Trường Mầm non Định Công: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi trong trường mầm non – Tin tức khác – Cổng thông tin điện tử Quận Hoàng Mai
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do lựa chọn đề tài:
Bác Hồ vị lãnh tụ kính yêu của chúng ta đã nói:
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ biết học hành là ngoan”
Câu nói của Bác đã để lại cho chúng ta những người giáo viên nói chung và đặc biệt là những người giáo viên mầm non nói riêng luôn phải trăn trở và suy nghĩ cần phải làm gì để góp phần đào tạo, giáo dục con người, đào tạo một thế hệ mới, một mầm non tương lai của đất nước.
Trước sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của nền kinh tế hiện nay, các bậc phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm đến con cái, chính vì thế mà trẻ hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế giới bên ngoài. Điều này ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức, tình cảm của trẻ, đặc biệt là hầu hết trẻ không có vốn kỹ năng sống. Vì vậy, việc rèn kỹ năng sống cho trẻ là điều rất cần thiết giúp trẻ khám phá thế giới một cách có định hướng, trẻ biết quý trọng bản thân, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực giúp trẻ cân bằng cuộc sống. Từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hòa nhập với thế giới xung quanh. Ở mỗi lứa tuổi trẻ cần có những sự tác động khác nhau đến kỹ năng sống của trẻ.
Kỹ năng sống của trẻ bao gồm rất nhiều kỹ năng: Kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng vệ sinh, kỹ năng thích nghi với môi trường sống, kỹ năng hợp tác chia sẻ.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của người lớn, giúp trẻ có những kỹ năng thích ứng với những khó khăn trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng những kiến thức của mình để giải quyết những khó khăn trong cuộc sống. Muốn vậy, người lớn phải tạo cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực hành. Nhưng trên thực tế, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế nên khó khăn cho trẻ trong việc xử lý tình huống bất ngờ xảy ra.
Là giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi luôn nhận thức được rằng ở lứa tuổi tôi đang giảng dạy lớp mẫu giáo bé, giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ tự có kỹ năng để lựa chọn các biện pháp giải quyết khác nhau. Vì thế mà học phải luôn gần gũi với cuộc sống, nội dung phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ, trẻ cần có điều kiện để cọ sát, các ý kiến khác nhau, trao đổi, thực hành và áp dụng. Trẻ phải được thảo luận theo nhóm, phải được tư duy, sắm vai, tranh luận và phân tích tình huống thích nghi, thể hiện cảm xúc, có khả năng hòa nhập tự giải quyết một cách tự lập. Đó chính là tiền đề gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Song thực tế tại trường tôi thì việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ chưa được đi sâu. Nhiều năm, qua giáo viên trường tôi vẫn chưa thấy được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, chưa đi sâu để tìm ra những phương pháp truyền tải được các kỹ năng sống tốt nhất cho trẻ. Vì vậy, là một người giáo viên tôi luôn trăn trở, suy nghĩ làm thế nào để có những phương pháp truyền tải được những kỹ năng sống tốt nhất và dạy dưới hình thức nào ?
Qua một thời gian tìm tòi và nghiên cứu, nhận thức được ý nghĩa vai trò quan trọng của các kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé 3- 4 tuổi trong trường mầm non”.
2. Mục đích của đề tài:
Nhằm tìm ra một số biện pháp, hình thức để giúp trẻ làm quen với một số kỹ năng sống, nhằm phát huy nâng cao tính tích cực, năng động, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin trong mọi hoạt động và mọi hoàn cảnh của trẻ, nhằm củng cố, rèn luyện cho trẻ những kỹ năng sống cơ bản thông qua các hoạt động. Ban đầu cho trẻ làm quen một cách nhẹ nhàng, trẻ được thoải mái, tự nhiên hoạt động không gò bó để việc làm quen với một số kỹ năng sống của trẻ đạt được kết quả tốt nhất.
3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu:
– Đối tượng: Trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi (Lớp C3 trường Mầm non Định Công)
4. Nhiệm vụ và biện pháp nghiên cứu:
4.1. Nhiệm vụ:
Với vai trò là một giáo viên mầm non tôi luôn thực hiên nghiêm túc chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ, quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ theo đúng kế hoạch, không bớt xén chương trình. Do vậy nhiệm vụ chính của tôi là làm sao tìm ra biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách phù hợp nhất như xây dựng kế hoạch theo từng tháng từ dễ đến khó và sử dụng các hình thức như: kể chuyện, đóng kịch, lồng ghép vào trong bài học một cách tốt nhất để đem đến cho trẻ niềm vui và sự hứng thú thông qua các hoạt động, tạo cho trẻ có niềm tin, kỹ năng cơ bản cần thiết cho cuộc sống.
4.2. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp quan sát
Phương pháp giảng giải
I. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục kỹ năng sống là một phần quan trọng trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non. Hiện nay, việc đưa giáo dục kỹ năng sống vào các trường học nhất là bậc học mầm non đã được thực hiện ở hầu hết các nước trên thế giới và ở mỗi nước đều có một phương thức giáo dục khác nhau.
Tại Việt Nam thì việc đưa giáo dục kỹ năng sống vào lứa tuổi mầm non cũng được chú trọng vào các năm gần đây. Trong thời đại này ngoài kiến thức, mỗi chúng ta và nhất là trẻ em rất cần trang bị những kỹ năng sống để ngày càng hoàn thiện bản thân sao cho phù hợp với sự phát triển của xã hội.
Vì vậy, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa kỹ năng sống lồng ghép vào chương trình dạy học là rất quan trọng và cần thiết, mặc dù việc này không phải là dễ đối với lứa tuổi mầm non. Trẻ cần phải được trang bị những kỹ năng để sống chung và ứng phó xử lý những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày.
Kỹ năng sống là gì? : Có nhiều quan điểm khác nhau về kỹ năng sống:
– Theo quan niệm của tổ chức văn hóa, khoa học giáo dục của Liên Hiệp Quốc (UNESCO): Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày.
– Theo quan niệm của tổ chức y tế thế giới (WHO): Kỹ năng sống là những kỹ năng mang tính tâm lý xã hội và kỹ năng về giao tiếp được vận dụng trong các tình huống hằng ngày để tương tác có hiệu quả với người khác và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình huống của cuộc sống hàng ngày.
Nói tóm lại, nói tới kỹ năng sống không đơn giản chỉ ở nhận thức mà cao hơn nữa con người còn biết tích cực vận dụng những kiến thức đã học vào xử lý các tình huống thực tiễn có hiệu quả, qua đó giúp con người sống vui vẻ, có ý nghĩa hơn.
Giáo dục kỹ năng sống theo tác giả Nguyễn Thanh Bình giáo dục KNS là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực trên cơ sở giúp người học có cả kiến thức, giá trị, thái độ và các kỹ năng thích hợp.
Giáo dục KNS có mục tiêu chính là làm thay đổi hành vi của người học từ thói quen thụ động, có thể gây rủi ro, mang lại hậu quả tiêu cực, chuyển thành những hành vi mang tính xây dựng, tích cực và có hiệu quả để nâng cao chất lượng cuộc sống của cá nhân và góp phần phát triển bền vững cho xã hội.
2. Thực trạng của vấn đề:
2.1. Thực trạng của nhà trường
Trường mầm non Định Công nơi tôi công tác thuộc quận Hoàng Mai của thủ đô Hà Nội, Trường tôi có 3 địa điểm và có 25 lớp học. Mặc dù cả ba địa điểm đều nằm trong ngõ nhỏ và diện tích trường chật nhưng trường nhiều năm vẫn giữ được danh hiệu trường tiên tiến của quận. Đội ngũ giáo viên 100% đạt trình độ chuẩn, 80% đạt trình độ trên chuẩn.
Giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng, yêu nghề, mến trẻ luôn nhiệt tình trong công tác giảng dạy.
Phụ huynh đa số là công nhân nhà nước và buôn bán nhỏ.
+ 45 – 50% phụ huynh làm công nhân nhà nước
+ 20% buôn bán nhỏ lẻ
+ 25% – 30% phụ huynh ở nhà
Năm học 2018 – 2019 tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công phụ trách lớp Mẫu giáo bé C3 (3 – 4 tuổi) với số trẻ 48 cháu trong đó:
+ Nam: 22trẻ
+ Nữ: 26 trẻ
Lớp có 3 cô phụ trách, 1 cô có trình độ trên chuẩn thực hiện nhiệm vụ chăm sóc giáo dục cho trẻ trong năm học này.
Khi thực hiện, khảo sát đề tài này tôi nhận thấy có những mặt khó khăn và thuận lợi sau đây:
2.2. Thuận lợi:
Được sự quan tâm, ủng hộ của ban giám hiệu trường đã:
+ Tạo điều kiện về trang thiết bị dụng cụ, đồ dùng dạy học để giáo viên hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
+ Cho tôi được đi học lớp bồi dưỡng về một số kỹ năng sống để giúp trẻ làm quen với một số kỹ năng trong cuộc sống mà trẻ hay gặp phảI.
+ Dự kiến tập một số kỹ năng sống ở một số trường điểm, học hỏi kinh nghiệm của chị em đồng nghiệp.
Giáo viên được quán triệt, tiếp thu, bồi dưỡng một số nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ.
Bản thân tôi có nhiều năm kinh nghiệm dạy lớp mẫu giáo 3-4 tuổi, luôn có tinh thần trách nhiệm, yêu nghề, mến trẻ, luôn quan sát, nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý, thói quen của trẻ trong lớp.
Được phụ huynh ủng hộ luôn quan tâm tới các con và thường xuyên trao đổi thông tin với các cô giáo. Là một giáo viên ở trường đã lâu nhưng tôi vẫn không ngừng học hỏi những kinh nghiệm thực tế, nên vẫn không tránh khỏi những khó khăn trong công tác giảng dạy. Vì thế, bên cạnh việc học hỏi các kinh nghiệm của các chị em trong trường mà tôi còn tìm tòi những kinh nghiệm qua sách báo, qua Internet và không ngừng học hỏi những kinh nghiệm của các trường bạn để tự trau dồi kiến thức cho mình từ đó có những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
2.3. Khó khăn:
Vì trường vừa được xây dựng cải tạo sửa chữa nên cơ sở vật chất nhà trường gặp nhiều khó khăn, số học sinh trong lớp đông.
Trong lớp có một số trẻ chưa qua lớp nhà trẻ.
Trẻ được cha mẹ nuông chiều, không có tính tự lập, ít quan tâm với môi trường xung quanh.
Một số phụ huynh trong lớp ít có điều kiện quan tâm đến con cái, trẻ còn nhút nhát, chưa tự tin khi giao tiếp với cô và các bạn.
Nhiều gia đình do ít con nên chiều chuộng và dẫn đến trẻ ngại hoạt động và luôn có tính ỷ lại vào người khác.
Một số trẻ ngôn ngữ, vốn từ còn hạn chế, trẻ nói chưa đủ câu, nói còn ngọng, nói lắp, kỹ năng sống của trẻ còn nghèo nàn, trẻ chưa mạnh dạn, chưa biết cách xử lý một số tình huống.
Đồ dùng dạy kỹ năng sống còn chưa phong phú, môi trường học tập chật hẹp chưa kích thích được sự tò mò, tìm tòi và khám phá ở trẻ nên chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động cũng như học tập của trẻ.
Qua điều tra thực tế vốn kỹ năng sống của trẻ trong lớp, tôi nhận thấy kết quả khảo sát trước khi thực hiện như sau:
* Về phía trẻ:
Bảng đánh giá một số kỹ năng của trẻ (đầu năm)
Mức độ nội dung khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Số lượng
Tỷ lệ
Số lượng
Tỷ lệ
1. Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi
22
45,8 %
26
54,1%
2. Kỹ năng tự lập, tự phục vụ
24
50%
24
50%
3. Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng nhóm
19
39,6%
29
60,4%
4. Trẻ mạnh dạn, tự tin
15
31,2 %
33
68,8 %
5. Kỹ năng nhận thức
17
35,4%
31
64,6%
6. Kỹ năng vận động
18
37,5%
30
62,5%
7. Kỹ năng thích nghi
20
41,7%
28
58,3%
8. Kỹ năng vệ sinh
16
33,3%
32
66,7%
* Về phía giáo viên:
Giáo viên chưa trú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Không mạnh dạn tự tin, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
* Về phía phụ huynh:
Phụ huynh chưa quan tâm đến giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Nhiều phụ huynh chưa có hành vi đúng đắn và lời nói mẫu mực.
Từ những thuận lợi , khó khăn trên tôi đã suy nghĩ và đề ra một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
3. Các biện pháp thực hiện:
3.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Ngay từ đầu năm học thấy được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và thực tế của lớp, tôi đã xây dựng nôi dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ như sau:
THÁNG
Nội dung kỹ năng sống
Bài tập thực hành
9
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách bê ghế
Kỹ năng bảo vệ bản thân
– Ai được quyền đón trẻ
Kỹ năng giao tiếp xã hội
– Chào hỏi lễ phép
10
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách rửa tay
Kỹ năng giao tiếp xã hội
– Biết quan tâm, hỏi han, đoàn kết, chia sẻ với mọi người
11
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách sử dụng thìa
Kỹ năng bảo vệ bản thân
Nếu có người không quen biết cho quà, bé sẽ làm thế nào?
12
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách lấy nước và uống nước
Kỹ năng bảo vệ bản thân
– Nếu bé thấy khói hoặc cháy ở đâu đó, bé sẽ làm gì?
1
Kỹ năng bảo vệ bản thân
Nếu con ở trong nhà một mình nếu có người gọi mở cửa con sẽ làm gì?
Kỹ năng giao tiếp xã hội
– Nói lời “cảm ơn” khi nhận được sự giúp đỡ
2
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách mặc áo, cởi áo
Kỹ năng bảo vệ bản thân
– Nếu bạn đến nhà con chơi, nghịch dây điện đang cắm ở ổ bị điện giật con sẽ làm gì?
3
Kỹ năng bảo vệ bản thân
Nếu bé nghịch chẳng may bị bỏng bé phải làm gì?
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách xúc miệng nước muối
4
Kỹ năng bảo vệ bản thân
Nếu bị lạm dụng, xâm hại thân thể, bé phải làm gì?
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách xử lý hỉ mũi
5
Kỹ năng giao tiếp xã hội
– Biết nhận lỗi và nói lời “xin lỗi”
Kỹ năng tự phục vụ bản thân
– Cách cầm dao, kéo, dĩa
Kỹ năng bảo vệ bản thân
– Khi con bị lạc mẹ trong siêu thị, con sẽ làm gì?
Qua việc lựa chọn sắp xếp 1 cách khoa học về kế hoạch giáo dục kỹ năng sống theo từng tháng cho trẻ tôi nhận thấy rất thuận lợi cho việc giáo dục và thông qua từng tháng phụ huynh cũng nắm được kế hoạch để phối kết hợp cùng cô giáo tại lớp dạy trẻ thêm trong cuộc sống hàng ngày ở nhà.
3.2. Biện pháp 2. Bồi dưỡng bản thân, chia sẻ với đồng nghiệp.
Để thực hiện tốt “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi” trước hết giáo viên mầm non không chỉ nghiên cứu, nắm vững mục đích yêu cầu của hoạt động mà giáo viên cần phải nắm chắc được các phương pháp và biện pháp thực hiện giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng không bị gò bó, áp đặt, giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngày của trẻ.
Tự tìm hiểu những yếu tố, nguy cơ gây nguy hiểm cho trẻ khi trẻ tò mò, nghịch mà trẻ không biết đến tác hại của chúng: như nước sôi, các vật sắc nhọn, hột hạt, chun vòng, có thể làm trẻ bị thương, nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. Từ đó tôi xây dựng những tình huống dựa trên các yếu tố trên để hướng dẫn trẻ tránh khỏi những yếu tố gây hại cho trẻ. Vì vậy, để giúp trẻ 3 – 4 tuổi lớp tôi có được những kỹ năng sống cơ bản đó thì sự nhiệt tình, sáng tạo và yêu nghề đòi hỏi tôi phải không ngừng đọc và nghiên cứu kỹ chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non 3-4 tuổi.
Tham gia các buổi kiến tập và các chương trình chuyên đề do phòng tổ chức.
Tìm đọc tham khảo biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ trên sách, báo, tạp chí mầm non:
+ Sách hướng dẫn các hoạt động phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mầm non 3- 4 tuổi.
+ Sách bé thực hành các tình huống giáo dục kỹ năng sống dành cho trẻ mẫu giáo.
+ Sách các hoạt động phát triển kỹ năng sống dành cho trẻ mẫu giáo.
+ Xem các chương trình truyền hình như quà tặng cuộc sống quanh ta trên các kênh truyền hình vào các buổi tối.
Trên thực tế hiện nay ở trường mầm non chúng tôi đội ngũ giáo viên còn chưa được đồng đều, nhiều giáo viên đã có tuổi tuy nắm vững phương pháp nhưng nghệ thuật còn bị hạn chế. Chính vì vậy mà việc dạy trẻ học tốt kỹ năng sống ở trường tôi nói chung và ở lớp tôi nói riêng chưa thực hiện đồng đều, lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động đôi lúc còn chưa hợp lý.Vì vậy qua việc tự bồi dưỡng bản thân, học hỏi qua truyền thông, báo đài, tài liệu cũng như xem các phương tiện thông tin hiện đại, tôi đã nắm vững được các phương pháp để dạy trẻ một số kỹ năng sống cơ bản nhất. Nhận thấy đây là việc quan trọng và cần thiết đối với trẻ nên trong các buổi họp chuyên môn tôi luôn chia sẻ với đồng nghiệp về các biện pháp “ Dạy kỹ năng sống cho trẻ. Thực hành cách dạy kỹ năng sống, rút kinh nghiệm ngay trong buổi họp chuyên môn. Ngoài ra , chúng tôi còn trao đổi những kinh nghiệm để dạy trẻ được những kỹ năng sống thì việc đầu tiên cô giáo phải là tấm gương để trẻ soi vào, để trẻ học làm người. Đây là những yêu cầu rất cao và đòi hỏi các cô giáo cũng luôn phải tự rèn luyện mình để công tác giáo dục trẻ hiệu quả hơn. Tôi đưa ra những điều mà giáo viên nên và không nên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đó là:
– Nói gắn gọn, phù hợp dễ hiểu với trẻ.
– Không đưa ra đáp án có sẵn mà để trẻ tự tìm tòi.
– Không vội vàng phê phán đúng, sai như một quan tòa mà kiên trì giúp trẻ tranh luận và tự nhận ra điều sai, điều đúng.
Ví dụ: Khi cô nhìn thấy bạn này đẩy bạn khác tôi nói với bé đẩy bạn một cách cương quyết nhưng phải ôn tồn như nói với bạn mình “ Mình không thích bạn xô đẩy mình như vậy, cánh tay là để ôm nhau không phải là để đẩy nhau”. Động viên trẻ đã có lỗi nhận lỗi và xin lỗi bạn.
– Câu hỏi mở cho trẻ phát biểu ý kiến mà người lớn trông đợi.
– Không nên bắt trẻ hoạt động liên tục mà phải để dành thời gian và khoảng trống cho trẻ suy nghĩ.
– Thỉnh thoảng cô giáo có thể tổng kết, kết luận chung với thái độ thư giãn, thoải mái, gợi cảm
3.3. Biện pháp 3. Nâng cao giáo dục kỹ năng sống cho trẻ:
Cách giao tiếp không chỉ quan trọng trong những năm trẻ đi học mà còn rất quan trọng đối với cuộc sống sau này của trẻ. Kỹ năng giao tiếp là một kỹ năng nền tảng để giúp trẻ nhận biết giá trị sống và hình thành kỹ năng sống, vì thế cần quan tâm và giúp trẻ một cách tự nhiên từng bước trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy, không phương pháp nào hiệu quả bằng phương pháp “Dùng nhân cách để giáo dục nhân cách” những người dạy nội dung giáo dục và kỹ năng sống càng cần là tấm gương mẫu mực về hành vi, lời ăn tiếng nói, cách ứng xử, cách giải quyết vấn đề. Dạy trẻ mầm non kỹ năng giao tiếp là rất cần thiết nhưng ta cần xác định được sẽ dạy trẻ các kỹ năng giao tiếp nào cho phù hợp, trẻ đến trường thì việc đầu tiên là trẻ phải giao tiếp với cô và các bạn trong lớp và mọi người trong trường học.
Ví dụ: Trong giờ đón trả trẻ tôi luôn ra tận cửa lớp đứng đón trả trẻ, đầu tiên tôi chủ động chào hỏi bố mẹ và trẻ sau đó nhẹ nhàng nhắc nhở trẻ chào bố mẹ và cô giáo, sau dần chỉ cần cô nhìn trẻ âu yếm và nở nụ cười trẻ cũng tự tin chào cô và bố mẹ. Ngoài ra trẻ về nhà cũng rất tự giác chào hỏi ông bà và người khác đến chơi.
Hình thành kỹ năng giao tiếp cho trẻ không phải là tôi dạy trẻ nói nhiều mà dạy trẻ cách giao tiếp và ứng xử như thế nào cho đúng.
Ví dụ : Xưng hô đúng ngữ cảnh. Nói rõ ràng, mạch lạc. Lễ phép với moi người. Chan hoa quan tâm đến người khác.
Môi trường giáo dục luôn an toàn, thân thiện thì sẽ tạo cho trẻ sự yên tâm, hưng phấn khi tham gia vào các hoạt động. Trong lớp học việc xây dựng các góc chơi cũng rất quan trọng khi trẻ tham gia vào các góc chơi cũng chính là lúc trẻ học cách giao tiếp với các bạn.
Tên góc
Cách giáo dục trẻ kỹ năng
Góc bán hàng
Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp chào hỏi lịch sự. Hỏi khách muốn mua gì? Tư vấn cho khách chọn đồ…
Góc bác sĩ
Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp ứng xử với bệnh nhân nhẹ nhàng, quan tâm, chăm sóc bệnh nhân. Dựa trên kinh nghiệm cá nhân chuẩn đoán bệnh và cách chữa trị…
Góc xây dựng
Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp ứng xử, phân công sắp xếp công việc, đoàn kết cùng nhau xây những công trình.
Góc khám phá
Dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ mình tránh xa các vật dụng nguy hiểm như ấm nước nóng, bếp ga, dao, kéo…
Lớp học chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội chúng ta ngày nay, là nơi đa văn hóa, đa tính cách và cũng đa sở thích. Mô hình này tạo cơ hội cho giáo viên có thể dạy cho trẻ một cách chấp nhận và có cơ hội để khám phá những sở thích, những mối quan tâm chung của nhau.
Để giúp trẻ phát triển kỹ năng chơi với bạn tôi tạo môi trường cho trẻ giao tiếp với nhau và tạo tình huống cho trẻ tự giải quyết. Và tôi đưa ra tiêu chí “ Không tranh giành đồ chơi với bạn” trong tiêu chí này tôi lên kế hoạch rèn cả lớp nói chung, cứ vào buổi chiều bình bầu và nhận xét buổi chơi, tôi cho cả lớp tự nhận xét xem trong giờ chơi bạn nào còn tranh giành đồ chơi với bạn thì bạn đó sẽ không được cắm cờ, cuối tuần bạn nào có nhiều cờ sẽ được bé ngoan, ngoài ra trong các giờ chơi, giờ đón trả trẻ bạn nào có biểu hiện hành vi sai trái là tôi giải thích sửa ngay cho trẻ, việc làm đó rất tốt đối với trẻ vì trẻ biết được điều gì nên làm và điều gì không nên làm ngay trong thực tế hàng ngày và nhân cách sống của trẻ sẽ được phát triển toàn diện hơn.
Ngoài ra tôi còn dạy trẻ giao tiếp bằng mắt và nụ cười thân thiện, tự nhiên. Dạy trẻ phải luôn luôn giữ lời hứa khiến cho buổi nói chuyện trở nên thật thoải mái thật chân thành khi tham gia những buổi chơi ở lớp.
Tính cách của mỗi trẻ mỗi khác, có những trẻ hoạt bát, có những trẻ chậm chạp, thụ động hay quá nóng nảy. Vì thế, mà tôi cần phải biết rõ tích cách của từng trẻ để có thể cho các trẻ chơi với những người bạn thích hợp với cá tính của trẻ nhằm tránh xảy ra những va chạm về tính cách, vì vậy trước khi chơi tôi thường cho trẻ đọc bài thơ :
Giờ chơi của bé
Giờ chơi đến rồi Chờ bạn cùng chơi
Bạn lấy đồ chơi Cô thấy cô mừng
Tôi ra trước nhé Cô khen ngoan thế
Ví dụ: Ở lớp tôi có cháu Trúc Nhi ít nói và rất ít tham gia vào các hoạt động của lớp do cháu nhút nhát, tôi quan sát thấy trẻ thích chơi với bạn Thanh Thảo nhất.Tôi đã động viên bạn Thanh Thảo rủ bạn Trúc Nhi cùng chơi. Bạn Thanh Thảo được cô giáo nhờ cũng rất hãnh diện khi mình làm được một điều gì đó. Còn bạn Trúc Nhi được rủ cảm thấy tự tin hơn, thích hơn khi có bạn quan tâm tới mình. Trẻ nhập vào nhóm chơi bế em: bạn bế em tớ xúc bột cho em bé ăn, qua chơi trẻ sẽ giáo tiếp với nhau bằng rất nhiều các giác quan không chỉ lời nói mà còn bằng ánh mắt, nụi cười, cử chỉ dần dần tự tin mạnh dạn.
3.3.1. Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động học:
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động làm quen với văn học:
Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ không an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những lời dặn dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ ,câu chuyện, bài hát có nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình có rất ít bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ.
Với cách dạy trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, lúc thông qua nội dung các bài thơ, bài hát, câu chuyện để lồng vào giáo dục trẻ kỹ năng sống giúp trẻ ghi nhớ một cách thoải mái, nhớ lâu và không gò bó áp đặt trẻ. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn một số câu chuyện lồng vào đó các tình huống để giáo dục trẻ. Giúp trẻ tiếp nhận một cách hứng thú, tự nguyện.
Tháng
Tên bài thơ, câu chuyện,ca dao, tục ngữ
Nội dung giáo dục kỹ năng sống
9
Thơ : Bạn mới
Truyện : Đôi bạn tốt
– Giáo dục trẻ giúp đỡ bạn mới, hỏi han dỗ dành khi bạn khóc, chơi hòa đồng.
– Giáo dục trẻ phải biết đoàn kết, yêu thương nhau, biết chia sẻ, nhường nhịn nhau .
10
Truyện : Bé Minh Quân dũng cảm
– Giáo dục trẻ biết nhận lỗi khi làm sai và biết xin lỗi
11
Thơ : Kiến tha mồi
Tục ngữ :
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn
– Giáo dục trẻ biết đoàn kết, yêu thương nhau, cùng làm việc với nhau, khi có khó khăn thì cùng nhau giải quyết
12
Thơ : Đi chơi phố
– Giáo dục trẻ khi tham gia giao thông phải chấp hành các luật lệ giao thông, đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh mới được đi, đi đúng phần đường dành cho người đi bộ.
1
Thơ : Con tàu
– Giáo dục trẻ không được chơi gần đường ray tàu hỏa sẽ rất nguy hiểm, khi đến gần nơi giao với tàu hỏa phải quan sát tuân thủ theo nhân viên hướng dẫn.
2
Thơ : Bé chúc Tết
– Giáo dục trẻ biết khoanh tay, cúi đầu cảm ơn. Khi được gặp mọi người phải chào hỏi lễ phép.
3
Truyên : Bác gấu đen và hai chú thỏ
– Giáo dục trẻ biết giúp đỡ mọi người, không được chê bai người khác. Khi trời mưa to, gió lớn phải đóng tất cả các cửa sổ và cửa ra vào tránh trường hợp gió lớn làm vỡ kính, hỏng cửa.
4
Truyện : Chiếc ổ khóa
Ca dao :
Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
– Giáo dục trẻ không được vào phòng vệ sinh một mình và chốt cửa. Không được nghịch cửa dễ bị kẹp tay.
– Giáo dục trẻ biết ơn công sinh thành, giáo dục to lớn của cha mẹ. Phải luôn yêu thương, chăm sóc cha mẹ, nghe lời cha mẹ.
5
Truyện : Chú bé giọt nước
– Giáo dục trẻ không chơi gần ao, hồ, sông, suối, biển khi không có người lớn đi cùng. Khi bơi phải sử dụng áo phao hoặc phao bơi.
Bên cạnh đó tôi còn đưa ra những tình huống khác đối với trẻ như:
– Ở nhà không tự ý xả nước ở vòi vì dễ xảy ra bỏng khi sử dụng bình nóng lạnh .
– Khi tắm bồn: Chờ người lớn xả nước và giúp vào bồn. Không tự ý xả nước và trèo vào đề phòng nước quá nhiều sẽ nguy hiểm, không nằm bồn tắm quá lâu.
Các bài ca dao, tục ngữ cũng là nguồn giá trị sâu sắc cho trẻ về công cha, nghĩa mẹ, đạo làm con hay tình anh em ruột thịt. Thông qua nội dung trẻ thường xuyên được nghe, được đọc cùng với sự giảng giải của cô, trẻ sẽ thấm dần ý nghĩa về tình cảm gia đình, tình yêu thương con người, lòng yêu quê hương đất nước. Từ đó tích lũy cho trẻ những bài học kinh nghiệm trong cuộc sống.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động âm nhạc:
Trẻ thích nhảy múa, ca hát, vẽ tranh… Tôi sẽ kích thích trẻ bộc lộ những suy nghĩ, bộc lộ tình cảm, khả năng tưởng tượng và sáng tạo của mình.Trong tiết âm nhạc trẻ thích cùng bạn hát múa, tôi thường hay khích lệ trẻ để trẻ hứng thú, mạnh dạn, tự tin tham gia cùng bạn. Qua biểu diễn bài hát, đóng kịch tính cách của các nhân vật được thể hiện, vì vậy trẻ phân biệt được hành động đúng, sai thông qua ngữ điệu giao tiếp khi đóng kịch.
Ví dụ: Trong bài hát” Cá vàng bơi” tôi đố trẻ biết vì sao con cá biết bơi? Trong lớp mình có có bạn nào biết bơi không? Vậy nếu không biết bơi mà các con chơi gần ao hồ chẳng may trượt chân rơi xuống hồ thì chuyện gì sẽ xảy ra? Vậy các con có được chơi gần ao hồ không?
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động khám phá
Trẻ mẫu giáo “chơi mà học, học mà chơi”. Trẻ rất hiếu động, tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trong khi chơi, trẻ thực sự học để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Hoạt động khám phá là phương tiện để giao tiếp và làm quen với môi trường xung quanh, để giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình hình thành và nhận thức sự vật, hiện tượng xung quanh mà giáo dục thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên, với xã hội cho trẻ. Thông qua môn học này hình thành cho trẻ kỉ năng quan sát, tư duy, phân tích tổng hợp khái quát. Hoạt động khám phá với trẻ mầm non là quá trình tham gia các hoạt động thăm dò, tìm hiểu thế giới tự nhiên qua đó giúp trẻ được hoạt động và tự phục vụ bản thân. Từ đó tôi đưa ra các tình huống liên quan đến giáo dục kỹ năng sống cho trẻ qua hoạt động khám phá ( theo chủ đề ) để trẻ giải quyết.
Nội dung khám phá
Tình huống
Cách giáo dục của cô
CĐ động vật : Khám phá con mèo
Bạn Linh được bố mẹ cho đến nhà bạn chơi, nhìn thấy con mèo bạn Linh đã lấy chân đá nó. Vậy theo các con chuyện gì sẽ xảy ra?
– Nếu các con nghịch lấy chân đá mèo thì con mèo sẽ cào và cắn các con, bị mèo cào và cắn rất đau và con rất nguy hiểm. Các con sẽ phải đi tiêm phòng nữa. Con mèo rất đáng yêu vậy các con hãy yêu quý vuốt ve nhẹ nhàng dưới sự cho phép của người lớn nhé.
CĐ giao thông : Khám phá cột đèn giao thông
– Chủ nhật con được mẹ đưa đi chơi phố, đến ngã 4 có tín hiệu đèn đỏ, con sẽ đi tiếp hay dừng lại?
– Khi tham gia giao thông các con phải tuân thủ luật lệ giao thông, đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh được đi, đèn vàng báo hiệu dừng lại. Nếu bố mẹ đèo con bằng xe máy chúng mình hãy nhắc nhở bố mẹ đội mũ bảo hiểm và thực hiện đúng hiêu lệnh đèn giao thông để tránh ùn tắc và tai nạn.Vi phạm luật giao thông sẽ bị các chú cảnh sát giao thông phạt đấy.
CĐ thực vật : Quan sát quả xoài
– Khi con muốn ăn quả xoài con phải làm gì?
– Trước khi ăn phải rửa quả xoài bằng nước sạch, sau đó phải dùng dao gọt vỏ, nhưng các con bé chưa dùng được dao vì vậy các con hãy nhờ người lớn gọt vỏ xoài. Nếu các con tự dùng dao rất nguy hiểm các con sẽ bị đứt tay chảy máu.
CĐ quê hương đất nước
– Chủ nhật con được bố mẹ cho đi dã ngoại tại Làng gốm sứ Bát Tràng, con rất thích thú chạy đùa nghịch khắp nơi và đã làm rơi 1 chiếc bình sứ. Lúc đó con sẽ làm gì?
– Gốm sứ là những vật liệu dễ vỡ và rất sắc nhọn, ở những nơi có đồ gốm, sứ, thủy tinh dễ vỡ các con tuyệt đối không được chạy nhảy đùa nghịch xung quanh đó. Nếu chẳng may làm vỡ bình sứ con hãy bình tĩnh gọi người lớn đến xin lỗi và nhờ sự giúp đỡ của người lớn dọn những mảnh vỡ, không tự ý đi lại sẽ bị dẫm vào các mảnh vỡ bị chảy máu.
CĐ nước và hiện tượng tự nhiên
– Con đang đi chơi cùng bố mẹ thì trời đột ngột đổ mưa rất to, con sẽ làm gì?
– Khi mưa phải trú mưa hoặc sử dụng áo mưa, ô để che mưa để tránh bị ướt sẽ bị cảm lạnh ốm.
CĐ Tết và mùa xuân
– Ngày Tết bố mẹ cho con đi chúc Tết ông bà ở quê. Gặp ông bầ và mọi người con làm gì?
– Gặp người lớn các con pải chào mọi người lễ phép. Nếu được tặng lì xì các con nhỡ hãy khoanh tay cúi đầu cảm ơn như vậy mới là em bé ngoan.
CĐ bản thân
Sáng ngủ dậy bạn Kiên nhất định không chịu đánh răng rửa mặt trước khi đến lớp, như vậy có đúng không? Sáng ngủ dậy con phải làm gì? Vì sao?
– Một ngày các con nên đánh răng 2 lần, buổi sáng ngủ dậy phải đánh răng rửa mặt sạch sẽ trước khi đến lớp và trước khi đi ngủ để giữ vệ sinh răng miện. Nếu các con lười đánh răng sẽ bị sâu răng.
CĐ gia đình
Mẹ đi làm về mệt? Con sẽ làm gì?
– Mẹ đi làm rất vất vả kiếm tiền để lo cho gia đình, nếu mẹ đi làm về mệt con hãy quan tâm hỏi thăm sức khỏe của mẹ và lấy cho mẹ cốc nước mẹ uống nhé.
CĐ nghề nghiệp
Khám phá nghề công nhân xây dựng
– Trong buổi đi chơi trải nghiệm các nghề, con được phân vai làm các chú công nhân xây dựng. Theo con, con sẽ làm gì?
– Nghề công nhân xây dựng rất vất vả, làm việc trong môi trường bụi và nguy hiểm. Các chú công nhân xây dựng khi vào công trường phải mặc đồng phục bảo hộ và đội mũ bảo hiểm, đeo khẩu trang để bảo vệ mình.
* Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động thể dục:
Tôi cùng với giáo viên ở lớp tổ chức cho trẻ các vận động như: “Bò qua cổng, bò thấp, trèo ghế, ném xa bằng 1 tay, chạy nhanh, bật qua vòng… ” rèn cho trẻ các kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo khi tham gia các vận động, biết bảo vệ sức khỏe. Nhất là đối với trẻ nhỏ, việc học của trẻ không phải đơn thuần là gò bó, áp đặt, mà việc học của trẻ ở đây thông qua chơi “ Trẻ chơi mà học, học mà chơi”. Vì thế tôi cố gắng tìm tòi để lựa chọn những biện pháp, hình thức tổ chức thích hợp để giúp trẻ đều hứng thú và tích cực tham gia hoạt động để từ đó giúp trẻ phát triển được một số kỹ năng.
Ví dụ: Trong bài tập bò thấp tôi dạy trẻ kỹ năng bò thấp. Khi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Con bọ dừa” tôi đã lồng ghép thêm vào giáo dục trẻ khi gặp hỏa hoạn thì các con không được hoảng sợ chạy toán loạn mà tìm khăn ướt bịt vào mũi và bò thấp tìm về phía cửa thoát ra ngoài.
3.3.2. Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động khác trong ngày:
Ngoài hoạt động chung, tôi còn hướng dẫn, dạy trẻ kỹ năng sống thông qua các hoạt động khác như:
* Giờ đón trả trẻ: Tôi cùng giáo viên trong lớp trò chuyện với trẻ giáo dục trẻ kỹ năng giao tiếp cách chào hỏi không chỉ bằng ngôn ngữ mà còn cả cử chỉ và ánh mắt, nụ cười, kỹ năng tự cất giầy dép, ba lô đúng nơi qui định, ngoài ra tôi còn dạy trẻ biết chào hỏi khách khi đến lớp, biết nói lời xin lỗi phù hợp, biết nói lời cảm ơn, không nói leo khi người khác đang nói, không tự tiện lấy đồ dùng và sử dụng đồ của người khác
* Hoạt động vệ sinh: Tôi rèn cho trẻ kỹ năng tự phục vụ, trẻ biết đi vệ sinh đúng nơi qui định bạn nam thì đi chỗ bạn nam, bạn nữ đi chỗ bạn nữ bằng ký hiệu hình bạn trai và bạn gái, khi ra ngoài trẻ phân biệt được nơi đi vệ sinh của mình, biết xếp hàng chờ đến lượt rửa tay bằng xà phòng không xô đẩy bạn ăn song trẻ biết lấy khăn lau miệng, lấy đúng cốc của mình uống nước, khi trẻ lấy cốc uống nước tôi dạy trẻ cách đóng mở cửa tủ cốc để không bị kẹp tay của trẻ và của các bạn.
Ví dụ: Khi uống nước trẻ phải lấy đúng cốc có ký hiệu của mình không lấy cốc của bạn. Trẻ biết lấy nước vừa đủ để uống không rót quá nhiều lãng phí nước.
Khi lau mặt trẻ cũng biết cách lau mặt và khi dùng xong khăn phải cho vào hộp đựng khăn bẩn chứ không được cho lẫn vào khăn sạch.
Khi rửa tay trẻ biết xếp hàng không chen lấn nhau. Kể cho trẻ nghe câu chuyện nếu không rửa trước ăn và sau khi đi vệ sinh thì chuyện gì sẽ xảy ra? Vì vậy chúng mình có cần phải giữ gìn về sinh đôi bàn tay của mình không? Để trẻ có thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân không những ở lớp mà ở nhà cũng vậy. Tôi đã kết hợp cùng phụ huynh cho trẻ rửa tay thường xuyên tạo thói quen tốt cho trẻ.
* Trong giờ ăn: Trong giờ ăn tôi cũng dạy trẻ những hành vi văn minh trong ăn uống, qua đó dạy cho trẻ những kỹ năng tự lao động phục vụ, rèn cho trẻ tính tự lập như biết tự lấy thìa, biết chia cơm cho bàn mình. Trước khi ăn phải mời cơm mọi người. Trẻ biết ăn uống lịch sự, không nói chuyện trong khi ăn và chỉ ăn uống tại bàn ăn của mình, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn. Biết ăn hết xuất, không làm rơi vãi khi ăn, nếu cơm vãi thì phải biết nhặt bỏ vào khay và lau tay vào khăn, khi ăn phải nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết cất bát, thìa đúng nơi quy định, nếu còn thừa cơm thì phải chút vào nơi quy định không chồng khay khi còn cơm canh vì như vậy sẽ làm tràn cơm canh ra ngoài mất vệ sinh, biết giúp cô dọn dẹp, ngồi ngay ngắn không làm ảnh hưởng đến người khác. Khi ăn xong phải biết lau mồm, uống nước và xúc miệng nước muối.
– Hình thành kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi không phải một sớm một chiều, mà nó phải có quá trình thời gian để rèn luyện. Đó là sự lặp lại một thao tác,một hành vi nào đó, dần dần nó sẽ trở thành kỹ năng của trẻ
3.3.3. Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi:
Như chúng ta đã biết ở trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi giữ vai trò chủ đạo, thông qua hoạt động này bộc lộ rõ nét những hành vi tốt, không tốt. Vì vậy tôi luôn luôn uốn nắn và sửa sai ngay cho trẻ trong khi chơi. Hoạt động vui chơi là hoạt động được trẻ đón nhận một cách hứng thú và tích cực nhất, bởi nó đáp ứng được nhu cầu của trẻ. Trong thế giới đồ vật trẻ được tha hồ vui chơi và sáng tạo, việc tổ chức tốt hoạt động vui chơi không chỉ giúp trẻ hình thành khả năng mà còn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển những kỹ năng sống cho trẻ. Như ở góc chơi kỹ năng trẻ có thể tự mình chơi cởi, cài cúc áo. Qua trò chơi này cô rèn cho trẻ kỹ năng biết cởi áo và mặc áo. Từ đó trẻ biết khi thấy nóng bức các con tự cởi áo và khi thấy lạnh thì tự mặc thêm áo vào.
Ở góc chơi gia đình: Khi thực hiện công việc của mẹ trong gia đình như: bế con, cho con ăn, nấu ăn. Tôi hướng dẫn trẻ khi nấu ăn muốn bắc nồi ra khỏi bếp đang đun phải dùng 2 miếng vải để bắc xuống. Trong quá trình chơi trẻ thực hiện theo sự hướng dẫn của cô là dùng 2 miếng vải bắc nồi xuống. Khi nhận xét nhóm chơi: Tôi luôn đặt câu hỏi: Tại sao các con phải dùng 2 miếng vải để bắc nồi từ trên bếp xuống? Nếu dùng tay không bắc nồi đang đun xuống thì chuyện gí sẽ xảy ra? Trẻ sẽ hiểu nếu không dùng 2 miếng vải bắc nồi thì sẽ bị bỏng.
Thông qua góc chơi tạo hình tôi thường xuyên sưu tầm những đồ dùng, những nguyên vật liệu có sẵn như: nút chai, vỏ sò, lá cây, lõi giấy, cùng với sự đóng góp của phụ huynh làm cho nguyên liệu của góc tạo hình thêm phong phú, mới lạ để giúp trẻ tạo nên những sản phẩm tự tay mình làm như những con vật được trẻ làm từ những chai lọ bỏ đi, những bông hoa bằng xốp, để tạo ra được những sản phẩm đó trẻ phải biết dùng nhiều đồ dùng như kéo, hột hạt. Vậy làm thế nào để trẻ không nghịch dại khi sử dụng những nguyên vật liệu này. Trong các hoạt động chiều tôi thường hướng dẫn trẻ cách làm việc theo nhóm, trong mỗi nhóm tôi giáo dục trẻ sử dụng các hột hạt nhỏ, những hột hạt nhỏ này không được cho vào mũi, tai, miệng,.. nếu cho vào sẽ rất nguy hiểm, chính vì vậy khi sử dụng xong trẻ phải cất vào hộp, cách sử dụng kéo sao cho an toàn chỉ sử dụng kéo bé không có đầu nhọn và nói cho trẻ biết tác hại khi sử dụng không đúng cách thì sẽ xảy ra chuyện gì? Sử dụng kéo xong phải cất vào nơi quy định không vứt bừa.
Qua hoạt động vui chơi, tôi đưa kỹ năng sống trẻ biết hợp tác với bạn, ở độ tuổi này trẻ bắt đầu quan tâm đến bạn trong nhóm, tình bạn bắt đầu nảy sinh, trẻ sẵn sàng chia sẻ với bạn và tình bạn trở nên quan trọng đối với trẻ. Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua hoạt động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức mà trẻ đã có.
Bằng các trò chơi câu truyện, bài hát mà tôi giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không dễ đối với trẻ ở lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn. Ở kỹ năng này tôi dùng trò chơi để dạy trẻ.
Ví dụ: Ở trò chơi phân vai, trẻ chơi xây dựng công viên thì tất cả trẻ trong nhóm phải cùng nhau thảo luận, phân công công việc cho nhau và cùng nhau xây dựng công viên, khi công việc của mình hoàn thành xong trước thì mình phải hỗ trợ bạn cùng chơi để hoàn thành ông việc của nhóm cuối cùng trẻ hoàn thành công trình được giao. Đó cũng là một cách cùng làm việc với bạn. Đây cũng là cơ hội tốt để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, vì vậy tôi đã thường xuyên tổ chức cho trẻ các trò chơi theo nhóm, trò chơi có tính đồng đội, trẻ biết phối hợp, biết lựa tính nhau trong khi chơi.
Có những công việc trẻ có thể tự làm nhưng cũng có những công việc nếu trẻ biết hợp tác với bạn thì kết quả công việc sẽ đạt cao hơn. Mọi người cùng nhau hoàn thành một việc nào đó hay cùng nhau làm việc vì một mục đích và nó còn mang ý nghĩa cùng nhau vui vẻ làm việc. Chính vì thế hợp tác là rất quan trọng vì có những công việc trẻ cần sự chia sẻ của các bạn mới hoàn thành được. Qua đó trẻ thấy vui hơn, có tình cảm với bạn bè và tạo được niềm vui cho mình và cho cả các bạn. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện tại cũng như sau này.
3.3.4. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua các tình huống xảy ra trong ngày:
Đối với trẻ mầm non, rèn kỹ năng sống xảy ra hàng ngày cho trẻ là rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý các tình huống có thể xảy ra.Một trong những kỹ năng đó là kỹ năng phòng chống tai nạn, biết tự bảo vệ mình vô cùng cần thiết. Ngay từ nhỏ, trẻ cần được giáo dục kỹ năng ứng biến khi gặp các tình huống khó khăn . Đó chính là những kỹ năng mà trẻ cần được trang bị để đề phòng bất trắc xảy ra.
Với trẻ mẫu giáo bé, trẻ còn nhỏ tuổi , kinh nghiệm sống chưa có nên kỹ năng phòng chống tai nạn ở trẻ còn hạn chế . Trẻ chưa nhận thức được mối nguy hiểm xảy ra xung quanh trẻ và cách nhận biết, phòng tránh và xử lý cho phù hợp.
Chính vì vậy, với nội dung này, ngay từ đầu năm học cùng với giáo viên trong lớp, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu đưa ra những nguy cơ cụ thể có thể xảy ra mất an toàn với trẻ và đưa vào dạy trẻ ở mọi thời điểm trong ngày.
Khi đã đưa ra được những nội dung phù hợp với trẻ thì việc lựa chọn phương pháp, biện pháp để chuyển tải đến trẻ đạt hiệu quả tối ưu nhất cũng rất quan trọng. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non là tư duy trực quan hình tượng, những kiến thức giáo dục cho trẻ phải cụ thể, gần gũi dễ hiểu đối với trẻ.
Tháng
Nội dung tình huống
Cách giải quyết của trẻ
Cách giáo dục của cô
9
Tình huống “ Ai được quyền đón trẻ “ : Các con buổi chiều ai cũng muốn được người thân đón về vậy khi có người lạ không phải bố mẹ, ông bà đón con có về không?
– Không đi theo người lạ
– Đi theo người lạ vì có thể bố mẹ nhờ người đón
– Mách cô khi có người lạ đến gần bảo đón con về.
– Nhờ cô giáo gọi điện hỏi bố mẹ
– Giáo dục trẻ tuyệt đối không được đi theo người lạ, kể cả người ta nói là bố mẹ nhờ đưa về. Nếu đi theo người lạ con sẽ bị bắt cóc và có nhiều điều xấu sẽ xảy ra với con. Vì vậy mà chỉ có bố mẹ,ông bà những người thân của mình mới có quyền đón.
10
Tình huống : Bạn mới đến lớp rụt rè, nhút nhát chỉ ngồi một chỗ khóc và không nói chuyện với ai. Nếu là con, con sẽ làm gì?
– Không chơi với bạn.
– Ra nói chuyện với bạn
– Cho bạn mượn đồ chơi
– Hỏi vì sao bạn khóc
– Mách cô bạn khóc
– Giáo dục trẻ biết quan tâm hỏi han, dỗ bạn để bạn hết khóc, biết chia sẻ nhường đồ chơi cho bạn và chơi cùng bạn để bạn hết nhút nhát.
11
Tình huống : Nếu có người không quen biết cho bé quà, bé nên làm như thế nào?
– Nhận quà từ tay người lạ
– Không nhận quà của người lạ
– Giáo dục trẻ tuyệt đối không được nhận quà của người lạ. Giáo dục trẻ chỉ nên nhận quà của người thân hoặc phải có sự đồng ý của bố mẹ mới được nhận quà.
12
Tình huống : Nếu bé thấy khói hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ làm thế nào?
– Gọi 114
– Chạy ra khỏi nhà
– Hét to, thông báo cho mọi người biết nhà đang bị cháy
– Giáo dục trẻ khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy. Hãy hét to để báo với người nhà và những người xung quang có thể nghe thấy. Nếu không có người ở nhà thì chạy báo cho hàng xóm. Nếu có thể bé hãy gọi số 114 để báo xe chữa cháy.
1
Tình huống : Khi bố mẹ không có nhà con ở nhà một mình, hoặc con ở nhà với ông bà, có người lạ gõ cửa nói là bạn của bố mẹ, bảo con mở cửa để vào nhà đợi bố mẹ con về. Con có mở cửa không? Con sẽ làm gì?
– Mở cửa mời người lạ vào nhà
– Không mở cửa cho người lạ vào nhà
– Gọi điện cho bố mẹ
– Giáo dục trẻ tuyệt đối không mở cửa cho người lạ vào nhà, kể cả người quen của bố mẹ, hàng xóm, thợ sửa ống nước, đồ điện hoặc là nhân viên thu tiền điện thoại….mà hãy hỏi họ có chuyện gì nhắn lại hoặc hẹn chiều tối đến gặp ba mẹ. Nếu thấy họ có dấu hiệu khả nghi hay rình rập, hãy gọi điện cho bố mẹ, hàng xóm, người thân, hoặc gọi 113 báo cảnh sát.
2
Tình huống : Bạn đến nhà con chơi, nghịch dây điện vẫn đang cắm ở ổ bị điện giật, con sẽ làm gì?
– Gọi người lớn đến
– Tìm cách gạt dây điện ra
– Không làm gì cả
– Giáo dục khi bạn bị điện giật, tìm cách tách bạn ra khỏi nguồn điện ngay lập tức bằng một cây gậy bằng gỗ, bằng nhựa khô.Lấy điện thoại gọi cấp cứu 115. Hô to và chạy đi tìm người lớn nhờ giúp đỡ.
3
Tình huống : Nếu con nghịch bếp ga chẳng may bị bỏng bé phải làm gì?
– Ngồi khóc thật to
– Gọi người lớn đến
– Giáo dục trẻ tuyệt đối không nghịch bếp, không chơi xung quanh những đồ dùng có nguy cơ gây bỏng như bếp, nồi nóng, ấm nước, bàn là…Nếu chẳng may bị bỏng lập tức tránh xa nguy cơ gây bỏng và ngâm chỗ bỏng vào nước mát đồng thời gọi người lớn đến.
4
Tình huống : Nếu bị lạm dụng, xâm hại thân thể, bé phải làm gì?
– Không làm gì
– Chạy ngay đi mách bố mẹ
– Hét thật to để mọi người ra giúp đỡ
– Giáo dục trẻ tuyệt đối không cho ai chạm vào vùng kín của con, chỉ bố mẹ mới được quyền giúp các con vệ sinh. Nếu có người cố tình chạm vào vùng kín của con, con hãy hét thật to,gọi bố mẹ.và bỏ chạy.Kể ngay với người thân chuyện bị người lạ đụng chạm vào cơ thể để bố mẹ giúp đỡ tìm cách giải quyết.
5
Tình huống : “Khi con bị lạc mẹ trong siêu thị – con sẽ làm gì ?
– Khóc gọi mẹ thật to
– Đi tìm mẹ
– Nhờ chú bảo vệ thông báo tìm mẹ giúp
– Giáo dục trẻ nguyên tắc đầu tiên bé cần nhớ là bình tĩnh, không khóc lóc hay chạy lung tung mà nên đứng yên tại chỗ để chờ, vì bố mẹ sẽ quay lại đây tìm bé. Trong trường hợp bị lạc ở ngoài đường, bé có thể mượn điện thoại của một người đi đường hoặc chú công an để gọi bố mẹ đến đón. Tuy nhiên tuyệt đối không đi theo người lạ, ngay cả khi họ nói là sẽ giúp bé tìm đường về nhà.Còn nếu bị lạc ở trung tâm mua sắm hay khu vui chơi đông người, sau khi đứng tại chỗ chờ một lúc lâu không thấy bố mẹ, bé hãy đến nói với các chú bảo vệ hoặc cô bán hàng nhờ họ thông báo lên loa. Sau đó ngoan ngoãn đứng ở đó chờ bố mẹ đến đón.
Tôi có thể có thể giáo dục trẻ bằng cách cho trẻ tham gia chơi trò chơi “ Tìm cửa” trò chơi này tôi cho trẻ chơi như trò chơi “ Bịt mắt bắt dê”. Ở trò chơi này đòi hỏi trẻ phải nhanh nhẹn tìm cửa ra vào để thoát thân, với hình thức chơi như vậy trẻ sẽ hứng thú và mạnh dạn hơn khi gặp phải tình huống .
Hoạt động ngoài trời: tôi vừa quan sát trẻ chơi, vừa hướng dẫn trẻ biết cách chơi an toàn như: Cách trèo lên xuống thang, trẻ biết cách nắm chắc thang khi trèo lên thang. Đó cũng là cách rèn luyện cho trẻ khi gặp sự cố trẻ có thể thoát hiểm bằng cách leo thang xuống để thoát ra ngoài
Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ . Thông qua hoạt động đó cũng giúp trẻ có sự tư duy lôgíc, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
3.4. Biện pháp 4. Giáo dục kỹ năng sống qua hoạt động tập thể của nhà trường
* Ngày hội TDTT của bé:
– Trẻ được thực hiện các vận động theo một trình tự đã được sắp xếp theo ban tổ chức lễ hội qui định như ngày hội thể dục thể thao. Trong ngày hội này tất cả các trẻ được tham gia thể dục thể thao một cách tích cực, hào hứng, sôi nổi. Qua đó thúc đẩy các hoạt động tập thể, gây không khí náo nức cho trẻ vì trẻ được tham gia biểu diễn, trẻ được thi tài cùng các bạn, được biểu diễn tài của lớp mình cho các lớp khác xem. Trong quá trình hoạt động tập thể như vậy sẽ phát triển ở trẻ tính linh hoạt, mạnh dạn, tự tin hơn, tinh thần tập thể, tính kỷ luật. Nhờ có tính kỷ luật trẻ sẽ phòng tránh được một số tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày và để lại cho trẻ ấn tượng cảm xúc vui vẻ, phấn khởi,cảm nhận được vẻ đẹp của các “ vận động viên tí hon ”
* Tham quan dã ngoại:
Việc tổ chức các hoạt động vui chơi tập thể, tham quan dã ngoại cũng không kém phần quan trọng trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Tổ chức tham quan dã ngoại là một hoạt động được trẻ tham gia tích cực vào bất kỳ các hoạt động mà trẻ thích, trẻ được tự tay mình trồng cây, chăm tưới cho cây khi được đi tham quan dã ngoại ngoài trời. Đó cũng chính là một trong những hình thức giúp trẻ được vận động, được trải nghiệm trong thực tế tốt hơn, giúp cho cơ thể trẻ luôn được khỏe mạnh. Tạo không khi vui tươi, phấn khởi cho trẻ, giúp trẻ thêm gắn bó với cô giáo và các bạn, tạo cho trẻ có được một sân chơi bổ ích, thiết thực, giúp trẻ phát triển tốt khả năng tư duy, sáng tạo, hình thành ở trẻ tình yêu đối với nét văn hóa của dân tộc, trẻ biết yêu cái đẹp và biết cảm nhận cái đẹp từ thiên nhiên.
Tổ chức hoạt động tham quan dã ngoại là điều kiện tốt nhất cho giáo viên cùng nhau chia sẻ những kinh nghiệm, bí quyết hình thức hay để thực hiện tốt công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
* Tham gia “Lễ hội gói bánh chưng”
Truyền thống gói bánh chưng đã dần mai một bởi một phần vì nhịp sống gấp gáp, cha mẹ chẳng còn nhiều thời gian để chăm chút cho cái Tết cổ truyền, một phần vì ngày nay bánh chưng được bày bán khắp nơi nên rất tiện mua. Chính vì thế mà những phong tục truyền thống và giá trị Tết cũng dần trở nên xa lạ trong suy nghĩ của con trẻ. Trẻ không hiểu phải gói bánh chưng để làm gì bởi trẻ chỉ thấy mẹ và mọi người xung quanh mua bánh làm sẵn về ăn Tết mà chưa hiểu ý nghĩa thiêng liêng của việc thờ kính tổ tiên đằng sau mỗi cặp bánh chưng vuông vắn.
Chính vì thế mà trường mầm non Định Công mong muốn mang đến cho các học sinh của mình không khí của ngày Tết cổ truyền qua “Sự tích bánh chưng” và trải nghiệm gói bánh chưng.
3.5. Biện pháp 5. Phối hợp với phụ huynh:
Bên cạnh việc dạy trẻ ở trường, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp dạy kỹ năng sống cho trẻ. Tuyên truyền cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dậy trẻ tính tự lập từ bé. Trẻ càng được hướng dẫn sớm về cách tự vệ, nhận biết những mối nguy hiểm từ xung quanh và cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách trong mọi tình huống. Điều đó được chứng minh rõ ràng từ thức tế. Chính vì vậy, cách bảo vệ trẻ tốt nhất chính là dạy trẻ biết cách tự bảo vệ bản thân và phải biết nói với cha mẹ để cha mẹ biết.
Việc dạy trẻ những kỹ năng đó phải là một quá trình. Nhiều phụ huynh cho rằng con mình còn quá bé để hiểu được những điều đó cũng như nghĩ rằng trẻ mẫu giáo vẫn được sống trong sự bao bọc, bảo vệ tuyệt đối của bố mẹ. Những trên thực tế, không phải lúc nào cha mẹ cũng ở bên con khi có tình huống xấu.
Thời gian gần đây, có nhiều trẻ em bị lạm dụng, xâm hại thân thể lại chính là người thân quen như bạn bố mẹ, hàng xóm quen biết. Chính vì vậy, người lớn phải khéo léo, tế nhị kể cho con nghe những tình huống xấu có thể gây hại cho bé và giúp con biết cần xử lý như thế nào. Cô giáo phối hợp cùng phụ huynh khéo léo dạy trẻ cách giữ gìn và bảo vệ các cơ quan, bộ phận trên cơ thể. Giúp trẻ chủ động, cảnh giác với tình huống khi có người quan tâm thái quá đến cơ thể của trẻ. Dạy trẻ một số cách phản kháng và bảo vệ bản thân.
Trong cuộc sống hàng ngày, nên dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ tìm ra cách giải quyết. Không áp đặt, cấm đoán trẻ. Thay vì “Con không được làm thế này, thế kia thì ta nên đưa ra các tình huống cụ thể thông qua thực tế giúp trẻ hiểu tại sao không được làm như thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào ?
Chính từ những suy nghĩ tìm cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ dần có kỹ năng suy đoán, biết áp dụng những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để tìm cách giải quyết. Từ đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp. Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ năng biết bảo vệ mình trong cuộc sống sau này.
Trong các dịp lễ têt, cha mẹ nên tạo cơ hội khuyến khích trẻ tham gia dọn dẹp trang hoàng nhà cửa, phụ ông bà lau lá để gói bánh chưng, cùng cha mẹ trang trí cho cây mai, cây quất, đi chợ mua sắm tết cùng mẹ. Ngoài ra cha mẹ nên lựa chọn những chương trình phù hợp và bổ ích với trẻ để cả nhà cùng xem, khi xem cha mẹ cần khuyến khích trẻ nói lên suy nghĩ và cảm xúc của mình về những điều mà trẻ vừa được xem. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối quan hệ bạn bè
Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng: Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp khác nhau. Quyết định phải xuất phát từ trẻ. Nội dung giáo dục phải xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ. Trẻ cần có điều kiện để cọ sát các ý kiến khác nhau, trao đổi kinh nghiệm, tập tành, thực hành và áp dụng.
4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
Qua một năm đi sâu và thực hiên nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ đẫ giúp tôi đạt được một số những kết quả và tiến hành đề tài Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, tôi đã tìm ra những biện pháp tích cực phù hợp để nâng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và điều đó đã đạt được những kết quả sau:
* Về phía giáo viên:
– Chủ động, tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ
– Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín tiềm năng đối với phụ huynh và với trẻ, được phụ huynh tín nhiệm
– Mạnh dạn dám nghĩ dám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ học những kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ. Bên cạnh đó, Tuyên truyền để phụ huynh phối hợp cùng cô giáo trong việc thống nhất phương pháp giáo dục trẻ:
– Tin tưởng vào trẻ và năng lực của trẻ.
– Tôn trọng ý kiến của trẻ, không áp đặt ý kiến của mình .
– Không nói dài và nói nhiều , không đưa lời giải đáp có sẵn mà hãy đưa câu hỏi để trẻ tự tìm tòi.
– Không vội vàng phê phán đúng – sai mà kiên trì giúp trẻ biết tranh luận và có thể đưa ra kết luận của mình.
* Về phía trẻ:
– Đặc biệt,với những hình thức cô đưa ra, trẻ nhận thức rất nhanh và biết ứng dụng trong cuộc sống thông qua việc trẻ được trải nghiệm trong hoạt động vui chơi. Từ đó, tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin. Biết một số tình huống có thể xảy ra với mình trong cuộc sống và biết cách phòng chống khi cần.
– Thông qua việc trẻ được thảo luận, suy nghĩ tìm ra cách giải quyết đã giúp trẻ phát triển được các kỹ năng phán đoán, suy luận, biết đưa ra quyết định của mình.
– Ở các lĩnh vực trẻ cũng có những tiến bộ rõ rệt. Qua khảo sát đánh giá cuối năm. các chỉ số ở các lĩnh vực trẻ đạt cao hơn so với năm học trước
Bảng đánh giá một số kỹ năng của trẻ (cuối năm)
Mức độ nội dung khảo sát
Đầu năm
Cuối năm
Trẻ
Đạt
Tỷ lệ %
Trẻ Đạt
Tỷ lệ %
1. Kỹ năng giao tiếp, chào hỏi
22
45,8 %
47
97,9%
2. Kỹ năng tự lập, tự phục vụ
24
50%
45
93,8%
3. Kỹ năng hợp tác, hoạt động cùng nhóm
19
39,6%
47
97,9%
4. Trẻ mạnh dạn, tự tin
15
31,2 %
46
95,8%
5. Kỹ năng nhận thức
17
35,4%
42
87,5%
6. Kỹ năng vận động
18
37,5%
45
93,8%
7. Kỹ năng thích nghi
20
41,7%
48
100%
8. Kỹ năng vệ sinh
16
33,3%
47
97,9%
* Về phía phụ huynh:
– Phụ huynh thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua bảng tin dành cho phụ huynh, bảng đánh giá trẻ ở lớp. Trong buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đưa ra kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong năm học để phụ huynh nắm được và cần đóng góp ý kiến gì thêm vào kế hoạch giáo dục đó không.
– Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái đã gần gũi, thường xuyên chia sẻ với con, ít la mắng trẻ, phân việc cho trẻ, hướng dẫn trẻ tự làm những công việc phù hợp với bản thân. Hàng tháng thông qua tiếp xúc với phụ huynh và bảng tuyên truyền tôi kết hợp chặt chẽ cùng với phụ huynh để cùng dạy trẻ những kỹ năng trong tháng.
– Cha mẹ cảm thấy hài lòng với kết quả của con mình đạt được và đã có sự quan tâm bằng việc ủng hộ giáo viên những hình ảnh, video về các tình huống hàng ngày xảy ra với trẻ để giáo viên thông qua đó giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Qua trao đổi với phụ huynh, nhiều phụ huynh cũng nhận thấy rằng trẻ có rất nhiều điều con mình có thể làm được nhưng trước đó phụ huynh nghĩ con mình còn bé và luôn làm hộ trẻ.
Với hình thức này có thể áp dụng trên các lứa tuổi từ Mẫu giáo bé đến lớp mẫu giáo lớn. Đặc biệt với những tình huống đưa ra không chỉ giúp trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống tương tự mà còn giúp trẻ có kỹ năng biết cách suy luận, suy đoán tìm ra cách giải quyết ở các tình huống khác và hình thành cho trẻ kỹ năng sau này.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Việc sử dụng các biện pháp trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một công việc vô cùng thiết thực. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng có nhiệm vụ hết sức đặc trưng là hình thành những con người có kỹ năng hoàn thiện để tham gia vào các hoạt động học tập ở trường.
Trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ không chỉ góp phần nâng cao về giao tiếpmà còn góp phần phát triển về mặt tinh thần cho trẻ, từ đó trẻ có nhiều khả năng thực hiện những nhiệm vụ giáo dục về nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ và tình cảm xã hội, từ đó hình thành nhân cách cho trẻ.
2. Kiến nghị:
Để các cháu mẫu giáo nói chung và các cháu 3 – 4 tuổi nói riêng có được những điều kiện thuận lợi nhất trong khi học cũng như khi chơi. Dựa trên cơ sở nghiên cứu tôi xin có những kiến nghị đến nhà trường, các cấp, các ban ngành như sau:
– Tạo điều kiện bổ sung những tài liệu tham khảo trang thiết bị và đồ dùng phục vụ trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
– Ban giám hiệu cần có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên về kiến thức chăm sóc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và có những biện pháp hữu hiệu để giáo viên thực hiện được tốt hơn.
– Cần tạo môi trường thuận lợi về các yếu tố cho trẻ luyện tập như: Yếu tố về thiên nhiên, yếu tố vệ sinh để trẻ có một sân chơi bổ ích gây được hứng thú cho trẻ để trẻ hào hứng tham gia trong tiết học.
– Cần tuyên truyền mạnh mẽ về bậc học mầm non đến với toàn xã hội
– Mỗi giáo viên cần phải có ý thưc hơn về tầm quan trọng của việc phát triển thể chất đối với quá trình hình thành nhân cách trẻ sau này.
– Những người lớn xung quanh trẻ nhất là các bậc phụ huynh, các anh chị ở gia đình phải thật sự chú ý rèn luyện cho trẻ thói quen vệ sinh cá nhân, vệ sinh cộng đồng vì nó có ý nghĩa rất to lớn đối với sức khỏe của trẻ.
