Quốc phòng – Wikipedia tiếng Việt

Quốc phòng là hoạt động tổ chức và thực hiện các biện pháp phòng vệ của một quốc gia, nhằm bảo vệ, ngăn chặn mọi nguy cơ xâm lược từ bên ngoài vào. Cơ quan tối cao của nhà nước chuyên đặc trách các vấn đề quốc phòng là Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng là chức vụ nắm giữ vai trò cao nhất.

Một số vương quốc do những nguyên do lịch sử dân tộc mà năng lực quốc phòng bị số lượng giới hạn và bị ràng buộc với một vương quốc khác, như trường hợp Nhật Bản từ sau Thế chiến II. Năm 2010, Nhật tăng cấp Cục Phòng vệ thành Bộ Quốc phòng, lưu lại năng lực và tính tự chủ quốc phòng được tăng cường. [ 1 ]Địa chính trị là một yếu tố quan trọng hình thành và khuynh hướng cho quốc phòng của nhiều vương quốc trong lịch sử dân tộc .

Tầm quan trọng[sửa|sửa mã nguồn]

Quốc phòng là hoạt động đảm bảo an toàn và tồn vong của một quốc gia dân tộc. Quốc phòng được phản ánh như hoạt động chính đáng và hợp pháp của một quốc gia. Thông thường luật pháp quốc tế không công nhận tấn công trước biện minh phòng vệ, nhưng dễ dàng được đồng thuận khi một quốc gia bị tấn công từ bên ngoài, họ được quyền tự vệ chính đáng, bao gồm một cuộc phản công trả đũa. Năm 1979, Việt Nam đã thực hiện phản công trong chiến tranh Tây Nam, đánh bại hoàn toàn Khmer Đỏ.

Liên Hiệp Quốc công nhận quyền tự vệ, Chương VII, Điều 51 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc lao lý như sau : [ 2 ]

Điều 51: Không có điều nào trong Hiến chương hiện hành làm giảm quyền sở hữu tập thể hoặc tự vệ cá nhân nếu một cuộc tấn công vũ trang xảy ra chống lại một thành viên của Liên hợp quốc, cho đến khi Hội đồng Bảo an thực hiện các biện pháp cần thiết để duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Các biện pháp của các thành viên trong việc thực hiện quyền tự vệ này sẽ được báo cáo ngay cho Hội đồng Bảo an và không ảnh hưởng đến quyền hạn và trách nhiệm của Hội đồng Bảo an theo Điều lệ hiện hành bất cứ lúc nào cần thiết để duy trì hoặc khôi phục hòa bình và an ninh quốc tế.

Một số vương quốc có quy mô diện tích quy hoạnh và dân số nhỏ, thường có những thỏa thuận hợp tác ủy thác quốc phòng cho một nước khác có sức mạnh quân sự chiến lược, gồm có láng giềng. Hoặc, họ thường chọn chủ trương trung lập .

Nền tảng quốc phòng[sửa|sửa mã nguồn]

Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]

  • Cảnh quan tự nhiên

Mỗi vương quốc do có điều kiện kèm theo tự nhiên khác nhau sẽ có những giải pháp quốc phòng tương thích. Các điều kiện kèm theo sẵn có của tự nhiên được khai thác để tạo hiệu suất cao và lợi thế trong hoạt động giải trí phòng vệ. Mỗi điều kiện kèm theo tự nhiên với cảnh sắc đặc biệt quan trọng của nó : rừng rậm, núi đá, sông nước, sa mạc, vùng băng tuyết, đồng cỏ, … sẽ dẫn đến quốc gia thuộc khoanh vùng phạm vi địa lý có những đới tự nhiên như thế có giải pháp quốc phòng tương thích. Một đạo quân sẽ rất dễ bị vượt mặt nếu chiến đấu trong một môi trường tự nhiên lạ lẫm .Một ví dụ nổi bật, quân đội của một vương quốc nhiều sa mạc sẽ rất giỏi chiến đấu trong điều kiện kèm theo sa mạc. Họ sử dụng kỵ binh lạc đà, xe cộ và những đơn vị chức năng bộ binh chuyên chiến đấu trên sa mạc, có năng lực khuynh hướng tốt trên sa mạc, tìm kiếm nguồn nước, năng lực chịu nhiệt và ngụy trang dưới những lớp cát. Nếu đưa đạo quân đó đến vùng cực ( như những nước Bắc Âu ) họ sẽ không hề chiến đấu. Trước hết là việc sử dụng những phục trang giữ ấm, phương tiện đi lại chuyển dời trên tuyết như xe trượt tuyết nhẹ, những xe chiến đấu mang bánh xe chuyên được dùng có năng lực chạy trên băng, họ phải đương đầu với đối thủ cạnh tranh quen với điều kiện kèm theo khí hậu lạnh lẽo, năng lực ngụy trang trong băng tuyết và năng lực quan sát, chiến đấu trong mùa đông khắc nghiệt tốt hơn .Các yếu tố tự nhiên sẽ dẫn đến tổ chức triển khai và huấn luyện và đào tạo những đơn vị chức năng quân đội chuyên nghiệp ở thiên nhiên và môi trường địa phương, họ được giảng dạy và tiếp thu những giải pháp tác chiến, giải pháp quân sự chiến lược tương thích. Việc sắp xếp và che giấu những cơ sở quân sự chiến lược, đặt những vị trí hỏa lực ẩn náu cũng là một lợi thế .Như thế, cảnh sắc tự nhiên tác động ảnh hưởng trực tiếp và thâm thúy đến việc hình thành những lực lượng vũ trang địa phương với đặc thù chiến đấu và sự độc lạ giải pháp trong thiên nhiên và môi trường riêng không liên quan gì đến nhau .

  • Vị trí, tiếp giáp và khoảng cách

Nước Anh và Nhật Bản, cũng như nhiều quốc đảo khác, nhờ vào vị trí là một hòn hòn đảo đã tránh được rất nhiều cuộc xâm lược và kế hoạch xâm lược từ những nước trong lục địa, và bảo đảm an toàn qua nhiều thời kỳ lịch sử vẻ vang .Nước Mỹ nhờ vào sự tách biệt của hai đại dương lớn là Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, đã tránh được sự tàn phá của hai cuộc cuộc chiến tranh quốc tế, từ sau 1945, chủ trương bảo mật an ninh của Mỹ nhấn mạnh vấn đề việc củng cố thủy quân trên đại dương và vành đai địa thế căn cứ quân sự chiến lược ở hai bờ đối lập .

  • Kích thước lãnh thổ

Một quốc gia có phạm vi không gian rộng lớn, như Nga, Trung Quốc, Mỹ, Brasil, Úc,…họ có thể lùi sâu vào bên trong lãnh thổ và thực thi phòng thủ chiều sâu, điều này giúp kéo dãn đội hình quân đối phương theo một tuyến dài, làm giảm mật độ tập trung quân số đối phương. Đối với các quốc gia có diện tích nhỏ thì hoạt động phòng thủ sẽ không cho phép họ có nhiều chọn lựa, họ không thể di dời linh hoạt mà chỉ có thể chiến đấu đến chết.

Năng lực kinh tế tài chính[sửa|sửa mã nguồn]

Năng lực quốc phòng của một vương quốc phải đặt trên nền tảng của một nền kinh tế tài chính can đảm và mạnh mẽ. Tiềm lực kinh tế tài chính có ảnh hưởng tác động một cách trực tiếp đến sức mạnh quân sự chiến lược. [ 3 ] Khả năng kinh tế tài chính lớn mới là cơ sở cán đán cho tiêu tốn quốc phòng, nguồn tiêu tốn lớn từ ngân sách dồi dào được cho phép tăng cường năng lực giàn trải và góp vốn đầu tư những lực lượng quân sự chiến lược .Vấn đề này phản ánh trong trong thực tiễn cuộc chiến tranh, chính năng lực vật chất quyết định hành động thắng thua giữa những cường quốc châu Âu qua hai cuộc Thế chiến. Ngay trong Thế chiến I, chính sức ép về năng lực vật chất, nguồn lực đáp ứng cho cuộc chiến tranh hết sạch đã góp thêm phần trực tiếp vào sự đầu hàng của Đế quốc Đức. Vào thời kỳ cuộc chiến tranh Nước Ta, hai miền chủ quyền lãnh thổ Nước Ta bị tàn phá, ngay cả miền Bắc cũng phải hứng chịu những đợt không kích quy mô lớn của Mỹ, cả hai miền không đủ tiềm lực vật chất cuộc chiến tranh, thực tiễn là nguồn lực được phân phối từ bên ngoài, Hoa Kỳ viện trợ cho Nam Nước Ta, Khối xã hội chủ nghĩa viện trợ cho Bắc Nước Ta, gồm có cả sản phẩm & hàng hóa dân sự .Chính vì tầm quan trọng của năng lực kinh tế tài chính mà qua nhiều cuộc cuộc chiến tranh, hậu phương luôn là tiềm năng tiến công quan trọng của những bên, hoàn toàn có thể dẫn đến sự đổi khác đáng kể thực trạng cuộc chiến tranh, thậm chí còn thôi thúc đến kết cục có lợi cho bên tiến công hậu phương của đối thủ cạnh tranh. Trong Thế chiến II, những khu công nghiệp ở miền Trung nước Anh trở thành tiềm năng oanh tạc của Không quân Đức. Đồng thời, là hoạt động giải trí phong tỏa trên đại dương của lực lượng tàu ngầm Đức. Thông qua những hoạt động giải trí này, Đức Quốc Xã mưu toan phá hoại cơ sở kinh tế tài chính từ đó làm tê liệt năng lực quân sự chiến lược của Anh .

Sức mạnh quân sự chiến lược[sửa|sửa mã nguồn]

Khả năng quốc phòng của một vương quốc được phản ánh trực tiếp bởi sức mạnh của quân đội. Vì quân đội là điểm trung tâm của quốc phòng, là lực lượng chiến đấu để phòng vệ quốc gia. Quân đội không được chú trọng kiến thiết xây dựng, củng cố thì năng lực quốc phòng sẽ yếu kém, dẫn đến rủi ro tiềm ẩn thất bại nếu bị tiến công. Vì vậy, năng lượng quân sự chiến lược phải không ngừng được củng cố .Không chỉ những điều kiện kèm theo tự nhiên và những yếu tố kinh tế tài chính tác động ảnh hưởng đến năng lực quốc phòng, mà còn tác động ảnh hưởng bởi những yếu tố xã hội. Một vương quốc có mặt bằng dân số phần đông, trong đó số người đến độ tuổi quân sự chiến lược hàng năm cao sẽ cung ứng trực tiếp cho nguồn nhân lực của quân đội. Quân số luôn là một đại lượng quan trọng của sức mạnh quân sự chiến lược. Quân đội phần đông được chú trọng chất lượng sẽ tăng cường năng lực chiến đấu, trải qua đào tạo và giảng dạy, huấn luyện và đào tạo binh lính, đơn vị chức năng sẽ nâng cao năng lượng tác chiến từng người lính và từng đơn vị chức năng .Các yếu tố khác là những chương trình giáo dục đào tạo sĩ quan, nguồn nhân lực kỹ thuật cao quân sự chiến lược được xem là cốt lõi ảnh hưởng tác động trực tiếp đến sức mạnh quân sự chiến lược. Khả năng tinh chỉnh và điều khiển, chỉ huy từ những tầng lớp sĩ quan, tổ chức triển khai và chỉ huy so với những đơn vị chức năng nhỏ trên góc nhìn tác chiến đơn vị chức năng, đội hình, giải pháp và lớn hơn là cấp chiến dịch và kế hoạch đã quyết định hành động quan trọng thắng lợi trong cuộc chiến tranh trong lịch sử vẻ vang. Nguồn nhân lực kỹ thuật cao như những đơn vị chức năng quân sự chiến lược trang bị phương tiện đi lại công nghệ cao, văn minh như tên lửa, radar, không quân, tàu ngầm, mạng, …. ngày càng trở nên là sức mạnh chủ chốt của một quân đội. Không quân đội nào hùng mạnh mà thiếu nguồn nhân lực kỹ thuật cao .Các cường quốc phương Tây như Hoa Kỳ chiếm hữu công nghệ tiên tiến quân sự chiến lược cao, tăng trưởng vượt bậc, vì thế năng lượng chiến đấu cao một phần nhờ năng lực công nghệ tiên tiến. Các yếu tố tiêu biểu vượt trội từ công nghệ tiên tiến cũng là một lợi thế của năng lực quân sự chiến lược. Hệ thống vũ khí phức tạp, văn minh được cho phép năng lực hỏa lực mạnh, tầm bắn xa và độ đúng mực cao như những loại tên lửa ví dụ điển hình. Như thế, bên cạnh năng lượng kinh tế tài chính với vai trò tác động ảnh hưởng trực tiếp về mặt vật chất, sức mạnh quân sự chiến lược cũng tác động ảnh hưởng từ trình độ công nghệ tiên tiến .

Chiến lược quốc phòng[sửa|sửa mã nguồn]

Chiến lược quốc phòng là kế hoạch phòng thủ vương quốc, [ 4 ] khác với kế hoạch cuộc chiến tranh là những kế hoạch tương quan tiến công hay phòng thủ trong thực trạng cuộc chiến tranh, kế hoạch quốc phòng xoay quanh những giải pháp phòng thủ trong thời bình. Một vương quốc thiết kế xây dựng kế hoạch quốc phòng nhằm mục đích củng cố năng lực tự vệ và sẵn sàng chuẩn bị chiến đấu khi bị tiến công .

Trụ cột của chiến lược quốc phòng là các lực lượng vũ trang.[4] Việc xây dựng chiến lược này vì vậy chú trọng đến khả năng chiến đấu, sức mạnh quân sự của toàn quân. Theo từng bối cảnh chính trị, bao gồm bối cảnh chính trị quốc tế, cũng như các điều kiện phát triển kinh tế mà một quốc gia sẽ ưu tiên nguồn lực cho một quân chủng: không quân, hải quân, lục quân,…hoặc đầu tư toàn diện nếu khả năng kinh tế cho phép. Đồng thời có chương trình mua sắm vũ khí, chế tạo, đầu tư công nghệ quốc phòng phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và điều kiện tự nhiên của quốc gia đó.

Chiến lược quốc phòng dựa trên việc hoạch định chủ trương bảo mật an ninh chung, những giải pháp, những phương hướng hành vi đơn cử khi trường hợp tiến công giả định hoàn toàn có thể xảy ra, chuẩn bị sẵn sàng những ngữ cảnh ứng phó, những ngữ cảnh phản công .Chiến lược quốc phòng hoạch định tập trung chuyên sâu vào việc dự trữ nguồn lực kế hoạch, phân bổ vùng tác chiến, sắp xếp đơn vị chức năng nghĩa vụ và trách nhiệm, diễn tập quân sự chiến lược, duy trì một chính sách quân dịch có năng lực kêu gọi quân sự chiến lược nhanh gọn. Một số vương quốc như Nước Hàn có một chính sách nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược ngặt nghèo, nhu yếu mọi thành niên đều phải tham gia quân đội, nhưng một số ít vương quốc khác hạn chế quân số mặc dầu vẫn duy trì hình thức quân sự chiến lược bán vũ trang .

Chính sách quốc phòng[sửa|sửa mã nguồn]

Việc thực thi những giải pháp quốc phòng không chỉ dựa trên sức mạnh quân sự chiến lược mà còn tương quan đến những chủ trương :

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

  • Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Xây dựng quốc phòng, quân đội ở một số nước – nhìn từ góc độ chi tiêu ngân sách