Công nghệ 10 Kết nối tri thức Bài 20: Công nghệ cao trong thu hoạch và bảo quản sản phẩm trồng trọt

Toptailieu biên soạn và sưu tầm lời giải bài tập Công nghệ lớp 10 Bài 20: Công nghệ cao trong thu hoạch và bảo quản sản phẩm trồng trọt sách Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi Công nghệ 10 Bài 20 từ đó học tốt môn Công nghệ 10.

Giải SGK Công nghệ 10 Bài 20 (Kết nối tri thức): Công nghệ cao trong thu hoạch và bảo quản sản phẩm trồng trọt

I. Một số ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt

Câu hỏi mở đầu trang 101 Công nghệ 10: Thu hoạch, bảo quản sản phẩm trồng trọt nhằm mục đích gì? Những công nghệ nào đang được áp dụng trong công nghệ thu hoạch, bảo quản sản phẩm trồng trọt.

Lời giải:

Thu hoạch, bảo quản nông sản nhằm mục đích hạn chế hao hụt về số lượng và hạn chế giảm chất lượng của nông sản. Ví dụ không bảo quản hoặc bảo quản không tốt, các nông sản dễ bị mốc, mọt phá hoại, rau quả sẽ bị thối. Nếu không bảo quản các sản phẩm trồng trọt sẽ bị mốc, hỏng, mối mọt, chuột, gián sẽ ăn mất.

Một số công nghệ được áp dụng trong thu hoạch, bảo quản sản phẩm trồng trọt là:

– Bảo quản bằng kho silo

– Bảo quản trong kho lạnh

– Bảo quản bằng chiếu xạ

– Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh

– Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh

II. Một số công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt

Kết nối năng lực trang 103 Công nghệ 10: Sử dụng internet, sách, báo… để tìm hiểu về các trung tâm chiếu xạ sản phẩm trồng trọt ở Việt Nam.

Lời giải:

Ví dụ giới thiệu trung tâm chiếu xạ Hà Nội:

Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội được xây dựng ở phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm, trên diện tích 1,8 ha. Trung tâm gồm 3 bộ phận chính:

Thiết bị chiếu xạ bao gồm nguồn chiếu xạ cobalt – 60 kèm theo hệ thống băng tải để vận chuyển hàng hóa chiếu xạ theo quy trình công nghệ tự động.

Nguồn cobalt – 60 đặt trong hầm kín được bảo quản khô, máy chiếu phẳng có tường bê tông dày 0,5 m ngăn cách, bảo đảm an toàn phóng xạ cho các hoạt động liên quan cũng như môi trường xung quanh.

Toàn bộ hệ thống thiết bị được hệ thống điều khiển đặt ở phía ngoài chỉ huy bằng các camera và đèn tín hiệu, tùy theo yêu cầu chiếu xạ của từng loại sản phẩm (cường độ chiếu, khối lượng, sản phẩm, kích thước, hình dáng của sản phẩm…) quyết định thời gian chiếu.

Hệ thống kho chứa, để bảo quản hàng hóa trước và sau khi chiếu xạ. Theo thiết kế ban đầu, trung tâm có một kho chứa hàng bình thường, diện tích 750m2, một kho lạnh ở nhiệt độ 0 độ C và 15 độ C với diện tích 750m2, nhưng do điều kiện kinh phí nên trung tâm mới có được kho chứa 750 m2.

Hệ thống các phòng thí nghiệm hóa học, hóa lý và sinh học để nghiên cứu, thí nghiệm liều chiếu xạ cho các loại sản phẩm khác nhau như khoai tây, hành tỏi, gia vị, thuốc lá, dược liệu, hoa quả tươi, thịt, mực khô, cá khô…

Tại đây cũng nghiên cứu, thử nghiệm, theo dõi, đánh giá các sản phẩm chiếu xạ để xây dựng quy trình chiếu với hiệu quả cao nhất.

Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội là cơ sở ứng dụng công nghệ bức xạ đầu tiên ở Việt Nam với nhiệm vụ chủ yếu là nghiên cứu, thực nghiệm để chuyển giao công nghệ bức xạ Việt Nam.

Luyện tập 1 trang 105 Công nghệ 10: Nêu một số nguyên nhân dẫn đến tổn thất sản phẩm trồng trọt và đề xuất giải pháp khắc phục.

Lời giải: 

Một số nguyên nhân dẫn đến tổn thất sản phẩm trồng trọt:

– Thu hoạch không đúng thời điểm: sản phẩm quá chín hoặc quá xanh

– Trong quá trình thu hoạch không cẩn trọng làm tổn thất sản phẩm trồng trọt

– Bảo quản không đúng cách dẫn đến mối mọt hoặc hỏng nông sản

– Điều kiện đóng gói, vận chuyển và công nghệ chế biến sau thu hoạch còn hạn chế đã gây tổn thất cho nông sản…

Một số giải pháp:

– Sử dụng các biện pháp cơ giới hóa thu hoạch, đầu tư công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt.

– Tiếp tục xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa mang tính ổn định.

– Giải quyết đồng bộ các vấn đề: Thị trường tiêu thụ, vốn đầu tư cho sản xuất, đầu tư hạ tầng cơ sở, đào tạo nâng cao trình độ kỹ thuật cho nông dân, áp dụng thành tựu tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất; đẩy mạnh các mô hình liên kết sản xuất – tiêu thụ nông sản…

Luyện tập 2 trang 105 Công nghệ 10: Trong phương pháp bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh, để làm giảm hoạt động hô hấp của sản phẩm trồng trọt thì nồng độ khí CO2 và O2 được điều chỉnh tăng hay giảm? Tại sao?

Lời giải:

Để làm giảm hoạt động hô hấp của sản phẩm trồng trọt, cần giảm nồng độ O2, tăng nồng độ CO2 đến mức phù hợp. 

Như con người, rau và trái cây cũng hô hấp. Chúng hấp thụ khí Oxy (O2) và thải ra khí Carbon Dioxide (CO2). Nhiều nghiên cứu cho thấy, môi trường bảo quản có nồng độ Oxy càng thấp thì rau và trái cây càng giảm hô hấp. Từ đó trì hoãn được quá trình chín và lão hóa, giúp rau và trái cây bảo quản được lâu hơn nhưng vẫn giữ được hương vị và chất lượng.

Vận dụng 1 trang 105 Công nghệ 10: Phân tích ưu, nhược điểm của các biện pháp bảo quản sản phẩm trồng trọt đang thực hiện ở gia đình em. Đề xuất biện pháp bảo quản phù hợp cho một số loại sản phẩm trồng trọt phổ biến ở địa phương em

Lời giải:

Gia đình em sử dụng phương pháp bảo quản bằng kho silo:

– Ưu điểm:

+ Số lượng lớn và thời gian dài

 Tự động hóa trong nhập kho và xuất kho

+ Ngăn chặn ảnh hưởng của động vật, vi sinh vật và môi trường

+ Tiết kiệm chi phí lao động và diện tích mặt bằng.

– Nhược điểm: chi phí đầu tư cao.

Vận dụng 2 trang 105 Công nghệ 10: Đề xuất biện pháp bảo quản phù hợp cho một số loại sản phẩm trồng trọt phổ biến ở địa phương em?

Lời giải:

Đề xuất biện pháp bảo quản phù hợp cho một số loại sản phẩm trồng trọt phổ biến ở địa phương em:

– Thóc, ngô: bảo quản bằng kho silo

– Vải thiều, một số loại rau: bảo quản bằng kho lạnh

Lý thuyết Bài 20: Công nghệ cao trong thu hoạch và bảo quản sản phẩm trồng trọt 

I. Một số ứng dụng công nghệ cao trong thu hoạch sản phẩm trồng trọt

II. Một số công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm trồng trọt

1.Bảo quản bằng kho silo

Kho silo là nơi bảo quản sản phẩm trồng trọt với số lượng lớn, bảo quản các loại sản phẩm trồng trọt dạng hạt khô như thóc, ngô, đậu (đỗ),…

– Ưu điểm: 

+ Bảo quản được số lượng lớn sản phẩm trồng trọt và thời gian bảo quản lâu

+ Có thể tự động hoá được trong quá trình nhập kho và xuất kho

+ Ngăn chặn được sự phá hoại của động vật, vi sinh vật và ảnh hưởng của môi trường đến sản phẩm trồng trọt

+ Giảm chi phí lao động và giúp tiết kiệm được diện tích mặt bằng

– Nhược điểm: chi phí đầu tư cao

2. Bảo quản trong kho lạnh

– Dùng nhiệt độ 0 – 5oC làm ngừng các hoạt động của vi sinh vật, côn trùng và ức chế các quá trình sinh hoá xảy ra bên trong sản phẩm trồng trọt

– Ưu điểm: 

+ Thời gian bảo quản lâu dài

+ Giữ được chất lượng sản phẩm trồng trọt

+ Dễ thiết kế, áp dụng

+ Nâng cao giá trị sản phẩm trồng trọt

– Nhược điểm

+ Chi phí đầu tư ban đầu cao

+ Tiêu tốn năng lượng khi vận hành

3. Bảo quản bằng chiếu xạ

– Bảo quản bằng chiếu xạ là quá trình chiếu bức xạ ion hoá đi xuyên qua sản phẩm tiêu diệt vi khuẩn có hại và sinh vật kí sinh ở sản phẩm trồng trọt nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch

– Chiếu bằng tia gamma, tia X, dòng electron

– Ở Việt Nam, chiếu xạ thường dùng trên các sản phẩm rau, quả xuất khẩu

– Ưu điểm:

+ Xử lí được số lượng lớn sản phẩm

+ Tạo ra được nguồn thực phẩm an toàn

+ Ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh đối với sản phẩm trồng trọt

– Nhược điểm

+ Không tiêu diệt được hoàn toàn các loại vi sinh vật, virus

+ Đòi hỏi thiết bị đắt tiền và nhân lực kĩ thuật cao

+ Chi phí vận hành cao

+ Yêu cầu rất nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn lao động

4. Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh

Bảo quản bằng khí quyển điều chỉnh là phương pháp loại bỏ hoặc bổ sung các chất khí dẫn đến thành phần khí quyển thay đổi khác với thành phần khí ban đầu nhằm kéo dài thời gian bảo quản các loại rau, quả

Ứng dụng cho các sản phẩm rau, hoa, quả,… ở quy mô nhỏ dạng đóng túi hoặc quy mô lớn trong các kho chứa điều chỉnh được thành phần chất khí

– Ưu điểm:

+ Hiệu quả bảo quản cao, thời gian bảo quản kéo dài

+ Nâng cao chất lượng sản phẩm trồng trọt được bảo quản

– Nhược điểm:

+ Hệ thống phức tạp, kinh phí đầu tư lớn

+ Đòi hỏi kĩ thuật cao khi vận hành

5. Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh

Bảo quản bằng công nghệ plasma lạnh là phương pháp sử dụng chùm plasma hướng vào bề mặt cần xử lí nhằm diệt nấm, vi sinh vật trên bề mặt mà không làm thay đổi cấu trúc, thành phần bên trong sản phẩm trồng trọt, giữ nguyên hương vị, thành phần nước, muối và các khoáng chất, đảm bảo độ tươi ngon của sản phẩm trồng trọt

Ứng dụng plasma lạnh trong trồng trọt đậu xanh, đậu tương, ngô, rau, quả

– Ưu điểm:

+ Không gây ảnh hưởng trên bề mặt và bên trong các lớp mô, tế bào của sản phẩm trồng trọt, giúp sản phẩm nguyên vẹn

+ Không gây độc hại đối với người sử dụng

+ Có chi phí đầu tư, vận hành thấp; công suất xử lí và hiệu quả cao; thời gian ngắn hơn so với phương pháp khử trùng bằng hoá chất và khử trùng bằng nhiệt

– Nhược điểm:

Cần phối hợp với các phương pháp khác trong bảo quản sản phẩm trồng trọt để đạt hiệu quả cao vì công nghệ plasma lạnh chỉ có tác dụng khử trùng bề mặt 

Xem thêm các lời giải SGK Công nghệ lớp 10 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 19: Quy trình trồng trọt và cơ giới hoá trong trồng trọt

Bài 21: Chế biến sản phẩm trồng trọt

Ôn tập chương VI

Bài 23: Giới thiệu về trồng trọt công nghệ cao

Bài 24: Một số công nghệ cao trong trồng trọt