Vị trí, vai trò ngành sơn ngày nay

Ngành sơn Việt Nam cho thấy vẫn có sự chênh lệch rất lớn với quốc tế. Mặc dù ngành công nghệ polymer đã phát triển từ đầu thế kỷ 20 nhưng mãi những năm gần đây chúng ta mới thấy những sản phẩm sơn hiện đại được phổ biến. Ví dụ điển hình nhất là các loại nhựa tổng hợp như nhựa PU, Acrylic, Epoxy đã phát triển từ những năm 1930 -1940, tuy nhiên đến những năm 1975 chúng ta vẫn sử dụng sơn sản xuất từ các loại dầu alkyld tự nhiên, các loại sơn từ nhựa tổng hợp phải nhập khẩu. Năm 1955, sơn bột tĩnh điện đã xuất hiện nhưng nó chỉ phổ biến ở nước ta trong khoảng 10 năm trở lại đây.

May mắn cho ngành sơn nước nhà, đã có sự thay đổi theo hướng tích cực từ khi chính sách kinh tế mở cửa được thực thi. Trong giai đoạn hiện nay, ngành sơn nước ta đã cho thấy sự đầu tư và phát triển của các doanh nghiệp nội địa. Mặc dù vậy, các doanh nghiệp nội địa vẫn ở mức vừa và nhỏ. Thị phần phần lớn thuộc về doanh nghiệp nước ngoài hoặc liên doanh nước ngoài.

Cơ cấu của ngành sơn phân loại theo lĩnh vực sử dụng như sau:

Theo sản lượng                     Theo giá trị

Sơn trang trí                 66%                                        54%

Sơn gỗ                           16%                                        18%

Sơn tàu biển, bảo vệ   7%                                          13%

Sơn tấm lợp                  4%                                          5%

Sơn bột                         4%                                          4%

Các loại khác               3%                                          6%

                                    345 triệu lít                           994 triệu đô la

Số liệu sản phẩm sơn và chất phủ Việt Nam năm 2011 (nguồn VPIA)

Sơn là lớp phủ hoàn thiện ngoài cùng của sản phẩm. Lớp sơn sẽ tiếp xúc trực tiếp với môi trường và chịu các tác động hóa lý của môi trường bao quanh. Trong cuộc sống, ta thấy sơn hiện diện ở mọi nơi từ đồ vật trong nhà tới các công trình xây dựng, thiết bị máy móc. Tác dụng chính của sơn là bảo vệ và trang trí cho các đồ vật. Lớp sơn mỏng vài phần nghìn mét nhưng lại giúp ngăn cản quá trình xuống cấp của đường ống, thiết bị, công trình. Sơn làm tăng giá trị của mọi đồ vật được phủ. Người ta ước tính rằng, chi phí sơn chỉ chiếm chưa tới 10% giá trị của sản phẩm nhưng lại quyết định hơn 50% giá trị của sản phẩm.

Ngành công nghiệp sơn đã trải qua giai đoạn đột phá kể từ khi các loại nhựa tổng hợp xuất hiện. Ngày nay, công nghệ sơn càng ngày càng cao. Ví dụ điển hình như hiện nay là công nghệ sơn nano, các hạt được phân tán tới kích thước nano mang đến cho lớp sơn có những tính chất cực kì đặc biệt như khả năng kháng hóa chất, bền màu, chống trầy xướt, đổi màu theo nhiệt độ…Nhưng dù phát triển cao đến đâu thì bài toán chung quy của ngành công nghiệp sơn vẫn là cân bằng giữa sức ép chi phí, nguyên liệu với yếu tổ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường. Xu hướng chính ngày nay là sản xuất các loại sơn thân thiện với môi trường hơn nữa nhưng vẫn đảm bảo các đặc tính ưu việt về độ bóng, độ cứng như sơn gốc dung môi.

Việt Nam ta không có ngành công nghiệp hóa chất cơ bản phát triển. Các nguyên liệu sản xuất sơn trong nước phải phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu. Trong những năm qua, nguồn nguyên liệu sản xuất sơn xuất hiện ngày càng phong phú, chất lượng cải tiến liên tục. Đáng chú ý hơn cả là sự xuất hiện ngày càng nhiều loại nhựa sản xuất sơn có tính chất đặc biệt, đáp ứng được yêu cầu thị trường. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nội địa đã chú ý nhiều hơn tới quá trình tự nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới, góp phần tạo ra nhiều sản xuất tốt hơn, phù hợp yêu cầu của người tiêu dùng. Trong những năm tới, hy vọng với quá trình hội nhập và tự lực nghiên cứu, các sản phẩm nội địa sẽ ngày càng bắt kịp các thương hiệu lớn của nước ngoài.