Các Cách Bảo Quản Nông Lâm Thủy Sản Hiệu Quả Tốt Nhất

Hiện nay có rất nhiều cách bảo quản nông lâm thủy sản được áp dụng. Mỗi phương pháp bảo quản đều có ưu nhược điểm riêng. Vì thế bạn cần xác định được cách bảo quản nông lâm thủy sản phù hợp để bảo quản nông sản trong điều kiện tốt nhất nhằm giảm thiểu tối đa tổn thất sau thu hoạch cũng như không làm giảm chất lượng nông sản.

Tại sao cần phải bảo quản nông lâm thủy sản?

Các loại nông lâm thủy sản như rau, củ quả, tôm, cá… thường chịu nhiều tác động từ các yếu tố môi trường như độ ẩm, nhiệt độ… Để hạn chế những ảnh hưởng từ các yếu tố này tới chất lượng sản phẩm thì bạn cần phải bảo quản đúng cách. Khi lựa chọn được cách bảo quản phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích lớn. Cụ thể là:

Tránh hao hụt về số lượng và giảm sút về chất lượng

Nhiệt độ ngoài trời cao, đẩy nhanh quá trình thoát hơi ẩm, giảm trọng lượng của sản phẩm. Điển hình trong đó là các loại hạt, loại lá… khiến sản phẩm hao hụt về trọng lượng cũng như kích thước, làm ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị nông sản.

Ngoài ra, nếu để nông thủy sản ở điều kiện không khí và nhiệt độ bình thường, dưới tác động của nhiệt và độ ẩm… các nông thủy sản dễ bị:

• Ẩm mốc

• Thối rữa

• Bị biến đổi về màu sắc, hương vị

• Không đảm bảo về an toàn, dinh dưỡng

Đặc biệt là các loại rau quả, tôm cá phục vụ xuất bán trong nước, xuất khẩu sẽ làm mất đi lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Tránh bị côn trùng tấn công làm hư hại nông lâm thủy sản

Nếu không được bảo quản đúng cách thì các loại côn trùng sẽ tấn công các loại nông lâm thủy sản gây ra thiệt hại về kinh tế lẫn ô nhiễm môi trường.

Trong thời kỳ hiện nay, khi nông nghiệp Việt Nam đang dần dịch chuyển và định hướng xuất khẩu sang các thị trường lớn như Châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản… thì việc bảo quản nông lâm thủy sản sẽ góp phần thực hiện hóa kế hoạch xuất khẩu sản phẩm Việt một cách chuyên nghiệp, đảm bảo, tăng giá trị sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bảo quản nông lâm thủy sản cần phải làm gì?

Mỗi loại nông, thủy sản sẽ tương thích với một môi trường tự nhiên bảo quản nhất định. Nhưng nhìn chung tổng thể những loại thiên nhiên và môi trường lý tưởng đều cần xét đến nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và một vài yếu tố khác.

Nhiệt độ và độ ẩm

Nhiệt độ và độ ẩm là hai yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng của sản phẩm, nên bạn cần chú ý đến cách bảo quản sao cho tốt nhất. Vì vậy, điều đầu tiên khi muốn bảo quản tốt nông lâm thủy sản bạn cần chú ý đến nhiệt độ và độ ẩm.

• Nhiệt độ cao quá sẽ khiến nông sản bị mất nước, gây ra tình trạng héo úa nhanh. Do đó, hãy tạo một không gian bảo quản thật thông thoáng nhưng vẫn duy trì được nhiệt độ thấp. Bởi vì nhiệt độ thấp hoàn toàn có thể ngăn ngừa được tình trạng sinh sôi của những vi sinh vật và những phản ứng không nên có.

• Không đơn thuần như nhiệt độ, độ ẩm là yếu tố khó trấn áp hơn nhiều. Mỗi loại nông lâm thủy sản sẽ cần bảo quản ở một độ ẩm khác nhau. Ví dụ như Lúa 70 – 80%, rau 85 – 90%. Cần đặc biệt chú ý đến độ ẩm khi bảo quản nhiều loại nông lâm thủy sản trong cùng một kho.

Ánh sáng và yếu tố khác

Ánh sáng đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp nhưng trong khâu bảo quản thì lại khác. Ánh sáng tạo nên nhiệt độ cao nên yếu tố này bạn cần phải hạn chế, nhất là trong khâu bảo quản sản phẩm. Ngoài ra, ánh sáng sẽ làm cho mặt phẳng nông sản bị nhăn, phá vỡ cấu trúc hình thức bề ngoài. 

Cũng cần phải kể đến một số tác nhân khác như chất phụ gia, màng bọc, lưới bảo vệ tùy thuộc vào loại nông sản…

Cơ sở vật chất cần có

Thông thường khi hỏi về cách bảo quản nông lâm thủy sản thì hầu hết mọi người đều chỉ nghĩ đến các yếu tố trên. Thế nhưng, điều kiện về cơ sở vật chất cũng là một yếu tố quan trọng không kém. Một nơi bảo quản nông sản tốt cần đáp ứng càng nhiều càng tốt các tiêu chí như sau:

• Kho bảo quản gần nơi sản xuất để giảm ngân sách vận tải đường bộ

• Có đủ diện tích quy hoạch để bảo quản nông sản kể cả trong trường hợp tồn dư

• Đáp ứng được những yếu tố về thiên nhiên và môi trường và kiểm soát và điều chỉnh được

• Được trang bị những phương tiện đi lại và giải pháp phòng chống rủi ro xảy ra

• Áp dụng kỹ thuật hóa, tự động hóa vào bảo quản và vận hành quy trình tại kho, bãi

Cách bảo quản nông lâm thủy sản được tốt nhất

Phương pháp bảo quản bằng kho lạnh

Sử dụng kho lạnh để bảo quản nông lâm thủy sản là phương pháp dùng nhiệt độ thấp ức chế hoạt động của vi sinh vật, côn trùng. Nhiệt độ bảo quản càng thấp thì càng ức chế quá trình sinh hóa xảy ra trên sản phẩm cũng như hạn chế sự phát triển của vi sinh vật. Từ đó có thể kéo dài được thời gian bảo quản sản phẩm được lâu hơn. 

Để kiểm soát điều kiện bảo quản, kho lạnh cần được lắp đặt thêm một số thiết bị như tủ điều khiển, nhiệt kế, thiết bị đo độ ẩm… Vệ sinh vùng lạnh trước khi bảo quản cũng là một việc làm hết sức cần thiết để ngăn ngừa sự phát triển của côn trùng và vi sinh vật.

Tùy thuộc vào từng loại rau quả, tôm cá… sẽ cần được bảo quản, điều chỉnh nhiệt độ bảo quản thích hợp. Trong quá trình bảo quản cần giữ ổn định nhiệt độ, không để tác động của sự biến đổi đột ngột nhiệt độ sẽ gây hiện tượng đọng nước dễ làm hư hỏng nguyên liệu. Khi chuyển sản phẩm từ kho lạnh ra cũng cần qua giai đoạn nâng nhiệt từ từ để giữ được chất lượng của sản phẩm được tốt nhất.

>>Xem thêm:

Bảo quản thông thoáng

Bảo quản thông thoáng là phương pháp để nông sản vào các kho nhưng vẫn tiếp xúc với môi trường không khí bên ngoài. Các loại nông sản phù hợp với phương pháp bảo quản này gồm các loại ngô, khoai, sắn, lúa… Bởi vì chúng ít bị tác động bởi các nhân tố trong môi trường tự nhiên vì bản thân chúng đã có được độ khô nhất định.

Để có thể bảo quản thông thoáng thì hệ thống kho phải đảm bảo vừa thoáng vừa kín, kết hợp với hệ thống thông gió hợp lý nhằm tránh ẩm ướt. Nếu bên trong kho có độ ẩm cao hơn bên ngoài thì cần thực hiện thông gió tự nhiên, ví dụ như mở hệ thống cửa, sử dụng quạt thông gió. Ngược lại, nếu độ ẩm bên ngoài cao hơn thì cần đóng kín cửa kho để ngăn không cho không khí ẩm bay vào trong kho.

Phương pháp này có một nhược điểm khá lớn là hiệu quả bảo quản không cao. Nông sản vẫn có thể bị ẩm mốc hoặc mối mọt nếu điều kiện thời tiết xấu, nhất là vào những thời điểm trời nồm ẩm, mưa nhiều.

Phương pháp bảo quản kín

Các loại nông sản là các loại hạt như hạt điều, hạt óc chó, hạt hướng dương… thì cần áp dụng phương pháp bảo quản nông phẩm là bảo quản kín. Bởi phương pháp này giúp các loại hạt tránh bị ẩm mốc và tránh bị côn trùng tấn công làm hao hụt trọng lượng, hư hỏng.

Để bảo quản kín người ta thường cho các loại hạt, hạt giống vào các túi polyetylen gắn kín rồi hút chân không hoặc thùng sắt tây đậy kín…Cách bảo quản này sẽ giúp giữ được những tính chất, hàm lượng dinh dưỡng trong hạt và nâng cao thời hạn sử dụng.

Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp này thì số lượng nông sản bảo quản được ít. Nếu cần bảo quản với số lượng lớn sẽ mất khá nhiều thời gian, công sức mà bảo quản cũng không được lâu.

Như vậy, bài viết này đã trả lời cho thắc mắc các cách bảo quản nông lâm thủy sản. Mỗi cách bảo quản sẽ có những ưu nhược điểm riêng, bạn cần áp dụng phù hợp với mặt hàng của mình để sản phẩm đạt được chất lượng tốt nhất.