R&D và phát triển kinh tế – Bài 1: Thực trạng đầu tư ở Việt Nam

Bài 1: R&D tại các nước đang phát triển và câu chuyện tại Việt Nam

Báo cáo đánh giá “Đổi mới công nghệ ở Việt Nam – Đóng góp của công nghệ vào tăng trưởng kinh tế” được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao ở phương pháp nghiên cứu khoa học, phân tích chuyên sâu, cũng như đưa ra được những khuyến nghị chính sách rất cụ thể và khả thi.

Xuyên suốt báo cáo giải trình là quan điểm nhấn mạnh vấn đề tầm quan trong của thay đổi khoa học công nghệ tiên tiến, đặc biệt quan trọng là tầm quan trọng của Nghiên cứu & Phát triển ( R&D ) trong thay đổi công nghệ tiên tiến và tăng trưởng kinh tế tài chính. Báo cáo là một nghiên cứu và phân tích tổng lực đáng xem xét về R&D tại Việt Nam và làm thế nào để vận dụng những bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề từ những nước láng giếng thành công xuất sắc như Nước Hàn, Trung Quốc, Nước Singapore … trong thôi thúc và lấy R&D là động lực chính để thay đổi công nghệ tiên tiến, tăng trưởng kinh tế tài chính, giảm phụ thuộc vào vào FDI và tăng lợi thế cạnh tranh đối đầu …

R&D để công nghệ chuyển giao ra thị trường và tạo giá trị

Theo báo cáo giải trình, R&D ở những nước đang tăng trưởng đa phần tập trung chuyên sâu vào việc tạo ra những loại sản phẩm / quá trình mới so với thị trường / vương quốc hoặc mới so với ngành, thay vì việc tạo ra những mẫu sản phẩm / quá trình mới so với quốc tế. Theo quan điểm kinh doanh thương mại, R&D là quy trình tích góp và phát minh sáng tạo kiến thức và kỹ năng và / hoặc công nghệ tiên tiến. Cụ thể, những doanh nghiệp sử dụng kho tri thức hiện có ( trong nước hoặc quốc tế ) cùng với những yếu tố nguồn vào khác ( vốn, lao động ) để tạo ra đầu ra là tri thức mới và những ý tưởng mới ( phát minh sáng tạo công nghệ tiên tiến ). Với trình độ tăng trưởng ở những nước đang tăng trưởng, những hoạt động giải trí R&D đa phần tập trung chuyên sâu vào việc tạo ra kiến thức và kỹ năng, ý tưởng mới so với thị trường / vương quốc hoặc mới so với ngành chứ không phải mới so với quốc tế. Các hoạt động giải trí R&D có xu hướng dẫn đến những thay đổi cơ bản, hoàn toàn có thể đem đến những biến hóa đáng kể và nâng tầm so với những loại sản phẩm và tiến trình do doanh nghiệp cung ứng dựa trên kiến thức và kỹ năng khoa học hoặc công nghệ tiên tiến mới, hoặc sự tích hợp mới từ những tri thức KH&CN hiện có. Các hoạt động giải trí này cũng làm tăng năng lực cho những doanh nghiệp hay khu vực đạt được tiêu chuẩn công nghệ cao hơn và dẫn đến ngày càng tăng hiệu suất, lan rộng ra thị trường và đa dạng hóa sản xuất. R&D hoàn toàn có thể diễn ra trong tổng thể những nghành KH&CN ( khoa học tự nhiên, kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn ) và gồm có ba hoạt động giải trí chính : điều tra và nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và tăng trưởng thực nghiệm. Tuy nhiên, trong khu vực tư nhân, hầu hết những hoạt động giải trí R&D là hoạt động giải trí kỹ thuật và nghiên cứu ứng dụng. Ở nhiều nước đang tăng trưởng, khu vực doanh nghiệp có xu thế triển khai R&D ít hơn so với khu vực chính phủ nước nhà và những khu vực huấn luyện và đào tạo ĐH công. Các hoạt động giải trí R&D trong khu vực doanh nghiệp thường được triển khai bởi 1 số ít doanh nghiệp có quy mô lớn, có trình độ cao. Trong một số ít trường hợp, những doanh nghiệp này hoàn toàn có thể tạo ra những viện R&D “ độc lập ” với ngân sách và nguồn nhân lực R&D đáng kể. Sự hạn chế của khu vực doanh nghiệp trong tiến hành R&D hoàn toàn có thể phản ánh những yếu tố về cơ cấu tổ chức của những nước đang tăng trưởng. Ví dụ, những doanh nghiệp vừa và nhỏ đang chiếm lợi thế ở những nước đang tăng trưởng, hoàn toàn có thể hướng tới việc ưu tiên ship hàng thị trường địa phương nơi có ít áp lực đè nén cạnh tranh đối đầu hơn. Do đó, những hoạt động giải trí R&D vẫn diễn ra một cách riêng không liên quan gì đến nhau mà chưa mang tính mạng lưới hệ thống. Các hoạt động giải trí R&D thường là những trách nhiệm đột xuất để xử lý những yếu tố phát sinh trong sản xuất. Mặc dù vậy, cũng có 1 số ít những doanh nghiệp đứng vị trí số 1, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp đã năng động, phát minh sáng tạo và tích cực triển khai R&D để hoàn toàn có thể cạnh tranh đối đầu trên thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp này đang ngày càng tăng vai trò của mình trong việc tạo ra công nghệ tiên tiến ở những nước đang tăng trưởng.

Để hiện thực hoá tác động của các công nghệ mới được tạo ra từ quá trình R&D cần có quá trình thương mại hóa. Rõ ràng, việc chỉ tạo ra các ý tưởng đổi mới là chưa đủ để triển khai công nghệ trên thực tế. Công nghệ cần phải được chuyển giao ra thị trường để thực sự tạo ra giá trị.

Tuy nhiên, thương mại kinh doanh hóa công nghệ tiên tiến là một quy trình phức tạp. Theo Lee et al. ( 2005 ), tại Nước Hàn, tỷ suất tăng trưởng công nghệ tiên tiến thành công xuất sắc là 96 % trong khi tỷ suất thương mại kinh doanh hóa thành công xuất sắc chỉ là 47,2 %. 9 Các doanh nghiệp triển khai thương mại kinh doanh hóa công nghệ tiên tiến mới cần vượt qua một hiện tượng kỳ lạ được gọi là “ thung lũng chết ” đề cập đến sự ngăn cách giữa công nghệ tiên tiến được tăng trưởng trong quy trình R&D với loại sản phẩm thương mại.

Đầu tư cho R&D tại Việt Nam

Theo báo cáo giải trình, mặc dầu đã có sự cải tổ trong việc phân chia nguồn lực cho R&D tại Việt Nam trong những năm gần đây nhưng so với mức góp vốn đầu tư trung bình của những nước khu vực và quốc tế thì mức góp vốn đầu tư cho R&D của Việt Nam còn khá thấp. Năm 2019, Ngân sách chi tiêu cho R&D tại Việt Nam bằng 0,53 % tổng GDP, thấp hơn nhiều so với những nước láng giềng ( chỉ có Indonesia và Philippines là có cường độ R&D thấp hơn ).

Việc hạn chế nguồn lực góp vốn đầu tư cho R&D của Việt Nam cũng là điều dễ hiểu. Mặc dù tăng trưởng kinh tế tài chính khá ấn tượng nhưng Việt Nam vẫn là vương quốc có mức thu nhập trung bình thấp. Trong toàn cảnh nguồn lực hạn chế và sức ép nhu yếu góp vốn đầu tư ở những nghành khác thì hiển nhiên sẽ khó khăn vất vả khi xem xét phân chia nguồn lực vào nghiên cứu và điều tra tăng trưởng những công nghệ tiên tiến mang tính mới so với quốc tế. Sự hạn chế của nguồn lực R&D biểu lộ qua số lượng những nhà nghiên cứu tính trên một triệu dân. Theo so sánh, dù Việt Nam có số lượng nhân lực R&D trên một triệu dân đạt mức trung bình ( 896 trên một triệu dân năm 2018 ) nhưng số nhân lực R&D không hề tăng trong tiến trình vừa mới qua. Giai đoạn năm trước – 2018, vận tốc tăng trưởng luỹ kế của lực lượng lao động trong nghành R&D là 1,2 % so với 63 % tại Vương Quốc của nụ cười, 12 % tại Trung Quốc và 15 % tại Nước Hàn. Nhìn chung, tỉ lệ nhân lực làm R&D trên dân số của Việt Nam tương đối thấp so với những vương quốc khác, tỉ lệ này chỉ tương tự 20 % so với tỷ suất trung bình của khu vực EU, tương tự 7,6 % của Nước Hàn, tương tự 29,8 % của Malaysia, tương tự 58 % của Xứ sở nụ cười Thái Lan. Nguồn nhân lực R&D của Việt Nam đa phần đến từ khu vực nhà nước ( 84,13 % ), trong khi khu vực ngoài nhà nước chiếm 13,8 %. Một số vướng mắc trong nguồn cung nhân lực được xác lập là yếu tố then chốt của Việt Nam theo đánh giá và nhận định của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế ( OECD ) trong báo cáo giải trình Triển vọng kinh tế tài chính Khu vực Đông Nam Á. Những khó khăn vất vả vướng mắc gồm có, nhưng không số lượng giới hạn, là sự tham gia thấp, không đồng đều và sự chênh lệch giữa giáo dục và thị trường lao động. Ví dụ, tỷ trọng dân số từ 18 đến 29 tuổi đang theo học những trường ĐH là 28,3 %, thuộc nhóm thấp nhất trên quốc tế. Việt Nam hoàn toàn có thể sẽ cần phải liên tục phấn đấu để tăng trưởng nhân lực R&D. Đáng chú ý quan tâm là, dù giá trị tuyệt đối còn hạn chế nhưng những doanh nghiệp đã chiếm phần đáng kể trong góp vốn đầu tư R&D. Các doanh nghiệp Việt Nam góp phần khoảng chừng 64 % vào R&D vương quốc, tỉ lệ này hoàn toàn có thể so sánh với Nước Singapore ( 52 % ), Nước Hàn ( 77 % ) và Trung Quốc ( 77 % ). Đây là một tín hiệu cho thấy những doanh nghiệp dữ thế chủ động tham gia R&D để nội địa hoá công nghệ quốc tế và tăng cường thay đổi phát minh sáng tạo. Theo báo cáo giải trình trách nhiệm cấp nhà nước năm 2018 về “ Nghiên cứu nghiên cứu và phân tích hiệu suất lao động của Việt Nam trải qua khảo sát nhìn nhận tình hình hiệu suất lao động của doanh nghiệp thuộc một số ít ngành kinh tế tài chính ” cho thấy số lượng doanh nghiệp tham gia vào hoạt động giải trí R&D còn ít ở Việt Nam. Tỷ lệ doanh nghiệp có R&D trong ngành sản xuất thiết bị điện là 17,0 % ; ngành sản xuất hóa chất là 15,0 % ; ngành sản xuất chế biến thực phẩm là 9,0 % ; ngành sản xuất loại sản phẩm từ cao su đặc và nhựa là 7,0 % ; ngành sản xuất da và những loại sản phẩm có tương quan là 6,0 % và ngành dệt may là 5,0 %.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây tại Việt Nam có nhiều hơn các doanh nghiệp mở rộng hoạt động R&D. Ví dụ, Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) đã thành lập viên nghiên cứu riêng vào năm 2010 theo mô hình của các tập đoàn lớn trên thế giới. Từ năm 2014, Viettel đã trích 10% lợi nhuận trước thuế, tương đương 2.500 tỉ đồng đầu tư vào Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ. Tập đoàn Dầu khí quốc gia cũng đã hợp tác với Bộ Khoa học và Công nghệ (MOST) chế tạo giàn khoan thế hệ mới phục vụ hoạt động khai thác dầu khí. Với nỗ lực của các nhà khoa học trong nước, doanh nghiệp này đã thiết kế và làm chủ được công nghệ sản xuất giàn khoan, đưa Việt Nam lên top 10 thế giới và Top 3 các nước châu Á có năng lực chế tạo giàn khoan tự nâng 90 mét và 120 mét vào năm 2009.

Một số thành công xuất sắc của R&D trong nước tại Việt Nam đến từ những hoạt động giải trí chuyển giao công nghệ tiên tiến quốc tế. Tuy nhiên, theo Coe và những tập sự, chuyên viên nghiên cứu và điều tra về những yếu tố R&D và tác động ảnh hưởng của R&D giữa những nước tăng trưởng và những nước đang tăng trưởng, mặc dầu những vương quốc đang tăng trưởng hoàn toàn có thể hưởng lợi đáng kể từ những nỗ lực R&D của những đối tác chiến lược thương mại, nhưng mức độ hưởng lợi lại nhờ vào vào quy mô hoạt động giải trí R&D mà những nước này tiến hành. Điều này cho thấy mối liên hệ tiềm năng giữa chuyển giao công nghệ tiên tiến quốc tế sâu rộng và những hoạt động giải trí R&D của chính những doanh nghiệp tại Việt Nam. Nguồn lực quan trọng khác của R&D đến từ phía chính phủ nước nhà. Trong 10 năm qua, Việt Nam đã tăng trưởng mạng lưới những viện nghiên cứu và điều tra công lập, chiếm một phần nhiều cả về ngân sách R&D công lập và nhân lực R&D. Năm 2020, có 652 tổ chức triển khai nghiên cứu và điều tra tại Việt Nam. Tuy nhiên, không giống như những đối tác chiến lược của họ tại Đài Loan và Nước Hàn từ những năm 1970 trở đi, những tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu này ít link / hợp tác với những doanh nghiệp và những trường ĐH tư. Phần lớn góp vốn đầu tư R&D tại Việt Nam vào những ngành kỹ thuật và công nghệ tiên tiến. Điều này cũng được bộc lộ qua nghiên cứu và phân tích về công bố khoa học quốc tế. Dữ liệu về những khu công trình nghiên cứu và điều tra khoa học cho thấy Việt Nam có trình độ trình độ cao hơn mức trung bình của quốc tế về toán học, thống kê, nông nghiệp, thuỷ sản, lâm nghiệp, và sinh học. Các nghành khác như khoa học thiên nhiên và môi trường, y học lâm sàng, môi trường tự nhiên kiến thiết xây dựng và phong cách thiết kế cũng là lợi thế cạnh tranh đối đầu của Việt Nam. Hơn nữa, nghiên cứu ứng dụng ở Việt Nam chiếm phần chủ yếu ( 69 % tổng số điều tra và nghiên cứu ) cho thấy tiềm năng tăng cường R&D để thay đổi công nghệ tiên tiến và nâng cao hiệu suất lao động trong những ngành công nghiệp.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Tin Tức