Trang phục truyền thống của người Khơ Mú ở Thanh Hóa

( VH&ĐS ) Cùng với trang phục truyền thống cuội nguồn của những dân tộc trên vùng đất xứ Thanh, trang phục của người Khơ Mú đã góp thêm phần làm cho vườn hoa dân tộc tỉnh nhà thêm nhiều hương sắc .Hiện tại, những nhà nghiên cứu về nguồn gốc tộc người Khơ Mú đều thống nhất ở quan điểm : dân tộc Khơ Mú có nguồn gốc bên Lào ( tập trung chuyên sâu ở Luông-pra-băng ). Dưới tác động ảnh hưởng của lịch sử vẻ vang ( hoàn toàn có thể là do cuộc chiến tranh ), họ từng bước rời khỏi quê nhà, theo “ sơn lộ ” di dời dần sang Nước Ta .Hai “ điểm đến ” của người Khơ Mú trên chủ quyền lãnh thổ Nước Ta là vùng rừng núi Tây Bắc và miền Tây Thanh – Nghệ. Khơ Mú trở thành tên gọi chính thức, được ghi trong Danh mục thành phần những dân tộc Nước Ta, công bố năm 1979 .

RobeQuain.C trong sách tỉnh Thanh Hóa cho biết: Người Khơ Mú còn rất đông ở Hủa Phăn và một vài người đã tiến vào Thanh Hóa ở phía cực Tây châu Thanh Hóa. Theo RobeQuain.C, ít nhất đã có 4 chòm (18 nóc nhà) người Khơ Mú tụ cư trên sườn núi cạnh các bản làng người Thái. Trên tả ngạn sông Nậm Sim, những người (Khơ Mú – TG) ở đây mới vượt biên giới năm 1923, gồm 15 nhà (3 chòm – TG) trên hữu ngạn sông Luồng trong tổng Hữu Thủy ở các chòm Huối Pha, Cha Lúng và Piềng Luông. Trải qua thời gian chinh phục thiên nhiên, hòa nhập cộng đồng, người Khơ Mú trở thành một bộ phận quan trọng trong khối “đại đoàn kết” 7 dân tộc trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Có thể chứng minh và khẳng định, người Khơ Mú vào Thanh Hóa qua hai con đường : từ nước Lào sang và từ Sơn La xuống, cách thời nay chưa đầy một thế kỷ ; so với những dân tộc cùng tụ cư trong khu vực như Mường, Thái, Mông … thì lịch sử dân tộc cư trú của người Khơ Mú khá ngắn ngủi. Là “ dân ngụ cư ”, yếu và thiếu tổng lực về công cụ lao động, tư liệu sản xuất … không quá bất ngờ khi mới xuất hiện trên địa phận tỉnh Thanh Hóa, người Khơ Mú đã hình thành đời sống du canh, du cư trong suốt thời hạn dài. Theo bật mý của 1 số ít người Khơ Mú cao tuổi, thậm chí còn họ còn không nhớ hết được những nơi đã đi qua. Cuộc sống “ nay đây mai đó ” của người Khơ Mú chỉ thực sự chấm hết vào khoảng chừng đầu thập niên 90 của thế kỷ XX .Hiện nay, người Khơ Mú ở Thanh Hóa định cư ở hai bản : Đoàn Kết ( xã Tén Tằn ) và bản Lác ( xã Mường Chanh ) cùng thuộc huyện Mường Lát, với số dân cư tương đối nhỏ ; tổng số dân cư là 607 người ( số liệu năm 1999, tổng tìm hiểu dân số và nhà tại – Tổng cục Thống kê ) .

Thiếu nữ người Khơ Mú .Người Khơ Mú không có trang phục truyền thống cuội nguồn. Như đã nói, trong hành trình dài di cư sang chủ quyền lãnh thổ Nước Ta, người Khơ Mú không “ mang theo ” bộ trang phục truyền thống cuội nguồn ; quãng thời hạn đầu “ định cư bắt buộc ”, do đồng bào Khơ Mú phải phụ thuộc vào người Thái nên họ cũng lấy trang phục của người Thái làm trang phục cho mình. Thói quen ấy đã “ bén rễ ” trong tâm lý người Khơ Mú qua nhiều thế hệ nên ngay cả khi được Nhà nước công nhận là tộc người độc lập, người Khơ Mú vẫn không chú trọng tăng trưởng nghề trồng bông, dệt vải ; họ thường mang những sản vật thế mạnh của dân tộc mình để đổi lấy những bộ trang phục “ may sẵn ” của những dân tộc cư trú liền kề ( hầu hết là người Thái ). Chỉ khoảng chừng vài thập niên trở lại đây, khi cây bông mở màn hiện hữu trên những nương rẫy, đồng thời trong những mái ấm gia đình người Khơ Mú Open khung cửi thì nghề dệt vải mới manh nha hình thành. Trải qua thời hạn, người Khơ Mú đã tự tay dệt cho mái ấm gia đình những bộ trang phục hoàn hảo ; tuy nhiên, nghiên cứu và điều tra kỹthuật dệt cùng hoa văn trên tấm vải, thuận tiện nhận thấy sự tác động ảnh hưởng của những mô típ hoa văn trên trang phục người Thái .RobeQuain. C không phải không có lý khi đưa ra nhận định và đánh giá : Quần áo của họ ( người Khơ Mú ) giống với người Thái nhưng đàn ông Khơ Mú thường mang vòng tai to bằng bạc. Trong hội đồng người Thái, chắc như đinh có khá nhiều người là người Khơ Mú .

Trang phục của người Khơ Mú hiện tại rất giống về kết cấu so với trang phục người Thái. Phụ nữ Khơ Mú mang trên mình một chiếc áo ngắn, bên trong có yếm, lưng thắt vải, váy dài, chân mang xà cạp, đầu đội khăn.

Đi vào cụ thể bộ nữ phục thì có những độc lạ nhất định. Nếu như chiếc áo của phụ nữ Thái thường được trang trí bằng một hàng cúc bạc hình con bướm thì phụ nữ Khơ Mú không tiếp thu hình thức trang trí này. Áo của phụ nữ Khơ Mú thường tối màu, cổ tròn, có đường xẻ ở trước ngực, hàng cúc áo hình chữ nhật dựng nghiêng 90 độ, vật liệu bằng bạc hoặc hoàn toàn có thể bằng nhôm ; nẹp cổ và nẹp ngực không có sự phân loại và chỉ dài tới ngang ngực .Yếm của phụ nữ Khơ Mú khá đơn thuần, chỉ là một vuông vải ngắn che phần trước khung hình, bốn góc có dây để buộc vào nhau, ôm qua khung hình. Màu yếm thường tương phản màu áo .Thắt lưng bằng lụa, màu sáng, điểm thắt nút thường nằm ở phần hông bên phải .Khăn đội đầu của phụ nữ Khơ Mú khá giống với khăn piêu của người Thái nhưng đã được giản lược đi rất nhiều : không thêu hoa văn trang trí, không có những cút đi kèm. Với người Khơ Mú, chiếc khăn đội đầu thiên về tính năng che mưa, che nắng hơn là vật dùng để trang trí .Xà cạp là những đoạn vải màu đen, cuốn từ mắt cá chân lên tới sát đầu gối ; xà cạp quấn chân phải được cuốn từ phải sang trái và ngược lại, xà cạp chân trái cuốn từ trái sang phải .Váy của phụ nữ Thái không có những đặc trưng rõ ràng mà có nhiều nét tương đương với váy của người Lào. Nhìn chung, trang phục của phụ nữ Khơ Mú khá “ phức tạp ”, nó là sự trộn lẫn nhiều đặc trưng của những dân tộc khác. Khảo sát bộ nữ phục Khơ Mú, thuận tiện nhận thấy yếu tố “ tiếp thu ” tiêu biểu vượt trội, thậm chí còn là áp đảo những tiêu chuẩn “ cải cách, thay đổi ” .

Nếu như trang phục phụ nữ Khơ Mú ít nhiều có sự khác biệt so với các vùng lân cận thì các bộ nam phục của người Khơ Mú hoàn toàn là sự “vay mượn” các dân tộc cận cư. Đàn ông Khơ Mú sử dụng song song các trang phục của đàn ông Mông, đàn ông Thái. Ngày nay, đàn ông Khơ Mú ăn mặc giống người Kinh.

Đồ trang sức đẹp của người Khơ Mú là những loại vòng tay, vòng tai, vòng cổ … đa phần được làm bằng bạc ( hoàn toàn có thể đeo nhiều vòng ). Những chiếc vòng này được tạo hình tròn tuy nhiên không khép kín mà thường hở một đoạn nhất định. Không chỉ phụ nữ mà đàn ông Khơ Mú cũng sử dụng đồ trang sức đẹp .Cùng với trang phục truyền thống cuội nguồn của những dân tộc trên vùng đất xứ Thanh, trang phục của người Khơ Mú đã góp thêm phần làm cho vườn hoa dân tộc tỉnh nhà thêm nhiều hương sắc .

Mạnh Hà

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn