SKKN một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non – Tài liệu text
SKKN một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.62 MB, 26 trang )
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
MỤC LỤC
1/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
PHẦN THỨ 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tên đề tài: “Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non”
2. Lý do chọn đề tài:
a) Cơ sở lý luận
Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí
tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố của nhân cách chuẩn bị cho trẻ vào lớp
một. Để đạt được mục tiêu phát triển toàn diện thì việc kết hợp hài hòa giữa nuôi
dưỡng, chăm sóc sức khỏe và giáo dục là điều tất yếu. Ví sức khỏe là vốn quý
nhất của mỗi con người, là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình và toàn xã hội. Do
vậy việc chăm sóc, bảo vệ tăng cường sức khỏe cho trẻ em những chủ nhân
tương lai của đất nước là việc làm thiêng liêng, cao cả là trách nhiệm của gia
đình, xã hội và đặc biệt là đội ngũ giáo viên mầm non, lực lượng trực tiếp chăm
sóc và giáo dục trẻ, giúp trẻ lớn lên trở thành những con người mạnh về thể chất,
đẹp về tâm hồn, cao về trí tuệ có ích cho xã hội. Trẻ em hôm nay là nguồn nhân
lực của ngày mai.
Là một cô nuôi làm công tác chăm sóc nuôi dưỡng trẻ tại trường, tôi luôn suy
nghĩ làm sao cho các bữa ăn của trẻ đã đủ chất, đủ lượng, theo thực đơn, đúng
khẩu phần, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, làm thế nào chế biến để trẻ ăn
ngon miệng, đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng.
Dinh dưỡng rất cần thiết đối với con người nói chung và đặc biệt quan trọng
đối với trẻ em nói riêng, vì trẻ em là tương lai của đất nước.
* Dinh dưỡng là nhu cầu sống hàng ngày của con người, dinh dưỡng chiếm một
vị trí rất quan trọng đối với con người, đặc biệt là đối với trẻ em, vì cơ thể trẻ em
đang phát triển và hoàn thiện nên có nhu cầu cao về dinh dưỡng. Trong khi bộ
máy tiêu hóa còn chưa hoàn chỉnh, do đó bất cứ sai lầm nhỏ nào về dinh dưỡng
cũng gây ra rối loạn tiêu hóa cho trẻ. Ở trẻ em cần có sự ăn uống dinh dưỡng cân
đối để phát triển thể lực và trí tuệ, còn đối với người lớn chúng ta thì cần dinh
dưỡng để duy trì sự sống và làm việc, hay nói cách khác dinh dưỡng quyết định
sự tồn tại và phát triển của cơ thể. Chất dinh dưỡng nhằm giúp con người phát
triển khỏe mạnh, sinh sản để duy trì nòi giống.
* Mọi con người sống trên trái đất chúng ta đều biết con người là một thực thể
sống, cần được ăn uống để xây dựng lên một con người, một gia đình hoàn hảo.
Nhưng sự sống không thể có được nếu con người không được ăn và uống. Từ đó
2/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
cho chúng ta có được tầm quan trọng của việc ăn uống, chúng ta phải ăn uống
như thế nào cho hợp lý, cơ cấu bữa ăn nên như thế nào cho phù hợp với quá
trình lao động….nhằm giúp con người khỏe mạnh phòng tránh được bệnh tật.
Đặc biệt là trẻ em vì trẻ em lúc này đang trong thời kỳ phát triển về mọi mặt. Vì
vậy nhu cầu dinh dưỡng rất cần thiết đối với trẻ em. Nếu chúng ta cho trẻ ăn
uống không hợp lý, không đầy đủ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày
của trẻ thì rất dễ gây ra các bệnh như suy dinh dưỡng, còi xương…
* Ngoài những căn bệnh nói trên ở trẻ em, hiện nay trên thế giới và đất nước
Việt Nam chúng ta còn có căn bệnh béo phì. Ở trẻ em có xu hướng tăng rất
nhiều, đặc biệt là ở một số những thành phố lớn và ở khu vực nông thôn chúng
ta cũng đã và đang có một số trường hợp các cháu mắc phải căn bệnh này. Đây
cũng là một trong số nhưng căn bệnh là mối quan tâm của nhiều gia đình và nhà
trường nhất là ở độ tuổi mẫu giáo. Với lứa tuổi này chúng ta cần chú ý đảm bảo
nhu cầu về năng lượng nhiều hơn lứa tuổi nhà trẻ mẫu giáo lúc này nhu cầu dinh
dưỡng của trẻ rất lớn để phát triển về mọi mặt. Nếu chúng ta không có khẩu
phần dinh dưỡng thích hợp cho trẻ thì rất dễ dẫn đến bệnh béo phì ở trẻ. Hiện
nay trên thế giới nói chung và đất nước Việt Nam nói riêng thì vấn đề chăm sóc
cho trẻ và chế độ khẩu phần ăn của trẻ về cân bằng dinh dưỡng là vấn đề mà
chúng ta cần phải quan tâm và xem xét vì trẻ em là những búp măng non cho đất
nước chúng ta mai sau.
* Chúng ta cũng biết muốn có một tình trạng sức khỏe tốt thì tình trạng dinh
dưỡng phải hợp lý mà muốn có dinh dưỡng tốt nhất cho mọi người thì phải phụ
thuộc vào khẩu phần dinh dưỡng hợp lý thì mới cho chúng ta cơ thể khỏe mạnh
để chống lại các bệnh tật. Ngoài ra còn phải phụ thuộc vào cách biến thức ăn
uống khoa học của mỗi người. Nếu khẩu phần ăn của chúng ta ăn cân đối và
thích hợp với các chất dinh dưỡng thì sẽ giúp cho con người phát triển khỏe
mạnh và phòng tránh được rất nhiều bệnh tật.
* Trong cuộc sống, tương lai của chúng ta muốn thành đạt được trong công việc
của mình thì việc đầu tiên chúng ta cần phải làm là có một sức khỏe tốt, tinh
thần thoải mái thì việc gì chúng ta cũng có thể làm được. Còn đối với trẻ em như
búp trên cành thì chúng ta cần phải chăm sóc cho các em có một sức khỏe tốt để
chống lại các bệnh tật, điều đó đối với trẻ mầm non rất quan trọng, đặc biệt đối
với trẻ mẫu giáo, vì trẻ em là “ tương lai của đất nước “ mai sau. Có sức khỏe tốt
thì các em mới có thể tham gia vào học tập vui chơi một cách tích cực, thoải mái
và hứng thú được với công việc của mình.
* Muốn làm được điều đó thì trước hết nền giáo dục trong trường mầm non của
chúng ta không những quan tâm đến nhưng vấn đề dạy dỗ cho trẻ những kiến
thức sơ đẳng để hình thành và phát triển nhân cách đầu tiên cho trẻ em mà bên
cạnh những vấn đề đó thì làm một nhà giáo dục như chúng ta cần phải quan tâm
hơn nữa vấn đề chăm sóc nuôi dưỡng cho trẻ một cách phù hợp để giúp cho các
em có một cơ thể khỏe mạnh.
3/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
b) Cơ sở thực tiễn
* Nói đến trẻ em là nói đến nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình nói riêng và
tương lai của đất nước nói chung các em đều là những người sau này kế tục sự
nghiệp của đất nước cha anh.
* Đối với trẻ em tuổi mầm non, trẻ còn non nớt, sực chịu đựng của thể lực chưa
bền, trẻ nhanh bị mệt mỏi, trẻ rất hiếu động nhưng cũng dễ bị ức chế. Nên nói
đến quá trình chăm sóc và giáo dục ở trường mầm non nói chung và trẻ mẫu
giáo nói riêng thì các cô phải chăm sóc các trẻ, như thế nào, việc phân chia thời
gian cho các hoạt động hàng ngày phải phù hợp với từng giai đoạn lứa tuổi sao
cho đảm bảo sự hoạt động cân đối giữa hai quy trình thần kinh ở trẻ, để trẻ có
một cơ thể tốt, một sức khỏe tốt. Tránh để trẻ hưng phấn quá và ức chế quá làm
trẻ mệt mỏi đó mới là điều quan tam nhất của Ban Giám Hiệu nhà trường, các cô
giáo và đặc biệt là các cô nuôi, chúng tôi cần phải có các trình độ chuyên môn
về nuôi dưỡng và phải có tinh thần yêu nghề mến trẻ, phải luôn tìm tòi học hỏi
những kinh nghiệm về chế biến các món để vận dụng vào công việc chăm sóc
nuôi dưỡng trẻ một cách có khoa học. Chúng ta phải biết cách cho trẻ ăn đúng
theo nhu cầu của trẻ và phù hợp với quy trình tiêu hóa theo lứa tuổi.
* Để các công tác chăm sóc sức khỏe tốt cho trẻ thì chúng ta cần chú ý cải
thiện tình trạng dinh dưỡng, phải cân đối hợp lý giữa các chất dinh dưỡng với
nhau để chế biến những món ăn ngon và phù hợp với trẻ, giúp trẻ ăn ngon miệng
và hết xuất ăn của mình. Chúng ta phải thường xuyên cải thiện bữa ăn theo các
mùa để giúp trẻ có một bữa ăn cho phù hợp nhằm giúp trẻ ăn nhiều và tăng
cường sức khỏe làm cơ sở cho sự phát triển của nhiều hoạt động mà trẻ tham gia
ở gia đình cũng như ở nhà trường một cách tốt nhất, quan trọng hơn là sự phát
triển về nhân cách cho trẻ và tương lai của trẻ sau này.
* Được sự quan tâm và giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà trường, Hiệu phó bên
nuôi dưỡng và cùng toàn thể các chị em trong tổ nuôi đã thường xuyên thay đổi
thực đơn theo các mùa để đảm bảo chất dinh dưỡng và khẩu phần ăn cho trẻ
giúp trẻ ăn ngon miệng và hết xuất. Song bên cạnh đó tôi vẫn thấy còn một số
trẻ ăn còn rất kém không ăn hết xuất ăn của mình.
* Từ khi được phân công trực tiếp làm công tác nấu ăn cho trẻ, tôi không ngừng
học tập nâng cao trình độ đặc biệt là nâng cao kiến thức chăm sóc nuôi dưỡng
trẻ qua các phương tiện tìm trên sách báo, truyền hình và tham gia học các lớp
tập huấn về chế biến món ăn cho trẻ mầm non, học hỏi đồng nghiệp. Bên cạnh
đó, tôi luôn được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, kết hợp cùng các cô
giáo trên lớp tìm hiểu về tâm lý, sở thích của trẻ để chế biến cho phù hợp, cho
trẻ làm quen với những thực phẩm theo thực đơn và áp dụng mốt số cách chế
biến thực phẩm nấu ăn cho trẻ được yêu thích. Điều đó đã thúc đẩy chọn đề tài
“một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
4/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
3. Đối tượng và phạm vi thời gian thực hiện:
* Đối tượng : Là 120 cháu mẫu giáo 5 tuổi ở trường mầm non.
* Thời gian thực hiện : Từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 4 năm 2016
PHẦN THỨ 2: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN
ĐỀ.
1. Khảo sát thực tế:
*Thuận lợi:
– Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu nhà trường cùng các bậc cha mẹ
phụ huynh học sinh, đặc biệt là các con – nguồn động viên lớn nhất cho các cô
nuôi chúng tôi. Đây là động lực để các cô hoàn thành tốt công việc của mình
trong năm học 2015 -2016.
– Ban Giám Hiệu nhà trường mua sắm đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng phục
vụ cho công tác chế biến món ăn cho trẻ.
– Trường tôi nằm ở khu vực nông thôn lại gần chợ nên rất thuận lợi cho
công tác chọn mua thực phẩm sạch, tươi ngon và giá cả phù hợp.
– Đầu năm học Ban Giám Hiệu nhà trường lại đi kiểm tra và tìm hiểu các
cửa hàng cung cấp thực phẩm sạch sẽ, vệ sinh để trường ký hợp đồng thực
phẩm.
-Bên cạnh đó Ban Giám Hiệu nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộc
thi cô nuôi giỏi.
-Cô yêu nghề mến trẻ và luôn tìm tòi học hỏi những kinh nghiệm về chế
biến món ăn.
-Các cô được đào tạo chuyên môn từ sơ cấp trở lên. Trẻ ngoan ngoãn
nghe lời cô.
-Trẻ ăn bán trú đạt 80%
– Phu huynh học sinh rất quan tâm đến vấn đề chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ
nên thường xuyên trao đổi với các cô về tình hình ăn uống của con mình ở nhà.
Để các cô nuôi có thể hiểu hơn về tâm lí và sở thích của các cháu từ đó làm cho
công tác nuôi dưỡng của trường tôi tốt hơn.
* Khó khăn:
5/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
-Trường tôi chưa có bếp theo quy chế bếp một chiều, bếp của chúng tôi
đang hoạt động lại là bếp tạm nên rất khó khăn cho các cô nuôi trong quá trình
chế biến món ăn cũng như cách bảo quản món ăn.
– Trường chưa sát sao đến việc bồi dưỡng chuyên môn cho các cô nuôi.
– Tài liệu tham khảo cho các cô nuôi còn ít.
– Quá trình nâng cao học hỏi về trình độ chuyên môn còn gặp nhiều khó
khăn.
– Vẫn còn một số trẻ không ăn hết suất của mình, giá cả thực phẩm lên
xuống bấp bênh.
2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:
Từ đầu tháng 10/2015 tôi đã thực nghiệm khảo sát theo dõi số trẻ mẫu giáo 5
tuổi ở khu với tổng số trẻ là 120 và được đánh giá theo tiêu chí sau:
Stt TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ
SỐ THEO ĐẠT
TỈ LỆ %
1
Số trẻ không thích ăn cháo
6
5%
2
Số trẻ không ăn hết suất
5
4,2%
3
Số trẻ không thích ăn cua, tôm
2
1,7%
4
Số trẻ không thích ăn rau
6
5%
5
Kênh bình thường
100
83,3%
6
Kênh thấp còi
18
15%
7
Kênh béo phì
2
1,7%
Thực phẩm không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng
cho con người phát triển, duy trì sự sống và lao động mà nó còn cho con người
một sức khỏe tốt. Nhưng nếu chúng ta không bổ sung dinh dưỡng một cách hợp
lý thì sẽ không có kết quả như mong đợi. Để làm tốt công tác chăm sóc, nuôi
dưỡng trẻ phù hợp với gia đình và đặc biệt là phù hợp với trường mầm non thì
theo tôi chúng ta phải tuân thủ các biện pháp sau:
3. Các biện pháp thực hiện:
6/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
a) Biện pháp 1: Tìm hiểu tâm lý của trẻ để nâng cao khả năng chế biến món
ăn cho trẻ .
Với những kiến thức được học ở trường và qua một thời gian trực tiếp làm
công tác chăm sóc nuôi dưỡng đã giúp tôi tìm hiểu được một số sinh tâm lý cũng
như nhu cầu về dinh dưỡng của trẻ mầm non.
Trẻ em trong độ tuổi mầm non đang trong giai đoạn hoàn thiện và phát
triển, các chức năng trong cơ thể cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng như
lipit, lysine. . .
+ Lipit có nhiều trong mỡ động vật, lạc, vừng. . .
+ Gluxit có nhiều trong bột ngũ cốc, bột gạo, mỳ . . .
+ Protein có nhiều trong thịt, cá, trứng . . .
+ Vitamin có nhiều trong các loại rau, củ quả . . .
Hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu chưa phát triển hoàn thiện nên khi chế
biến thức ăn ta cầm phải xay hoặc băm nhỏ ninh nhừ, cho trẻ từ mềm đến cứng,
từ ít đến nhiều, cho trẻ ăn nhiều bữa trong ngày. Kết hợp nhiều loại thực phẩm
cho đủ chất dinh dưỡng và chế biến phù hợp với độ tuổi một cách từ từ và
thường xuyên để giúp trẻ ăn ngon miệng.
Ví dụ : Tâm lí trẻ thích đẹp và được khen tôi đã tham gia với đồng nghiệp
cải tiến cách chế biến cắt tỉa những hình, những cách hoa bằng cà rốt, khoai tây,
su hào, bí đỏ . . .Để nấu canh xương, thịt nhừ không nát, nước ngọt, trong. Khi
trẻ ăn thấy những hình hoa, hình vuông, hình tròn, với màu sắc đỏ của cà rốt,
màu vàng của khoai tây trẻ sẽ rất thích.
Ngoài ra tôi thường xuyên thực nghiệm nấu những món ăn mà tôi vừa học
hỏi ở trường để mọi người trong gia đình thưởng thức và tham khảo góp ý kiến
cho tôi. Điều đó giúp tôi tự tin hơn trong công việc cũng như trong cuộc sống
hiện tại của mình.
Hiểu biết tâm sinh lý của trẻ, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể trẻ theo từng
độ tuổi để chế biến sao cho phù hợp .
b) Biện pháp 2: Lựa chọn thực phẩm sạch trong chế biến món ăn cho trẻ phù
hợp với tuổi mẫu giáo.
Hiện nay do sự phát triển kinh tế tăng cao nên những thực phẩm từ động
vật cũng như từ thực vật đều chứa nhiều chất bảo quản và chất kích thích.
Để có nguồn gốc thực phẩm sạch tôi phải đi thăm quan, tham khảo thông
tin các nơi bán hàng thịt gia súc, gia cầm, và cửa hàng thực phẩm sạch đảm bảo
an toàn vệ sinh.
7/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Sau khi đã lựa chọn được các cơ sở đảm bảo vệ sinh thực phẩm đáng tin
cậy tôi tham mưu với Ban Giám Hiệu làm hợp đồng kí kết mua bán thực phẩm.
Trong hợp đồng nêu rõ yêu cầu về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả,
thời gian giao nhận thực phẩm và điều khoản thi hành có xác nhận của UBND
xã. Hợp đồng được làm thành 3 bản: UBND xã giữ một bản, nhà trường giữ một
bản, và chủ cửa hàng giữ một bản, nếu có ngộ độc thì chủ cửa hàng cung cấp
thực phẩm phải chịu trách nhiệm.
Khi lựa chọn các thực phẩm sạch không có vi khuẩn gây bệnh, thực phẩm
phải tươi ngon sạch sẽ, không ôi thiu, dập nát. Trong việc thay đổi các món ăn
theo từng bữa cho đủ chất lượng và số lượng, tôi đã lưu ý các thực phẩm được
thay thế phải tương đương về chất lượng để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, đảm
bảo khẩu phần ăn không bị thay đổi. Giảm gluxit tinh chế biến đến mức tối thiểu
vì thừa gluxit dẫn đến mắc các bệnh về tim mạch, nhưng vẫn phải cung cấp đầy
đủ gluxit theo thức ăn để làm giảm sự phân hủy các protein đến mức tối thiểu.
Lựa chọn thực phẩm tươi ngon không có thuốc trừ sâu hay chất kích thích,
chất xúc tác. Thức ăn chế biến sẵn phải chọn thương hiệu uy tín về chất lượng
đảm bảo an toàn thực phẩm.
Sau đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc lựa chọn thực phẩm:
-Thịt: nguồn thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao được xếp vào thức ăn nhóm
1, đồng thời là loại thức ăn dễ chế biến các món ăn.
+Đối với thịt gia súc, gia cầm như: Thịt lợn, thịt gà, thịt bò …
+Đối với thịt lợn: Chúng ta cần lựa chọn cửa hàng tin cậy, chọn thịt có mỡ
màu trắng tinh và thịt nạc có màu đỏ tươi không có mùi lạ khác, bề mặt của thịt
phải khô không nhớt, độ đàn hồi cao, mùi thơm tự nhiên không có mùi hôi.
Tránh mua phải những loại thịt mắc bệnh như: tụ huyết trùng, thịt có bì quá dầy .
..
8/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
+Đối với thịt gà: Ta nên chọn những cửa hàng uy tín, chọn thịt mềm dẻo, thớ
thịt săn chắc, đầu sườn có màu trắng hồng, da thịt mỏng có màu trắng vàng tự
nhiên không có nốt thâm tím ở ngoài.
+Đối với thịt bò : ta nên chọn thịt có màu đỏ tươi, mỡ máu vàng nhạt, thớ thịt
nhỏ săn chắc, mềm dẻo có mùi thơm đặc trưng.
9/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Trước khi mang chế biến thực phẩm cho trẻ thì phải rửa sạch sau đó thái
nhỏ và cho vào cối xay nhỏ (tùy từng độ tuổi). Thực phẩm được chế ở trên bàn
hoặc bệ sạch để đảm bảo vệ sinh.
+Đối với các loại hải sản như tôm, cua, cá …
Tôm, cua, cá rất tốt cho con người chúng ta và đặc biệt là trẻ thơ vì nó
cung cấp canxi, chất đạm làm cho xương của trẻ chắc khỏe hơn và không bị
bệnh còi xương.
Đối với tôm: chúng ta nên chọn những con còn sống, mình của tôm phải
trắng trong khi cơ chế phải làm sạch, bóc vỏ, đầu. Đầu và râu tôm dùng để nấu
canh.
Đối với cá: ta nên chọn những con cá bơi khỏe, còn nguyên vẩy không bị trầy
xước. Khi sơ chế chúng ta nên đập chết cá và đem rửa sạch, đánh vảy cho vào
10/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
nồi luộc sau khi gỡ bỏ xương, sau đó phần đầu và phần xương giã nhỏ lọc lấy
nước nấu canh.
Ngoài việc lựa chọn các thực phẩm cung cấp chất đạm chúng ta còn phải
lựa chọn những thực phẩm cung cấp vitamin và chất sơ như rau, củ quả.
+Đối với rau: chúng ta cần lựa chọn những cửa hàng quen thuộc, chọn rau
phải tươi ngon không bị dập nát hoặc vàng úa.
+Đối với loại hạt, củ quả khô: khi mua chúng ta không nên chọn những
thực phẩm bị mốc, mọt. Nhất là khi chọn gạo, bánh đa khô, lạc, vừng nên chọn
những loại gạo ngon, không có mẩy chẩy, không có sạn, không có mọt, không
có mùi hôi, không bị mốc.
+Đối với bún phở tươi: chúng ta cũng nên chọn các của hàng tin cậy.
Trước khi cho trẻ ăn chúng ta nên đi kiểm dịch mẫu rồi cho trẻ ăn vì thực phẩm
các nhà sản xuất thường sẽ dùng hàn the và bánh phở không có mùi chua.
+Đối với thực phẩm làm gia vị: như nước mắm, dầu… khi mua chúng ta
nên chú ý đến hãng sản xuất và thời hạn sử dụng của sản phẩm để đảm bảo được
an toàn.
Như chúng ta cũng đã biết quá trình lựa chọn thực phẩm cũng góp phần
không nhỏ trong quá trình chế biến các món ăn ngon trong gia đình cũng như
trong nhà trường.
Bên cạnh việc đảm bảo vệ sinh cho các loại thực phẩm thì vấn đề vệ sinh
nhà bếp cũng rất quan trọng trong việc chế biến các thực phẩm vì vậy chúng ta
11/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
nên thực hiện theo qui trình bếp một chiều và sắp xếp một cách hợp lý, thường
xuyên quét dọn bếp sạch sẽ, ngăn nắp, thùng đựng rác phải có nắp đậy và được
xử lý hàng ngày. Ngoài ra các cô nuôi cũng phải đảm bảo vệ sinh trong quá trình
chế biến như: đầu tóc, quần áo phải sạch sẽ gọn gàng, phải mặc tạp dề, đeo khẩu
trang, đội mũ và đặc biệt khi sơ chế và chế biến các cô phải đeo gang tay và phải
cắt móng tay ngắn không được để móng tay dài như vậy các vi khuẩn trong
móng tay sẽ xâm nhập vào thực phẩm mất vệ sinh.
Từ đó mà chúng ta thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn thực phẩm đảm
bảo vệ sinh và phù hợp với trẻ mẫu giáo. Nếu chúng ta lựa chọn những thực
phẩm không đảm bảo vệ sinh, tươi ngon thì bữa ăn của chúng ta không mang lại
giá trị dinh dưỡng cao.
Qua việc nghiên cứu đề tài trên tôi rút ra cho mình một số kinh nghiệm về
lựa chọn thực phẩm cho gia đình mình và nhà trường, để chế biến những món ăn
ngon ở nhà và ở trường.
c) Biện pháp 3 : Xây dựng thực đơn theo mùa
Thực đơn là khẩu phần tính thành lượng thực phẩm để chế biến dưới dạng
các món ăn, sau khi sắp xếp thành bảng món ăn, tùy từng bữa ăn hàng ngày,
hàng tuần cho trẻ. Ngoài ra xây dựng thực đơn nhằm chủ động cho việc thực
hiện kế hoạch ăn uống cho phù hợp đối với trẻ, đặc biệt là trẻ mẫu giáo. Khi xây
dựng thực đơn cần chọn những thực phẩm theo mùa và có sẵn ở địa phương để
tiện cho việc tiếp ứng thực phẩm.
Như chúng ta đã biết với mỗi một mùa đều có nhũng loại thực phẩm phù
hợp với mùa đó, ăn những loại thực phẩm phù hợp với mùa vừa ngon lại không
12/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
có chất bảo quản. Và đó cũng là lí do vô cùng quan trọng để tôi xây dựng thực
đơn cho trẻ.
Để có một thực đơn hợp lý, cân đối cho trẻ thì tôi luôn phải phối hợp
nhiều loại thực phẩm với nhau trong ngày ở tỉ lệ thích hợp và đảm bảo năng
lượng theo lứa tuổi nhằm đảm bảo đầy đủ nhu cầu năng lượng, đủ calo, canxi,
lipit, vitamin và cân đối giữa các chất P-L-G.
Nhóm thực phẩm giàu chất đạm, chất béo, vitamin va khoáng chất đây là
các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể trẻ. Do đó tôi thường chọn cho trẻ ăn
những món ăn đa dạng hỗn hợp nhiều loại thực phẩm trong ngày.
13/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Thực phẩm cung cấp chất đạm
Thực phẩm cung cấp vitamin và khoáng chất
14/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Thực phẩm cung cấp chất đường bột
15/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Thực phẩm cung cấp chất béo
Khi xây dựng thực đơn phải chú ý đến các món ăn của trẻ nhất là khâu
chế biến như xay nhỏ, thái nhỏ, nấu phải nhừ mềm . . . các món mặn ta có thể
chế biến thêm nước xốt kèm theo để trẻ dễ ăn hơn. Bữa ăn đối với trẻ có ngon
miệng và hết suất hay không phụ thuộc vào cách chế biến, phụ thuộc vào điều
kiện khí hậu theo từng mùa. Mùa hè nóng bức nhu cầu về các món ăn cần nhiều
nước tăng lên như canh cua, canh chua. . . trẻ rất thích ăn. Còn về mùa đông thời
tiết lạnh ta có thể sử dụng các món xào, rán, các món ăn hầm nhiều hơn.
Tất cả chất dinh dưỡng đều hết sức cần thiết cho cơ thể trẻ. Vì thế trong
bữa ăn hàng ngày của trẻ ta cần phải kết hợp nhiều loại thực phẩm. Mỗi loại
thực phẩm lại cung cấp một số chất dinh dưỡng nhất định. Do vậy cách tốt nhất
16/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
để trẻ đủ chất là đan xen thêm nhiều loại thực phẩm trong bữa ăn. Có như vậy
thực đơn mới phong phú và đa dạng.
Ví dụ: Thực phẩm từ đậu phụ có thể chế biến thành đậu phụ rán, xốt cà
chua, đậu phụ nhồi thịt. . .
Thực phẩm thịt cua đồng, ngoài nấu canh riêu cua có thể kết hợp rau
mùng tơi, rau đay, rau muống, rau dền . . . chất nọ bổ sung chất kia làm cho giá
trị dinh dưỡng của ba chất tăng lên rất nhiều.
Một ngày của trẻ cần đủ chất dinh dưỡng sau: đạm, chất béo, bột đường,
vitamin… từ đó ta có thể xây dựng thực đơn đầy đủ các chất trong một ngày cho
trẻ.
Dưới đây là thực đơn mùa hè và mùa đông cho trẻ mẫu giáo ở trường tôi
đã xây dựng và thực hiện trong quá trình mà tôi nghiên cứu đề tài. Đây là thực
đơn đầy đủ chất dinh dưỡng đạt hiệu quả cao trong suốt một tuần, cung cấp nhu
cầu năng lượng đảm bảo cho một cháu khoảng 60% nhu cầu năng lượng / ngày.
Trong nhu cầu năng lượng ở trường so với cả ngày mẫu giáo là 50-60%,bữa trưa
là 35-40%, bữa phụ là 10-50%.
Mỗi ngày ở trường trẻ mẫu giáo được một bữa chính và một bữa phụ:
*Thực đơn mùa đông:
Sáng
Thứ 2
Thứ 3
Thứ 4
Thứ 5
Thứ 6
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
-Thịt lợn,
thịt bò xào
thập cẩm
– Cá xốt cà
chua
– Trứng thịt
lợn đảo
bông
– Thịt gà
om nấm
hương
-Thịt lợn
rim tôm
-Canh khoai
– Canh bí đỏ tây cà rốt
nấu thịt
nấu thịt
Chiều
-Cháo thịt
lợn hầm củ
quả
– Sữa bột,
bánh cosy
– Canh bí
xanh nấu
xương
– Mỳ cua
-Canh su
hào, cà rốt
nấu thịt
– Canh bầu
nấu thịt
– Xôi gấc
-Sữa bột,
bánh gạo
17/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Để chế biến các món ăn trong thực đơn mùa đông giá rét, tôi thường
xuyên trao đổi với chị em trong tổ cùng các cô giáo trên lớp, rút ra kinh nghiệm
trong chế biến có thể thêm một số các gia vị hoặc bớt một số gia vị hay thực
phẩm mà trẻ không thích ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, để quá trình chăm sóc
trẻ của chúng ta đạt hiệu quả. Vì thế khi xây dựng thực đơn chúng ta phải chọn
những thực phẩm phù hợp với độ tuổi và theo mùa để đảm bảo đủ các chất dinh
dưỡng vầ lượng calo cho trẻ trong một ngày từ 730-830 calo/trẻ .
*Thực đơn mùa hè:
Sáng
Thứ 2
Thứ 3
Thứ 4
Thứ 5
Thứ 6
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Cơm tẻ
– Thịt lợn
kho trứng
cút
– Thịt gà
xào hành
tây, cà rốt
– Ruốc cá
– Canh bí
xanh nấu
xương
– Canh rau
ngót nấu
thịt
– Cháo thập
cẩm
-Sữa bột,
– Canh
khoai tây
nấu xương
Chiều
– Chè thập
cẩm
bánh gạo
– Thịt bò,
– Thịt đậu
thịt lợn hầm xốt cà chua
khoai tây cà
rốt
– Canh
mùng tơi
nấu thịt
– Canh bầu
nấu tôm
-Mỳ nấu
thịt
– Sữa bột
bánh cosy
Với mùa hè oi bức tôi chọn các loại thực phẩm phù hợp với mùa, giúp cho
trẻ ăn ngon miệng và mát mẻ để xua đi cái nóng nực mà thời tiết đã tạo ra. Trong
quá trình thực hiện chế biến các món ăn trên tôi thấy các cháu hứng thú đến giờ
ăn, ăn rất ngon và hết suất của mình. Với thực đơn này thì lượng calo và các
chất dinh dưỡng trong khẩu phần của trẻ đạt kết quả cao trong năm học 20152016 ở trường tôi.
So với mức calo đầu năm của trường tôi chưa đạt theo tiêu chuẩn mà Bộ
Giáo dục đề ra, nhưng đến nay thì với sự thay đổi thực đơn theo mùa kết hợp với
đổi là thay đổi cách chế biến món ăn.
Khi xây dựng thực đơn chúng ta cần chú ý đến quá trình kết hợp các thực
phẩm và các chất với nhau sao cho phù hợp, để trẻ có cảm giác thích thú khi đến
giờ ăn, ăn ngon miệng và hết suất. Bên cạnh đó chúng ta phải làm thế nào để
18/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
phong phú về màu sắc, mùi vị để cho trẻ hấp dẫn, lúc nào cũng có cảm giác
muốn đến trường để được ăn những món ăn ngon do các cô chế biến.
Từ đó tôi và các chị em trong tổ thường xuyên trao đổi với nhau về xây
dựng thực đơn như thế nào cho phù hợp với trẻ. Để trả lời các câu hỏi trên thì tôi
và các chị em trong tổ bếp luôn tìm tòi học hỏi nhiều hơn trong quá trình chế để
giúp trẻ ăn ngon miệng và hết suất, đồng thời giúp cho quá trình chăm sóc và
nuôi dưỡng của chúng tôi đạt kết quả cao hơn.
d) Biện pháp 4: Cách chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo
Như chúng ta đã biết quá trình phát triển của trẻ được phân chia ra thành
nhiều thời kì và giai đoạn khác nhau. Nên việc chế biến các món ăn cho trẻ cũng
phải tuân thủ theo các thời kì và giai đoạn khác nhau để phù hợp theo độ tuổi,
đảm bảo quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Quá trình chế
biến món ăn cho trẻ mẫu giáo đòi hỏi các cô nuôi dưỡng chúng tôi phải hiểu rõ
nhu cầu dinh dưỡng từng độ tuổi để có thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ
một cách phù hợp giúp trẻ phát triển về thể chất và tinh thần.
Khi chế biến chúng ta phải chú ý thực phẩm gần chín thì chúng ta mới
cho gia vị, nếu cho gia vị vào sớm sẽ mất tác dụng các muối iot, nếu thực phẩm
mà để chín quá cũng không tốt vì sẽ mất hết các vitamin chứa trong rau củ quả
thức ăn chín quá cũng dễ có mùi nồng làm cho trẻ khó ăn dẫn đến trẻ ăn không
ngon.
Đối với các loại thực phẩm tươi sống, thông thường trước khi chế biến ta
thường làm các thao tác như: sơ chế, cắt, rửa . . . Trong quá trình chế biến thực
phẩm,thành phần hóa học của thịt, rau, hạt đều bị thay đổi, đôi khi sau khi chế
biến chất dinh dưỡng trong thực phẩm mất hoàn toàn.
Để không làm vị mất vitamin, protein, mỡ. . . một số hoạt chất sinh học
và các khoáng chất cần chú ý như: đối với sữa đậu nành không nên đun sôi quá
lâu hoặc đun làm nhiều lần vì protein trong sữa sẽ bị phân hủy và vitamin bị phá
hủy.
Dưới đây là cách chế biến món ăn mà tôi thực hiện tại trường:
Bữa chính :
+ Cơm tẻ
+ Thịt gà, thịt lợn om nấm hương
+ Canh bí xanh, nấu xương
Đối với món chính:
Chuẩn bị : thịt gà, thịt lợn, nấm hương, gia vị, dầu ăn. Thịt gà, thịt lợn sơ
chế sạch xay nhỏ, nấm hương ngâm nở, sơ chế sạch, thái hạt lựu nhỏ.
19/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Chế biến : cho dầu vào chảo đun nóng già, cho thịt gà thịt lợn vào xào,
om nhỏ lửa tới khi gần chín cho nấm hương vào om cho chín mềm, nêm gia vị
vừa ăn.
Đối với món canh:
Chuẩn bị : Bí xanh, xương sườn, gia vị, dầu ăn. Bí xanh gọt bỏ vỏ rửa
sạch, thái hạt lựu to, xương rửa sạch.
Chế biến: Hầm xương trong 2 tiếng, để nhỏ lửa để cho nước dùng trong,
sau đó cho bí xanh vào xoong, đun sôi trở lại, nêm gia vị vừa ăn rồi bắc xuống.
Bữa phụ:
+ Cháo cá, cà rốt.
Chuẩn bị: Cá chép, gạo tẻ, gạo nếp, xương lợn, cà rốt, hành khô, gia vị,
rau thì là. Cá sơ chế sạch, ướp gia vị.
Chế biến: Cho cá vào xoong nước có đập gừng, luộc cá chín tới, sau đó
vớt ra gỡ lấy thịt. Xương cá cho vào ninh nước dùng cùng xương lợn sau đó lọc
lấy nước cho vào một xoong khác.
Gạo tẻ, gạo nếp ngâm nước, giã nhỏ vừa, sau đó cho vào xoong nước
dùng đun sôi, khuấy đều tay. Khi cháo có độ chín vừa thì nêm gia vị và cho thịt
cá đã được xào sẵn đổ vào nồi cháo và đun sôi lại, sau đó cho hành hoa, thì là
vào, trộn đều và bắc xuống .
20/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Sản phẩm dự thi nhân viên nuôi dưỡng giỏi cấp huyện
21/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Sản phẩm dự thi nhân viên giỏi cấp huyện
Qua quá trình nghiên cứu đã cho tôi thấy rằng để chế biến được món ăn
thì chúng ta phải trải qua biết bao công đoạn và theo nhiều qui trình từ thực
phẩm sống đến làm sạch rửa thái nhỏ, nấu chín, chia ăn. . . Đây là một quá trình
rất phù hợp cho công tác chế biến nó, giúp chúng ta rút ngắn được thời gian.
Áp dụng cách lựa chọn chế biến món ăn bản thân tôi tham dự hội thi nhân
viên nuôi dưỡng giỏi cấp huyện, tôi đã được đánh giá cao cho món ăn trên.
Dưới đây là 10 nguyên tắc vàng trong chế biến thực phẩm cục vệ sinh an
toàn thực phẩm của cục vệ sinh an toàn thực phẩm mà chị em chúng tôi luôn
thực hiện tốt:
Nguyên tắc 1: Chọn thực phẩm an toàn
Nguyên tắc 2: Nấu chín kĩ thức ăn
Nguyên tắc 3: Ăn ngay sau khi nấu
Nguyên tắc 4: Bảo quản kĩ thức ăn
Nguyên tắc 5: Nấu lại thức ăn thật kĩ
Nguyên tắc 6: Tránh tiếp xúc thức ăn sống với thức ăn chín
22/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
Nguyên tắc 7: Rửa tay sạch
Nguyên tắc 8: Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn
Nguyên tắc 9: Che đậy thực phẩm để tránh côn trùng
Nguyên tắc 10: Sử dụng nguồn nước sạch.
KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÓ SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
Qua quá trình áp dụng và thực hiện một số biện pháp trên đã cho tôi kết quả
sau:
Đầu năm
trẻ Tỷ lệ %
Cuối năm
stt
Tiêu chí đánh giá
Số
đạt
Số trẻ đạt Tỷ lệ %
1
Số trẻ không thích ăn
6
5%
1
0,8%
2
Số trẻ không ăn hết suất
5
4,2%
0
0%
3
Số trẻ không thích ăn 2
tôm, cua, cá
1,7%
0
0%
4
Số trẻ không thích ăn 6
rau
5%
0
0%
5
Kênh bình thường
100
83,3%
114
95%
6
Kênh thấp còi
18
15%
6
5%
7
Kênh béo phì
2
1,7%
0
0%
Kết quả đánh ở trên đã cho chúng ta thấy được sự thay đổi thực trạng của
trẻ rõ rệt ở đầu năm và cuối năm. Điều đó chứng tỏ được khả năng chế biến của
các cô nuôi ngày càng được nâng cao. Bên cạnh đó cách xây dựng thực đơn và
việc thay thực đơn, cách chế biến món ăn cho trẻ trở nên phong phú và đa dạng
hơn.
Công tác chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ mầm non có vai trò đặc
biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ,
23/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
thẩm mĩ. Hình thành những yếu tố đầu tiên là nền tảng vững chắc để chuẩn bị
đầy đủ mọi điều kiện tốt giúp trẻ vào lớp 1.
Để nâng cao chất lượng chế biến món ăn cho trẻ tôi đã sử dụng 4 biện
pháp và đã áp dụng tại trường. Bên cạnh đó chúng tôi còn không ngừng học hỏi
và tìm hiểu tâm sinh lí của trẻ để chế biến ra nhiều món ăn mới lạ thu hút hứng
thú của trẻ, làm cho trẻ lúc nào cũng có cảm giác muốn đến trường. Hơn nữa
còn cho tôi kinh nghiệm lựa chọn thực phẩm tươi ngon đảm bảo vệ sinh an toàn
thực phẩm có sẵn ở địa phương để chế biến món cho phù hợp với trẻ.
24/25
“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”
PHẦN THỨ 3 : KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Việc áp dụng một số biện pháp trên tôi đã làm tốt việc chăm sóc và chế biến
món ăn cho trẻ có nhiều trẻ thích ăn, trẻ ăn ngon miệng, hết suất. Qua mỗi kỳ
cân đo của trẻ trên lớp thì thấy số trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cũng đã giảm dần.
Trong quá trình thực hiện tôi đã rút ra một số kinh nghiệm như sau:
+ Là một cô nuôi trong trường mầm non phải thường xuyên học hỏi, nghiên
cứu, tìm tòi những món ăn mới, thay đổi cách chế biến hợp với khẩu vị của trẻ.
+ Giáo viên, nhân viên, cô nuôi trong trường cần ham học hỏi trau dồi kiến
thức, biết vận dụng vào công việc của mình, đồng thời các cô cần linh hoạt và
sáng tạo chế biến ra nhiều món ăn mới là để thu hút sự hứng thú của trẻ, làm cho
trẻ có hứng thú đến trường.
+ Cần có sự phối kết hợp với các giáo viên trên lớp, tham gia giờ ăn của trẻ
để rút ra kinh nghiệm kịp thời.
+ Biết phối hợp, trao đổi với các cô trên lớp, với phụ huynh để hiểu hơn tâm
lý của trẻ, từ đó, có thể chế biến ra các món ăn phù hợp với mọi lứa tuổi.
2.Khuyến nghị:
Kính mong Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ba Vì quan tâm hơn nữa đến
công tác nuôi dưỡng và chế biến món ăn cho trẻ trong trường mầm non.
Thường xuyên tạo điều kiện như: Mở lớp tập huấn về dinh dưỡng, vệ sinh an
toàn thực phẩm để chúng tôi có thêm kinh nghiệm vận dụng vào công việc của
mình .
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi rút ra từ thực tế công việc hàng ngày
tại trường, tôi mong muốn được học hỏi trao đổi kinh nghiệm với các bạn đồng
nghiệp và sự góp ý của cấp trên, chuyên viên làm công tác chăm sóc nuôi dưỡng
trẻ.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !
25/25
* Dinh dưỡng là nhu cầu sống hàng ngày của con người, dinh dưỡng chiếm mộtvị trí rất quan trọng đối với con người, đặc biệt là đối với trẻ em, vì cơ thể trẻ emđang phát triển và hoàn thiện nên có nhu cầu cao về dinh dưỡng. Trong khi bộmáy tiêu hóa còn chưa hoàn chỉnh, do đó bất cứ sai lầm nhỏ nào về dinh dưỡngcũng gây ra rối loạn tiêu hóa cho trẻ. Ở trẻ em cần có sự ăn uống dinh dưỡng cânđối để phát triển thể lực và trí tuệ, còn đối với người lớn chúng ta thì cần dinhdưỡng để duy trì sự sống và làm việc, hay nói cách khác dinh dưỡng quyết địnhsự tồn tại và phát triển của cơ thể. Chất dinh dưỡng nhằm giúp con người pháttriển khỏe mạnh, sinh sản để duy trì nòi giống.* Mọi con người sống trên trái đất chúng ta đều biết con người là một thực thểsống, cần được ăn uống để xây dựng lên một con người, một gia đình hoàn hảo.Nhưng sự sống không thể có được nếu con người không được ăn và uống. Từ đó2/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”cho chúng ta có được tầm quan trọng của việc ăn uống, chúng ta phải ăn uốngnhư thế nào cho hợp lý, cơ cấu bữa ăn nên như thế nào cho phù hợp với quátrình lao động….nhằm giúp con người khỏe mạnh phòng tránh được bệnh tật.Đặc biệt là trẻ em vì trẻ em lúc này đang trong thời kỳ phát triển về mọi mặt. Vìvậy nhu cầu dinh dưỡng rất cần thiết đối với trẻ em. Nếu chúng ta cho trẻ ănuống không hợp lý, không đầy đủ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngàycủa trẻ thì rất dễ gây ra các bệnh như suy dinh dưỡng, còi xương…* Ngoài những căn bệnh nói trên ở trẻ em, hiện nay trên thế giới và đất nướcViệt Nam chúng ta còn có căn bệnh béo phì. Ở trẻ em có xu hướng tăng rấtnhiều, đặc biệt là ở một số những thành phố lớn và ở khu vực nông thôn chúngta cũng đã và đang có một số trường hợp các cháu mắc phải căn bệnh này. Đâycũng là một trong số nhưng căn bệnh là mối quan tâm của nhiều gia đình và nhàtrường nhất là ở độ tuổi mẫu giáo. Với lứa tuổi này chúng ta cần chú ý đảm bảonhu cầu về năng lượng nhiều hơn lứa tuổi nhà trẻ mẫu giáo lúc này nhu cầu dinhdưỡng của trẻ rất lớn để phát triển về mọi mặt. Nếu chúng ta không có khẩuphần dinh dưỡng thích hợp cho trẻ thì rất dễ dẫn đến bệnh béo phì ở trẻ. Hiệnnay trên thế giới nói chung và đất nước Việt Nam nói riêng thì vấn đề chăm sóccho trẻ và chế độ khẩu phần ăn của trẻ về cân bằng dinh dưỡng là vấn đề màchúng ta cần phải quan tâm và xem xét vì trẻ em là những búp măng non cho đấtnước chúng ta mai sau.* Chúng ta cũng biết muốn có một tình trạng sức khỏe tốt thì tình trạng dinhdưỡng phải hợp lý mà muốn có dinh dưỡng tốt nhất cho mọi người thì phải phụthuộc vào khẩu phần dinh dưỡng hợp lý thì mới cho chúng ta cơ thể khỏe mạnhđể chống lại các bệnh tật. Ngoài ra còn phải phụ thuộc vào cách biến thức ănuống khoa học của mỗi người. Nếu khẩu phần ăn của chúng ta ăn cân đối vàthích hợp với các chất dinh dưỡng thì sẽ giúp cho con người phát triển khỏemạnh và phòng tránh được rất nhiều bệnh tật.* Trong cuộc sống, tương lai của chúng ta muốn thành đạt được trong công việccủa mình thì việc đầu tiên chúng ta cần phải làm là có một sức khỏe tốt, tinhthần thoải mái thì việc gì chúng ta cũng có thể làm được. Còn đối với trẻ em nhưbúp trên cành thì chúng ta cần phải chăm sóc cho các em có một sức khỏe tốt đểchống lại các bệnh tật, điều đó đối với trẻ mầm non rất quan trọng, đặc biệt đốivới trẻ mẫu giáo, vì trẻ em là “ tương lai của đất nước “ mai sau. Có sức khỏe tốtthì các em mới có thể tham gia vào học tập vui chơi một cách tích cực, thoải máivà hứng thú được với công việc của mình.* Muốn làm được điều đó thì trước hết nền giáo dục trong trường mầm non củachúng ta không những quan tâm đến nhưng vấn đề dạy dỗ cho trẻ những kiếnthức sơ đẳng để hình thành và phát triển nhân cách đầu tiên cho trẻ em mà bêncạnh những vấn đề đó thì làm một nhà giáo dục như chúng ta cần phải quan tâmhơn nữa vấn đề chăm sóc nuôi dưỡng cho trẻ một cách phù hợp để giúp cho cácem có một cơ thể khỏe mạnh.3/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”b) Cơ sở thực tiễn* Nói đến trẻ em là nói đến nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình nói riêng vàtương lai của đất nước nói chung các em đều là những người sau này kế tục sựnghiệp của đất nước cha anh.* Đối với trẻ em tuổi mầm non, trẻ còn non nớt, sực chịu đựng của thể lực chưabền, trẻ nhanh bị mệt mỏi, trẻ rất hiếu động nhưng cũng dễ bị ức chế. Nên nóiđến quá trình chăm sóc và giáo dục ở trường mầm non nói chung và trẻ mẫugiáo nói riêng thì các cô phải chăm sóc các trẻ, như thế nào, việc phân chia thờigian cho các hoạt động hàng ngày phải phù hợp với từng giai đoạn lứa tuổi saocho đảm bảo sự hoạt động cân đối giữa hai quy trình thần kinh ở trẻ, để trẻ cómột cơ thể tốt, một sức khỏe tốt. Tránh để trẻ hưng phấn quá và ức chế quá làmtrẻ mệt mỏi đó mới là điều quan tam nhất của Ban Giám Hiệu nhà trường, các côgiáo và đặc biệt là các cô nuôi, chúng tôi cần phải có các trình độ chuyên mônvề nuôi dưỡng và phải có tinh thần yêu nghề mến trẻ, phải luôn tìm tòi học hỏinhững kinh nghiệm về chế biến các món để vận dụng vào công việc chăm sócnuôi dưỡng trẻ một cách có khoa học. Chúng ta phải biết cách cho trẻ ăn đúngtheo nhu cầu của trẻ và phù hợp với quy trình tiêu hóa theo lứa tuổi.* Để các công tác chăm sóc sức khỏe tốt cho trẻ thì chúng ta cần chú ý cảithiện tình trạng dinh dưỡng, phải cân đối hợp lý giữa các chất dinh dưỡng vớinhau để chế biến những món ăn ngon và phù hợp với trẻ, giúp trẻ ăn ngon miệngvà hết xuất ăn của mình. Chúng ta phải thường xuyên cải thiện bữa ăn theo cácmùa để giúp trẻ có một bữa ăn cho phù hợp nhằm giúp trẻ ăn nhiều và tăngcường sức khỏe làm cơ sở cho sự phát triển của nhiều hoạt động mà trẻ tham giaở gia đình cũng như ở nhà trường một cách tốt nhất, quan trọng hơn là sự pháttriển về nhân cách cho trẻ và tương lai của trẻ sau này.* Được sự quan tâm và giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà trường, Hiệu phó bênnuôi dưỡng và cùng toàn thể các chị em trong tổ nuôi đã thường xuyên thay đổithực đơn theo các mùa để đảm bảo chất dinh dưỡng và khẩu phần ăn cho trẻgiúp trẻ ăn ngon miệng và hết xuất. Song bên cạnh đó tôi vẫn thấy còn một sốtrẻ ăn còn rất kém không ăn hết xuất ăn của mình.* Từ khi được phân công trực tiếp làm công tác nấu ăn cho trẻ, tôi không ngừnghọc tập nâng cao trình độ đặc biệt là nâng cao kiến thức chăm sóc nuôi dưỡngtrẻ qua các phương tiện tìm trên sách báo, truyền hình và tham gia học các lớptập huấn về chế biến món ăn cho trẻ mầm non, học hỏi đồng nghiệp. Bên cạnhđó, tôi luôn được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, kết hợp cùng các côgiáo trên lớp tìm hiểu về tâm lý, sở thích của trẻ để chế biến cho phù hợp, chotrẻ làm quen với những thực phẩm theo thực đơn và áp dụng mốt số cách chếbiến thực phẩm nấu ăn cho trẻ được yêu thích. Điều đó đã thúc đẩy chọn đề tài“một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”4/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”3. Đối tượng và phạm vi thời gian thực hiện:* Đối tượng : Là 120 cháu mẫu giáo 5 tuổi ở trường mầm non.* Thời gian thực hiện : Từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 4 năm 2016PHẦN THỨ 2: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤNĐỀ.1. Khảo sát thực tế:*Thuận lợi:- Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu nhà trường cùng các bậc cha mẹphụ huynh học sinh, đặc biệt là các con – nguồn động viên lớn nhất cho các cônuôi chúng tôi. Đây là động lực để các cô hoàn thành tốt công việc của mìnhtrong năm học 2015 -2016.- Ban Giám Hiệu nhà trường mua sắm đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng phụcvụ cho công tác chế biến món ăn cho trẻ.- Trường tôi nằm ở khu vực nông thôn lại gần chợ nên rất thuận lợi chocông tác chọn mua thực phẩm sạch, tươi ngon và giá cả phù hợp.- Đầu năm học Ban Giám Hiệu nhà trường lại đi kiểm tra và tìm hiểu cáccửa hàng cung cấp thực phẩm sạch sẽ, vệ sinh để trường ký hợp đồng thựcphẩm.-Bên cạnh đó Ban Giám Hiệu nhà trường thường xuyên tổ chức các cuộcthi cô nuôi giỏi.-Cô yêu nghề mến trẻ và luôn tìm tòi học hỏi những kinh nghiệm về chếbiến món ăn.-Các cô được đào tạo chuyên môn từ sơ cấp trở lên. Trẻ ngoan ngoãnnghe lời cô.-Trẻ ăn bán trú đạt 80%- Phu huynh học sinh rất quan tâm đến vấn đề chăm sóc, nuôi dưỡng trẻnên thường xuyên trao đổi với các cô về tình hình ăn uống của con mình ở nhà.Để các cô nuôi có thể hiểu hơn về tâm lí và sở thích của các cháu từ đó làm chocông tác nuôi dưỡng của trường tôi tốt hơn.* Khó khăn:5/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”-Trường tôi chưa có bếp theo quy chế bếp một chiều, bếp của chúng tôiđang hoạt động lại là bếp tạm nên rất khó khăn cho các cô nuôi trong quá trìnhchế biến món ăn cũng như cách bảo quản món ăn.- Trường chưa sát sao đến việc bồi dưỡng chuyên môn cho các cô nuôi.- Tài liệu tham khảo cho các cô nuôi còn ít.- Quá trình nâng cao học hỏi về trình độ chuyên môn còn gặp nhiều khókhăn.- Vẫn còn một số trẻ không ăn hết suất của mình, giá cả thực phẩm lênxuống bấp bênh.2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện:Từ đầu tháng 10/2015 tôi đã thực nghiệm khảo sát theo dõi số trẻ mẫu giáo 5tuổi ở khu với tổng số trẻ là 120 và được đánh giá theo tiêu chí sau:Stt TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁSỐ THEO ĐẠTTỈ LỆ %Số trẻ không thích ăn cháo5%Số trẻ không ăn hết suất4,2%Số trẻ không thích ăn cua, tôm1,7%Số trẻ không thích ăn rau5%Kênh bình thường10083,3%Kênh thấp còi1815%Kênh béo phì1,7%Thực phẩm không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡngcho con người phát triển, duy trì sự sống và lao động mà nó còn cho con ngườimột sức khỏe tốt. Nhưng nếu chúng ta không bổ sung dinh dưỡng một cách hợplý thì sẽ không có kết quả như mong đợi. Để làm tốt công tác chăm sóc, nuôidưỡng trẻ phù hợp với gia đình và đặc biệt là phù hợp với trường mầm non thìtheo tôi chúng ta phải tuân thủ các biện pháp sau:3. Các biện pháp thực hiện:6/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”a) Biện pháp 1: Tìm hiểu tâm lý của trẻ để nâng cao khả năng chế biến mónăn cho trẻ .Với những kiến thức được học ở trường và qua một thời gian trực tiếp làmcông tác chăm sóc nuôi dưỡng đã giúp tôi tìm hiểu được một số sinh tâm lý cũngnhư nhu cầu về dinh dưỡng của trẻ mầm non.Trẻ em trong độ tuổi mầm non đang trong giai đoạn hoàn thiện và pháttriển, các chức năng trong cơ thể cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng nhưlipit, lysine. . .+ Lipit có nhiều trong mỡ động vật, lạc, vừng. . .+ Gluxit có nhiều trong bột ngũ cốc, bột gạo, mỳ . . .+ Protein có nhiều trong thịt, cá, trứng . . .+ Vitamin có nhiều trong các loại rau, củ quả . . .Hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu chưa phát triển hoàn thiện nên khi chếbiến thức ăn ta cầm phải xay hoặc băm nhỏ ninh nhừ, cho trẻ từ mềm đến cứng,từ ít đến nhiều, cho trẻ ăn nhiều bữa trong ngày. Kết hợp nhiều loại thực phẩmcho đủ chất dinh dưỡng và chế biến phù hợp với độ tuổi một cách từ từ vàthường xuyên để giúp trẻ ăn ngon miệng.Ví dụ : Tâm lí trẻ thích đẹp và được khen tôi đã tham gia với đồng nghiệpcải tiến cách chế biến cắt tỉa những hình, những cách hoa bằng cà rốt, khoai tây,su hào, bí đỏ . . .Để nấu canh xương, thịt nhừ không nát, nước ngọt, trong. Khitrẻ ăn thấy những hình hoa, hình vuông, hình tròn, với màu sắc đỏ của cà rốt,màu vàng của khoai tây trẻ sẽ rất thích.Ngoài ra tôi thường xuyên thực nghiệm nấu những món ăn mà tôi vừa họchỏi ở trường để mọi người trong gia đình thưởng thức và tham khảo góp ý kiếncho tôi. Điều đó giúp tôi tự tin hơn trong công việc cũng như trong cuộc sốnghiện tại của mình.Hiểu biết tâm sinh lý của trẻ, nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể trẻ theo từngđộ tuổi để chế biến sao cho phù hợp .b) Biện pháp 2: Lựa chọn thực phẩm sạch trong chế biến món ăn cho trẻ phùhợp với tuổi mẫu giáo.Hiện nay do sự phát triển kinh tế tăng cao nên những thực phẩm từ độngvật cũng như từ thực vật đều chứa nhiều chất bảo quản và chất kích thích.Để có nguồn gốc thực phẩm sạch tôi phải đi thăm quan, tham khảo thôngtin các nơi bán hàng thịt gia súc, gia cầm, và cửa hàng thực phẩm sạch đảm bảoan toàn vệ sinh.7/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Sau khi đã lựa chọn được các cơ sở đảm bảo vệ sinh thực phẩm đáng tincậy tôi tham mưu với Ban Giám Hiệu làm hợp đồng kí kết mua bán thực phẩm.Trong hợp đồng nêu rõ yêu cầu về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả,thời gian giao nhận thực phẩm và điều khoản thi hành có xác nhận của UBNDxã. Hợp đồng được làm thành 3 bản: UBND xã giữ một bản, nhà trường giữ mộtbản, và chủ cửa hàng giữ một bản, nếu có ngộ độc thì chủ cửa hàng cung cấpthực phẩm phải chịu trách nhiệm.Khi lựa chọn các thực phẩm sạch không có vi khuẩn gây bệnh, thực phẩmphải tươi ngon sạch sẽ, không ôi thiu, dập nát. Trong việc thay đổi các món ăntheo từng bữa cho đủ chất lượng và số lượng, tôi đã lưu ý các thực phẩm đượcthay thế phải tương đương về chất lượng để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, đảmbảo khẩu phần ăn không bị thay đổi. Giảm gluxit tinh chế biến đến mức tối thiểuvì thừa gluxit dẫn đến mắc các bệnh về tim mạch, nhưng vẫn phải cung cấp đầyđủ gluxit theo thức ăn để làm giảm sự phân hủy các protein đến mức tối thiểu.Lựa chọn thực phẩm tươi ngon không có thuốc trừ sâu hay chất kích thích,chất xúc tác. Thức ăn chế biến sẵn phải chọn thương hiệu uy tín về chất lượngđảm bảo an toàn thực phẩm.Sau đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc lựa chọn thực phẩm:-Thịt: nguồn thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao được xếp vào thức ăn nhóm1, đồng thời là loại thức ăn dễ chế biến các món ăn.+Đối với thịt gia súc, gia cầm như: Thịt lợn, thịt gà, thịt bò …+Đối với thịt lợn: Chúng ta cần lựa chọn cửa hàng tin cậy, chọn thịt có mỡmàu trắng tinh và thịt nạc có màu đỏ tươi không có mùi lạ khác, bề mặt của thịtphải khô không nhớt, độ đàn hồi cao, mùi thơm tự nhiên không có mùi hôi.Tránh mua phải những loại thịt mắc bệnh như: tụ huyết trùng, thịt có bì quá dầy …8/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”+Đối với thịt gà: Ta nên chọn những cửa hàng uy tín, chọn thịt mềm dẻo, thớthịt săn chắc, đầu sườn có màu trắng hồng, da thịt mỏng có màu trắng vàng tựnhiên không có nốt thâm tím ở ngoài.+Đối với thịt bò : ta nên chọn thịt có màu đỏ tươi, mỡ máu vàng nhạt, thớ thịtnhỏ săn chắc, mềm dẻo có mùi thơm đặc trưng.9/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Trước khi mang chế biến thực phẩm cho trẻ thì phải rửa sạch sau đó tháinhỏ và cho vào cối xay nhỏ (tùy từng độ tuổi). Thực phẩm được chế ở trên bànhoặc bệ sạch để đảm bảo vệ sinh.+Đối với các loại hải sản như tôm, cua, cá …Tôm, cua, cá rất tốt cho con người chúng ta và đặc biệt là trẻ thơ vì nócung cấp canxi, chất đạm làm cho xương của trẻ chắc khỏe hơn và không bịbệnh còi xương.Đối với tôm: chúng ta nên chọn những con còn sống, mình của tôm phảitrắng trong khi cơ chế phải làm sạch, bóc vỏ, đầu. Đầu và râu tôm dùng để nấucanh.Đối với cá: ta nên chọn những con cá bơi khỏe, còn nguyên vẩy không bị trầyxước. Khi sơ chế chúng ta nên đập chết cá và đem rửa sạch, đánh vảy cho vào10/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”nồi luộc sau khi gỡ bỏ xương, sau đó phần đầu và phần xương giã nhỏ lọc lấynước nấu canh.Ngoài việc lựa chọn các thực phẩm cung cấp chất đạm chúng ta còn phảilựa chọn những thực phẩm cung cấp vitamin và chất sơ như rau, củ quả.+Đối với rau: chúng ta cần lựa chọn những cửa hàng quen thuộc, chọn rauphải tươi ngon không bị dập nát hoặc vàng úa.+Đối với loại hạt, củ quả khô: khi mua chúng ta không nên chọn nhữngthực phẩm bị mốc, mọt. Nhất là khi chọn gạo, bánh đa khô, lạc, vừng nên chọnnhững loại gạo ngon, không có mẩy chẩy, không có sạn, không có mọt, khôngcó mùi hôi, không bị mốc.+Đối với bún phở tươi: chúng ta cũng nên chọn các của hàng tin cậy.Trước khi cho trẻ ăn chúng ta nên đi kiểm dịch mẫu rồi cho trẻ ăn vì thực phẩmcác nhà sản xuất thường sẽ dùng hàn the và bánh phở không có mùi chua.+Đối với thực phẩm làm gia vị: như nước mắm, dầu… khi mua chúng tanên chú ý đến hãng sản xuất và thời hạn sử dụng của sản phẩm để đảm bảo đượcan toàn.Như chúng ta cũng đã biết quá trình lựa chọn thực phẩm cũng góp phầnkhông nhỏ trong quá trình chế biến các món ăn ngon trong gia đình cũng nhưtrong nhà trường.Bên cạnh việc đảm bảo vệ sinh cho các loại thực phẩm thì vấn đề vệ sinhnhà bếp cũng rất quan trọng trong việc chế biến các thực phẩm vì vậy chúng ta11/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”nên thực hiện theo qui trình bếp một chiều và sắp xếp một cách hợp lý, thườngxuyên quét dọn bếp sạch sẽ, ngăn nắp, thùng đựng rác phải có nắp đậy và đượcxử lý hàng ngày. Ngoài ra các cô nuôi cũng phải đảm bảo vệ sinh trong quá trìnhchế biến như: đầu tóc, quần áo phải sạch sẽ gọn gàng, phải mặc tạp dề, đeo khẩutrang, đội mũ và đặc biệt khi sơ chế và chế biến các cô phải đeo gang tay và phảicắt móng tay ngắn không được để móng tay dài như vậy các vi khuẩn trongmóng tay sẽ xâm nhập vào thực phẩm mất vệ sinh.Từ đó mà chúng ta thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn thực phẩm đảmbảo vệ sinh và phù hợp với trẻ mẫu giáo. Nếu chúng ta lựa chọn những thựcphẩm không đảm bảo vệ sinh, tươi ngon thì bữa ăn của chúng ta không mang lạigiá trị dinh dưỡng cao.Qua việc nghiên cứu đề tài trên tôi rút ra cho mình một số kinh nghiệm vềlựa chọn thực phẩm cho gia đình mình và nhà trường, để chế biến những món ănngon ở nhà và ở trường.c) Biện pháp 3 : Xây dựng thực đơn theo mùaThực đơn là khẩu phần tính thành lượng thực phẩm để chế biến dưới dạngcác món ăn, sau khi sắp xếp thành bảng món ăn, tùy từng bữa ăn hàng ngày,hàng tuần cho trẻ. Ngoài ra xây dựng thực đơn nhằm chủ động cho việc thựchiện kế hoạch ăn uống cho phù hợp đối với trẻ, đặc biệt là trẻ mẫu giáo. Khi xâydựng thực đơn cần chọn những thực phẩm theo mùa và có sẵn ở địa phương đểtiện cho việc tiếp ứng thực phẩm.Như chúng ta đã biết với mỗi một mùa đều có nhũng loại thực phẩm phùhợp với mùa đó, ăn những loại thực phẩm phù hợp với mùa vừa ngon lại không12/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”có chất bảo quản. Và đó cũng là lí do vô cùng quan trọng để tôi xây dựng thựcđơn cho trẻ.Để có một thực đơn hợp lý, cân đối cho trẻ thì tôi luôn phải phối hợpnhiều loại thực phẩm với nhau trong ngày ở tỉ lệ thích hợp và đảm bảo nănglượng theo lứa tuổi nhằm đảm bảo đầy đủ nhu cầu năng lượng, đủ calo, canxi,lipit, vitamin và cân đối giữa các chất P-L-G.Nhóm thực phẩm giàu chất đạm, chất béo, vitamin va khoáng chất đây làcác chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể trẻ. Do đó tôi thường chọn cho trẻ ănnhững món ăn đa dạng hỗn hợp nhiều loại thực phẩm trong ngày.13/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Thực phẩm cung cấp chất đạmThực phẩm cung cấp vitamin và khoáng chất14/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Thực phẩm cung cấp chất đường bột15/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Thực phẩm cung cấp chất béoKhi xây dựng thực đơn phải chú ý đến các món ăn của trẻ nhất là khâuchế biến như xay nhỏ, thái nhỏ, nấu phải nhừ mềm . . . các món mặn ta có thểchế biến thêm nước xốt kèm theo để trẻ dễ ăn hơn. Bữa ăn đối với trẻ có ngonmiệng và hết suất hay không phụ thuộc vào cách chế biến, phụ thuộc vào điềukiện khí hậu theo từng mùa. Mùa hè nóng bức nhu cầu về các món ăn cần nhiềunước tăng lên như canh cua, canh chua. . . trẻ rất thích ăn. Còn về mùa đông thờitiết lạnh ta có thể sử dụng các món xào, rán, các món ăn hầm nhiều hơn.Tất cả chất dinh dưỡng đều hết sức cần thiết cho cơ thể trẻ. Vì thế trongbữa ăn hàng ngày của trẻ ta cần phải kết hợp nhiều loại thực phẩm. Mỗi loạithực phẩm lại cung cấp một số chất dinh dưỡng nhất định. Do vậy cách tốt nhất16/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”để trẻ đủ chất là đan xen thêm nhiều loại thực phẩm trong bữa ăn. Có như vậythực đơn mới phong phú và đa dạng.Ví dụ: Thực phẩm từ đậu phụ có thể chế biến thành đậu phụ rán, xốt càchua, đậu phụ nhồi thịt. . .Thực phẩm thịt cua đồng, ngoài nấu canh riêu cua có thể kết hợp raumùng tơi, rau đay, rau muống, rau dền . . . chất nọ bổ sung chất kia làm cho giátrị dinh dưỡng của ba chất tăng lên rất nhiều.Một ngày của trẻ cần đủ chất dinh dưỡng sau: đạm, chất béo, bột đường,vitamin… từ đó ta có thể xây dựng thực đơn đầy đủ các chất trong một ngày chotrẻ.Dưới đây là thực đơn mùa hè và mùa đông cho trẻ mẫu giáo ở trường tôiđã xây dựng và thực hiện trong quá trình mà tôi nghiên cứu đề tài. Đây là thựcđơn đầy đủ chất dinh dưỡng đạt hiệu quả cao trong suốt một tuần, cung cấp nhucầu năng lượng đảm bảo cho một cháu khoảng 60% nhu cầu năng lượng / ngày.Trong nhu cầu năng lượng ở trường so với cả ngày mẫu giáo là 50-60%,bữa trưalà 35-40%, bữa phụ là 10-50%.Mỗi ngày ở trường trẻ mẫu giáo được một bữa chính và một bữa phụ:*Thực đơn mùa đông:SángThứ 2Thứ 3Thứ 4Thứ 5Thứ 6- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ-Thịt lợn,thịt bò xàothập cẩm- Cá xốt càchua- Trứng thịtlợn đảobông- Thịt gàom nấmhương-Thịt lợnrim tôm-Canh khoai- Canh bí đỏ tây cà rốtnấu thịtnấu thịtChiều-Cháo thịtlợn hầm củquả- Sữa bột,bánh cosy- Canh bíxanh nấuxương- Mỳ cua-Canh suhào, cà rốtnấu thịt- Canh bầunấu thịt- Xôi gấc-Sữa bột,bánh gạo17/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Để chế biến các món ăn trong thực đơn mùa đông giá rét, tôi thườngxuyên trao đổi với chị em trong tổ cùng các cô giáo trên lớp, rút ra kinh nghiệmtrong chế biến có thể thêm một số các gia vị hoặc bớt một số gia vị hay thựcphẩm mà trẻ không thích ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, để quá trình chăm sóctrẻ của chúng ta đạt hiệu quả. Vì thế khi xây dựng thực đơn chúng ta phải chọnnhững thực phẩm phù hợp với độ tuổi và theo mùa để đảm bảo đủ các chất dinhdưỡng vầ lượng calo cho trẻ trong một ngày từ 730-830 calo/trẻ .*Thực đơn mùa hè:SángThứ 2Thứ 3Thứ 4Thứ 5Thứ 6- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Cơm tẻ- Thịt lợnkho trứngcút- Thịt gàxào hànhtây, cà rốt- Ruốc cá- Canh bíxanh nấuxương- Canh raungót nấuthịt- Cháo thậpcẩm-Sữa bột,- Canhkhoai tâynấu xươngChiều- Chè thậpcẩmbánh gạo- Thịt bò,- Thịt đậuthịt lợn hầm xốt cà chuakhoai tây càrốt- Canhmùng tơinấu thịt- Canh bầunấu tôm-Mỳ nấuthịt- Sữa bộtbánh cosyVới mùa hè oi bức tôi chọn các loại thực phẩm phù hợp với mùa, giúp chotrẻ ăn ngon miệng và mát mẻ để xua đi cái nóng nực mà thời tiết đã tạo ra. Trongquá trình thực hiện chế biến các món ăn trên tôi thấy các cháu hứng thú đến giờăn, ăn rất ngon và hết suất của mình. Với thực đơn này thì lượng calo và cácchất dinh dưỡng trong khẩu phần của trẻ đạt kết quả cao trong năm học 20152016 ở trường tôi.So với mức calo đầu năm của trường tôi chưa đạt theo tiêu chuẩn mà BộGiáo dục đề ra, nhưng đến nay thì với sự thay đổi thực đơn theo mùa kết hợp vớiđổi là thay đổi cách chế biến món ăn.Khi xây dựng thực đơn chúng ta cần chú ý đến quá trình kết hợp các thựcphẩm và các chất với nhau sao cho phù hợp, để trẻ có cảm giác thích thú khi đếngiờ ăn, ăn ngon miệng và hết suất. Bên cạnh đó chúng ta phải làm thế nào để18/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”phong phú về màu sắc, mùi vị để cho trẻ hấp dẫn, lúc nào cũng có cảm giácmuốn đến trường để được ăn những món ăn ngon do các cô chế biến.Từ đó tôi và các chị em trong tổ thường xuyên trao đổi với nhau về xâydựng thực đơn như thế nào cho phù hợp với trẻ. Để trả lời các câu hỏi trên thì tôivà các chị em trong tổ bếp luôn tìm tòi học hỏi nhiều hơn trong quá trình chế đểgiúp trẻ ăn ngon miệng và hết suất, đồng thời giúp cho quá trình chăm sóc vànuôi dưỡng của chúng tôi đạt kết quả cao hơn.d) Biện pháp 4: Cách chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáoNhư chúng ta đã biết quá trình phát triển của trẻ được phân chia ra thànhnhiều thời kì và giai đoạn khác nhau. Nên việc chế biến các món ăn cho trẻ cũngphải tuân thủ theo các thời kì và giai đoạn khác nhau để phù hợp theo độ tuổi,đảm bảo quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Quá trình chếbiến món ăn cho trẻ mẫu giáo đòi hỏi các cô nuôi dưỡng chúng tôi phải hiểu rõnhu cầu dinh dưỡng từng độ tuổi để có thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho trẻmột cách phù hợp giúp trẻ phát triển về thể chất và tinh thần.Khi chế biến chúng ta phải chú ý thực phẩm gần chín thì chúng ta mớicho gia vị, nếu cho gia vị vào sớm sẽ mất tác dụng các muối iot, nếu thực phẩmmà để chín quá cũng không tốt vì sẽ mất hết các vitamin chứa trong rau củ quảthức ăn chín quá cũng dễ có mùi nồng làm cho trẻ khó ăn dẫn đến trẻ ăn khôngngon.Đối với các loại thực phẩm tươi sống, thông thường trước khi chế biến tathường làm các thao tác như: sơ chế, cắt, rửa . . . Trong quá trình chế biến thựcphẩm,thành phần hóa học của thịt, rau, hạt đều bị thay đổi, đôi khi sau khi chếbiến chất dinh dưỡng trong thực phẩm mất hoàn toàn.Để không làm vị mất vitamin, protein, mỡ. . . một số hoạt chất sinh họcvà các khoáng chất cần chú ý như: đối với sữa đậu nành không nên đun sôi quálâu hoặc đun làm nhiều lần vì protein trong sữa sẽ bị phân hủy và vitamin bị pháhủy.Dưới đây là cách chế biến món ăn mà tôi thực hiện tại trường:Bữa chính :+ Cơm tẻ+ Thịt gà, thịt lợn om nấm hương+ Canh bí xanh, nấu xươngĐối với món chính:Chuẩn bị : thịt gà, thịt lợn, nấm hương, gia vị, dầu ăn. Thịt gà, thịt lợn sơchế sạch xay nhỏ, nấm hương ngâm nở, sơ chế sạch, thái hạt lựu nhỏ.19/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Chế biến : cho dầu vào chảo đun nóng già, cho thịt gà thịt lợn vào xào,om nhỏ lửa tới khi gần chín cho nấm hương vào om cho chín mềm, nêm gia vịvừa ăn.Đối với món canh:Chuẩn bị : Bí xanh, xương sườn, gia vị, dầu ăn. Bí xanh gọt bỏ vỏ rửasạch, thái hạt lựu to, xương rửa sạch.Chế biến: Hầm xương trong 2 tiếng, để nhỏ lửa để cho nước dùng trong,sau đó cho bí xanh vào xoong, đun sôi trở lại, nêm gia vị vừa ăn rồi bắc xuống.Bữa phụ:+ Cháo cá, cà rốt.Chuẩn bị: Cá chép, gạo tẻ, gạo nếp, xương lợn, cà rốt, hành khô, gia vị,rau thì là. Cá sơ chế sạch, ướp gia vị.Chế biến: Cho cá vào xoong nước có đập gừng, luộc cá chín tới, sau đóvớt ra gỡ lấy thịt. Xương cá cho vào ninh nước dùng cùng xương lợn sau đó lọclấy nước cho vào một xoong khác.Gạo tẻ, gạo nếp ngâm nước, giã nhỏ vừa, sau đó cho vào xoong nướcdùng đun sôi, khuấy đều tay. Khi cháo có độ chín vừa thì nêm gia vị và cho thịtcá đã được xào sẵn đổ vào nồi cháo và đun sôi lại, sau đó cho hành hoa, thì làvào, trộn đều và bắc xuống .20/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Sản phẩm dự thi nhân viên nuôi dưỡng giỏi cấp huyện21/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Sản phẩm dự thi nhân viên giỏi cấp huyệnQua quá trình nghiên cứu đã cho tôi thấy rằng để chế biến được món ănthì chúng ta phải trải qua biết bao công đoạn và theo nhiều qui trình từ thựcphẩm sống đến làm sạch rửa thái nhỏ, nấu chín, chia ăn. . . Đây là một quá trìnhrất phù hợp cho công tác chế biến nó, giúp chúng ta rút ngắn được thời gian.Áp dụng cách lựa chọn chế biến món ăn bản thân tôi tham dự hội thi nhânviên nuôi dưỡng giỏi cấp huyện, tôi đã được đánh giá cao cho món ăn trên.Dưới đây là 10 nguyên tắc vàng trong chế biến thực phẩm cục vệ sinh antoàn thực phẩm của cục vệ sinh an toàn thực phẩm mà chị em chúng tôi luônthực hiện tốt:Nguyên tắc 1: Chọn thực phẩm an toànNguyên tắc 2: Nấu chín kĩ thức ănNguyên tắc 3: Ăn ngay sau khi nấuNguyên tắc 4: Bảo quản kĩ thức ănNguyên tắc 5: Nấu lại thức ăn thật kĩNguyên tắc 6: Tránh tiếp xúc thức ăn sống với thức ăn chín22/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”Nguyên tắc 7: Rửa tay sạchNguyên tắc 8: Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ănNguyên tắc 9: Che đậy thực phẩm để tránh côn trùngNguyên tắc 10: Sử dụng nguồn nước sạch.KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÓ SO SÁNH ĐỐI CHỨNGQua quá trình áp dụng và thực hiện một số biện pháp trên đã cho tôi kết quảsau:Đầu nămtrẻ Tỷ lệ %Cuối nămsttTiêu chí đánh giáSốđạtSố trẻ đạt Tỷ lệ %Số trẻ không thích ăn5%0,8%Số trẻ không ăn hết suất4,2%0%Số trẻ không thích ăn 2tôm, cua, cá1,7%0%Số trẻ không thích ăn 6rau5%0%Kênh bình thường10083,3%11495%Kênh thấp còi1815%5%Kênh béo phì1,7%0%Kết quả đánh ở trên đã cho chúng ta thấy được sự thay đổi thực trạng củatrẻ rõ rệt ở đầu năm và cuối năm. Điều đó chứng tỏ được khả năng chế biến củacác cô nuôi ngày càng được nâng cao. Bên cạnh đó cách xây dựng thực đơn vàviệc thay thực đơn, cách chế biến món ăn cho trẻ trở nên phong phú và đa dạnghơn.Công tác chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ mầm non có vai trò đặcbiệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ,23/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”thẩm mĩ. Hình thành những yếu tố đầu tiên là nền tảng vững chắc để chuẩn bịđầy đủ mọi điều kiện tốt giúp trẻ vào lớp 1.Để nâng cao chất lượng chế biến món ăn cho trẻ tôi đã sử dụng 4 biệnpháp và đã áp dụng tại trường. Bên cạnh đó chúng tôi còn không ngừng học hỏivà tìm hiểu tâm sinh lí của trẻ để chế biến ra nhiều món ăn mới lạ thu hút hứngthú của trẻ, làm cho trẻ lúc nào cũng có cảm giác muốn đến trường. Hơn nữacòn cho tôi kinh nghiệm lựa chọn thực phẩm tươi ngon đảm bảo vệ sinh an toànthực phẩm có sẵn ở địa phương để chế biến món cho phù hợp với trẻ.24/25“ Một số kinh nghiệm chế biến món ăn cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”PHẦN THỨ 3 : KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ1. Kết luận:Việc áp dụng một số biện pháp trên tôi đã làm tốt việc chăm sóc và chế biếnmón ăn cho trẻ có nhiều trẻ thích ăn, trẻ ăn ngon miệng, hết suất. Qua mỗi kỳcân đo của trẻ trên lớp thì thấy số trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cũng đã giảm dần.Trong quá trình thực hiện tôi đã rút ra một số kinh nghiệm như sau:+ Là một cô nuôi trong trường mầm non phải thường xuyên học hỏi, nghiêncứu, tìm tòi những món ăn mới, thay đổi cách chế biến hợp với khẩu vị của trẻ.+ Giáo viên, nhân viên, cô nuôi trong trường cần ham học hỏi trau dồi kiếnthức, biết vận dụng vào công việc của mình, đồng thời các cô cần linh hoạt vàsáng tạo chế biến ra nhiều món ăn mới là để thu hút sự hứng thú của trẻ, làm chotrẻ có hứng thú đến trường.+ Cần có sự phối kết hợp với các giáo viên trên lớp, tham gia giờ ăn của trẻđể rút ra kinh nghiệm kịp thời.+ Biết phối hợp, trao đổi với các cô trên lớp, với phụ huynh để hiểu hơn tâmlý của trẻ, từ đó, có thể chế biến ra các món ăn phù hợp với mọi lứa tuổi.2.Khuyến nghị:Kính mong Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ba Vì quan tâm hơn nữa đếncông tác nuôi dưỡng và chế biến món ăn cho trẻ trong trường mầm non.Thường xuyên tạo điều kiện như: Mở lớp tập huấn về dinh dưỡng, vệ sinh antoàn thực phẩm để chúng tôi có thêm kinh nghiệm vận dụng vào công việc củamình .Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi rút ra từ thực tế công việc hàng ngàytại trường, tôi mong muốn được học hỏi trao đổi kinh nghiệm với các bạn đồngnghiệp và sự góp ý của cấp trên, chuyên viên làm công tác chăm sóc nuôi dưỡngtrẻ.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !25/25
