VẬT LÝ TRỊ LIỆU & PHỤC HỒI CHỨC NĂNG – VỊ “BÁC SĨ THỨ BA” – Phòng khám đa khoa Hạnh Phúc

Một thời người ta xem mục tiêu điều trị số 1 là chữa lành, cứu sống bệnh nhân. Nhưng sau đó các bác sĩ nhận ra họ ký giấytrả về nhiều người khỏi bệnh (đặc biệt các bệnh về vận động, thần kinh, chấn thương, …) nhưng mất khả năng vận động, sinh hoạt, tạo gành nặng cho gia đình, xã hội. Như vậy việc chứu chữa xem như chưa hoàn tất sứ mệnh. Ngành Phục hồi chức năng (PHCN) ra đời, thực hiện chức trách cuối – trả lại sự ành lặn thật sự cho người bệnh.

PHỤC HỒI CHỨC NĂNG  = VẬT LÝ TRỊ LIỆU (*)

Nói đến PHCN, ta thường nghe song hành cụm từ vật lý trị liệu (VLTL); nhiều người đánh đồng PHCN và VLTL. Để “dễ hiểu”, nhiều bác sĩ dặn bệnh nhân về tập VLTL thay vì phục hồi chức năng, bởi VLTL có vị trí quan trọng trong PHCN. Như cái tên, để giúp người bệnh lấy lại chức năng, VLTL sử dụng các tác nhân vật lý (nhiệt, nước, điện, sóng siêu âm, laser, …), dụng cụ, tập luyện. Các loại bệnh tật phải nhờ đến VLTL nhưsau chấn thương (so não, gãy xương đùi, gãy cổ tay, …), sau tai bến mạch máu não, Parkinson, thoái hóa cột sống, thần kinh tọao, bệnh cơ, xơ cứng, …), di chứng sau phẫu thuật, dị tật bẩm sinh, tự kỷ, …

Vậy vai trò  của vị bác sĩ thứ là gì ? Lấy ví dụ của một  người

bệnh – chấn thương cột sống. Ra khỏi phòng mổ, cột sống xem như “qua cơn nguy kịch”, việc còn lại là đưa nó trở lại bình thường với chức năng “chống đỡ”, xoay trở cơ thể. Người bệnh sẽ cần đến sự giúp đỡ để có thể trở lại với cuộc sống thường ngày (ngồi dậy, đi lại, thể thao, công tác…).Để làm được điều này, VLTL đã phải sử dụng hầu hết các “nguồn lực” như quang trị liệu, thủy trị liệu, nhiệt trị liệu, siêu âm trị liệu, cơ động trị liệu, …, để các đốt sống, đĩa đệm , dây chằng hoạt động trở lại cùng với sự hỗ trợ của hệ tuần hòan, thần kinh…

ĐIỀU TRỊ & PHỤC HỒI CHỨC NĂNG(**)

Vật lý trị liệu, tuy giữ vị trí rất hữu ích sau cuộc điều trị một chấn thương hoặc cơn tai biến, được các bác sĩ đề nghị thực hiện sau khi xuất viện; nhưng với người bệnh, nhận thức về sự cần thiết của VLTL  có thể không  giống nhau. Những bệnh nhân với nhận thức VLTL là bước nối dài từ  giừng bệnh này (điều trị) sang một giường bệnh khàc (PHCN), đã tích cực hợp tác “bác sĩ thứ ba” để nhanh chóng dược phục hồi sức khỏe. Ngược lại, cũng có không ít người bệnh, vì lý do này, khác  hoặc do tâm lý ngán ngại việc lui tới bệnh viện nhiều lần, đã xem nhẹ phần đề nghị về VLTL ghi trong đơn thuốc khi xuất viện, dẫn đến hậu quả là các cơ quan có chức năng vận động bị tổn thương sau

quá trình điều trị đã khộng được kịp thời “đánh thức” gây nên tình trạng cứng khớp, teo cơ, liệt thần kinh… khiến cho khả năng hồi phục sau đó hết sức khó khăn thậm chỉ không đạt kết quả theo mong muốn của mọi người.

Trong thức tế, sau quá trình từ điều trị  đến VLTL – PHCN, là một thời gian dài đòi hỏi ở người bệnh sự kiên trì cùng với sự tuân thủ nghiệm ngặt các quy trình vận động theo sự chăm sóc và hỗ trợ của các kỹ thuật viên. Vì vậy, đối với các vị  “bác sĩ  thứ ba” này, yêu cầu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cũng giữ vị trị quan trọng tương đương  một bác sĩ điều trị. Bởi nếu đội ngũ kỹ thuật viên VLTL – PHCN không qua đào tạo bài bản từ trường lớp thì nguy cơ “yếu thành …liệt” gây ra cho bệnh nhân là không thể trành khỏi. Và cũng bởi tình chất của công việc thsẩm lặng, vừa khó khăn, phức tạp, vừa đòi hỏi cao về khả năng chuyên môn, lòng kiên nhẫn, sửc khỏe để có thể hoàn thành chừc trách trả lại sự lành lặn thật dự cho người bệnh, nên ngành PHCN thường không mầy hầp dẫn sinh viên khi đến với ngành y.

Tuy nhiên, khi nhận thức đúng đắn và nhìn thấy được lợi ích lớn lao của VLTL – PHCN qua sự kêt hợp mang lại hiệu quả cao  cho công tác điều trị, chằc chắn VLTL – PHCN sẽ giữ một vị trí quan trong không kém phần quan trọng bên cạnh hai “đồng nghiệp” phòng và chữa bệnh trong sứ mệnh chăm sóc sức khỏe người dân./.

                                                                                                                                      Bs Đỗ Minh Tuấn

(Minh Tâm , theoTuổi trẻ cuối tuần số 44-2017)