Mức cung tiền tệ là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến mức cung – https://laodongdongnai.vn

Mức cung tiền tệ, còn được gọi là “khối lượng tiền tệ” hoặc “m2,” là tổng giá trị của tiền tệ và các loại tài sản có thể chuyển đổi dễ dàng thành tiền tệ trong nền kinh tế. Mức cung tiền tệ thường bao gồm các yếu tố sau:

1. Tiền mặt (currency): Đây là số tiền thực sự tồn tại dưới dạng giấy và xu.
2. Tiền gửi ngắn hạn (demand deposits): Đây là số tiền mà người dân và doanh nghiệp gửi trong các tài khoản ngân hàng mà họ có thể rút ra bất kỳ lúc nào. Điều này thường gọi là tiền gửi tài khoản ngắn hạn.
3. Tiền gửi tiết kiệm (savings deposits): Đây là số tiền mà người dân và doanh nghiệp gửi vào các tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng, nhưng thường có điều kiện về thời gian rút tiền và lãi suất thấp hơn.
4. Chứng khoán dễ dàng chuyển đổi (money market mutual funds): Đây là các quỹ đầu tư đầu tư vào các chứng khoán có thể bán lại dễ dàng và chuyển đổi thành tiền mặt, như giấy nợ chính phủ và chứng khoán thương mại.

Yếu tố ảnh hưởng đến mức cung tiền tệ bao gồm:

1. Chính trị và Quyết định Chính trị: Chính trị và quyết định chính trị, như việc các ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất và chính sách tiền tệ, có ảnh hưởng lớn đến mức cung tiền tệ.
2. Tạo Lập Chính sách Tiền Tệ: Quyết định về tạo lập chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương có thể làm thay đổi mức cung tiền tệ. Chính sách này bao gồm việc tăng hoặc giảm lãi suất và mua hoặc bán giấy nợ chính phủ.
3. Khả năng Tạo Tiền Tệ Mới: Sự gia tăng hoặc giảm tiền mặt và các loại tiền tệ có thể ảnh hưởng đến mức cung tiền tệ. Nếu ngân hàng trung ương in thêm tiền mặt hoặc giảm giá trị tiền tệ, thì cung tiền tệ tăng.
4. Hoạt Động Kinh Tế: Sự thay đổi trong hoạt động kinh tế, như tăng trưởng GDP, xuất khẩu, và nhập khẩu cũng có thể ảnh hưởng đến mức cung tiền tệ.
5. Sự Kỷ Luật Tài Chính: Sự kỷ luật trong việc quản lý tiền tệ và tài chính của một quốc gia có thể giúp ổn định mức cung tiền tệ.

Mức cung tiền tệ quyết định mức lạm phát và thị trường tài chính, và nó là một yếu tố quan trọng trong việc quản lý nền kinh tế của một quốc gia.

Mức cung tiền tệ ( Monetary Supply = MS )

1. Khái niệm mức cung tiền tệ

Mức cung tiền tệ : là khối lượng tiền tệ đã được phân phối cho nền kinh tế tài chính bởi mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước. Nói khác đi mức cung tiền tệ là tổng những phương tiện đi lại tiền tệ trong thực tiễn trong lưu thông và được nắm giữ bởi những chủ thể trong nền kinh tế tài chính .

Ngân hàng TW đáp ứng tiền mặt, ngân hàng nhà nước thương mại đáp ứng tiến ghi số .

2. Thành phần của mức cung tiền tệ

Thành phần của mức đáp ứng với những phép đo tiền tệ là những khối tiền : M1 ; M2 ; M3 ; L .+ Khối tiền M1 : là khối tiền hẹp hay còn gọi là tiền thanh toán giao dịch gồm có có tiền mặt ( tiền nằm ngoài mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước ) và tiền gửi ,+ Khối tiền M2 : là khối tiền rộng hay còn gọi là chuẩn tệ, gồm có có khối tiền M1 và tiền gửi có kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm chi phí .+ Khối tiền M3 : là khối tiền lan rộng ra, gồm có có khối tiền M2 và tiền gửi khác .+ Khối tiền L : là khối tiền tệ gia tài, gồm có có khối tiền M3 và những loại sàn chứng khoán thời gian ngắn. Phép do tiền tệ L, thực ra không phải là phép đo lượng tiền mà là phép đo những gia tài kinh tế tài chính có độ “ lỏng ” cao .Tùy mỗi nước và theo từng quy trình tiến độ khác nhau, việc triển khai những phép đo hoàn toàn có thể khác nhau. Các vương quốc trên quốc tế đều triển khai phép đo M1, M2 gần như giống nhau .Việc quản trị cung tiền tệ của ngân hàng nhà nước TW theo khối M1, M2 hay M3 tùy thuộc vào sự tăng trưởng của thị trường kinh tế tài chính những nước .Trong thời kỳ lưu thông tiền bản vị vàng, thành phần của cung tiền tệ là tiền vàng thực, nhưng sự đáp ứng tiền như vậy đã không còn sống sót đến ngày này .Sự đáp ứng tiền ngày này do ngân hàng nhà nước TW đáp ứng, gồm có tiền mặt do ngân hàng nhà nước TW phát hành và bút tệ do những ngân hàng nhà nước thương mại tạo ra dưới sự trấn áp của ngân hàng nhà nước TW .Ngân hàng TW hoàn toàn có thể phát hành trải qua việc cho vay những ngân hàng nhà nước thương mại hoặc tạm ứng trong thời điểm tạm thời cho ngân sách Nhà nước tiêu tốn .Như vậy, ứng với phép do tiền tệ hẹp, mức cung tiền tệ gồm có hai thành phần đó là tiền mặt và tiền gửi thanh toán giao dịch .

Tiền mặt: tiền mặt trong lưu thông bao gồm có tiền giấy và tiền kim loại:

– Tiền giấy : Do ngân hàng nhà nước TW phát hành và nó có giá trị lưu hành là do Nhà nước pháp luật bằng pháp lý .Mặc dù những Nhà nước đều công bố hàm lượng vàng của đồng xu tiền, tuy nhiên điều đó không có giá trị trong thực tiễn, giá trị của tiền giấy so với vàng là do nhu cầu mua sắm của tiền giấy quyết định hành động, mà nhu cầu mua sắm của tiền giấy thì lại phụ thuộc vào vào số lượng của tiền giấy lưu thông .– Tiền sắt kẽm kim loại : Đây là loại tiền được đúc bằng sắt kẽm kim loại kém giá như kẽm, nhôm …, thường nó có giá trị nhỏ được sử dụng làm tiền xu, tiền lẻ, dùng trong những thanh toán giao dịch nhỏ hoặc để trả lại tiền thừa .

Tiền gửi thanh toán (tiền tài khoản, tiền séc hay còn gọi là tiền Ngân hàng): Đây là tiền ký gửi của doanh nghiệp hoặc của các tổ chức kinh tế tại ngân hàng thương mại, khi muốn chi tiêu người ta có thể sử dụng các loại séc hoặc giấy nhờ thu, ủy nhiệm chi… Có thể gọi chung là các khoản tiền ký gửi có thể thanh toán theo yêu cầu của chủ tài khoản.

Toàn bộ tiền mặt lưu thông và tiền gửi hoàn toàn có thể giao dịch thanh toán ngay này tạo thành tiến trong lưu thông hay gọi là mức cung tiền tệ ( MS ) .Mức cung tiền tệ trong nền kinh tề phải số lượng giới hạn để bảo vệ giá trị của đồng xu tiền ở một mức thiết yếu. Vì vậy mà thời nay quyền trấn áp mức cung tiền tệ thuộc về nhà nước, và thường thì nhà nước ủy quyền cho ngân hàng nhà nước TW trấn áp mức cung tiền tệ .Nếu đo theo khối tiền hẹp, mức cung tiền tệ M, gồm có có tiên mặt và tiền gửi giao dịch thanh toán, khối tiền M, tương quan đến giá trị của đồng xu tiền và nó trực tiếp làm phương tiện đi lại lưu thông trong nền kinh tế tài chính được trấn áp một cách ngặt nghèo .Bên cạnh khối tiền M, còn có những khối tiến khác như tiền gửi tiết kiệm chi phí, tiến gửi định kỳ. Những loại tiền này được gọi là chuẩn tệ. Chuẩn tệ hoàn toàn có thể được biến thành tiền mặt trong một thời hạn ngắn, khi người gửi rút tiền ra. Khối tiền gồm M, cộng với tiền gửi tiết kiệm chi phí, tiền gửi định kỳ được gọi là Ma hay là tiền rộng. Mỹ cũng cố một vai trò quan trọng trong hoạt động giải trí kinh tế tài chính, ví dụ như khi Nhà nước tăng lãi suất vay tiền gửi tiết kiệm chi phí hoặc tiền gửi định kỳ nên người ta gửi tiền vào ngân hàng nhà nước nhiều hơn. Điều đó làm ngày càng tăng năng lực tiền mặt của những ngân hàng nhà nước, hoặc khi lãi suất vay tiền gửi giảm xuống, người ta sẽ rút tiền ra để tiêu tốn, nếu thấy rằng gửi tiền không có lợi .Ngoài ra, 1 số ít nhà kinh tế tài chính khác còn chăm sóc đến khối lượng tín dụng thanh toán. Vì rằng khối lượng tiền thiết yếu cho lưu thông cũng ảnh hưởng tác động đến khối lượng cho vay của những ngân hàng nhà nước. Tín dụng ở đây gồm có những trái phiếu, kỳ phiếu, những văn tự cầm đồ, tức là những loại công cụ kinh tế tài chính khác. Khi những loại công cụ này tăng lên và được sử dụng làm gia tài bảo vệ tiến vay thì những ngân hàng nhà nước sẽ thuận tiện cho vay nợ nhiều hơn .Như vậy mức tăng trưởng tiền và tín dụng thanh toán thường kéo theo sự phồn vinh của nền kinh tế tài chính và ngược lại .

3. Các yếu tố ảnh hưởng tác động đến mức cung tiền tệ M1

Như trên đã trình diễn M1 gồm có tiền mặt và tiền gửi giao dịch thanh toán. Ở đây tất cả chúng ta chỉ chăm sóc nghiên cứu và điều tra đến sự ngày càng tăng hoặc giảm thấp M, mà không chăm sóc đến những khối tiền khác, vì M, là tiền thực tiễn trong lưu thông .Yếu tố ảnh hưởng tác động đến khối tiền M1 là :Tiền TW hay tiền cơ bản ( MB – Monetary Base ). Tiến TW ở đây gồm có tiền mặt do những doanh nghiệp, công ty, tổ chức triển khai kinh tế tài chính, cơ quan, cá thể nắm giữ và tiền mặt ở quỹ của những ngân hàng nhà nước thương mại .Tỷ lệ dự trữ bắt buộc ( rr ). Là tỷ suất Phần Trăm tính trên tổng số tiền gửi kêu gọi được mà những ngân hàng nhà nước thương mại không được sử dụng để kinh doanh thương mại .Tỷ lệ dự trữ bắt buộc làm cơ sở để tính tiền gửi dự trữ bắt buộc, đây là những khoản tiền gửi của ngân hàng nhà nước thương mại để tại thông tin tài khoản tiền gửi thanh toán giao dịch ở ngân hàng nhà nước TW .Sự chuyển biến khối tiền M, do sự tác động ảnh hưởng của tiến cơ bản và sự chuyển hóa giữa tiền mặt và tiền gửi trong nền kinh tế tài chính. Tiền mặt do ngân hàng nhà nước TW phát hành và tiền gửi do những ngân hàng nhà nước thương mại tạo ra .

Các nhà kinh tế phát hiện rằng hệ thống ngân hàng thương mại có thể tạo ra một số lượng tiền gửi lớn hơn nhiều lần so với tiền gửi ban đầu mà họ nhận được từ khách hàng theo công thức số nhân tiền gửi mở rộng.

Tuy nhiên việc lan rộng ra tiền gửi như vậy chỉ là một năng lực mà thôi, mà nó còn tùy thuộc vào người đi vay sẽ nhận tiền vay bằng tiền mặt hay nhận giao dịch chuyển tiền, người thụ hưởng nhận tiền mặt hay chuyển vào thông tin tài khoản của mình và ngân hàng nhà nước thương mại hoàn toàn có thể cho vay hết 100 % số dư dự trữ hay không .Như vậy mức cung tiền tệ phụ thuộc vào việc ngân hàng nhà nước TW phát hành thêm tiền mặt hoặc rút bớt tiền mặt trải qua những hình thức như mua và bán công trái ví dụ điển hình. Thứ hai là công chúng gửi nhiều tiền vào thông tin tài khoản giao dịch thanh toán, thông tin tài khoản séc cá thể hay rút ra bằng tiền mặt, chuyển tiền từ thông tin tài khoản giao dịch thanh toán qua thông tin tài khoản tiền gửi định kỳ v.v.. Nghiên cứu những yếu tố nói trên, giáo sư P. J. Lehman đã đưa ra công thức :

Từ công thức trên đây tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tính tiền gửi lan rộng ra như sau :

Trong điều kiện kèm theo của nền kinh tế tài chính Nước Ta lúc bấy giờ, nhu yếu tiền mặt rất cao nên lan rộng ra tiền gửi của mạng lưới hệ thống ngân hàng nhà nước thương mại là rất hạn chế, gần như là không đáng kể .Ví dụ năm 1991 tổng số vốn ngân hàng nhà nước TW cấp ra cho những ngân hàng nhà nước thương mại tăng 34 %, trong khi đó tổng số phương tiện đi lại thanh toán giao dịch tăng 75 % và tổng khối lượng tín dụng thanh toán trong nền kinh tế tài chính tăng tương ứng 72 % .Ở đây tất cả chúng ta cần chú ý quan tâm là trong ba yếu tố tỷ suất dự trữ bắt buộc, tỷ suất tiền mặt, tỷ suất dự trữ thừa thì chỉ có tỷ suất dự trữ bắt buộc là tỷ suất mà ngân hàng nhà nước TW hoàn toàn có thể ấn định một cách dữ thế chủ động, còn tỷ suất tiền mặt và tỷ suất dự trữ thừa nhờ vào vào ý muốn sử dụng tiền mặt của nền kinh tế tài chính và năng lực cho vay của ngân hàng nhà nước thương mại chứ không phụ thuộc vào vào ngân hàng nhà nước TW .Do vậy mà tỷ suất dự trữ bắt buộc là công cụ hầu hết để ngăn hàng TW dữ thế chủ động điều tiết khối cung tiền tệ .Giáo sư B. Jr Thomas đã có nhiều phát hiện mới về tính khối lượng tiền tệ trong lưu thông. Ông cho rằng :

Trong đó :

• M1: Là tiến trong lưu thông hay còn gọi là tiển cung ứng (Money supply).
• MB: Tiền cơ bản hay là tiến trung ương (Monetary base).
• m1: Tỷ lệ mở rộng tiền cung ứng (Money supply multiplier).
• rr : Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (reserve requirement).
• re: Tỷ lệ dự trữ thừa (excess reserver).
• rc: Tỷ lệ tiền mặt (currency ratio).
• t: Tỷ lệ tiền gửi có kỳ hạn (time – deposit ratio)

Trong công thức ( 1 ) : M1 = B. m1Ta có B = R + CpTrong đó :

• R là các khoản dự trữ của ngân hàng thương mại.
• Cp là tiền mặt nằm ngoài ngân hàng, tức là tổng số tiền do ngân hàng trung ương phát hành trừ đi tiền mặt được gửi tại ngân hàng trung ương, tại kho bạc Nhà nước, tại các tổ chức tín dụng khác.

NênMB = Fb + Cb + Cp

• Fb: Các khoản dự trữ của các ngân hàng thương mại tại ngân hàng trung ương.
• Cb: Tiền giấy do các tổ chức ký thác tại ngân hàng trung ương.

Như vậy :M1 = DD0 + Cp

• DD0 : Tiền gửi theo yêu cầu và tiền gửi séc.
• Cp : Tiền mặt ngoài ngân hàng.

VàMB = R + CpVới R = Rr + Re

• R là tổng số dự trữ của các tổ chức tín dụng.
• Rr là tổng số dự trữ bất buộc của các tổ chức ký thác.
• Re là tổng số dự trữ thừa của các tổ chức ký thác.

Với TD là tổng số tiền gửi có kỳ hạn của doanh nghiệp và tiền gửi tiết kiệm chi phí của dân cư .

Qua công thức của B.Thomas Jr, ta thấy B.Thomas Jr đã đưa vào số nhân lan rộng ra tiền gửi thêm một yếu tố là tiền gửi tiết kiệm ngân sách và chi phí và tiền gửi có kỳ hạn. Đó là một trong thực tiễn, vì rằng những nhà doanh nghiệp, những cá thể hoàn toàn có thể rút tiền gửi của mình ra thành tiền mặt, hoặc chuyển tiền gửi không kỳ hạn thành tiền gửi có kỳ hạn .Như vậy, có 4 tác nhân ảnh hưởng tác động đến mức cung tiền tệ, đó là :+ Tiền TW hay tiền cơ bản : ảnh hưởng tác động tỷ suất thuận với mức cung tiền tệ .+ Tỷ lệ dự trữ bắt buộc : tác động ảnh hưởng tỷ suất nghịch với mức cung tiền tệ .+ Tỷ lệ dự trữ thừa : ảnh hưởng tác động tỷ suất nghịch với mức cung tiền tệ .+ Tỷ lệ tiền mặt : tác động ảnh hưởng tỷ suất nghịch với mức cung tiền tệ .

(Nguồn tài liệu: TS. Lê Thị Mận, Lý thuyết Tài chính Tiền tệ, 2010)

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường