Mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền Bắc , Trung, Nam : Ý nghĩa và cần lưu ý
Mâm ngũ quả ngày Tết 3 miền: Ý nghĩa và những điều cần lưu ý
Bày mâm ngũ quả lên bàn thờ trong ngày Tết đã là nét văn hóa lâu đời của người Việt Nam. Phụ thuộc vào đặc trưng của từng vùng miền mà sẽ có những sự khác biệt trong việc lựa chọn và bài trí mâm quả dâng hương.
Cùng Sàn Gốm tìm hiểu rõ hơn về ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết của từng vùng miền nhé!
Bạn có biết còn bao nhiêu ngày nữa đến Tết không? Hãy cùng đến ngược với Sàn Gốm nhé!
Nguồn gốc và ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết
Nguồn gốc mâm ngũ quả
Theo như nguồn gốc từ Lễ Vu Lan của Phật Giáo, trong kinh Vu Lan Bồn có nhắc tới hình ảnh của 5 loại trái cây 5 màu.
Theo như quan niệm của Đạo Phật thì 5 loại trái cây tượng trưng cho ngũ căn, mang nhiều ý nghĩa:
- Tín – Lòng tin
- Tấn – Ý chí kiên cường
- Niệm – Ghi nhớ
- Định – Tâm không loạn
- Huệ – Sáng suốt
Từ xưa đến nay, mâm ngũ quả luôn hiện diện trong các dịp lễ lớn như ngày Vu Lan, Tết Nguyên Đán, Rằm lớn.
Việc bày biện mâm hoa quả thờ tươm tấp trong các dịp như là 1 cách tỏ lòng biết ơn đến những người bề trên và mong cầu những may mắn đến với gia đình.
Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết
Mặc dù mỗi mâm hoa quả thờ với từng loại quả được chọn và cách bày biện khác nhau sẽ mang ý nghĩa riêng, tuy nhiên vẫn mang 1 mong muốn chung đó là dâng lên bề trên, ông bà, tổ tiên những loại quả tươi ngon thể hiện đạo hiếu.
Đồng thời mong muốn những điều may mắn, bình an, thịnh vượng sẽ đến với gia đình.
Mâm ngũ quả còn mang ý nghĩa tượng trưng cho thành quả lao động cả năm và ước mong vạn vật sinh sôi nảy nở, âm dương hòa hợp.
Nhiều người có thắc mắc “Tại sao gọi là mâm ngũ quả, nhưng lại bày nhiều quả hơn?” Giải đáp cho câu hỏi này, sở dĩ dù cho có đặt số loại quả hơn 5 thì vẫn có thể gọi như vậy.
Bởi từ lâu người dân ta đã xem cụm từ “mâm ngũ quả” ý chỉ là mâm trái cây thờ. Vì thế, ngày nay nhiều gia đình có điều kiện hơn, muốn cho mâm cúng thịnh soạn, đầy đặn thì vẫn thường đặt nhiều loại quả hơn trên mâm.
Xem các mẫu MÂM BỒNG THỜ chưng mâm ngũ quả đẹp nhất
Phâm biệt mâm ngũ quả 3 miền Bắc – Trung – Nam
Mâm ngũ quả đặt bàn thờ là nét văn hóa đặc trưng của người Việt trong dịp Tết Nguyên Đán. Tuy nhiên tùy vào văn hóa hoặc những loại trái cây đặc sản của từng vùng miền mà mỗi miền sẽ có truyền thống chọn những loại quả khác nhau.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Mâm quả thờ tại miền Bắc sẽ được lựa chọn theo như văn hóa phương Đông về thuyết ngũ hành. Vì vậy, các loại quả thường được phối 5 màu Kim Mộc Thủy Hỏa Thổ.
Với 5 màu đại diện là trắng, xanh, đen, đỏ. Một mâm trái cây thờ miền Bắc thường sẽ là các loại cây màu sắc sặc sỡ, nhưng nhìn vào tổng thể vẫn sẽ hài hòa.
Các loại quả thường có trên mâm cúng:
- Chuối: Nải lớn nhưng phải là chuối xanh. Tượng trưng cho sự tề tựu, sum vầy bên nhau.
- Bưởi: Thường chọn bưởi Diễn, có màu vàng. Tượng trưng cho phúc lộc, may mắn.
- Phật thủ: Quả Phật thủ với mong cầu đức Phật và ông bà tổ tiên sẽ ở lại, phù hộ cho gia đình.
- Ớt đỏ, hồng hoặc quất cảnh: Có màu đỏ nổi bật, điểm thêm xung quanh tượng trưng cho phát đạt, may mắn.
- Lê, đào: Sự phát triển, thăng tiến trong công việc.
XEM THÊM: Tổng hợp 30 cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết cực đẹp
Mâm ngũ quả miền Trung
Ở miền Trung quanh năm chịu nhiều khắc nghiệt của môi trường, thiên tai, bão lũ. Vì thế ở miền Trung không nhiều loại trái cây đặc sản và đa dạng như những miền khác.
Bởi thế mâm hoa quả đặt bàn thờ của người Miền Trung sẽ đơn giản, không quá cầu kỳ về mặt hình thức.
Quan niệm của họ là cúng kiếng từ tâm. Thế nên tùy vào tùy vào điều kiện của từng gia đình thì sẽ lựa chọn các loại quả cho phù hợp.
Những loại quả trên mâm thờ của người miền Trung:
- Dưa hấu: Ruột đỏ đại diện cho sự may mắn. Quả dưa căng tròn hứa hẹn 1 năm sung túc, ấm no.
- Táo đỏ: Thể hiện sự an yên, đem lại sức khỏe và sự hòa hợp trong gia đình.
- Thanh long: Rồng ghé thăm nhà thì cả năm được may mắn, phát tài phát lộc.
- Nho: Nho là đại diện của sự thành công. Trong phong thủy, mang ý nghĩa hóa dữ thành lành, biến rủi ro thành may mắn.
- Cam, quýt: Nhiều người quan niệm rằng sự tinh khiết và hương vị dễ chịu của những loại quả này sẽ mang lại nhiều may mắn. Tránh được những tai họa, xui xẻo.
- Dứa: Sắc vàng nổi bật đi với hương thơm đặc trưng. Mong muốn 1 năm sức khỏe dồi dào, an lành, nhiều lộc lá.
Mâm ngũ quả miền Nam
Ở miền Nam có nhiều sự kiêng cữ, chọn lọc ở các loại quả trên mâm. Mọi người sẽ không bày các loại quả trông chỉ đẹp mắt.
Chẳng hạn trong mâm quả thờ miền Nam sẽ không có chuối vì có âm đọc giống như là “chúi” – đi xuống và không ngóc đầu lên được. Theo như câu “quýt làm cam chịu” vì thế họ cũng sẽ không bày loại quả này.
Theo văn hóa miền Nam sẽ bày mâm ngũ quả: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài (theo âm đọc mang ý nghĩa Cầu sung vừa đủ xài).
Ý nghĩa của các loại quả trên mâm ngũ quả miền Nam:
- Đu đủ: Ý nghĩa như tên gọi của nó là sự đủ đầy, sung túc về tài lộc cũng như tình cảm.
- Xoài: Theo như phát âm của người miền Nam thì là “xài”, mong muốn có tiền cho việc tiêu xài trong năm, không thiếu thốn.
- Dừa: Người trong Nam thường phát âm “vừa” là “dừa”, mong cầu vừa đủ, không túng thiếu.
- Mãng cầu: Mang ý nghĩa cầu chúc mọi sự được như ý, làm ăn suôn sẻ, sức khỏe dồi dào.
- Sung: Tượng trưng cho sự sung mãn, tròn đầy.
XEM THÊM: Cách chưng trái cây hình tháp vừa đẹp vừa dễ làm
Cách bày mâm ngũ quả đẹp mắt tại 3 miền
Bày biện mâm ngũ quả miền Bắc ngày Tết
Trên mâm hoa quả thờ ngày Tết của người miền Bắc, nải chuối xanh thường được đặt dưới cùng như hình ảnh bàn tay nâng đỡ, bảo bọc cho gia đình.
Tiếp đến sẽ là quả bưởi vàng và phật thủ được đặt chính giữa. Những loại quả còn lại sẽ được sắp xếp cân đối, và bố trí màu sắc sao cho hài hòa.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Người miền Trung thường sẽ sắp xếp những quả to đặt dưới cùng để làm trụ sau đó sẽ sắp xếp các loại quả khác lên cho đến khi cân đối là được.
Bên cạnh đó mâm trái cây đặt bàn thờ có thể được bài trí theo hình tháp hoặc hình long phụng với cặp dưa để 2 bên.
Mâm ngũ quả ở miền Trung chỉ cần sắp xếp cân đối, đẹp mắt
Sắp xếp mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Mâm hoa quả thờ ngày Tết miền Nam cũng không quá câu nệ, cầu kỳ nhưng đòi hỏi màu sắc phải hài hòa và cân đối. Những quả to, nặng, xanh sẽ được đặt phía dưới và những quả nhỏ, chín sẽ được đặt lên trên.
Mâm cúng trái cây thường được bày giống ngọn tháp. Hai bên đặt 2 quả dưa hấu riêng, có thể khắc chữ trên da dưa hấu.
Hướng dẫn cách trang trí mâm ngũ quả đẹp:
Lưu ý khi bày mâm ngũ quả đúng chuẩn
Bày mâm cúng bàn thờ là việc vô cùng quan trọng, tuy nhiên không phải ai cũng biết cách làm đúng chuẩn. Dưới đây là những lưu ý về cách chọn lựa trái cây và những sai lầm thường mắc phải của nhiều người.
Những sai lầm khi bày biện mâm ngũ quả
- Không nên rửa trái cây trước khi thờ: Vì trái cây ẩm sẽ làm nó nhanh héo và dễ thối khi cúng trên bàn thờ lâu ngày. Muốn quả bóng đẹp chỉ cần lấy khăn lau sạch. Sau đó để ở quả ở nơi khô thoáng, không quá nóng.
- Trái cây đã chín sẽ có màu sắc bắt mắt hơn trái cây còn xanh: Vì thế nên nhiều người không ngần ngại chọn và bày lên mâm quả thờ. Bởi thờ Tết sẽ trưng dài ngày, do đó không nên chọn trái chín quá. Để lâu dễ hư thối sẽ mang điềm không may mắn trong năm mới.
- Trái cây dọn bàn thờ phải là quả thật: mâm quả cúng nhiều hay ít không quá quan trọng, chủ yếu là sự thành tâm dâng lên tổ tiên. Do đó không trưng trái cây giả vì làm như vậy là thể hiện thái độ bất kính với bề trên.
Cách chọn loại trái cây phù hợp để dâng hương
Lựa chọn trái cây đặt bàn thờ
- Đối với những loại quả như dưa hấu phải chọn trái căng tròn, không trầy xước.
- Chọn những loại quả tươi, còn cuống lá càng đẹp. Không nên chọn trái cây thâm, dập, móp méo.
- Không chọn trái cây có gai sắc nhọn vì ảnh hưởng đến thịnh vượng. Chuyện làm ăn sẽ không được thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều trắc trở.
- Không chọn các loại quả có mùi nồng, mọc sát với mặt đất, bị méo mó, hư hỏng hoặc có vị cay, đắng, chua. Lưu ý này chỉ mang tính chất tâm linh, với xu hướng chọn quả mọc ở nơi sạch sẽ thanh tịnh, quả đẹp đẽ, vị ngọt ngào tượng trưng cho no ấm, thành công.
Trên đây là toàn bộ những chia sẻ của Sàn Gốm về mâm ngũ quả ngày Tết của người Việt Nam. Theo dõi để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích nhé
