Làm gì khi chán nản mọi thứ

Những bí ẩn về việc nghiện tik tok và giảm khả năng tập trung

Trần Bảo

4 tháng 7 2022

Tôi dám chắc rằng anh em đều trải qua một lần chán nản hầu như mọi thứ. Không chỉ trong công việc mà còn trong những thú vui ông đã từng rất hứng thú và có khi là cả game, mạng xã hội.

Đó là những khi ổng rất chán cuộc sống của mình, dường như chẳng còn năng lượng để làm một điều gì đó ý nghĩa. Lúc này đây, học kiến thức nào đó mới cũng khó mà chơi game, lướt facebook cũng trở nên nhàm chán. Với phương diện tình cảm, các ông còn cảm giác chán yêu, lười yêu.

Điều đó bị gây ra bởi một điều mà người ta gọi là “over-simulated”.

Đó là trạng thái não bộ bị kích thích bởi quá nhiều những tác nhân bên ngoài như tik tok, facebook, … và sản xuất lượng Dopamine quá nhiều kéo theo thời gian dài. Điều này dẫn đến một điều rằng ta luôn cần phải làm một hành động nào đó để kích thích hormone tiết ra lượng Dopamine cao hơn khi trước và ta cảm giác bị “lờ” dần đi những kích thích thông thường. Điển hình dễ liên hệ nhất là khi ông xem “porn” đến một lúc nào đó mất hứng thú và không muốn đụng đến.

Chúng ta hãy bàn kĩ về hormone Dopamine hay thường được gọi là “hormone hạnh phúc”. Nhưng có nhiều sự nhầm lẫn xoay quanh loại hormone này. Về mặt bản chất, Dopamine không được tiết ra để làm hưng phấn, khiến bộ não thoải mái hay đem lại cảm xúc và dopamine lại đem lại cảm giác khát khao “desire” mong muốn làm việc gì đó.

Điều đó được phát hiện ra trong một cuộc thí nghiệm. Nơi đó, có con chuột bị nhốt trong chiếc lồng, mỗi lần nó bấm vào nút cạnh cửa lồng thì sẽ có đồ ăn rơi xuống. Qua thời gian, não bộ con chuột hình thành phản ứng bấm nút sẽ tiết ra Dopamine dù là không có đồ ăn hay đã no nhưng chú chuột vẫn bấm liên tục không ngừng nghỉ, thậm chí nó còn không thèm ăn thức ăn vừa rơi xuống.

Con chuột ấy bị rút hết lượng hormone Dopamine trong người, nhà khoa học phát hiện rằng con chuột ấy vẫn cảm thấy dấu hiệu thoải mái khi ăn đồ ăn. Điều đó chứng minh lượng Dopamine không ảnh hưởng đến hạnh phúc. Ngược lại, dẫu đồ ăn có ở trước mắt, nó cũng không thèm chạy tới để ăn, chỉ khi dâng đến tận miệng nó mới dùng bữa.

Điều đó rút ra kết luận rằng việc ta cảm giác mất hứng thú với cuộc sống trong một ngày nào đó thường là hậu quả của việc Dopamine được tiết ra quá nhiều.

Và đáng buồn rằng, những tác nhân kích thích Dopamine ngày càng nhiều mà điển hình là Tik tok và Tinder.

Cả hai ứng dụng đều dùng một thủ thuật khiến ta luôn hào hứng để kéo xuống tiếp theo. Bởi con người luôn có tính tò mò và lượng nội dung ta cần tiếp thu trong mỗi lần lướt thường rất ít thế nên ta sẽ có xu hướng dành nhiều thời gian trên đó. Kể cả khi gặp nội dung nhàm chán, ta vẫn sẽ hào hứng lướt tiếp để mong chờ một nội dung hấp dẫn hơn. Điều này cũng đúng với trường hợp cá độ đá banh vì họ không biết kết quả thế nên luôn cảm giác hào hứng, nhịp tim tăng cao. Để rồi khi dopamine tiết ra nhiều, họ sẽ nghiện.

Bởi vì lượng Dopamine luôn được kích thích tiết ra ngày một nhiều, ta luôn cảm giác sống quen trong ngưỡng Dopamine ấy khiến cho ta không thể chịu được những hoạt động ít kích thích hơn. Ví dụ như việc đọc sách, những người có lượng Dopamine đã tiết ra cao thường tập trung được vài phút sau đó trong đầu lại suy nghĩ đến vấn đề khác nhầm kích thích lượng Dopamine. Điều này đúng với khi ta ăn cơm với gia đình. Ta thường có xu hướng vừa xem điện thoại vừa ăn như cách để nhận thêm nhiều nguồn kích thích.

Hãy hiểu đơn giản rằng lượng Dopamine cao những lúc này nó lại là ngưỡng bình thường của bạn. Người ta gọi họ bị “over-simulated”.

Và trong khoảng thời gian trong trạng thái over-simulated, ta sẽ bị lờ đi những kích thích mà trước kia mình đã rất vui khi làm. Ví dụ như tình yêu, tình dục, những trận game hay đam mê, sở thích. Điều đó tạo ra những ngày ta cảm giác chán  nản và không muốn làm gì.

Đó chính là gốc của vấn đề. Hướng giải quyết chúng sẽ xoay quanh việc ta giảm lượng kích thích hằng ngày xuống. Điều đầu tiên bạn nên nghĩ đến đó là tránh ‘Multi tasking” (làm việc đa nhiệm”). Dẫu biết là về mặt tâm lý học, làm việc đa nhiệm thường sẽ tạo ra cảm giác hiệu suất cao thế nhưng lại vô tình giảm khả năng tập trung và tăng các tác nhân kích thích.

Có thể cách đó quá khó với bạn khi bạn vẫn thường ngồi trong nhà vệ sinh hàng tiếng đồng hồ. Thế nhưng ta không cần phải quá cực đoan đến mức xóa tất thảy các mạng xã hội.

Chỉ là khi làm việc, ta hãy hạn chế dùng điện thoại và dẹp hết các kích thích như cốc cà phê bên cạnh hay cái remote máy lạnh trên bàn.

Đồng thời một phương pháp hiệu quả khác là chạy bộ hoặc làm những việc rất chán. Chạy bộ nghiêm túc khiến ta tập trung vào chuyển động cơ thể, nhịp tim và hạn chế rất nhiều kích thích, đặt biệt là chạy ngoài trời thay vì trong nhà.

Làm những việc rất nhàm chán như đếm giây, đếm phút,… ban đầu rất khó chịu nhưng cũng là một cách để giảm sự kích thích.

Quan trọng nhất là ta phải giảm những kích thích bên ngoài. Ví dụ khi ngủ dậy, thay vì bấm điện thoại thì hãy ăn sáng và bắt tay vào làm việc. Điều đó sẽ khiến bạn giữ khả năng tập trung cao độ hơn.

Chúc các bạn thành công, vài cuốn bạn nên tham khảo

Silent B

163

163

1975 lượt xem

Trần Bảo

@tqgiabao2006

Quan điểm – Tranh luận

/quan-diem-tranh-luan

Bài viết nổi bật khác