Bàn về hợp đồng hợp tác theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015

TCCTTS. BÙI KIM HIẾU (Khoa Luật – Trường Đại học Đà Lạt)

TÓM TẮT :
Thông qua việc nghiên cứu và phân tích những điểm độc lạ giữa Bộ luật Dân sự ( BLDS ) năm 2005 và BLDS năm 2015 về hợp đồng hợp tác, tất cả chúng ta nhận thấy một số ít điểm tân tiến của BLDS năm 2015 về hợp đồng hợp tác. Trong khoanh vùng phạm vi bài viết này, tác giả chỉ ra một số ít điểm hạn chế và hướng triển khai xong quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 về hợp đồng hợp tác .
Từ khóa : Hợp đồng hợp tác, Bộ luật Dân sự năm 2015 .

1. Đặt yếu tố
Hợp đồng hợp tác không phải là quy định lần tiên phong được đề cập trong BLDS năm 2015 mà trong BLDS năm 2005 đã được quy định tại Điều 111 và Điều 120 tương quan đến việc xây dựng, hoạt động giải trí cũng như chấm hết Tổ hợp tác. Về cơ bản, quy định về hợp đồng hợp tác trong BLDS năm 2005 và BLDS năm 2015 cũng có những điểm tương đương về mục tiêu của hợp đồng. Tuy nhiên, quy định về hợp đồng hợp tác trong BLDS năm 2005 và BLDS năm 2015 có những điểm độc lạ sau :
Về vị trí của hợp đồng hợp tác : Trong BLDS năm 2005, hợp đồng hợp tác được đề cập đến như một điều kiện kèm theo bắt buộc hình thành nên Tổ hợp tác – một trong những chủ thể của quan hệ pháp luật dân sự. Đồng thời, theo cấu trúc của BLDS năm 2005, hợp đồng hợp tác không phải là một trong những hợp đồng dân sự thông dụng. Tuy nhiên, trong BLDS năm 2015, hợp đồng hợp tác lại có một vị trí quan trọng và thuộc một trong những hợp đồng dân sự thông dụng .
Về chủ thể giao kết và số lượng chủ thể tham gia hợp đồng hợp tác : Trong BLDS năm 2005, hợp đồng hợp tác được giao kết tối thiểu từ ba cá thể trở lên. Tuy nhiên, BLDS năm 2015, chủ thể giao kết hợp đồng hợp tác hoàn toàn có thể là cá thể và pháp nhân và cũng không số lượng giới hạn số lượng chủ thể tham gia hợp đồng hợp tác ở mức tối thiểu cũng như mức tối đa. Tức là, số lượng chủ thể tham gia hợp đồng hợp tác hoàn toàn có thể từ hai trở lên .
Về hình thức của hợp đồng hợp tác : Trong BLDS năm 2005, hợp đồng hợp tác phải được lập thành văn bản và phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị xã. Tuy nhiên, trong BLDS năm 2015, hợp đồng hợp tác bắt buộc bằng văn bản, nhưng không bắt buộc phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị xã .
Thông qua việc nghiên cứu và phân tích những điểm độc lạ giữa BLDS năm 2005 và BLDS năm 2015 về hợp đồng hợp tác như trên, tất cả chúng ta nhận thấy một số ít điểm văn minh của BLDS năm 2015 về hợp đồng hợp tác. Trong khoanh vùng phạm vi bài viết này, tác giả chỉ ra một số ít điểm hạn chế và hướng hoàn thành xong quy định của BLDS năm 2015 về Hợp đồng hợp tác .
2. Quy định của pháp lý hiện hành về hợp đồng hợp tác và hướng triển khai xong
2.1. Về nội dung của hợp đồng hợp tác
Quy định về nội dung của hợp đồng hợp tác tại Điều 505 BLDS năm 2015 được thừa kế gần như hàng loạt quy định tại khoản 2 Điều 111 BLDS năm 2005. Khi nói đến nội dung của hợp đồng là tổng hợp những điều, khoản, mà những bên thỏa thuận hợp tác nhằm mục đích xác lập những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi bên. Hợp đồng hợp tác được tham gia bởi nhiều chủ thể có vị trí ngang nhau cùng hợp tác, cùng hưởng lợi và cùng chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. Vai trò của hợp đồng này nhằm mục đích thôi thúc hoạt động giải trí hợp tác, tận dụng nguồn lực của nhiều chủ thể trong đời sống kinh tế tài chính – xã hội nên sự ảnh hưởng tác động của quy trình triển khai hợp đồng tới sự không thay đổi của những chủ thể là tương đối lớn. Chính thế cho nên, nhà làm luật ghi nhận những nội dung cơ bản của hợp đồng để khuynh hướng cho những chủ thể trong quy trình đàm phán, giao kết hợp đồng. Theo quy định tại Điều 505 BLDS năm 2015 thì : “ Hợp đồng hợp tác có nội dung hầu hết sau đây :
1. Mục đích, thời hạn hợp tác ;
2. Họ, tên, nơi cư trú của cá thể ; tên, trụ sở của pháp nhân ;
3. Tài sản góp phần, nếu có ;
4. Đóng góp bằng sức lao động, nếu có ;
5. Phương thức phân loại hoa lợi, cống phẩm ;
6. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thành viên hợp tác ;
7. Quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của người đại diện thay mặt, nếu có ;
8. Điều kiện tham gia và rút khỏi hợp đồng hợp tác của thành viên, nếu có ;
9. Điều kiện chấm hết hợp tác ” .
Tuy nhiên, điều tra và nghiên cứu về quy định này tại Điều 505 BLDS năm 2015, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy một số ít điểm cần bàn như sau :
Một là, nội dung tại khoản 2 Điều 505 BLDS năm 2015 quy định về “ Họ, tên, nơi cư trú của cá thể ; tên, trụ sở của pháp nhân ” – thực chất đây là yếu tố nhằm mục đích định danh những chủ thể tham gia giao kết hợp đồng chứ không phải là lao lý do những bên thỏa thuận hợp tác. Do vậy, nội dung này nên vô hiệu khỏi quy định tại Điều 505 BLDS năm 2015 .
Hai là, khoản 3 và khoản 4 Điều 505 BLDS năm 2015 nói về gia tài góp phần và góp phần bằng sức lao động. Nếu như những bên có thỏa thuận hợp tác về việc góp phần thì việc góp phần này trở thành nghĩa vụ và trách nhiệm của những bên. Tuy nhiên, tại khoản 6 Điều 505 BLDS năm 2015 đề cập đến nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên hợp tác – đã bao hàm những nội dung của khoản 3 và khoản 4 Điều 505 BLDS năm 2015. Hơn nữa tại khoản 6 Điều 505 BLDS năm 2015 nói về quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên, trong đó gồm có cả quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của người đại diện thay mặt, nên tại khoản 7 Điều 505 BLDS năm 2015 quy định riêng về yếu tố này là điều không thiết yếu .
Ba là, khoản 8 Điều 505 BLDS năm 2015 quy định về điều kiện kèm theo tham gia hợp đồng hợp tác là không hài hòa và hợp lý. Bởi lẽ, điều kiện kèm theo để một chủ thể tham gia hợp đồng hợp tác là do pháp lý quy định chứ không phải là do những bên thỏa thuận hợp tác. Do vậy, nội dung của khoản 8 Điều 505 BLDS năm 2015 nên vô hiệu “ điều kiện kèm theo tham gia ”, tức là chỉ còn “ điều kiện kèm theo rút khỏi ” mà thôi .
2.2. Về gia tài chung của những thành viên hợp tác
Về cơ bản, nguồn hình thành gia tài của những thành viên hợp tác theo quy định trong BLDS năm 2015 không có điểm độc lạ so với quy định trong BLDS năm 2005. Tuy nhiên, so với quy định tại BLDS năm 2005 thì Điều 506 BLDS năm 2015 còn quy định thêm về nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên hợp tác trong trường hợp chậm góp phần tiền theo thỏa thuận hợp tác, theo đó họ phải trả lãi so với phần tiền chậm trả và phải bồi thường thiệt hại. Quy định này là trọn vẹn hài hòa và hợp lý, tuy nhiên quy định trên có những điểm chưa ổn cần hoàn thành xong, như :
Một là, khoản 1 Điều 506 BLDS năm 2015 chỉ quy định về việc trả lãi và bồi thường thiệt hại so với thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm góp tiền là không tương thích. Bởi sự chậm trễ trong việc góp phần của bất kỳ thành viên nào với bất kể hình thức góp phần nào cũng hoàn toàn có thể gây tác động ảnh hưởng tới quyền và quyền lợi hợp pháp của những thành viên khác. Do đó, nếu quy định chỉ thành viên góp tiền chịu lãi so với số tiền chậm góp phần là không tương thích. Do đó, đoạn 2 khoản 1 Điều 506 BLDS năm 2015 cần phải được sửa đổi theo hướng là bất kỳ thành viên nào chậm triển khai việc góp phần gia tài cũng phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trả lãi so với gia tài chậm góp phần và phải bồi thường thiệt hại, với những gia tài không phải là tiền thì quy đổi ra tiền để tính lãi .
Hơn nữa, cũng tại khoản 1 Điều 506 còn quy định người chậm góp phần ngoài việc chịu lãi còn phải bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng không phải trường hợp nào cũng xảy ra thiệt hại từ việc chậm góp phần. Vì mục tiêu của việc bồi thường thiệt hại là khắc phục hậu quả do mình gây ra. Do đó, để bảo vệ sự hài hòa và hợp lý trong quy định này, cần thêm hai từ “ nếu có ” vào sau cụm từ “ bồi thường thiệt hại ” .
Hai là, tại khoản 2 Điều 506 quy định : “ … việc định đoạt những gia tài khác không phải tư liệu sản xuất sẽ do đại diện thay mặt của những thành viên quyết định hành động nếu không có thỏa thuận hợp tác gì khác ”. Chúng ta thấy rằng quy định này có vẻ như không tương thích. Bởi vì, tư cách của người đại diện thay mặt trong hợp đồng hợp tác trong BLDS năm 2015 không giống tư cách đại diện thay mặt của tổ trưởng tổ hợp tác trong BLDS năm 2005. Người đại diện thay mặt trong hợp đồng hợp tác theo quy định BLDS năm 2015 chỉ hoàn toàn có thể là đại diện thay mặt theo chuyển nhượng ủy quyền của những thành viên hợp tác khác. Nếu những thành viên không có thỏa thuận hợp tác thì cũng đồng nghĩa tương quan với việc họ không chuyển nhượng ủy quyền cho người đại diện thay mặt định đoạt những gia tài không phải là tư liệu sản xuất. Do vậy, việc quy định như trên hoàn toàn có thể dẫn đến việc xâm phạm quyền và quyền lợi hợp pháp của những thành viên hợp tác khác .
Ba là, khoản 3 Điều 506 BLDS năm 2015 quy định : “ Không được phân loại gia tài chung trước khi chấm hết hợp đồng hợp tác, trừ trường hợp tổng thể những thành viên hợp tác có thỏa thuận hợp tác ”. Nhưng tại khoản 2 Điều 510 BLDS năm 2015 quy định : “ Thành viên rút khỏi hợp đồng hợp tác có quyền nhu yếu nhận lại gia tài đã góp phần, được phân chia phần gia tài trong khối gia tài chung và phải thanh toán giao dịch những nghĩa vụ và trách nhiệm theo thỏa thuận hợp tác. Trường hợp phải phân loại gia tài bằng hiện vật làm tác động ảnh hưởng đến hoạt động giải trí hợp tác thì gia tài được tính giá trị thành tiền để chia ”. Như vậy, kể cả không có thỏa thuận hợp tác thì gia tài chung vẫn được chia trước khi chấm hết hợp đồng hợp tác. Do đó, để có sự tương thích với khoản 2 Điều 510 BLDS năm 2015 thì khoản 3 Điều 506 BLDS năm 2015 cần phải bổ trợ thêm cụm từ “ hoặc luật có quy định khác ” vào sau cụm từ “ …. những thành viên hợp tác có thỏa thuận hợp tác ” .

2.3. Về quyền, nghĩa vụ của thành
viên hợp tác

Về cơ bản, quy định quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thành viên hợp tác được quy định tại Điều 507 BLDS năm 2015 được thừa kế quy định tại Điều 115 và Điều 116 BLDS năm 2005 .
Khi tham gia vào hợp đồng hợp tác, những thành viên hợp tác có những quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm nhất định. Quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của những thành viên được xác lập trên cơ sở thỏa thuận hợp tác của những bên. Trong trường hợp những bên không có thỏa thuận hợp tác thì quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm được xác lập tại Điều 507 BLDS năm 2015 với những nội dung cơ bản sau :
“ 1. Được hưởng hoa lợi, cống phẩm thu được từ hoạt động giải trí hợp tác .
2. Tham gia quyết định hành động những yếu tố tương quan đến thực thi hợp đồng hợp tác, giám sát hoạt động giải trí hợp tác .
3. Bồi thường thiệt hại cho những thành viên hợp tác khác do lỗi của mình gây ra .
4. Thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm khác theo hợp đồng ” .
Tuy nhiên, khi nghiên cứu và điều tra những quy định tại Điều 507 BLDS năm 2015, tất cả chúng ta thấy có một số ít yếu tố cần bàn như sau :
Một là, khoản 1 Điều 507 BLDS năm 2015 quy định : “ Được hưởng hoa lợi, cống phẩm từ hoạt động giải trí hợp tác ”. Thông thường hoa lợi, cống phẩm chỉ phát sinh tự nhiên hoặc trải qua việc khai thác hiệu quả của gia tài. Tuy nhiên, trong hợp đồng hợp tác, những bên không chỉ góp phần gia tài mà hoàn toàn có thể góp phần bằng công sức của con người thì việc hưởng hoa lợi, cống phẩm sẽ không đặt ra. Trong trường hợp này họ chỉ hoàn toàn có thể phân loại doanh thu. Do vậy, khoản 1 Điều 507 BLDS năm 2015 cần bổ trợ cụm từ “ hoặc doanh thu ” vào trước hai từ “ cống phẩm ” sẽ tương thích hơn .
Hai là, khoản 3 Điều 507 BLDS năm 2015 quy định : “ Bồi thường thiệt hại cho những thành viên hợp tác khác do lỗi của mình gây ra ”. Thông thường, bồi thường thiệt hại chỉ phát sinh khi có sự vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm xảy ra, nên việc liệt kê trách bồi thường vào trong những nghĩa vụ và trách nhiệm của thành viên hợp tác là không hài hòa và hợp lý .
2.4. Về chấm hết hợp đồng hợp tác
Hợp đồng hợp tác là một hợp đồng dân sự, do đó chấm hết hợp đồng hợp tác cũng tuân thủ theo quy định chung về chấm hết hợp đồng. Tuy nhiên, hợp đồng hợp tác có đặc trưng riêng tương quan đến mục tiêu xác lập hợp đồng nên chấm hết hợp đồng hợp tác có một số ít địa thế căn cứ riêng. Các địa thế căn cứ này được quy định tại khoản 1 Điều 512 BLDS năm 2015, đơn cử :
“ 1. Hợp đồng hợp tác chấm hết trong trường hợp sau đây :
a ) Theo thỏa thuận hợp tác của những thành viên hợp tác ;
b ) Hết thời hạn ghi trong hợp đồng hợp tác ;
c ) Mục đích hợp tác đã đạt được ;
d ) Theo quyết định hành động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ;
đ ) Trường hợp khác theo quy định của Bộ luật này, luật khác có tương quan ” .
Tuy nhiên, nghiên cứu và điều tra quy định này, hoàn toàn có thể thấy cần trao đổi 1 số ít nội dung cơ bản sau về chấm hết hợp đồng hợp tác :
Một là, điểm d khoản 1 Điều 512 BLDS năm 2015 quy định hợp đồng hợp tác chấm hết “ theo quyết định hành động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền ”. Quy định này chúng tôi cho rằng không hài hòa và hợp lý chính do về thực chất, thực chất của hợp đồng là sự “ thỏa thuận hợp tác ” của những bên chủ thể “ về việc xác lập, đổi khác, chấm hết quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm ”. Việc ký kết và triển khai hợp đồng hợp tác cũng chỉ tác động ảnh hưởng tới quyền và quyền lợi của những thành viên hợp tác. Do vậy, việc quy định như trên sẽ không bảo vệ nguyên tắc tự do, bộc lộ sự can thiệp sâu của cơ quan nhà nước vào quan hệ giữa những chủ thể .
Hai là, trong trường hợp hợp đồng hợp tác được giao kết bởi hai chủ thể, hoặc từ ba chủ thể trở lên nhưng hầu hết chủ thể đều xin rút khỏi hợp đồng hợp tác theo quy định tại Điều 510 BLDS năm 2015, dẫn đến chỉ còn một chủ thể thì khi đó hợp đồng hợp tác đương nhiên chấm hết. Do đó, cần bổ trợ đây là một trong những địa thế căn cứ chấm hết hợp đồng hợp tác vào khoản 1 Điều 512 BLDS năm 2015 .
3. Kết luận
Qua việc nghiên cứu và phân tích những điểm hạn chế của BLDS năm 2015 về hợp đồng hợp tác, chúng tôi cho rằng việc liên tục hoàn thành xong những quy định của pháp lý về hợp đồng hợp tác trong thời hạn tới là việc làm thiết yếu để hợp đồng hợp tác xứng tầm trong mối đối sánh tương quan với những hợp đồng khác và là một trong những hợp đồng thông dụng trong BLDS năm 2015 .
TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1. Bộ luật Dân sự năm 2005 .

2. Bộ luật Dân sự năm
2015.
2. Bộ luật Dân sự năm 2015 .THE COOPERATION CONTRACT IN ACCORDANCE WITH THE PROVISIONS OF THE CIVIL CODE 2015
PhD. BUI KIM HIEU
Faculty of Law, Dalat University
ABSTRACT :

By analyzing the differences
between the 2005 Civil Code and the Civil Code of 2015 on the above contract,
we can see some progress in the 2015 Civil Code on cooperatiom contracts.
Within the scope of this article, the author points out some of the milestones
and directions for completing the provisions of the 2015 Civil Code on
Cooperation Contract.

Keywords : Levi code g2015, cooporation contract .

Xem tất cả ấn phẩm Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ số 07 tháng 06/2017 Xem toàn bộ ấn phẩm Các tác dụng nghiên cứu và điều tra khoa học và ứng dụng công nghệ tiên tiến số 07 tháng 06/2017 tại đây

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Doanh Nghiệp