Hãy bình giảng đoạn thơ sau đây trong bài Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên: “Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ…Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương”>

Đề bài

Hãy bình giảng đoạn thơ sau đây trong bài Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên:

Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ

                                               Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương?

Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn !
Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng
Như xuân đến chim rừng lông trở biếc
Tình yêu làm đất lạ hóa quê nhà .
( Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên )

Lời giải chi tiết

Sự sinh ra của bài thơ Tiếng hát con tàu gắn liền với một sự kiện kinh tế tài chính – xã hội lúc bấy giờ. Vào năm 1958 là năm có trào lưu hoạt động người trẻ tuổi miền xuôi lên mở mang kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống ở miền núi. Phong trào này được sự ủng hộ nhiệt tình của phần đông những từng lớp nhân dân … Bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên sinh ra trong không khí sôi sục ấy. Những sự kiện đó chỉ là một gợi ý, là điểm xuất phát để Chế Lan Viên bộc lộ khát vọng được về với nhân dân, về với đời sống to lớn, đồng thời cũng là quay trở lại với ngọn nguồn của nghệ thuật và thẩm mỹ .Tiếng hát con tàu là khúc hát mê hồn rạo rực của một tâm hồn đã thoát khỏi cái khung chật hẹp của một cái tôi nhỏ bé để ra với chân trời to lớn của nhân dân, quốc gia. Trong niềm vui mới, hồn thơ của Chế Lan Viên như hóa thành con tàu tâm tưởng, hăm hở trong hành trình dài về với nhân dân, về với đời sống to lớn. Nhưng về với nhân dân cũng là về với lòng mình, làm giàu thêm tâm hồn mình ; từ đó nhà thơ đã đi đến sự khẳng định Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu. Cả phần hai – cũng là phần đa phần của bài thơ – dùng cho việc tái hiện hình ảnh nhân dân và gợi lên kỉ niệm đẹp, sâu nặng tình nghĩa trong những năm kháng chiến gian nan. Theo dòng hoài niệm, mạch thơ mang đến những câu thơ mang tính khái quát, triết lí :
Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ

Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương?

Cảnh sương giăng, đèo mây phủ hiện lên rất chung ( bởi không nói về một làng bản đơn cử nào ) nhưng lại không hề chung chung, bởi ta vẫn thuận tiện nhận ra cảnh sắc riêng của Tây Bắc. Khi bình giảng hoàn toàn có thể so sánh thêm với những câu thơ của Tố Hữu “ Nhớ từng bản khói cùng sương – Sớm khuya nhà bếp lửa người thương đi về ” – Việt Bắc .
Câu thơ thứ 2 : Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương ? Là một câu hỏi tu từ – hỏi chỉ để mà khẳng định chắc chắn rõ hơn tình cảm gắn bó sâu nặng của nhà thơ so với con người, cảnh vật Tây Bắc, với mọi miền đất xa xôi và hẻo lánh khác của quốc gia .
Ở hai câu tiếp theo, Chế Lan Viên đã dùng những cặp đối xứng : khi ta ở / khi ta đi ; đất ở / đất hóa tâm hồn, để qua đó nói lên tình cảm gắn bó máu thịt của mình với Tây Bắc. Chính tình cảm đó đã dẫn tới một sự chuyển hóa từ “ đất ở ” vốn vô tri vô giác thành ” đất hóa tâm hồn “. Ý nghĩa lớn lao của tình yêu, tình cảm một con người so với một vùng quê .
Sang khổ thơ thứ 2, mạch thơ có vẻ như chuyển sang một sự rung cảm và suy tưởng khác – về tình yêu và đất lạ :
Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng
Như xuân đến chim rừng lông trở biếc
Tinh yêu làm đất lạ hóa quê nhà .
Ở khổ thơ này, ta cũng thấy một nét quen thuộc rất dễ nhận ra của phong thái Chế Lan Viên – đó là sự suy ngẫm, triết lí. Những câu thơ viết về tình yêu không phải chỉ là của một tâm hồn tự thể hiện, bộc lộ những trạng thái của lòng mình, mà còn là của người tự quan sát lòng mình và suy ngẫm, triết lí về tình yêu qua kinh nghiệm tay nghề. Những hình ảnh so sánh ở đây mang một ý nghĩa triết lí : mỗi hiện tượng kỳ lạ, sự vật khác – như cái rét đi với mùa đông, như mùa xuân với bộ lông trở biếc của chim rừng. Đó cũng là thực chất của tình yêu như là sự khăng khít giữa hai tâm hồn – nó diễn ra như một tất yếu của tự nhiên và không hề tách rời .

Tất cả những câu thơ trên như là tiền đề để Chế Lan Viên đi với một nhận xét có tính đúc kết, khái quát:

Tình yêu làm đất lạ hóa quê nhàNhư vậy chính tình yêu là chất kết dính, tạo ra sự sự chuyển hóa kì diệu, khiến cho ” đất lạ ” hóa thành “ quê nhà ”. Nhưng tình yêu không chỉ số lượng giới hạn trong tình cảm lứa đôi mà nó còn bộc lộ những tình cảm với quê nhà quốc gia. Bởi thế mà khổ thơ này đường như có sự bất thần rẽ ngang của dòng xúc cảm, nhưng thực ra cũng nằm trong mạch tâm lý và dòng xúc cảm chung của cả bài .

Loigiaihay.com

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp