Thoái hóa khớp gối: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị

Thoái hóa khớp gối là một trong những bệnh lý cơ xương khớp phổ biến nhất. Bệnh tiến triển qua từng giai đoạn và đang có xu hướng trẻ hóa, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh. 

Thoái hóa khớp gối là gì?

Thoái hóa khớp gối là tình trạng khớp ở đầu gối bị thoái hóa loạn dưỡng, cụ thể đó là sự biến đổi bề mặt sụn khớp. Sau đó, theo thời gian, sụn khớp bị bào mòn, trở nên xù xì và mỏng gây ra sự biến đổi bề mặt khớp, hình thành các gai xương, cuối cùng dẫn đến biến dạng khớp và hư khớp.

Khớp gối được che phủ bởi sụn khớp và có vị trí tiếp giáp giữa ba xương: đầu dưới của xương đùi, đầu trên của xương chày và mặt sau của xương bánh chè. Khớp gối có vai trò quan trọng, nâng đỡ toàn bộ cơ thể và vận động nhiều nhất. Khi khớp bị thương tổn nhiều, dịch khớp tiết ra càng ít, độ ma sát giữa các đầu khớp sẽ tăng lên, mặt sụn khớp gối càng bị hao mòn, dẫn đến thoái hóa khớp.

Nguyên nhân thoái hóa khớp gối

Có nhiều nguyên nhân gây ra thoái hóa khớp gối, có thể kể đến:

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, càng dễ bị thoái hóa xương khớp, quá trình tổng hợp của sụn cũng bị suy giảm theo, không có khả năng sinh sản và tự tái tạo.

• Giới tính: Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc các bệnh về khớp hơn nam giới do dây chằng trước của khớp gối ở nữ giới yếu hơn và thói quen đi giày cao gót gây áp lực trực tiếp lên sụn, tạo cơ hội thoái hóa tiến triển nhanh.

• Thừa cân, béo phì: Việc cân nặng dư thừa sẽ tạo áp lực lên hai khớp gối khiến sụn khớp nhanh hao mòn và hỏng dần theo thời gian. 

• Chấn thương: Những rủi ro có thể làm gãy xương bánh chè, đầu dưới xương đùi, giãn hoặc đứt dây chằng… đều khiến sụn bị tổn thương nghiêm trọng. Người bệnh nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nguy cơ lệch trục khớp, thoái hóa từ từ.

• Di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người thân bị thoái hóa khớp gối thì nguy cơ bạn bị thoái hóa khớp gối sẽ cao hơn những người bình thường.

• Vận động quá sức: Lao động nặng hoặc chơi thể thao, tập luyện quá sức ở cường độ cao cũng dẫn đến thoái hóa khớp gối nhanh.

• Ít vận động: Lười tập thể dục có thể khiến các cơ bị lỏng lẻo, xương khớp thiếu linh hoạt, cấu trúc cơ, xương, gân, dây chằng dễ bị sai lệch, tăng nguy cơ thoái hóa khớp nhanh chóng.

• Sử dụng thuốc không đúng cách: Corticoid được sử dụng nhiều trong điều trị các bệnh về cơ xương khớp, chống dị ứng, kháng viêm, ức chế miễn dịch nhưng nếu sử dụng không đúng cách hoặc quá lạm dụng có thể càng làm tăng mức độ thoái hóa khớp.

• Hệ miễn dịch kém: Sụn khớp vốn được nuôi dưỡng bởi bởi dịch khớp, vì thế, khi hệ miễn dịch kém đi, cơ thể tự sinh ra cơ chế hủy hoại sụn khớp khắp nơi, bất kể đó là sụn hư hay khỏe mạnh.

• Biến dạng xương: Nếu trẻ sinh ra có biến dạng xương hoặc sụn thì sẽ có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp.

• Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học: Khi chế độ ăn uống không đảm bảo, thiếu dinh dưỡng khiến túi hoạt dịch tiết ra ít chất nhờn gây thoái hóa khớp. Bên cạnh đó, việc uống rượu bia quá nhiều khiến sụn khớp bị hủy hoại nghiêm trọng.

• Bệnh lý khác: Người mắc nhiều bệnh lý cũng gây ảnh hưởng xấu đến xương khớp và sụn như béo phì, gút, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, hội chứng rối loạn chuyển hóa, bàn chân bẹt,…

Triệu chứng thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối có 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn đặc trưng bằng các triệu chứng và dấu hiệu khác nhau.

Giai đoạn 1: Biểu hiện không rõ ràng 

Giai đoạn 1 của viêm xương khớp được đặc trưng bởi sự xuất hiện của sụn khớp ở gối bị ảnh hưởng nhẹ. Ở giai đoạn này của thoái hóa khớp, thường không cảm thấy đau hoặc khó chịu ở khớp gối do rất ít sự hao mòn của các thành phần khớp. Bác sĩ khuyến nghị bệnh nhân thoái hóa khớp ở giai đoạn 1 nên bổ sung các chất như glucosamine hoặc chondroitin hay những bài tập thường xuyên để ngăn ngừa các triệu chứng và làm chậm quá trình phát triển của thoái hóa khớp. 

Giai đoạn 2: Biểu hiện nhẹ

Người bị thoái hóa khớp ở giai đoạn này thường sẽ bắt đầu thấy đau nhức, tuy nhiên lớp sụn vẫn chưa bị tổn thương nhiều. Bao hoạt dịch cũng có sẵn với lượng đủ để đảm bảo sự chuyển động của khớp là bình thường. 

Tuy nhiên, ở giai đoạn này, các triệu chứng đặc trưng của thoái hóa khớp gối có thể xảy ra: 

• Đau sau một ngày dài đi bộ hoặc chạy

• Khớp cứng hơn khi không vận động trong vài giờ

• Giảm độ nhạy của khớp khi quỳ hoặc gập khớp

• Ngoài ra, giai đoạn này của thoái hóa khớp gối cũng sẽ hình thành các gai xương nhỏ dẫn đến tình trạng đau mỏi khi vận động nhiều do các gai xương chạm vào các mô trong khớp.

Giai đoạn 3: Biểu hiện rõ nét

Ở giai đoạn này, sụn tổn thương rõ nét, nứt vỡ, lớp sụn bị bào mòn nhiều và hẹp khe khớp. Bệnh nhân bị viêm khớp gối giai đoạn 3 có khả năng bị đau thường xuyên khi đi bộ, chạy, uốn cong và quỳ. Chúng cũng có thể bị cứng khớp sau khi ngồi trong thời gian dài hoặc vào buổi sáng, và khớp có thể bị sưng sau thời gian dài di chuyển.

Thoái hóa khớp gối phát triển, sụn khớp tiếp tục bị bào mòn và vỡ ra, xương phát triển dày lên ra bên ngoài, thành cục. Các mô khớp sẽ bị viêm và có thể tiết ra chất lỏng hoạt dịch, gây sưng, gọi là viêm bao hoạt dịch.

Giai đoạn 4: Biểu hiện nghiêm trọng 

Bệnh nhân bị thoái hóa khớp giai gối đoạn 4 bị đau và khó chịu khi đi bộ hoặc di chuyển khớp. Ở giai đoạn này, không gian khớp giữa xương bị giảm đáng kể, sụn gần như bị hư hỏng hoàn toàn và khớp trở nên cứng nhắc và gần như bất động. Chất lỏng hoạt dịch giảm đáng kể và không còn giúp giảm ma sát. Bệnh nhân có nguy cơ phải điều trị phẫu thuật cắt xương.

Các giai đoạn của thoái hóa khớp gối

Điều trị thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là bệnh phổ biến, vì thế hiện nay cũng có nhiều phương pháp điều trị dành cho từng tình trạng của các bệnh nhân:

Điều trị không dùng thuốc

• Giảm cân (nếu bị thừa cân): Việc giảm cân giúp giảm áp lực ở đầu gối do cơ thể nặng nề gây nên.

• Tập thể dục thường xuyên với các bài tập chống thoái hóa khớp gối

• Vật lý trị liệu: Có 2 loại phương pháp vật lý trị liệu là chủ động và thụ động. Với phương pháp thụ động thì bác sĩ sẽ là người thực hiện, còn phương pháp chủ động thì người bệnh sẽ tự làm tại nhà. Các phương pháp vật lý trị liệu như chườm nóng, điện xung, tia hồng ngoại, kỹ thuật massage tay, … được khuyến nghị trong điều trị các bệnh viêm khớp nói chung và thoái hóa khớp gối nói riêng. Ưu điểm vượt trội của phương pháp này là hạn chế lạm dụng thuốc trong điều trị thoái hóa khớp. 

• Sinh hoạt đúng tư thế: Người bệnh nên tránh ngồi xổm, ngồi bó chân và hạn chế leo cầu thang để không gây áp lực lên đầu gối.

Điều trị có dùng thuốc

Đối với những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng thuốc trong điều trị như thuốc tiêm, thuốc giảm đau, kháng viêm, giãn cơ, thuốc chống thoái hóa khớp. Ngoài ra còn có thuốc bôi ngoài da hoặc đắp thuốc. 

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc tuy có tác dụng giảm đau nhưng để lại nhiều tác dụng phụ như làm tổn thương dạ dày, gan, thận hoặc có thể gây buồn nôn, chóng mặt. Vì vậy, Bệnh nhân cần phải tuân thủ quy trình sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng, để hạn chế nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc. 

Phẫu thuật

Trong những trường hợp bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nặng nề như biến dạng khớp, đau cứng khớp, thoái hóa khớp kèm viêm bao hoạt dịch… mà các phương pháp điều trị thông thường khác không thể can thiệp được, bác sĩ sẽ tư vấn phẫu thuật. Một số cách phẫu thuật được sử dụng phổ biến hiện nay như: mổ nội soi khớp (cắt lọc, bào, rửa khớp), khoang kích thích tạo xương (microfracture), cấy ghép tế bào sụn, thay khớp.

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) – Công nghệ trị liệu thoái hóa khớp gối tiên tiến hàng đầu thế giới 

Tiểu cầu được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các vết thương bằng cách tạo ra nút tiểu cầu giúp các thành phần khác liên kết với nhau tạo thành các cục máu đông giúp ngừng chảy máu ở vết thương. Tiểu cầu còn hỗ trợ tối đa trong giảm viêm điểm bám gân vùng khuỷu, giảm viêm gân Achilles hay giảm viêm gân bánh chè, …

Huyết tương giàu tiểu cầu hay tên viết tắt tiếng anh là PRP (Platelet-rich Plasma), được chiết tách từ chính máu của người bệnh bằng cách lấy máu của người cần điều trị thoái hóa khớp đem đi ly tâm, sau quá trình ly tâm, những tiểu cầu giàu sẽ được chiết tách ra, mang đi kích hoạt và tiêm vào vị trí thương tổn. 

Huyết tương giàu tiểu cầu được tách và loại bỏ hồng cầu, bạch cầu và làm giàu nồng độ tiểu cầu lên nhiều lần (2-8 lần) so với nồng độ tiểu cầu bình thường trong máu ngoại vi.

Hiện tại, phương pháp này đã được áp dụng tại Bệnh viện Hồng Ngọc với công nghệ tách huyết tương Tropocells PRP – công nghệ tiên tiến hàng đầu thế giới. Công nghệ này cho phép thu được tận 1,6 tỷ tiểu cầu có lợi trong mỗi liều tiêm. 

Đặc biệt, đội ngũ bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm, đã đào tạo chuyên sâu tại Trung Quốc, Nhật Bản… về kỹ năng tiêm khớp, tiêm chất nhờn tại khớp, tiêm đường hầm cổ tay, tiêm ngoài màng cứng,… tại Bệnh viện Hồng Ngọc sẽ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân thoái khớp gối. 

Với phương châm đề cao tôn chỉ đặt sức khỏe lâu dài của người bệnh lên hàng đầu, tại bệnh viện Hồng Ngọc, các liều thuốc kê cho bệnh nhân thoái hóa khớp được cân nhắc sử dụng dựa trên khuyến cáo của bộ y tế, kinh nghiệm y khoa lâu năm kết hợp công nghệ lọc huyết tương giàu tiểu cầu hàng đầu Việt Nam. Ngoài ra, người bệnh còn được hướng dẫn tập luyện kết hợp vật lý trị liệu, hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc. 

Cách phòng tránh thoái hóa khớp gối

Các chuyên gia về Cơ xương khớp đã đưa ra một số biện pháp để phòng tránh thoái hóa khớp gối mà mọi đối tượng cần thực hiện, đó là:

• Duy trì cân nặng lý tưởng, hợp lý (BMI < 23): Trọng lượng cơ thể dư thừa sẽ gây thêm áp lực lên đầu gối, góp phần làm mòn sụn.

• Kiểm soát tốt lượng đường trong máu

• Tập thể dục thường xuyên với cường độ phù hợp sẽ giúp các khớp dẻo dai, tăng cường các cơ hỗ trợ đầu gối và giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý mạn tính.

• Vận động, sinh hoạt cẩn thận, tránh để chấn thương.

• Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, hạn chế stress để giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả viêm khớp.

  Không sử dụng bia rượu, hút thuốc lá và các chất kích thích. 

• Thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để theo dõi và phát hiện các bất thường càng sớm càng tốt.

Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp xương khớp của bạn luôn chắc khỏe

Nếu bạn vẫn băn khoăn và muốn nhận tư vấn chuyên sâu hơn về bệnh thoái hóa khớp, vui lòng liên hệ theo số Hotline 0243 927 5568 (máy lẻ 2225, 2265) hoặc đăng ký vào form dưới đây:

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc