Các sắc tộc Thái – Wikipedia tiếng Việt

Các sắc tộc Thái hay các sắc tộc Thái-Kadai là cụm từ được sử dụng để nói một cách tổng thể về một số các nhóm sắc tộc ở miền nam Trung Quốc và Đông Nam Á, trải dài từ đảo Hải Nam tới miền đông Ấn Độ và từ miền nam Tứ Xuyên tới Lào, Thái Lan, một phần Việt Nam, với ngôn ngữ sử dụng thuộc ngữ hệ Thái-Kadai và chia sẻ một số các truyền thống cùng lễ hội tương tự, bao gồm cả Songkran (Lễ đón năm mới của các sắc tộc Thái).[1] Mặc dù chưa bao giờ có một nhà nước dân tộc thống nhất của chính họ, nhưng các dân tộc này cũng có sự chia sẻ lịch sử về ý tưởng mơ hồ về “nhà nước Siam”, hay biến thể thành “nhà nước Shan” hay “nhà nước Assam” ở một số nơi, và phần lớn các dân tộc này đều tự nhận mình là “người Thái” (Tai hoặc Thai trong văn liệu chữ Latin).

Nguồn gốc của sắc tộc Thái[sửa|sửa mã nguồn]

Nghiên cứu ngôn ngữ học so sánh có vẻ như chỉ ra rằng những sắc tộc Thái là những hậu duệ của một nền văn hóa truyền thống nói tiếng Tiền Thái-Kadai ở miền nam Trung Quốc và họ nguyên thủy hoàn toàn có thể là hậu duệ của người Nam Đảo ( Austronesia ) gốc ở Đài Loan. [ 2 ]Trước khi đến sinh sống tại Nước Trung Hoa lục địa, người ta cho rằng người Thái đã di cư từ quê nhà trên hòn đảo Đài Loan nơi mà họ sử dụng phương ngữ của tiếng Tiền-Nam Đảo ( proto-Austronesia ) hay một trong những ngôn từ hậu duệ của nó [ 2 ]. Sau khi có sự Open của những nhóm sắc tộc nói những ngôn từ Hán-Tạng từ Trung Hoa đại lục trên hòn đảo Đài Loan thì những sắc tộc Thái có lẽ rằng đã di cư vào trong Trung Hoa đại lục, hoàn toàn có thể là bằng con đường dọc theo sông Châu Giang, nơi mà ngôn từ của họ đã biến hóa lớn về mặt ký tự so với những ngôn từ Nam Đảo khác dưới ảnh hưởng tác động của sự trộn lẫn từ những ngôn từ Hán-Tạng và H’Mông – Miền ( Miêu-Dao ). Sự Open của người Hán tại khu vực ở miền nam Trung Quốc này hoàn toàn có thể đã thôi thúc những sắc tộc Thái di cư hàng loạt một lần nữa, lần này là về phía tây và tây nam, vượt qua những dãy núi để tiến vào Khu vực Đông Nam Á [ 3 ] .

Trong khi giả thuyết này về nguồn gốc của các sắc tộc Thái hiện vẫn là học thuyết chính nhưng vẫn không có đủ các chứng cứ khảo cổ học để chứng minh hay bác bỏ nhận định này và chỉ riêng chứng cứ ngôn ngữ học thì không đủ để đưa ra kết luận. Tuy nhiên, trong sự hỗ trợ tiếp sau này cho giả thuyết này thì người ta tin rằng nhóm đơn bội O1 Y-DNA là gắn liền với cả người Nam Đảo và các sắc tộc Thái. Sự phổ biến của nhóm đơn bội O1 Y-DNA trong số các sắc tộc Nam Đảo và Thái cũng gợi ý về nguồn gốc tổ tiên chung với các dân tộc Hán-Tạng, Nam Á và H’Mông-Miền vào khoảng 35.000 năm trước tại Trung Quốc[4]. Nhóm đơn bội O2a cũng được phát hiện với tần suất cao trong số các dân tộc Thái, và đây là dấu vết mà họ chia sẻ với các dân tộc Nam Á. Các nhóm đơn bội Y-DNA O1 và O2a là các phân nhánh huyết thống của Nhóm đơn bội O Y-DNA, và tự nó lại là phân nhánh huyết thống của nhóm đơn bội K Y-DNA, một đột biến di truyền mà người ta tin rằng đã bắt nguồn từ khoảng 40.000 năm trước tại một khu vực nào đó nằm giữa Iran và miền trung Trung Quốc[5]. Bổ sung cho đặc tính sắc tộc đề cập trên đây thì ông tổ của nhóm đơn bội K có lẽ là tổ tiên của gần như mọi người Melanesia hiện đại và tộc Mông Cổ cùng thổ dân châu Mỹ. Nhóm đơn bội K tự nó là phân nhánh huyết thống của nhóm đơn bội F Y-DNA, mà người ta tin rằng đã bắt nguồn từ Bắc Phi hay Tây Nam Á vào khoảng 45.000 năm trước. Nhóm đơn bội F được coi là gắn liền với làn sóng di cư lớn thứ hai ra khỏi châu Phi đại lục. Bổ sung cho đặc tính sắc tộc đề cập trên đây thì ông tổ của nhóm đơn bội F có lẽ là tổ tiên của mọi sắc tộc Ấn-Âu.

Các điều tra và nghiên cứu gần đây vào năm 2019 và 2020 cho thấy những gen và dòng DNA độc lạ đặc trưng cho người Đông Á ( chủng tộc Mongoloid ). Người Đông Á hoàn toàn có thể được phân biệt rõ ràng với người châu Âu và châu Phi. [ 6 ] [ 7 ]

Những vương quốc do những sắc tộc Thái lập nên[sửa|sửa mã nguồn]

Cấu trúc đúng chuẩn của những nhánh huyết thống của những sắc tộc Thái là chủ đề tranh cãi lúc bấy giờ của những nhà ngôn ngữ học và những nhà khoa học xã hội khác. Hiện tại vẫn không có sự đồng thuận về yếu tố phân tầng. Tuy nhiên, có sự đồng thuận chung về sự sống sót của những nhóm độc lạ sau đây :

Các nhóm sắc tộc nói ngôn từ Thái-Kadai nhưng không là hậu duệ của sắc tộc Thái[sửa|sửa mã nguồn]

Phân bố địa lý[sửa|sửa mã nguồn]

Các sắc tộc Thái theo dòng lịch sử dân tộc đã từng cư trú tại Trung Quốc, Ấn Độ và Khu vực Đông Nam Á lục địa kể từ thời kỳ lan rộng ra bắt đầu của họ. Sự phân bổ địa lý chính của họ tại những vương quốc trong khu vực này trông tương tự như như một vòng cung lan rộng ra từ hướng đông bắc Ấn Độ qua miền nam Trung Quốc và lê dài xuống khu vực Khu vực Đông Nam Á. Những cuộc di cư tương đối gần đây của những sắc tộc Thái đã đưa một lượng dân số người Thái đáng kể tới Sri Lanka, Nhật Bản, Đài Loan, nước Australia, New Zealand, châu Âu, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Argentina và Bắc Mỹ. Sự phong phú sắc tộc lớn nhất của những sắc tộc Thái có tại Trung Quốc, nơi được coi là quê nhà thời kỳ tiền sử của họ .

Sắc tộc Thái ” hạt nhân ” tại Trung Quốc, Ấn Độ và Khu vực Đông Nam Á[sửa|sửa mã nguồn]

Do sự phong phú sắc tộc lớn trong số những sắc tộc Thái ” hạt nhân ” tại những vương quốc như Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Khu vực Đông Nam Á, nên sự phân bổ địa lý của mỗi nhóm sắc tộc Thái trong những khu vực này được đề cập trong ba bài tương ứng cho mỗi chủ đề. Các bài về mỗi nhóm sắc tộc riêng rẽ sẽ cung ứng thêm những chi tiết cụ thể đơn cử .
Người Lê cư trú hầu hết, nếu như không phải là hàng loạt, trong khoanh vùng phạm vi tỉnh Hải Nam của Trung Quốc .

Các sắc tộc Kadai[sửa|sửa mã nguồn]

Các sắc tộc Kadai ( Khải Đại ) tập trung chuyên sâu tại khu vực thuộc những tỉnh Quảng Tây, Quý Châu, Vân Nam, Hồ Nam và Hải Nam của Trung Quốc cũng như thuộc những tỉnh Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai và Sơn La của Nước Ta .

Các sắc tộc Kam-Sui[sửa|sửa mã nguồn]

Các sắc tộc Kam-Sui tập trung chuyên sâu tại Trung Quốc cũng như tại những khu vực cận kề ở miền bắc Lào và Nước Ta .
Trung tâm quần thể người Saek là dọc theo sông Mê Kông ở miền trung Lào. Một hội đồng nhỏ người Saek sinh sống tại khu vực Isan ở đông bắc Thái Lan, gần biên giới với Lào .
Người Tiêu tập trung chuyên sâu tại tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc. [ 10 ]

Người Lạp Già[sửa|sửa mã nguồn]

Người Lạp Già là một nhóm sắc tộc tập trung tại tỉnh Quảng Tây của Trung Quốc và các khu vực cận kề thuộc Việt Nam, là hậu duệ của người Dao, nhưng nói tiếng thuộc ngữ hệ Thái-Kadai gọi là tiếng Lạp Già.[8] Những người gốc Dao này có lẽ đã sinh sống trong khu vực chủ yếu là các tộc người nói tiếng Thái và bị đồng hóa tiếng Thái-Kadai thời kỳ đầu (có thể là ngôn ngữ của các tổ tiên của người Tiêu).

Người Lâm Cao[sửa|sửa mã nguồn]

Người Lâm Cao là nhóm sắc tộc tập trung chuyên sâu tại tỉnh Hải Nam của Trung Quốc, sử dụng thứ tiếng thuộc ngữ hệ Thái-Kadai gọi là tiếng Lâm Cao. [ 9 ] Họ được phân loại như là người Hán trong mạng lưới hệ thống phân loại sắc tộc của Trung Quốc .

Các quần thể người Thái khác tại châu Á[sửa|sửa mã nguồn]

Có một cộng đồng người Shan khá lớn tại Sri Lanka. Những người này tới định cư tại Sri Lanka từ Ấn Độ lục địa. Tại các khu vực khác của châu Á, các cộng đồng đáng kể người Thái có thể thấy tại Nhật Bản, Đài Loan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Người Thái ở Bắc Mỹ[sửa|sửa mã nguồn]

Hoa Kỳ cũng là nơi cư trú của một lượng đáng kể những hội đồng người Thái, người Lào, Tay Khao, Isan, Lự, Phutai, Tay Đăm, người Thái miền bắc, người Thái miền nam, Tày và Shan. Cũng có một lượng đáng kể người Thái và người Lào sinh sống tại Canada .

Người Thái ở châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]

Các hội đồng những sắc tộc Thái đáng kể nhất tại châu Âu là những hội đồng người Lào tại Vương quốc Anh, Pháp, Đức và Thụy Sĩ, những hội đồng người Isan tại Vương quốc Anh và Iceland, những hội đồng người Thái tại Phần Lan, Iceland và Na Uy, những hội đồng Tay Đam và Tày tại Pháp, hội đồng người Thái miền nam tại Vương quốc Anh .

Người Thái ở châu Đại Dương[sửa|sửa mã nguồn]

Cũng có một lượng đáng kể người Thái tại nước Australia, cũng như hội đồng người Isan tại New Zealand .

Người Lào ở Argentina[sửa|sửa mã nguồn]

Trong thời hạn gần đây, một lượng lớn người Lào đã di cư tới Argentina .

Văn hóa chung[sửa|sửa mã nguồn]

Các thứ tiếng mà những sắc tộc Thái sử dụng được gọi chung là ngữ hệ Thái-Kadai. Các thứ tiếng được sử dụng nhiều nhất trong ngữ hệ Thái-Kadai là ngữ hệ Thái, gồm có tiếng Thái, ngôn từ chính thức của Thái Lan, tiếng Lào của người Lào, cũng là ngôn từ chính thức của Lào, tiếng Shan ở Myanma và tiếng Choang, một nhóm những ngôn từ ở miền nam Trung Quốc. Các ngôn từ này là ngôn từ thanh điệu, nghĩa là những biến hóa ở thanh điệu của từ hoàn toàn có thể làm biến hóa nghĩa của nó .

Các sắc tộc Thái trong khu vực châu Á kỷ niệm chung một loạt các lễ hội, bao gồm cả năm mới theo lịch của họ, gọi là Songkran, lễ hội mà ban đầu là đánh dấu điểm xuân phân, nhưng hiện nay được kỉ niệm vào ngày 14 tháng 4 hàng năm.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Phương tiện liên quan tới Tai peoples tại Wikimedia Commons

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn