‘Tư tưởng học làm người của Hồ Chí Minh còn nguyên giá trị thời sự’
– Ngày 14/9/1949, khi đến thăm trường Nguyễn Ái Quốc (nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) đóng ở Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh ghi trong trang đầu sổ vàng truyền thống của trường: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự tổ quốc và nhân loại. Muốn đạt mục đích thì phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư”.
 |
| Giáo sư, nhà giáo nhân dân Mạch Quang Thắng. Ảnh : Viết Tuân . |
Tư tưởng đó được nêu ra khi quốc gia còn đang trong tiến trình trường kỳ kháng chiến chống Pháp, chứng tỏ quản trị Hồ Chí Minh chăm sóc đến việc đào tạo và giảng dạy, giảng dạy cán bộ từ rất sớm. Đó cũng là tư tưởng xuyên thấu của Hồ Chí Minh về việc học .Từ năm 1946 đến hết năm 1949, Hồ quản trị có thời hạn đọc, nghiên cứu và điều tra sách vở, tài liệu về thiết kế xây dựng nhà nước, kiến thiết xây dựng chính quyền sở tại khi kháng chiến thành công xuất sắc, đồng thời dành nhiều thời hạn viết báo để giáo dục tư tưởng về giảng dạy cán bộ, thiết kế xây dựng chính quyền sở tại, rồi tập hợp in thành cuốn Sửa đổi lề lối làm việc. Trong đó, Hồ quản trị đặc biệt quan trọng chú ý quan tâm đến việc giảng dạy cán bộ : ” Cán bộ là cái gốc của mọi việc làm. Công việc thành công xuất sắc hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém ” .- Theo giáo sư, học để làm người theo tư tưởng Hồ Chí Minh cần được hiểu ra làm sao ?- Để hiểu ý niệm ” học làm người ” của Hồ quản trị trước hết phải hiểu ý niệm của quản trị về con người .quản trị Hồ Chí Minh từng nói : ” Trời có bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông / Đất có bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc / Người có bốn đức cần, kiệm, liêm, chính / Thiếu một mùa thì không thành trời / Thiếu một phương thì không thành đất / Thiếu một đức thì không thành người “. Sinh thời, Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vấn đề con người phải có đủ những phẩm chất cơ bản ấy .Cụ thể hơn, con người phải có tình yêu thương đồng loại, lòng nhân ái. Vậy nên trong di chúc, quản trị Hồ Chí Minh căn dặn cán bộ, đảng viên ” phải có tình chiến sỹ yêu dấu nhau “. Hồ quản trị từng nói, muốn cho xã hội tốt đẹp thì bản thân mỗi người phải nén quyền lợi cá thể, vì quyền lợi hội đồng. Bác không phủ nhận quyền lợi cá thể nhưng ý niệm quyền lợi cá nhân hoà vào quyền lợi chung hoặc đặt dưới quyền lợi chung. Thậm chí, nếu vì cái chung tốt đẹp thì mình sẵn sàng chuẩn bị hi sinh cả tính mạng con người .Cuộc đời quản trị Hồ Chí Minh bộc lộ rất rõ lý tưởng sống ” vì mọi người ” khi gắn quyền lợi và nghĩa vụ cá thể với quyền lợi dân tộc bản địa. Dù là nguyên thủ vương quốc nhưng Hồ quản trị có đời sống giản dị và đơn giản như bao người khác. Khi ra đi, gia tài cá thể để lại là số không tròn trĩnh .Hồ quản trị cũng rất coi trọng đạo đức trong giáo dục làm người. quản trị từng nói, sông có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, cây không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng, nếu không có đạo đức cách mạng thì cơ bản không làm nổi việc gì .
– Quan điểm “học trước tiên để làm việc, làm người” của Hồ Chí Minh theo giáo sư có ý nghĩa thế nào với giáo dục hiện nay?
– Dù quan điểm trên được Hồ quản trị viết ra nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề đến công tác làm việc huấn luyện và đào tạo cán bộ, nhưng đến nay vẫn có ý nghĩa thời sự lớn với nền giáo dục quốc dân .Điều mê hoặc là năm 1996, tức 47 năm sau tổ chức triển khai UNESCO của Liên hiệp quốc công bố Báo cáo Delors do hơn 10 chuyên gia giáo dục số 1 trên quốc tế soạn thảo, trong đó nêu 4 trụ cột của giáo dục thế kỷ 21 là ” học để biết, học để làm việc, học để chung sống với nhau, học để làm người “. Quan điểm giáo dục của UNESCO có nhiều điểm tương đương với quan điểm của quản trị Hồ Chí Minh đã nêu từ năm 1949 .Theo Hồ quản trị, giáo dục là để tạo ra con người có đức và có tài chứ không phải là rơi lệch một mặt nào đó. Điều khó nhất là phải học để làm việc, làm người rồi mới nghĩ đến làm cán bộ. Có như vậy thì mỗi cán bộ mới không trở thành ” quan cách mạng ” .Căn cứ vào vấn đề của Bác Hồ, hoàn toàn có thể thấy tiềm năng giáo dục trước hết là phải huấn luyện và đào tạo ra con người có ích cho bản thân và xã hội. Giáo dục là khơi dậy và phát huy năng lực sẵn có của học viên thay vì nỗ lực nhồi nhét kỹ năng và kiến thức. Mục tiêu của Hồ Chí Minh là phát huy tiềm năng của mỗi người, thắp cho mỗi người một ngọn lửa trong đời sống thay vì nỗ lực đổ đầy ” bình dầu ” cho họ .Nhưng lúc bấy giờ, giáo dục Nước Ta đang bị lệch tiềm năng so với quan điểm trên. Vậy nên học xong chương trình đại trà phổ thông, học viên vẫn không được trang bị những kiến thức và kỹ năng cơ bản để ứng xử với bản thân, mái ấm gia đình, xã hội, vạn vật thiên nhiên … Từ đó hình thành lớp người tiếp xúc văn hoá, ứng xử kém .Có hôm tôi dẫn cháu đến trường, thì có một cậu bé cùng lớp chạy lại mượn điện thoại thông minh để gọi mẹ mang đồ đến trường. Nhưng gọi xong, cậu bé trả lại tôi rồi đi luôn, không nói một câu cám ơn. Đó là hệ quả của chiêu thức giáo dục không coi trọng ” làm việc, làm người ” .- Làm thế nào để việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về học làm việc, làm người, làm cán bộ được vận dụng vào trong thực tiễn lúc bấy giờ một cách thiết thực ?- Xã hội Nước Ta lúc bấy giờ đang có những biểu lộ đáng quan ngại khi nhiều người chỉ chú trọng học để tiến thân, làm cán bộ, quan chức thay vì để làm việc, làm người. Họ phấn đấu bằng nhiều con đường khác nhau để có bằng cấp cao, được chỉ định chức vụ cao hơn nhằm mục đích mưu cầu quyền lợi cho bản thân, mái ấm gia đình. Xã hội đang bị cuốn theo xu thế học để có chức, có quyền. Từ đó sinh ra nạn chạy, mua và bán bằng cấp, chứng từ, đi học thuê, học hộ …Xu hướng này ngày càng nở rộ, làm cho xã hội mải miết đua chen, tính thiện ngày càng ít đi. Dù kinh tế tài chính luôn tăng trưởng nhưng xã hội luôn trọng thực trạng không an tâm, cái xấu, cái ác Open ngày càng nhiều. Vì vậy, muốn xã hội tốt đẹp hơn thì trước hết phải làm theo lời dạy của quản trị Hồ Chí Minh là coi trọng giáo dục làm việc, làm người .
Muốn vậy, trước hết, Đảng phải có các giải pháp cơ bản để ngăn chặn suy thoái đạo đức, làm gương cho toàn xã hội. Đất nước phải xây dựng được một thể chế quản trị đất nước đảm bảo cho xã hội phát triển văn minh, dân chủ, tiến bộ, lành mạnh. Phải xây dựng nhà nước pháp quyền nghiêm minh, mọi cá nhân đều đứng dưới pháp luật và bình đẳng trước pháp luật. Như vậy mới chặn được nạn chạy bằng cấp, chạy chức quyền, để mỗi người nâng cao ý thức học “làm việc, làm người”.
Hiện nay cả ba khoảng trống mái ấm gia đình, nhà trường, xã hội đều đang khủng hoảng cục bộ trong việc giáo dục thế hệ trẻ ” học làm người “. Trong mái ấm gia đình tân tiến, mối dây liên hệ giữa những thành viên lỏng lẻo hơn, tình cảm cũng phai nhạt hơn trước, nên việc giáo dục tính thiện cho trẻ từ mái ấm gia đình cũng không được chú trọng. Trường học quá nặng về bệnh thành tích. Xã hội đang bị xuống cấp trầm trọng đạo đức và ô nhiễm thiên nhiên và môi trường sống nặng nề .Vì vậy, việc giáo dục trẻ nhỏ ” học làm việc, làm người ” nên khởi đầu từ cả ba khoảng trống này.
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động
