khi nào mẹ nên cho bé ăn dặm

Sử dụng bột ăn dặm ăn liền là phương pháp được rất nhiều mẹ lựa chọn khi bé yêu bước vào độ tuổi ăn dặm. Nhưng đâu là loại bột ăn dặm tốt, chất lượng, an toàn và phù hợp với con thì không phải mẹ nào cũng biết. 

Để mang lại cho con những trải nghiệm thú vị khi bước vào giai đoạn ăn dặm, mẹ đừng quên chuẩn bị những hành trang kiến thức về bột ăn dặm cho con.

Ăn dặm (hay ăn bổ sung) là hình thức cho trẻ ăn thêm các thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Các loại đồ ăn này chỉ bổ sung cho sữa mẹ chứ không thay thế hoàn toàn cho sữa mẹ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ. 

Thời điểm ăn bổ sung hợp lý
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trẻ nên bắt đầu được cho ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi (180 ngày sau sinh). Đây là thời điểm cần bổ sung ăn dặm cho trẻ bởi:
•    Hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển khá hoàn chỉnh nên có thể hấp thụ những thức ăn đặc và phức tạp hơn so với sữa mẹ.
•    Tốc độ tăng trưởng của trẻ tăng lên, sữa mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu cho bé.  
Ăn bổ sung khi trẻ được 6 tháng tuổi giúp trẻ phát triển, hoạt động tốt và khỏe mạnh. Nhưng nhiều mẹ cho rằng sau 6 tháng sữa mẹ đã giảm dinh dưỡng nên cần bổ sung ăn dặm. Đây là suy nghĩ chưa đúng. Sữa mẹ vẫn giữ nguyên dưỡng chất tuy nhiên không đáp ứng đủ cho nhu cầu phát triển ngày càng cao của bé. 
Giai đoạn này mẹ vẫn cần tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ vì sữa mẹ cung cấp hơn một nửa nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Từ 12 – 14 tháng tuổi, sữa mẹ cung cấp 1/3 nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Ngoài ra, sữa mẹ còn cung cấp các yếu tố miễn dịch giúp trẻ phòng tránh các loại bệnh, gắn kết mẹ con giúp trẻ phát triển tâm lý. 
Nguy cơ khi cho trẻ ăn dặm sớm
Vì có tâm lý lo lắng sữa mẹ không đủ dưỡng chất khiến bé nhẹ cân, hoặc nghĩ rằng ăn dặm sớm sẽ giúp con mình cứng cáp hơn nên nhiều mẹ đã vội vàng cho trẻ ăn dặm sớm. Hay có nhiều gia đình thấy trẻ 4 – 6 tháng bắt đầu có sự thích thú với đồ ăn nên cũng đã cho trẻ ăn dặm khi có biểu hiện đó. Điều này rất không nên, do nếu cho trẻ ăn dặm sớm sẽ gây nên nhiều hậu quả không đáng có:
•    Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, chỉ chấp nhận được dạng thức ăn lỏng như sữa mẹ và hệ thống men chưa đầy đủ để tiêu hóa các thực phẩm ăn dặm, từ đó dễ xuất hiện rối loạn tiêu hóa.
•    Làm trẻ bú ít sữa mẹ, bỏ lỡ nguồn dinh dưỡng quý giá từ sữa mẹ, không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ và làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh vì thiếu yếu tố bảo vệ từ sữa mẹ.
•    Giảm bú mẹ sẽ dẫn tới giảm phản xạ tiết sữa, mẹ có nguy cơ mất sữa sớm. 
•    Sự phối hợp các cơ vẫn đang phát triển. Sau 6 tháng, bé sẽ thấy dễ dàng hơn để xử lý và nuốt thức ăn, giúp giảm nguy cơ bị nghẹn.
•    Tăng nguy cơ dị ứng.
•    Tăng nguy cơ mang thai sớm của người mẹ nếu không cho trẻ bú mẹ hoàn toàn.
Nguy cơ khi cho trẻ ăn dặm muộn
Một số mẹ lại quá cuồng sữa mẹ, cho rằng đó là nguồn thực phẩm tốt nhất và hoàn thiện nhất cho con (điều này chỉ đúng trong giai đoạn 6 tháng đầu đời), hoặc một số mẹ có thể gặp khó khăn khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm nên luôn trì hoãn việc cho trẻ ăn dặm. Tuy nhiên điều này là không nên. 
Một số trường hợp, trẻ có thể bắt đầu ăn dặm muộn hơn ví dụ như sinh non tháng. Còn đối với các bé bình thường, nếu phụ huynh cho trẻ ăn dặm quá muộn sẽ khiến trẻ không nhận đủ năng lượng cho nhu cầu phát triển đang ngày càng tăng của độ tuổi, từ đó dẫn đến suy dinh dưỡng. Bên cạnh đó, trẻ cũng sẽ không nhận đủ các vi chất dinh dưỡng dẫn đến các rối loạn như thiếu máu thiếu sắt, còi xương do thiếu Calci. 
Những lưu ý khi tập cho trẻ ăn dặm
•    Cho trẻ ăn dặm từ lỏng đến đặc: Trong thời gian đầu làm quen với ăn dặm, nên cho trẻ ăn bột loãng sau đó tăng dần độ đặc lên. Tiếp đó có thể tăng độ thô dần dần, từ bột đến cháo rây, cháo nguyên hạt, cơm nát,… Cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm, dễ nhai và dễ nuốt vì lúc này trẻ chưa mọc răng hoặc mọc rất ít răng.
•    Lượng ăn từ ít đến nhiều: Bé mới bắt đầu tập làm quen với việc ăn dặm, bổ sung đồ ăn mới ngoài sữa mẹ, bố mẹ nên cho bé ăn từng chút một. Những bữa ăn đầu có thể chỉ từ 5 – 10 ml thức ăn và ăn 1 bữa/ngày. Tăng dần lượng đồ ăn và cho ăn 2 bữa/ngày khi trẻ đã quen dần với đồ ăn mới, dạ dày và hệ tiêu hóa đã thích nghi. Có thể bổ sung các bữa phụ với hoa quả, váng sữa,… 
•    Chế biến đồ ăn dặm cho bé đầy đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh: Thời gian đầu trẻ tập ăn dặm chỉ nên ăn các loại đồ ăn dễ tiêu hóa như cháo và các loại rau, củ, quả mềm. Tuy nhiên, từ 9 – 11 tháng cần cho trẻ ăn đầy đủ 4 nhóm thức ăn gồm: Gạo; thịt, trứng; cá, tôm, cua; rau, củ và dầu hoặc mỡ,…, nên thay đổi, đa dạng các món ăn. Thực phẩm lựa chọn để chế biến đồ ăn cho trẻ phải sạch, đảm bảo vệ sinh, có nguồn gốc rõ ràng để không ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của trẻ. 
Mỗi bé có thể trạng khác nhau, chính vì vậy các bậc phụ huynh không nên nóng lòng khi thấy con mình ăn kém hơn so với các bạn đồng trang lứa. Đồng thời cũng không nên ép trẻ ăn, sẽ khiến trẻ nhanh chán, không muốn thử đồ ăn mới. 
Cho trẻ ăn dặm không chỉ cần đúng cách, mà còn phải đúng thời điểm, để đảm bảo dưỡng chất sẽ được trẻ hấp thu tốt và đầy đủ. Vậy nên, các ông bố bà mẹ nên lập kế hoạch cho con ăn dặm khoa học, kiên nhẫn và tuân theo lộ trình phát triển khi trẻ đã sẵn sàng. 
————-