền Ong Kẹo, Ong Kommadam, vẫn sống sót và trở thành nhà chỉ huy những người Lào theo chủ nghĩa vương quốc những năm sau đó. Sau cuộc cách mạng Trung Quốc năm 1911, có những rắc rối xảy ra ở phía bắc Lào khi những vị lãnh chúa và bọn kẻ cướp Trung Quốc đem cuộc chiến tranh sang phía bên kia biên giới ( vốn chưa được xác lập rõ ràng ) và chính do những người Lào Sủng có quan hệ với Trung Quốc bị lôi kéo vào cuộc xung đột .
Pháp nỗ lực kiểm soát và điều chỉnh việc buôn thuốc phiện cũng dẫn tới làm mưa làm gió ở 1 số ít vùng. Trong những năm 1914 – 16 có một cuộc làm mưa làm gió của người Hmong được gọi là ” cuộc làm mưa làm gió của người điên ” theo chỉ huy của nó, một pháp sư được gọi là Pa Chai. Lịch sử chính thức của Lào sau này gọi tổng thể những cuộc làm mưa làm gió đó là ” những cuộc chiến đấu chống thực dân ” nhưng đây là một sự cường điệu .
Sự so sánh giữa cách quản lý của người Pháp và người Xiêm đã dẫn tới việc nhiều người Lào ở Isan di cư quay về trong nước, làm tăng dân số và phục sinh thương mại. Những thành phố ở châu thổ sông Cửu Long như Viêng Chăn, Savannakhet và Paksē khởi đầu tăng trưởng, dù người Việt và người Trung Quốc vẫn chiếm số đông ở đó .
Nông nghiệp và thương mại phục sinh. Người Pháp kỳ vọng hướng thương mại Lào về phía hạ lưu sông Cửu Long tới Hồ Chí Minh, nhưng họ không hề cạnh tranh đối đầu với con đường thương mại nhanh gọn và rẻ hơn qua Bangkok, đặc biệt quan trọng khi những đường tàu của người Xiêm đã tiến tới sông Cửu Long trong thập kỷ 1920. Điều này khiến cho Xiêm vẫn đóng một vị trí quan trọng trong kinh tế tài chính Lào sau khi tác động ảnh hưởng chính trị của Xiêm đã chấm hết : một sự thực thi vẫn không đổi khác .
Người Pháp đề xuất thiết kế xây dựng một tuyến đường sắt xuyên qua vùng núi tới Việt Nam, nhưng vốn cho dự án Bất Động Sản này không khi nào được Paris duyệt chi. Tuy nhiên người Pháp đã thiết kế xây dựng tuyến đường quan trọng nhất ở Lào, Quốc lộ 13 từ Viêng Chăn tới Paksē ( gần đây hơn nó đã được lê dài về phía bắc tới Luang Phrabāng ). Nhưng tăng trưởng kinh tế tài chính vẫn còn chậm rãi. Có 1 số ít mỏ thiếc và 1 số ít vùng trồng cafe, nhưng thực trạng cô lập của vương quốc này và địa hình không thích hợp có nghĩa là nó không khi nào được chính quyền sở tại bảo lãnh coi là một nơi để kiếm ra tiền. Hơn 90 % người Lào vẫn là nông dân, với thặng dư lương thực chỉ vừa đủ để bán lấy tiền nộp thuế .
Đa số người Pháp tới Lào là những viên chức, người định cư hay truyền giáo đã tăng trưởng tác động ảnh hưởng mạnh tới quốc gia và dân chúng Lào, và nhiều người đã bỏ ra hàng thập kỷ để làm những việc mà họ cho là giúp cải tổ đời sống của dân Lào .
Một số lấy vợ người Lào, học tiếng, theo Phật giáo và ” trở thành giống dân địa phương ” – một điều được đồng ý nhiều hơn ở đế chế thuộc địa Pháp so với Anh. Tuy nhiên, với những thói quen cơ bản đặc trưng của người Âu ở thời hạn đó, họ có coi người Lào là hiền lành, tử tế, ngây thơ, khờ dại và lười biếng, coi họ theo điều mà một nhà văn đã gọi là ” một sự trộn lẫn của tác động ảnh hưởng và exasperation. ” Họ không tin rằng người Lào sẽ hoàn toàn có thể tự quản lý lấy mình, và rất lừ đừ trong việc lập ra một mạng lưới hệ thống giáo dục kiểu phương Tây ở Lào. Trường trung học tiên phong ở Viêng Chăn mãi tới năm 1921 mới Open, và chỉ trong thập kỷ 1930 những sinh viên Lào mới được tiếp cận với giáo dục ở mức cao hơn tại TP. Hà Nội hay Paris. Dần dần một mạng lưới những trường tiểu học tăng trưởng ra khắp những vùng đất thấp, và tới những năm 1930 tỷ suất biết chữ trong hội đồng Lào-Lum đã tăng khá nhiều. Nhưng ở những vùng cao, nơi người dân nói tiếng Lào thổ ngữ hay tiếng không phải Lào, vẫn còn chưa được tiếp cận với giáo dục .
Trong số những người Lào tiên phong được tiếp thu nền giáo dục tiên tiến và phát triển phương Tây là ba đồng đội thuộc những tầng lớp trên, con trai ( khác mẹ ) của Chau Bunkhong, vị uparāt ( phó vương có quyền thế tập ) ở Luang Phrabāng : gồm Hoàng tử Phetxarāt ( 1890 – 1959 ), Hoàng tử
Suvannaphūmā ( 1901 – 84 ) và Hoàng tử Suphānuvong ( 1909 – 95 ), những người này sau đó đã chỉ huy chính trị Lào trong nhiều năm. Phetxarāt tốt nghiệp Trường thuộc địa ở Paris và là người Lào tiên phong tới học ở Đại học Oxford. Cả Suvannaphūmā và Suphānuvong đều tốt nghiệp kỹ sư ở Pháp. Suvannaphūmā cũng học những môn tầm cỡ, tiếng Latinh, tiếng Hy Lạp và Pali : trở thành một hình mẫu một nhà chính trị học giả kiểu Pháp. Có một sự quan sát tiêu chuẩn của lịch sử vẻ vang hậu thuộc địa rằng những học giả được giáo dục kiểu phương tây sau này sẽ trở thành chỉ huy của những trào lưu chống chủ nghĩa thực dân .
Những người được Pháp giáo dục như Phetxarāt, Suvannaphūmā và Suphānuvong có lẽ rằng sẽ xác lập trường hợp này ở Lào, nhưng trên thực tiễn toàn bộ họ tiên phong đều là những quan chức Lào và sau đó mới là những tri thức có niềm tin vương quốc, thậm chí còn Suphānuvong sau cuối trở thành nhà chỉ huy ý thức của nước Lào xã hội chủ nghĩa. Lào không khi nào sản sinh ra một con người kiểu Pol Pot, một người được giảng dạy ở Pháp và trọn vẹn chủ trương tư tưởng Mác xít .
Sự góp phần thực tiễn của Pháp cho chủ nghĩa vương quốc Lào, tách ra khỏi sự xây dựng nước Lào, được triển khai bởi những chuyên viên đông phương học của Trường Viễn đông Bác cổ Pháp ( École Française d’Extrême – Orient ), những người đã thực thi những việc làm khảo cổ chính, tìm kiếm và xuất bản những văn bản lịch sử vẻ vang Lào, tiêu chuẩn hoá chữ viết trong ngôn từ Lào, phục sinh những đền chùa và lăng tẩm đã hư hại và năm 1931 lập ra Viện Phật giáo Lào độc lập ở Viêng Chăn, nơi Pali từng được dạy dỗ và nhờ thế người Lào hoàn toàn có thể điều tra và nghiên cứu lịch sử dân tộc cổ đại của riêng nước mình. Sự Phục hồi và giữ gìn những vinh quang văn hoá cũ của Luang Phrabāng là một đặc tính và sự nỗ lực của văn minh Pháp .
Sự khuyến khích văn hóa truyền thống và nghiên cứu và điều tra lịch sử vẻ vang Lào của người Pháp đã tạo ra một những tầng lớp tri thức Lào mới, họ nhanh gọn tập hợp dưới sự chỉ huy của Phetxarāt, một học giả kĩ năng. Phetxarāt hiện được coi là một người theo chủ nghĩa vương quốc, nhưng ở vị trí số một ông phải là người đứng vị trí số 1 sự hợp tác của Lào với Pháp. Năm 1923 ông được chỉ định làm Giám sát bản xứ về những việc làm chính trị và hành chính, khiến ông trở thành người Lào có chức vị cao nhất nước .
Ông thao tác để tăng số vị trí người Lào trong cỗ máy hành chính và giảm bớt vai trò của người Việt Nam. Phetxarāt và những nhà chỉ huy Lào khác thích kiểu quản lý của Pháp do tại nó bảo vệ họ khỏi người Xiêm và người Việt Nam. Chỉ khi người Pháp mất đi quyền lực tối cao và uy tín thì những tầng lớp tri thức Lào mới quay sang chống lại họ .

Giai đoạn từ 1945

Trong thế chiến 2: Lào có vẻ được để kệ là một vùng chậm phát triển dễ chịu của Đế chế Pháp và hầu như hoàn toàn không bị các sự kiện bên ngoài ảnh hưởng tới từ năm 1940 trở về trước. Sự sụp đổ của Pháp trước cuộc tấn công của Đức Phát xít là một cú sốc lớn đối với niềm tin của Lào vào khả năng bảo vệ họ của Pháp. Mối đe doạ lớn nhất của Lào lúc ấy là thuyết phục hồi lãnh thổ của Xiêm.

Tháng 12, 1940 quân đội của Thống chế Phibun ở Bangkok tiến công Đông Dương thuộc Pháp với sự ủng hộ ngầm của Nhật Bản, chiếm vùng phía tây Campuchia, và đòi lại Xainaburī cùng Champāsak, vốn từng là một phần của nước Lào thuộc Pháp từ năm 1904. Chính quyền Vichy Pháp được cho phép quân đội Nhật đóng ở Đông Dương, mặc dầu lúc ấy vẫn chưa được cho phép vào Lào .
Nỗi sợ hãi bị bỏ lại cho Xứ sở nụ cười Thái Lan ( khi ấy Phibun đã đổi lại tên thành Xiêm ) và Nhật Bản dẫn tới việc xây dựng tổ chức triển khai vương quốc Lào tiên phong, Phong trào thay đổi vương quốc, tháng 1 năm 1941, do Phetxarāt chỉ huy và những viên chức pháp ủng hộ, dù không được chính quyền sở tại Vichy ở TP. Hà Nội ủng hộ. Nhóm này viết ra quốc ca Lào lúc bấy giờ và phong cách thiết kế ra lá cờ Lào giờ đây trong khi lại nghịch lý là thề nguyền ủng hộ nước Pháp .
Các vị trí thức đó sống sót tới khi Pháp được giải phóng năm 1944, đưa Charles de Gaulle lên nắm quyền. Điều này có nghĩa là chấm hết liên minh giữa Nhật và hành chính Pháp ở Đông Dương .
Người Nhật không có dự tính được cho phép người Pháp hất cẳng, và cuối năm 1944 họ triển khai một cuộc thay máu chính quyền ở TP. Hà Nội. Các đơn vị chức năng lính pháp chạy qua vùng núi non biên giới sang Lào, bị người Nhật đuổi theo, chiếm Viêng Chăn tháng 3 năm 1945 và Luang Phrabāng trong tháng 4 .
Vua Sīsavāngvong được người Nhật giữ lại, nhưng con của ông là Thế tử Savāngvatthanā lôi kéo mọi người Lào ủng hộ Pháp và nhiều người Lào đã chết khi chiến đấu cùng với người Pháp chống lại những kẻ chiếm đóng Nhật Bản .
Tuy nhiên, hoàng tử Phetxarāt phản đối tình hình này, dù Lào hoàn toàn có thể giành lại độc lập với sự trợ giúp của người Nhật, người đã đưa ông lên làm thủ tướng Luang Phrabāng, dù không phải là hàng loạt nước Lào. Trên trong thực tiễn quốc gia trong thực trạng hỗn loạn và chính phủ nước nhà của Phetxarāt không có thực quyền .
Một nhóm Lào khác, Lao Sēri ( Lào tự do ), trở thành liên minh của Thái, có nghĩa là ủng hộ người Nhật. Một tình hình phức tạp hơn diễn ra khi một số ít lực lượng Việt Nam tiến sang giúp giải phóng nước Lào. Mặc dù đường lối chính thức của cộng sản ở thời kỳ này là thống nhất mọi lực lượng chống Nhật, người Việt Nam ghét Pháp và do đó ủng hộ cho cơ quan chính phủ của Phetxarāt .
Tháng 8, 1945, khi quốc gia bị tan rã ra trong một cuộc nội chiến nhiều phía, người Nhật giật mình đầu hàng liên minh. Ở Lào và ở Hà Nội Thủ Đô nhiều nước mới giành lại độc lập khác ở Khu vực Đông Nam Á, có một sự tranh giành quyền lực tối cao đang bị bỏ trống. Những kẻ địch chính là người Pháp theo De Gaulle, những lực lượng du kích của họ đang kiên trì chiến đấu ở nhiều vùng thuộc Lào, và một nhóm Lào theo chủ nghĩa vương quốc mới do Phetxarāt chỉ huy, nhóm Lào Issara ( cũng có nghĩa là Lào tự do ) .
Quân đội liên minh ở gần đó nhất là nhóm Quốc gia Trung Quốc ở phía nam Trung Quốc, và lực lượng này chuẩn bị sẵn sàng tiến về phía nam để nhận sự đầu hàng của Nhật Bản. Hoa Kỳ chính thức phản đối người Pháp tái lập quyền quản lý ở Đông Dương và người Anh cũng không hề giúp sức gì được. Nhưng người Pháp không chịu từ bỏ Đông Dương mà không chiến đấu .

Lào trong chiến tranh Đông Dương: Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, người Nhật chiếm Đông Dương. Khi Nhật đầu hàng, những người quốc gia Lào tuyên bố độc lập, nhưng tới đầu năm 1946, quân Pháp tái chiếm nước này và chỉ trao cho họ một số quyền tự trị hạn chế.

Trong Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, Đảng cộng sản Đông Dương đã lập ra tổ chức triển khai kháng chiến Pathet Lào nhằm mục đích giành độc lập cho Lào. Lào trọn vẹn độc lập sau khi Pháp bị những người cộng sản Việt Nam vượt mặt và sau Hội nghị Genève năm 1954 .
Các cuộc bầu cử được tổ chức triển khai vào năm 1955, và cơ quan chính phủ liên hiệp tiên phong, do Hoàng tử Souvanna Phouma chỉ huy được xây dựng năm 1957. nhà nước liên hiệp sụp đổ năm 1958 vì sức ép của Hoa Kỳ. Năm 1960 những đơn vị chức năng quân đội thực thi một cuộc thay máu chính quyền nhu yếu cải cách và một cơ quan chính phủ trung lập. nhà nước liên hiệp thứ hai sinh ra, và lại do Souvanna Phouma chỉ huy, nhưng cơ quan chính phủ này không giữ được quyền lực tối cao. Những lực lượng cánh hữu dưới quyền của tướng Phoumi Nosavan vô hiệu những người trung dung ra khỏi chính phủ nước nhà cùng trong năm đó .

Nội chiến 1962-1975: Một hội nghị Genève lần thứ hai được tổ chức năm 1961-62, quy định tính độc lập và trung lập của nước Lào, nhưng thoả thuận này lại bị cả Hoa Kỳ và Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà phá vỡ và chiến tranh lại nhanh chóng diễn ra. Lào bị kéo vào Chiến tranh Đông Dương lần hai (1954-1975).

Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sử dụng vùng cán xoong của Lào làm đường luân chuyển phục vụ hầu cần và chuyển quân từ miền Bắc Việt Nam vào miền Nam. Để chống lại nỗ lực này, Hoa Kỳ xây dựng lực lượng của tướng Vàng Pao với mục tiêu quấy phá những cơ sở và lực lượng của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà đặt tại Lào. Xung đột cũng diễn ra giữa Quân đội vương quốc Lào và lực lượng Pathet Lào với hậu thuẫn là Quân đội Nhân dân Việt Nam .
Trong gần một thập kỷ, phần đông nam Lào là nơi phải chịu nhiều trận ném bom kinh hoàng nhất trong lịch sử dân tộc cuộc chiến tranh [ cần dẫn nguồn ], khi Hoa Kỳ tìm cách phá huỷ đường mòn Hồ Chí Minh chạy xuyên nước Lào. Khu vực này của Lào cũng nhiều lần bị Quân lực Việt Nam Cộng hòa xâm lấn ( ví dụ Chiến dịch Lam Sơn 719 ) và những đội thám báo Mỹ xâm nhập với mục tiêu phá hoại tuyến đường phục vụ hầu cần trên .

Giai đoạn từ 1975 đến nay: Một thời gian ngắn sau Hiệp định hoà bình Paris dẫn tới sự rút quân của Mỹ khỏi Việt Nam, một cuộc ngừng bắn diễn ra giữa Pathet Lào và chính phủ dẫn tới việc thành lập một chính phủ liên minh mới. Tuy nhiên, Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà không thực sự rút quân khỏi Lào và Pathet Lào vẫn là một đội quân phụ thuộc vào Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Pathet Lào với sự tương hỗ của Việt Nam đã hoàn toàn có thể chiếm hàng loạt quyền lực tối cao mà chỉ gặp phải một sự chống đối rất ít. Ngày 2 tháng 12 năm 1975, nhà vua buộc phải thoái vị và nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào được xây dựng .
nhà nước mới do Kaysone Phomvihane chỉ huy áp đặt nền kinh tế tài chính tập trung hoá và đưa nhiều thành viên của cơ quan chính phủ và quân đội trước đây vào những ” trại giáo dục tập trung chuyên sâu “, trong số đó có nhiều người Hmong. Lào phụ thuộc vào nhiều vào viện trợ của Liên Xô trải qua Việt Nam cho tới khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991. Trong thập kỷ 1990 đảng cộng sản Lào chấm hết quản trị kinh tế tài chính tập trung hoá .

Bản đồ Google Maps của nước Lào

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Chia Sẻ Kiến Thức