Sự khác nhau giữa điện 3 pha và điện 1 pha

Dòng điện 3 pha là gì? Dòng điện 1 pha là gì? Những tiết bị chúng ta đang dùng hàng ngày hoạt động bằng loại nào? Nếu không phải là dân chuyên về điện, chắc hẳn bạn cũng không thể trả lời được đầy đủ những câu hỏi này. Nhưng khi có nhu cầu mua 1 tổ máy phát để dự phòng thì bạn phải hiểu rõ thế nào là điện 3 pha 1 pha. Để đưa ra sự lựa chọn phù hợp, tiết kiệm nhất.

I. Khái niệm

Trước khi so sánh sự khác nhau giữa điện 3 pha và 1 pha, chúng ta cần hiểu rõ về định nghĩa thế nào được coi là 3 pha? 1 pha?

• Điện 3 pha

Hệ thống điện 3 pha gồm có 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Có 2 cách nối điện 3 pha đó là nối hình sao và nối hình tam giác.

Đường điện 3 pha tương tự như 3 đường điện 1 pha chạy song song, chung 1 dây trung tính. Vì vậy hệ thống điện của chúng ta thường có 4 dây, 3 dây nóng và 1 dây lạnh.

Cũng giống như điện 1 pha, điện 3 pha ở mỗi quốc gia, mỗi khu vực trên thế giới có thể khác nhau. Điều này phụ thuộc vào lịch sử, cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế, công nghệ….và một số yếu tố khác.

Ví dụ:

+ 380V/3F: Việt Nam

+ 220V/3F: Mỹ

+ 200V/3F: Nhật Bản

• Điện 1 pha

Điện 1 pha là điện có 2 dây dẫn, trong đó 1 dây nóng và 1 dây lạnh, hay còn gọi là dây lửa và dây mát. Điện 1 pha được sử dụng cho sinh hoạt gia đình, công suất thiết bị nhỏ, các thiết bị không bị hao phí về điện năng nhiều. Tại Việt Nam, hiệu điện thế giữa 2 dây là 220V.

Tuy nhiên trên thực tế ở một số quốc gia khác ví dụ như Nhật Bản, Đài Loan, Hoa Kỳ, điện áp 1 pha theo quy chuẩn thấp hơn : 100V, 110V, 120V…

II. So sánh sự khác nhau giữa điện 3 pha và 1 pha

Điện 1 pha

Điện 3 pha

Hiệu điện thế

Hiệu điện thế thấp : 220V

Hiệu điện thế cao: 380V

Đối tượng sử dụng

Điện 1 pha được sử dụng cho
sinh hoạt gia đình, công suất thiết bị nhỏ,
các thiết bị không bị hao phí về điện năng nhiều

Điện 3 pha được sử dụng cho việc truyền tải,
sản xuất

công nghiệp sử dụng thiết bị điện
có công suất lớn để giải quyết vấn đề tổn hao điện năng

*

Trên thực tế, nhiều hộ gia đình có hệ thống điện
3 pha sẵn, lắp đặt thêm một chiếc ổn áp 3 pha
để lấy đầu ra 220V 1 pha phục vụ cho sinh hoạt.
Đây là cách làm rất tối ưu bởi tận dụng được lợi thế của nguồn cấp 3 pha.

*

Ưu điểm

– Vì có công suất nhỏ, chủ yếu phục vụ
cho các gia đình nên chi phí thiết kế của điện 1 pha thấp

– Sử dụng hiệu quả nhất đối với các thiết bị có công suất nhỏ.

–  Hệ thống điện 1 pha cũng đơn giản hơn nhiều.

– Điện 3 pha được sử dụng cho các công việc
đòi hỏi công suất lớn nên sẽ hiệu quả hơn
nếu các thiết bị máy móc có công suất lớn

– Vì chủ yếu phục vụ cho việc truyền tải điện
đi xa nên sẽ rất tiết kiệm chi phí, tránh tiêu hao
năng lượng.

– Cấu tạo của các động cơ sử dụng điện 3 pha
cũng đơn giản và có nhiều đặc tính tốt hơn
so với các thiết bị dùng điện 1 pha.

III. TOP 5 câu hỏi thường gặp về máy phát điện 3 pha và 1 pha

1. Khi nào sử dụng máy phát điện 1 pha?

Khi các thiết bị điện của bạn sử dụng dòng điện 1 pha, hoặc nhu cầu về sử dụng điện năng không quá cao và thường xuyên sử dụng.

2. Khi nào sử dụng máy phát điện 3 pha?

Khi nguồn tải có thiết bị điện 3 pha hoặc nhu cầu sử dụng điện năng cao và liên tục. Máy phát điện 3 pha thường được sử dụng bởi các doanh nghiệp, xí nghiệp sản xuất,.. để giải quyết tình hình quá tải điện áp hoặc không đủ điện năng,..

3. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động máy phát điện 3 pha như thế nào?

Để tạo ra nguồn điện ba pha, ta dùng máy phát điện đồng bộ ba pha có cấu tạo gồm:

• Phần tĩnh (Stato) gồm có lõi thép xẻ rãnh, trong các rãnh đặt ba dây quấn AX, BY, CZ có cùng số vòng dây và lệch nhau một góc 120 độ trong không gian. Mỗi dây quấn được gọi là một pha. Dây quấn AX gọi là pha A, dây quấn BY gọi là pha B, dây quấn CZ gọi là pha C.

• Phần quay (Rôto) là nam châm điện N-S, được nuôi bởi dòng điện 1 chiều, để tạo ra từ trường biến thiên khi quay.

Nguyên tắc hoạt động dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ:

• Khi quay rôto, từ trường sẽ lần lượt quét các dây quấn stato, và cảm ứng vào trong dây quấn stato các sức điện động sin cùng biên độ, tần số và lệch nhau một góc 120 độ. Nếu nối các đầu dây của 3 cuộn với 3 mạch ngoài giống nhau thì ta có 3 dao động xoay chiều.

4. Làm sao có thể nhận biết máy phát điện 3 pha và 1 pha?

Phân biệt thông qua hình thức bên ngoài:

• Máy phát điện 1 pha có công suất nhỏ do đó thiết kế của chúng cũng sẽ nhỏ gọn hơn và có thể di chuyển được. Có thể sử dụng nhiên liệu dầu hoặc xăng .

• Máy phát điện 3 pha công suất lớn thiết kế cồng kềnh, trọng lượng lớn thường được đặt cố định tại vị trí. Sử dụng nhiên liệu dầu. 

Phân biệt qua nguyên lý hoạt động: Dựa vào cách mắc mạch điện và số lượng cuộn dây, nam châm.

5. Có thể dùng máy phát điện 3 pha cho hộ gia đình không?

Mạng điện sinh hoạt gia đình tại nhà của chúng ta phổ biến là 1 pha. Tuy nhiên, vẫn có một số nơi là hộ kinh doanh cá thể, hoặc ở nông thôn có diện tích cây nông nghiệp nhiều thì vẫn có thể dùng điện 3 pha để sử dụng phục vụ sản xuất hoặc tưới tiêu.

Nếu gia đình bạn có hệ thống điện 3 pha sẵn, thì lắp đặt thêm 1 chiếc ổn áp phù hợp để lấy đầu ra 220V 1 pha sử dụng cho sinh hoạt. Đây là cách làm rất tối ưu bởi tận dụng được lợi thế của nguồn cấp dòng điện này.