Tiêu chí kiến trúc nhà ở nông thôn mới của người Việt

SỰ BIẾN ĐỔI CỦA KIẾN TRÚC NHÀ Ở NÔNG THÔN

Trong quy trình sở hữu những vùng đồng bằng to lớn, người Việt đã tạo ra những quy mô định cư nông thôn độc lạ, trong đó có sự ăn nhập hài hòa giữa kiến trúc và cảnh sắc. Mô hình này đã từng khá bền vững và kiên cố và không thay đổi qua nhiều thế kỷ .
Tuy nhiên, trong toàn cảnh đô thị hóa cùng những biến hóa can đảm và mạnh mẽ về văn hóa truyền thống – xã hội, ngày càng Open nhiều kiểu nhà lạ lẫm, phá vỡ kiến trúc cảnh sắc và làm biến dạng những quy mô định cư này .

Sự biến đổi của kiến trúc, trong đó có kiến trúc nhà ở nông thôn là quy luật tất yếu trong sự vận động của xã hội loài người, nhưng biến đổi như thế nào để tiếp nối được tinh thần của kiến trúc truyền thống, lưu giữ được mạch chảy văn hóa đã lưu truyền qua nhiều thế hệ và giữ được “cái tôi” riêng có? Đã đến lúc phải đưa ra các tiêu chí kiến trúc để định hướng phát triển cho thể loại nhà ở này.

Nhà ở của người Việt xưa.

Cho đến năm 1945, Nhà ở nông thôn của người Việt có cấu trúc và hình thức khá không thay đổi, ít đổi khác. Tuy nhiên, nó cũng đã từng trải qua những tiến trình với những đổi khác không nhỏ, rõ ràng nhất là sự chuyển hóa từ nhà sàn sang nhà trệt, khởi đầu diễn ra từ thời Bắc thuộc. Chắc hẳn cấu trúc và hình thức nhà tại cũ đã không còn tương thích khi người Việt tăng trưởng từ vùng bán sơn địa xuống vùng đồng bằng to lớn. Sự biến hóa về thiên nhiên và môi trường và điều kiện kèm theo sống và hoàn toàn có thể cả những yếu tố khác nữa đã dẫn đến sự đổi khác về kiến trúc để tương thích hơn với toàn cảnh .
Từ sau năm 1945, hoàn toàn có thể do gỗ dựng nhà đã không còn dồi dào như trước nên nhà nông thôn có xu thế đơn thuần hơn và ít sử dụng gỗ hơn. Tuy nhiên cấu trúc phân loại theo gian và hình thức ngôi nhà vẫn được giữ nguyên theo nếp cũ .
Từ đầu những năm 1990 trở lại đây, quy trình đô thị hóa cùng sự ngày càng tăng dân số và những biến hóa trong lối sống đã khiến nhà ở nông thôn biến hóa mạnh cả về cấu trúc và hình thức kiến trúc. Nhiều nơi, thay vì những ngôi nhà 3 gian 2 chái hay 5 gian lợp ngói với chiều cao chỉ 1 tầng lại là những ngôi nhà 2 – 3 tầng kiểu lô phố giống như ở đô thị với chiều ngang tương đối hẹp và hình thức phong phú nhưng lạc lõng với toàn cảnh .
Sân vườn – vốn trước kia là thành phần không hề thiếu trong bố cục tổng quan tổng thể và toàn diện ngôi nhà thì nay bị thu hẹp xuống mức tối thiểu, thậm chí còn biến mất trọn vẹn. Những làng quê còn giữ được nhiều nếp nhà theo lối cũ thường là nơi dân cư có khuynh hướng làm ăn xa, nhưng vẫn giữ ngôi nhà truyền thống lịch sử để thờ cúng tổ tiên và làm nơi chốn quay về .

CẦN SỚM ĐƯA RA ĐỊNH HƯỚNG VÀ CHỈ DẪN THIẾT KẾ

Từ góc nhìn phương pháp mưu sinh, cấu trúc nhà lô phố hoàn toàn có thể tương thích với khu TT cũ của đô thị – nơi diễn ra những hoạt động giải trí mua và bán sinh động, nhưng trọn vẹn không tương thích với những làng quê thuần nông, nơi mà hoạt động giải trí sản xuất hầu hết diễn ra ngoài cánh đồng. Với 2 bức tường dựng đứng 2 bên, hoàn toàn có thể thấy rằng loại nhà này không tương thích với lối sống truyền thống lịch sử của người dân quê, vốn thân mật với thiên nhiên và môi trường tự nhiên, yêu thích gió trời, lại cần nhiều khoảng trống mở cho những hoạt động giải trí lúc nông nhàn. Cấu trúc này cũng không hẳn tương thích với những làng nghề truyền thống lịch sử, bởi đa phần nghề truyền thống lịch sử cần khoảng trống ngoài trời cho những hoạt động giải trí làm nghề thủ công bằng tay .
Những ngôi nhà ống kiểu này còn phá vỡ cấu trúc vốn khá như nhau của làng quê truyền thống cuội nguồn và làm chúng bị biến dạng trọn vẹn, đồng thời tạo ra những tranh chấp về độ cao với những khu công trình tôn giáo, tín ngưỡng trong làng. Chưa hết, sự ngày càng tăng mặt phẳng khối xây tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời biến những ngôi nhà này thành khối trữ nhiệt rồi tỏa ra môi trường tự nhiên xung quanh làm bầu không khí làng quê ngày càng trở nên ngột ngạt, và khiến nhu yếu sử dụng điện để làm mát tăng lên .

Nhà ở ở một số vùng nông thôn hiện nay.

Sự biến hóa về cấu trúc và hình thức kiến trúc nhà ở nông thôn là không hề tránh khỏi trong toàn cảnh đất đai chật hẹp và dân số ngày càng tăng. Nhưng biến hóa như thế nào là điều cần phải xem xét kỹ. Đã đến lúc phải có khuynh hướng và hướng dẫn phong cách thiết kế cho thể loại kiến trúc này, không nên thả nổi để cho người dân tự loay hoay tìm giải pháp cho ngôi nhà của mình .

Trên cơ sở nhìn nhận về nhu yếu, phương pháp mưu sinh và sự tương thích với những yếu tố tự nhiên và văn hóa truyền thống – xã hội, xin sơ bộ yêu cầu những tiêu chuẩn kiến trúc cho nhà ở nông thôn mới của người Việt như sau :
Thứ nhất, hòa nhập tốt với toàn cảnh, không gây ảnh hưởng tác động xấu đi đến khoảng trống cảnh sắc của làng. Để đạt được tiêu chuẩn này, ngôi nhà cần có quy mô vừa phải, không quá lớn và không quá cao. Chiều cao ngôi nhà chỉ nên 1 hoặc 2 tầng tùy thuộc vào diện tích quy hoạnh khu đất thiết kế xây dựng. Không sử dụng sắc tố quá độc lạ cho mặt ngoài ngôi nhà. Trong những ngôi làng di sản, cần đặc biệt quan trọng chú ý quan tâm đến hình thức mái và vật tư lợp mái của những ngôi nhà mới sao cho ăn nhập tốt nhất với những ngôi nhà truyền thống lịch sử trong làng .

Nhà ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ xưa.

Thứ hai, hình thức kiến trúc giản dị, tôn trọng tính thống nhất tổng thể hơn là sự đa dạng về hình thức. Vẻ đẹp của làng quê truyền thống được tạo thành bởi những ngôi nhà có hình thức khá thống nhất với nhau và không quá cầu kỳ trong trang trí mặt ngoài. Nguyên tắc này cần tiếp tục được thực hiện đối với kiến trúc nhà ở nông thôn mới, tránh tạo ra những ngôi nhà có hình khối phức tạp và hình thức khác lạ.

Thứ ba, tổ chức triển khai khoảng trống tương thích với phương pháp sống, phong tục tập quán, tôn trọng những giá trị truyền thống lịch sử. Trong bố cục tổng quan ngôi nhà, chú ý quan tâm tạo ra mạng lưới hệ thống khoảng trống mở, khoảng trống linh động, khoảng trống chuyển tiếp, khoảng trống đa năng … vốn là những đặc thù quan trọng của nhà tại truyền thống lịch sử của người Việt. Trong ngôi nhà truyền thống lịch sử, sân là yếu tố không hề thiếu, thậm chí còn đóng vai trò TT bố cục tổng quan. Đối với nhà ở nông thôn mới, sân vẫn nên là thành phần quan trọng trong cấu trúc ngôi nhà ngay cả khi diện tích quy hoạnh đất chật hẹp, bởi sự thiết yếu của nó so với những hoạt động giải trí thường ngày của người nông dân. Vườn cũng là yếu tố quan trọng của ngôi nhà, hoàn toàn có thể nghĩ đến giải pháp vườn trên mái, hay vườn theo phương đứng khi không có đủ diện tích quy hoạnh đất thiết yếu .

Một mẫu nhà ở nông thôn mới.

Thứ tư, bảo vệ tốt nhu yếu sử dụng tương thích với xu thế đương đại. Nhà ở nông thôn mới cần khắc phục được những điểm yếu kém của ngôi nhà truyền thống cuội nguồn, thỏa mãn nhu cầu tốt hơn nhu yếu tiện lợi cho người sử dụng, nhất là khoảng trống nhà bếp và phòng vệ sinh .
Thứ năm, thích ứng với điều kiện kèm theo khí hậu địa phương, không gây ảnh hưởng tác động xấu đến thiên nhiên và môi trường. Định hướng và tổ chức triển khai khoảng trống ngôi nhà sao cho hoàn toàn có thể khai thác được tốt nhất lợi thế của điều kiện kèm theo khí hậu địa phương và hạn chế được những tác động ảnh hưởng xấu mà nó gây ra .
Thứ sáu, khai thác và tận dụng tài nguyên nếu hoàn toàn có thể. Chú ý đến việc tàng trữ và sử dụng nước mưa, đun nước nóng bằng nguồn năng lượng mặt trời, sử dụng nhà bếp mặt trời, biogas …
Thứ bảy, sử dụng vật tư thân thiện với thiên nhiên và môi trường và vật tư có nguồn năng lượng hàm chứa thấp. Chú trọng sử dụng vật tư có nguồn gốc địa phương được khai thác một cách vững chắc, vật tư dán nhãn “ xanh ” được sản xuất ở gần nơi tiêu thụ, vật tư không phát sinh rác thải khi hết vòng đời sử dụng. / .
TÀI LIỆU THAM KHẢO
– Nguyễn Thị Phương Châm ( 2004 ), Văn hóa truyền thống lịch sử của người Kinh ở Vạn Vĩ trong quy trình giao lưu, biến hóa. Văn hóa dân gian, 3 ( 93 ) – 2004 .
– Khuất Tân Hưng ( 2007 ), Mối quan hệ giữa văn hóa truyền thống và kiến trúc trong nhà ở dân gian vùng Đồng Bằng Bắc Bộ. Luận án Tiến sĩ, Trường Đại học Kiến trúc Thành Phố Hà Nội
– Khuất Tân Hưng ( năm ngoái ), Mô hình định cư nông thôn Nước Ta – nhận diện, quy hoạch tăng trưởng bền vững và kiên cố. Kiến trúc Nước Ta, 10 – năm ngoái
– Nguyễn Luận ( 2001 ), Năm bài học kinh nghiệm từ văn hoá ở của làng truyền thống cuội nguồn Bắc Bộ cho kiến trúc – quy hoạch Nước Ta đương đại. Văn hoá Nước Ta đặc trưng và cách tiếp cận. Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo, Thành Phố Hà Nội .

– Nguyễn Đức Thiềm (2000), Tìm hiểu một số đặc trưng tiêu biểu của kiến trúc nhà ở dân gian cổ truyền vùng đồng bằng miền Bắc Việt Nam. Góp phần tìm hiểu bản sắc kiến trúc truyền thống Việt Nam. Nhà xuất bản Xây dựng, Hà Nội.

Tác giả : PGS.TS.KTS. Khuất Tân Hưng – Đại học Kiến trúc Thành Phố Hà Nội
Thiết kế : Lê Quyên
Bài viết cùng tác giả PGS.TS. Khuất Tân Hưng – Đại học Kiến trúc Thành Phố Hà Nội »

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn