‘Sáng chế’ của nông dân – nỗi oan cho giáo sư, tiến sĩ Việt

Những gì mà nhiều người Việt xem là phát minh sáng tạo có vẻ như không giống với quốc tế .( Bài viết Ý Kiến không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress. net. )Những năm gần đây, việc những nhà khoa học Việt Nam có phát minh ra gì không vẫn là chủ đề được đàm đạo nhiều mỗi khi yếu tố giáo dục và giảng dạy được đưa ra bàn luận. Một vài dẫn chứng cho sự ” bất tài ” của cộng đồng khoa học kỹ thuật Việt Nam là yếu tố phát minh sáng tạo. Có người thậm chí còn còn đem trực thăng của một nông dân hay tàu ngầm thử nghiệm trong hồ bơi của một người chưa qua trường lớp tàu ngầm để chê trách những nhà khoa học Việt Nam .

Có điều là trực thăng hay tàu ngầm đều là những thứ đã có chừng 70 năm nay, chúng không có gì mới mẻ và không thể là phát minh. Đó là chưa kể tới chuyện chiếc trực thăng đó hóa ra không bay được, còn tàu ngầm thì chưa thấy ra tới biển, đại khái cũng không dùng được.

Nước Mỹ là nơi có nhiều phát minh sáng tạo nhất. Mỗi năm Cục Phát Minh và Thương Hiệu của Mỹ cấp bằng bản quyền sáng tạo cho khoảng chừng 200.000 phát minh trong nước và thêm khoảng chừng 400.000 quốc tế. Số lượng bằng phát minh nhiều như vậy nhưng thực tiễn thì chỉ khoảng chừng 10 % số phát minh được trở thành loại sản phẩm sử dụng, số còn lại nằm yên đắp chiếu chờ chết .Các phát minh ở Mỹ gồm có rất nhiều thứ, nhưng đại loại hoàn toàn có thể chia ra làm hai : những phát minh của những người không làm nghề chuyên ngành và những phát minh của người trong chuyên ngành. Loại thứ nhất rất ít và nó thường là những phát minh đơn thuần, mặc dầu nhiều thứ rất có ích. Như gần đây tôi có gặp một dụng cụ đựng kính áp tròng loại siêu mỏng dính, hoàn toàn có thể nhét vào trong ví, hay là một dụng cụ để làm lạnh rượu vang bằng cách ngâm đá .

>> ‘Các giáo sư, PGS nên chủ động kiếm tiền từ nghiên cứu, sáng chế’

Các phát minh chuyên ngành mới là động lực tăng trưởng khoa học kỹ thuật lớn nhất của Mỹ. Đây cũng là những thứ mà những nhà khoa học Việt Nam rất ít phát minh ra. Nguyên nhân không phải là do họ không có tài năng, mà là do không có thiên nhiên và môi trường thao tác .Nếu ở Việt Nam không có những công ty phong cách thiết kế sản xuất những đốt sống tự tạo để cấy ghép vào người, thì năng lực một người Việt Nam trong nước phát minh ra một phong cách thiết kế đốt sống mới là không .Khi nói về công nghệ tiên tiến kỹ thuật cao, người Việt phần lớn nghĩ về những thứ thường dùng trong đời sống. Ở Mỹ thì đó chỉ là một phần nhỏ trong cỗ máy công nghiệp của họ. Apple hay Facebook, Nike hay Amazon thì quan trọng nhưng chúng là những thứ mà người dân thường thấy, còn nội lực khoa học kỹ thuật của Mỹ nằm ở chỗ khác .

Người Việt thường hay so sánh Apple với Samsung, hay thảo luận về sức cạnh tranh của họ với Huawei. Ở Mỹ thì Apple bao năm nay vẫn hay lu loa rằng họ bị Qualcomm ăn hiếp. Qualcomm sản xuất chip điện tử và các công nghệ phát sóng điện tử, họ nắm trong tay rất nhiều phát minh sáng chế mà các sản phẩm của Apple cần. Qualcomm mới là thế lực nắm thóp của Apple, chứ không phải là những công ty cạnh tranh, nhất là khi SamSung cũng dùng chip của Qualcomm.

Ở Mỹ, công nghiệp sản xuất phần lớn là sản xuất ra những thứ để ship hàng sản xuất. Xe hơi là một thứ rắc rối, nhưng dây chuyền sản xuất lắp ráp ôtô thì ở đâu ra ? Điện thoại Samsung rất hay, nhưng chip Snapdragon của nó do ai sản xuất ? Nước Mỹ là nơi sản xuất những thứ như vậy .Một phần nhiều những phát minh ở Mỹ tương quan tới những thứ như vậy. Chúng là những nâng cấp cải tiến nhỏ trên những bộ phận ” phía trong ” hay ” phía sau ” trong chuỗi đáp ứng sản xuất. Sự tập hợp của những nâng cấp cải tiến nhỏ này là nguyên do hầu hết của sự tăng trưởng của khoa học kỹ thuật tại Mỹ .

>> Việt Nam từng có nhiều bài toán ‘làm khó cả tiến sĩ’

Chính thế cho nên nên những người Việt ở trong nước, dù là đi học ở quốc tế về, ít khi nào có được phát minh sáng tạo. Trong khi đó, nếu họ làm trong thiên nhiên và môi trường những nước tăng trưởng thì phát minh sáng tạo nhiều hơn. Còn ở Mỹ thì những công ty ký hợp đồng với nhân viên cấp dưới khi nào cũng có một pháp luật nhu yếu phải trao quyền những phát minh mà họ tạo ra khi thao tác cho công ty vào tay của công ty .Vấn đề của nền khoa học Việt Nam không phải là tụt hậu, mà là rất nhiều mảng phần đông không sống sót. Cái sự không sống sót đó gồm có cả không sống sót trong kinh tế tài chính và trong điều tra và nghiên cứu. Ngành công nghiệp sản xuất hóa chất điện tử ví dụ điển hình, trên quốc tế chỉ có vài nước làm. Ngày trước tôi làm cho một công ty sản xuất hóa chất điện tử ở Mỹ, người mua toàn là Samsung, IBM, hay Applied Materials. Samsung chuẩn bị sẵn sàng chi hàng trăm nghìn đôla mua một thùng hóa chất từ Mỹ, được chở bằng máy bay qua Nước Hàn .Các loại hóa chất đó đều do những nhà khoa học thuộc công ty nơi tôi làm phát minh ra. Một người có nhiều phát minh là dân Trung Quốc nói tiếng Anh đặc giọng Trung Quốc, ông qua Mỹ học ĐH rồi mới ở lại Mỹ. Nếu ông ở Trung Quốc thì chưa chắc đã phát minh ra những thứ đó, bởi năng lực là ông ấy sẽ làm ở một mảng khác .

Những nhìn nhận về cộng đồng khoa học Việt Nam của nhiều người nói chung khá phiến diện, khi mà có việc gì thì các tiến sĩ thạc sĩ cũng bị lôi ra trách móc, bảo là sao không giải quyết được vấn đề. Thậm chí cá bị chết ngoài biển thì các vị ấy cũng bị trách móc là sao không tìm ra nguyên nhân. Chuyện phát minh sáng chế cũng vậy, các nhà khoa học Việt Nam bị trách là sao không phát minh ra được gì cả.

Thật ra thì nền khoa học Việt Nam lúc bấy giờ không cần phát minh ra cái gì hết. Thay vào đó thì Việt Nam nên đồng ý góp vốn đầu tư vào ngành công nghiệp nhẹ và hướng cho những kĩ năng đi vào những ngành này để họ có chút đất dụng võ. Giờ bảo những nhà khoa học Việt Nam phải phát minh ra những thứ như người khác trong khi họ còn không đựơc tiếp xúc với mấy ngành công nghiệp như người khác thì đó là một điều ngoạn mục .

>>Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.

Khanh