Protein là gì? Vai trò của Protein với cơ thể và sức khỏe

Protein luôn được nhắc đến như một nhóm dưỡng chất quan trọng với cơ thể. Nó có nhiều vai trò và công dụng nhằm giúp duy trì sự sống và tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng protein vừa đủ, không nên quá dư thừa vì sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy protein là gì và vai trò của chúng với sức khỏe có quan trọng không? Hãy cùng Ocany tìm hiểu. 

Tìm hiểu protein là gì? 

Trước khi tìm hiểu sâu về vai trò và chức năng của protein là gì, chúng ta cùng khái quát sơ khái niệm protein là chất gì nhé!  

Protein hay còn gọi là chất đạm, chúng là những phân tử sinh học hay đại phân tử được cấu thành từ nhiều axit amin. Theo nghiên cứu có khoảng 20 loại axit amin phổ biến và 9 loại thiết yếu mà bắt buộc phải cung cấp cho cơ thể. Các protein có thể chứa từ 1 đến nhiều nhóm axit amin khác nhau. Những nhóm này được kết nối bằng các liên kết peptit. Sự khác biệt của các protein chủ yếu đến từ cấu tạo trình tự các axit amin. 

Trong lĩnh vực rèn luyện thể hình, protein đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ bắp của người tập. Đồng thời các nghiên cứu còn chỉ ra, protein là nguồn cung cấp 15% năng lượng để duy trì sự sống và hoạt động thường ngày. Có nghĩa là cơ thể sẽ khó phát triển nếu thiếu chất này. Protein được tìm thấy nhiều trong các loại thịt, đậu, sữa,… 

>>>Xem thêm:

Vai trò của protein với cơ thể và sức khỏe con người 

Nhiều người thắc mắc vai trò và chức năng của protein là gì, chúng quan trọng như thế nào? Trên thực tế việc thiếu hụt protein có thể khiến bạn bị suy dinh dưỡng, giảm đề kháng, dễ ốm, chậm phát triển và cơ thể thiếu sức sống,… Để hiểu rõ hơn về vai trò và chức năng của protein, bạn hãy đọc tiếp nội dung dưới đây. 

Cấu tạo khung tế bào, duy trì cơ thể khỏe mạnh 

Protein chiếm đến 50% tổng khối lượng thô của tế bào. Chúng là thành phần quan trọng cấu tạo nên khung tế bào và tham gia vào hầu hết các hoạt động trong tế bào. Ngoài ra, protein còn góp phần trong các chất gian bào, nhân tế bào với vai trò duy trì và phát triển mô. 

Protein đảm nhiệm nhiều vai trò, nó tham gia vào quá trình phát triển của cơ thể. Từ việc cấu tạo cơ, phát triển và tái tạo tế bào,… Hơn thế protein còn là chất xúc tác quan trọng cho các phản ứng sinh hóa và trao đổi chất trong cơ thể con người. 

Vận chuyển dinh dưỡng và oxy đến tế bào 

Sau khi tiêu hóa thức ăn, các chất dinh dưỡng sẽ được vận chuyển để khắp nơi trong cơ thể từ máu đến mô và tế bào. Tất cả quá trình đều sự tham gia của protein. Oxy được lấy từ phổi sẽ đem cung cấp cho tế bào nhờ “shipper” protein Hemoglobin trong tế bào hồng cầu. 

Bảo vệ cơ thể 

Các tế bào bạch cầu hoạt động liên tục để bảo vệ cơ thể. Chúng đi “tuần tra” để tìm kiếm những kẻ xâm nhập và loại bỏ khỏi cơ thể. Cấu tạo của các tế bào bạch cầu này chính là protein. Chính vì vậy, khi tìm hiểu vai trò của protein là gì, bạn sẽ nhận thấy chúng là “người anh hùng” bảo vệ chúng ta. 

Ngoài ra, hệ miễn dịch cũng sản xuất ra một số loại protein khác như interferon có khả năng chống lại các virus và tác nhân gây bệnh cho cơ thể. 

Cung cấp năng lượng 

Như đã chia sẻ trong khái niệm protein là gì? Protein chiếm khoảng 10 – 15% nguồn năng lượng cho tế bào và các cơ quan. Khi cơ thể nhận đủ lượng protein cần thiết thì sẽ hoạt động và phát triển tốt. 

Cân bằng độ pH 

Protein còn có khả năng hoạt động như một chất đệm giúp cân bằng độ pH.  Đảm bảo hệ tuần hoàn vận chuyển các ion một cách dễ dàng. Ngoài ra, protein còn “kéo” nước từ tế bào vào các mạch máu, điều hòa lượng nước trong cơ thể. Có nghĩa là khi lượng protein trong cơ thể ở mức thấp thì nước sẽ bị ứ đọng trong các mô và tế bào dẫn đến hiện tượng phù nề chân tay. 

>>>Xem thêm:

Hàm lượng protein mà cơ thể để khỏe mạnh là bao nhiêu? 

Sau khi hiểu được vai trò và chức năng của protein là gì, nhiều người thắc mắc làm sao để đảm bảo lượng protein vừa đủ, không thừa không thiếu để cơ thể phát triển bình thường. 

Trên thực tế, nhu cầu protein ở mỗi người là không giống nhau, nhất là với các protein thiết yếu. Vậy mức protein tiêu chuẩn cho cơ thể là bao nhiêu?

Các chuyên gia đưa ra công thức rằng cứ 1kg cân nặng thì bạn cần nạp 1.1 đến 3.3gram protein. Tuy nhiên nếu bạn càng vận động nhiều thì con số này sẽ càng tăng lên. Lấy ví dụ như: bạn nặng 50kg, có vận động thể thao ở mức trung bình thì lượng protein cần nạp là 50×2=100gr/ngày. 

Một số người cho rằng, càng trẻ thì cần bổ sung nhiều protein còn người già thì không nên ăn nhiều nhóm chất này. Trên thực thế, cơ thể người cao tuổi vẫn cần bổ sung nhiều protein để duy trì sức khỏe, với lưu ý là nên chọn những nguồn protein tốt cho sức khỏe, giúp no lâu và có nhiều chất dinh dưỡng kèm theo khác. 

Dấu hiệu nhận biết cơ thể thiếu protein 

Thật may mắn, việc nhận biết sự thiếu hụt protein rất đơn giản. Bạn chỉ cần lưu ý những dấu hiệu sau:

• Cơ bắp không phát triển, phát triển chậm hoặc bị teo nhỏ

• Người hay mệt mỏi, chân tay bủn rủn không có sức lực 

• Hệ miễn dịch suy giảm dễ mắc bệnh vặt 

• Cơ thể dễ bị phù nề, cơ yếu và khó tăng cân 

Trong quá trình tìm hiểu protein là gì nếu nhận thấy những dấu hiệu này hãy nhanh chóng bổ sung protein. 

Thế nào là chế độ ăn giàu protein? 

Hiểu đơn giản, chế độ ăn giàu protein là một kiểu dinh dưỡng chú trọng vào các loại thực phẩm có hàm lượng protein cao trong bữa ăn. Việc tăng tỷ lệ protein sẽ đi đôi với việc giảm các tỷ lệ của những thành phần dinh dưỡng khác bao gồm carbohydrate và chất béo. Thông thường chế độ ăn giàu protein thì thành phần protein sẽ cùng cáp trên 20% tổng năng lượng cho cơ thể. 

Chế độ này đầu tiên được các chuyên gia gợi ý với mục đích giảm cân. Bằng cách giảm lượng mỡ mà có thể duy trì cơ bắp, vì những thực phẩm được lựa chọn trong chế độ này giúp no lâu, hạn chế cảm giác đói và tăng tỷ lệ chuyển hóa cơ bắp. 

Ưu và nhược điểm của chế độ ăn giàu protein

Hiện nay có rất nhiều chế độ ăn, mỗi chế độ đều có những ưu điểm và khuyết điểm riêng. Với chế độ ăn giàu protein cũng thế, nó không hoàn hảo. Tuy nhiên vẫn được sử dụng đến ngày nay với những ưu điểm vượt trội như:

• Giúp cơ thể cảm thấy no lâu hơn 

• Tái tạo và duy trì khối cơ giúp cơ thể khỏe mạnh 

• Biết cách đánh giá là lựa chọn những thực phẩm tốt cho cơ thể. 

Tuy nhiên khi áp dụng chế độ này đồng nghĩa bạn phải cắt giảm các thành phần dinh dưỡng khác. Điều đó dẫn đến một số điều tiêu cực cho cơ thể bao gồm:

• Thiếu dinh dưỡng 

• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về hệ tim mạch 

• Tăng áp lực làm việc của thận. 

Một số thực phẩm giàu protein dễ tìm thấy 

Đối với chế độ ăn giàu protein, bạn sẽ không bị ngăn cấm trong việc lựa chọn thực phẩm. Nguyên tắc cần nhớ là ưu tiên cho những thực phẩm chứa hàm lượng protein cao và chế chế tiêu thụ carbohydrate tinh chế, đường tinh luyện và chất béo xấu. Có 3 nhóm thực phẩm mà bạn có thể tham khảo để bổ sung đầy đủ nhu cầu protein của cơ thể. 

Trứng và các loại thịt gia cầm 

Ở Việt Nam, thực phẩm chứa nhiều protein được mọi người biết đến, đó là thịt ức gà. Với một một khẩu phần ăn 3 ounces (khoảng 86gr) ức gà nướng có thể cung cấp đến 25g Protein. 

Ngoài ra, một quả trứng lớn cũng cung cấp cho cơ thể đến 6g Protein. Việc ăn trứng gà mỗi ngày đã được chứng minh là không gây hại cho sức khỏe, không ảnh hưởng đến tim mạch  như nhiều người vẫn hiểu lầm. 

Tuy nhiên không nên ăn quá nhiều và ăn thường xuyên vì sẽ làm tăng nồng độ cholesterol trong máu dễ dẫn đến các bệnh lý về tim mạch, tiểu đường. 

Hải sản

Khi bạn tìm hiểu các thực phẩm giàu protein là gì, chắc chắn đã từng được giới thiệu về hải sản. Đúng vậy, hải sản không những chứa hàm lượng protein cao mà còn cung cấp nguồn chất béo bão hòa tốt cho cơ thể. Với 3 ounces bít tết cá hồi sẽ cung cấp cho cơ thể khoảng 17gr protein mà không ảnh hưởng gì đến tim mạch. 

Sữa và các chế phẩm từ sữa

Sữa và các chế phẩm từ sữa là nguồn protein được nhiều người sử dụng nhất, từ trẻ em đến người già đều được khuyên nên bổ sung sữa để duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, bạn có biết hàm lượng protein trong sữa gầy và sữa béo là khác nhau. Sữa béo có lượng protein cao hơn với khoảng 18-20gr cho mỗi ly sữa. 

Dù là nguồn protein dễ tiếp cận nhưng không phải ai cũng sử dụng được chúng. Một số người không thể dung nạp đường lactose trong sữa sẽ gặp các vấn đề tiêu hóa khi tiêu thụ chúng. 

>>>Xem thêm:

Một số lưu ý cần quan tâm khi bổ sung protein 

• Không nên bổ sung quá nhiều protein so với mức cho phép. Sự dư thừa sẽ gây gánh nặng lên gan và thận vì phải làm việc tích cực để đào thải chúng ra ngoài. 

• Nếu không sử dụng hết năng lượng từ protein thì chúng sẽ chuyển hóa và tích tụ trong cơ thể dưới dạng mỡ. Điều này làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì. 

• Những đối tượng được khuyến khích bổ sung protein: trẻ em kén ăn, phụ nữ đang mang thai, người già,… 

• Nếu bổ sung protein bằng các sản phẩm thực phẩm chức năng thì nên lựa chọn những sản phẩm phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể và độ tuổi. 

Trong bài viết Protein là gì chúng ta có thể thấy được protein rất quan trọng với cơ thể chúng ta. Để duy trì một sức khỏe tốt thì bạn cần cung cấp đầy đủ nhu cầu protein theo hướng dẫn trong bài viết. Bạn có thể bổ sung bằng các nguồn thực phẩm trong tự nhiên hoặc thực phẩm chức năng đều được.