Kiến Thức Cho Người lao Động Việt Nam > Việc Làm > Nhồi máu cơ tim cấp: Nguyên nhân, dấu hiệu và “giờ vàng” điều trị

Nhồi máu cơ tim cấp: Nguyên nhân, dấu hiệu và “giờ vàng” điều trị

Nhồi máu cơ tim cấp: Nguyên nhân, dấu hiệu và “giờ vàng” điều trị


16/06/2021

Nhồi máu cơ tim cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở mọi độ tuổi, đặc biệt là những người mắc bệnh mạch vành. Vậy đâu là những dấu hiệu giúp nhận biết sớm và “giờ vàng” để can thiệp?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP.HCM

nhoi mau co tim cap

Nhồi máu cơ tim là gì?

Nhồi máu cơ tim cấp (đột quỵ tim) là tình trạng cơ tim bị thiếu máu nuôi và hoại tử do mạch vành (mạch máu nuôi cơ tim) bị tắc nghẽn đột ngột bởi cục huyết khối trong lòng mạch. (1)

Thời gian vàng để cứu cơ tim là trong giờ đầu sau khi Open cơn đau ngực. Nếu ùn tắc lê dài trên 3 giờ thì cơ tim phần nhiều bị tổn thương khó phục sinh dù được được điều trị tái thông mạch vành.

nhoi mau co tim la gi

Nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim cấp?

Nguyên nhân gây ra nhồi máu cơ tim cấp là do mảng xơ vữa trong lòng mạch vành bị nứt hoặc vỡ, những tế bào máu gồm tiểu cầu và hồng cầu đến bám vào, tạo thành cục huyết khối gây bít tắc bất thần lòng mạch, ngưng cấp máu nuôi cơ tim phía xa, dẫn đến cơ tim bị thiếu máu nuôi. Nếu thực trạng này lê dài sẽ đưa đến hoại tử cơ tim, gây suy tim hoặc đột tử. Yếu tố rủi ro tiềm ẩn khiến mảng xơ vữa bị nứt vỡ :

  • Hút thuốc lá ;
  • Xúc động, căng thẳng mệt mỏi quá mức ;
  • Gắng sức quá mức ;
  • Viêm hoặc nhiễm trùng như viêm phổi, đợt cấp bệnh phổi mạn ùn tắc, …
  • Sau chấn thương, phẫu thuật …

Dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim cấp

Nhồi máu cơ tim hoàn toàn có thể xảy ra giật mình, nhưng có những trường hợp được cảnh báo nhắc nhở trước hàng giờ, hàng ngày, hàng tuần bằng những tín hiệu như :

  • Cơn đau ngực thường gặp trong hội chứng động mạch vành cấp. Người bệnh có cảm giác đau tức, đè nặng, xoắn vặn trong lồng ngực, sau xương ức hoặc ngực trái, mức độ nặng, xảy ra khi ngồi nghỉ, kéo dài trên 15 phút, đau lan ra sau lưng, lên cổ, cằm, vai hoặc cánh tay. Trong cơn đau có kèm mệt, hồi hộp, khó thở, vã mồ hôi, hốt hoảng hoặc ngất xỉu, đau không giảm khi ngậm hay xịt thuốc nitrate.
  • Một số trường hợp đặc biệt quan trọng như người cao tuổi, phụ nữ hoặc bệnh nhân đái tháo đường hoàn toàn có thể không có triệu chứng đau ngực, nhưng có triệu chứng tương tự là khó thở, đổi khác tri giác, ngất hoặc tụt huyết áp < 90/60 mmHg .

Không phải ai cũng có những triệu chứng giống nhau. Một số người đau nhẹ, 1 số ít người đau nặng, 1 số ít khác Open tín hiệu tiên phong là ngưng tim bất ngờ đột ngột.

Ai có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim cấp?

Nhồi máu cơ tim cấp có năng lực Open cao hơn ở những đối tượng người dùng sau : ( 2 )

  • Người cao tuổi, nam trên 50 tuổi hoặc phụ nữ sau mãn kinh ;
  • Người có bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận mạn ;
  • Rối loạn mỡ máu di truyền ;
  • Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá ;
  • Trong mái ấm gia đình có người thân trong gia đình trực hệ ( cha, mẹ, anh chị em ruột ) bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ não sớm trước 55 tuổi ( so với nam ) và trước 65 tuổi ( so với nữ ) ;
  • Có bệnh lý miễn dịch như viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ mạng lưới hệ thống, vẩy nến, xơ cứng bì …
  • Sử dụng chất kích thích : cocaine, amphetamine làm co thắt động mạch vành .

Biến chứng sau cơn nhồi máu cơ tim

Nếu không được sơ cứu đúng cách và can thiệp kịp thời, người bị nhồi máu cơ tim cấp hoàn toàn có thể gặp những biến chứng nghiêm trọng như :

  • Suy tim nặng hoặc sốc tim : Người bệnh khó thở, huyết áp thấp cần được tương hỗ máy thở, thuốc vận mạch, dụng cụ hỗ trợ tim ( bóng đối xung động mạch chủ ), …
  • Rối loạn nhịp, hoàn toàn có thể dẫn đến đột tử ;
  • Hở van 2 lá nặng do đứt dây chằng lá van;
  • Thủng cơ tim ở vách liên thất gây thông nối thất trái và thất phải ;
  • Thủng vách tim ở thành tự do gây tràn máu màng tim hoặc vỡ tim .

Chẩn đoán và xử trí nhồi máu cơ tim cấp

Khi những triệu chứng khởi đầu của cơn nhồi máu cơ tim Open, những tế bào cơ tim khởi đầu bị tổn thương. Tình trạng tổn thương khó hồi sinh sau 30 phút và tỷ suất tử trận cao nhất trong vòng 1 giờ tiên phong Open cơn nhồi máu cơ tim. Và những giải pháp điều trị chỉ đạt hiệu suất cao từ 2 – 4 h tiên phong khởi phát cơn đột quỵ tim. Do đó, “ thời hạn ” và việc sơ cứu bắt đầu đúng cách là yếu tố then chốt tăng thời cơ sống còn, giảm di chứng cho người bệnh. Khi những triệu chứng bắt đầu của bệnh Open, những tế bào cơ tim khởi đầu bị tổn thương. Tình trạng tổn thương khó hồi sinh sau 30 phút và tỷ suất tử trận cao nhất trong vòng 1 giờ tiên phong Open cơn nhồi máu cơ tim. Và những giải pháp điều trị chỉ đạt hiệu suất cao từ 2 – 4 h tiên phong khởi phát cơn đột quỵ tim. Do đó, “ thời hạn ” và việc sơ cứu bắt đầu đúng cách là yếu tố then chốt tăng thời cơ sống còn, giảm di chứng cho người bệnh.

Sơ cứu người bị nhồi máu cơ tim đúng cách

ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều – Trưởng khoa Nội Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM hướng dẫn một số nguyên tắc cơ bản khi sơ cứu cho người bị nhồi máu cơ tim cấp (đột quỵ tim): (3)

  • Đặt bệnh nhân ngồi hoặc nằm, thả lỏng thắt lưng, quần áo để giúp máu lưu thông thuận tiện .
  • Gọi 115 hoặc số điện thoại thông minh khẩn cấp của bệnh viện gần nhất. Nếu không hề chờ xe cấp cứu đến, hãy dữ thế chủ động thuê taxi hoặc tự mình chở bệnh nhân đến bệnh viện .
  • Cho bệnh nhân nhai và nuốt một viên aspirin trong khi chờ cấp cứu. Aspirin giúp ngăn ngừa thực trạng đông máu, giảm rủi ro tiềm ẩn tổn thương tim. Không dùng aspirin nếu bệnh nhân bị dị ứng với thuốc .
  • Ép tim ngoài lồng ngực ( Hồi sinh tim phổi – CPR ) : Tiến hành càng sớm càng tốt vì cứ mỗi 1 phút chậm trễ thì người bệnh mất đi 10 % thời cơ được cứu sống .

Điều trị nhồi máu cơ tim cấp

Điều trị tái lưu thông động mạch vành bị tắc nghẽn cấp cứu

Các chiêu thức điều trị tái lưu thông mạch vành bị ùn tắc trong nhồi máu cơ tim cấp gồm :

  • Thuốc tiêu sợi huyết ( streptokinase, rt-PA ) : Sử dụng khi bệnh nhân đến bệnh viện sớm và bệnh viện không có phòng thông tim ;
  • Chụp mạch vành, nong đặt stent ;
  • Mổ bắc cầu động mạch vành .

Chụp động mạch vành: Bác sĩ dùng 1 ống thông nhỏ, dài, mềm được luồn từ động mạch quay hoặc động mạch đùi hướng vào tim, đi đến động mạch vành. Qua ống thông, bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang, ghi lại hình ảnh mạch vành. Bác sĩ sẽ đưa stent vào vị trí mạch vành bị tắc, bung stent, nong mạch máu rộng ra, giúp dòng máu lưu thông lại bình thường. 

chup dong mach vanh

Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Bác sĩ lấy 1 đoạn mạch máu từ bộ phận khác của cơ thể, làm cầu nối phía trước và phía sau chỗ tắc, giúp máu đi qua chỗ cầu nối mới. Phẫu thuật bắc cầu thường thực hiện khi hẹp mạch vành nặng, kéo dài lan tỏa không thể đặt stent được.

phau thuat bac cau dong mach vanh

Điều trị lâu dài sau nhồi máu cơ tim cấp

Bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim cần được điều trị và chăm nom lâu bền hơn để tránh tái phát và biến chứng về sau. ( 4 )

  • Thay đổi lối sống là điều cần làm xuyên suốt quy trình điều trị :
    • Tập thể dục đều đặn, giảm cân nếu dư cân hoặc béo phì ;
    • Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, nước ngọt ;
    • Không nên ăn mặn, giảm ăn thịt mỡ, thức ăn đóng hộp, thức ăn nhanh, đồ ăn chiên xào ;
    • Nên ăn nhiều trái cây, rau, củ, quả, hạt ; Ăn cá hoặc thịt gà thay cho thịt heo, thịt bò ;
    • Tránh căng thẳng mệt mỏi, rèn luyện thư giãn giải trí .
  • Người bệnh cần uống thuốc và tái khám liên tục :
    • Các thuốc điều trị thiết yếu : Thuốc ức chế men chuyển hoặc chẹn thụ thể angiotensin 2, chẹn bêta, chống kết tập tiểu cầu ( aspirin, clopidogrel, ticagrelor, prasugrel ) và statin .
    • Bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim cần uống 2 loại thuốc chống kết tập tiểu cầu tối thiểu trong vòng 1 năm. Sau đó, duy trì tối thiểu 1 loại thuốc chống kết tập tiểu cầu lâu dài hơn .
    • Bệnh nhân sau phẫu thuật bắc cầu hoặc đặt stent mạch vành cần uống thuốc chống kết tập tiểu cầu vĩnh viễn để phòng ngừa huyết khối trong stent hoặc tái hẹp mạch vành .
    • Điều trị tích cực những bệnh đi kèm như : Tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu …

duy tri loi song lanh manh day lui benh timVới mạng lưới hệ thống máy móc, trang thiết bị văn minh như : Máy đo ECG 12 chuyển đạo ; máy siêu âm tim chuyên sử dụng ( siêu âm tim từ tim thai, sơ sinh đến người lớn ; siêu âm mạch máu body toàn thân ; siêu âm tim qua thực quản và siêu âm tim 3D cho hình ảnh sinh động, rõ nét và đúng mực … ) ; máy theo dõi huyết áp 24 h ; máy theo dõi điện tim 24 h ( Holter ECG ) ; Thảm lăn gắng sức, xe đạp điện lực kế ; Hệ thống chụp CT tim, mạch máu văn minh ( Chụp CT động mạch vành, động mạch chủ, mạch máu ngoại biên, đặc biệt quan trọng CT tim ) ; Hệ thống máy DSA – máy chụp mạch vành 2 bình diện giúp chụp và can thiệp bệnh mạch vành, bệnh động mạch ngoại biên và bệnh động mạch chủ …. và Cập nhật những phác đồ điều trị mới nhất theo hướng dẫn của những Thương Hội Tim mạch trong nước và quốc tế ( Hội Tim mạch châu Âu, Hội Tim mạch Hoa Kỳ, Thương Hội Mổ Ruột lồng ngực Hoa kỳ, … ), những chuyên viên đầu ngành và bác sĩ giàu kinh nghiệm tay nghề tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám, chẩn đoán và điều trị hiệu suất cao nhồi máu cơ tim cấp, bệnh mạch vành và những bệnh tim mạch. may sieu am chuyen dung tam soat tim machHệ thống phòng nội trú được phong cách thiết kế và bài trí theo tiêu chuẩn hạng sang với rất đầy đủ vật dụng cá thể, minibar, tivi màn hình hiển thị LED, internet, thiết bị liên kết nhân viên cấp dưới y tế 24/24, mạng lưới hệ thống khí y tế và những thiết bị cấp cứu sắp xếp ngay tại giường, chuông bấm gọi nhân viên cấp dưới tương hỗ mọi yếu tố trong ngày … Đặc biệt, đội ngũ điều dưỡng, nhân viên cấp dưới tận tâm chăm nom người mua khám, điều trị tại bệnh viện cũng như tư vấn, tương hỗ không lấy phí qua tổng đài, website, fanpage …

Để được tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia tim mạch hàng đầu tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khách hàng vui lòng liên hệ:

Để phòng tránh cơn nhồi máu cơ tim cấp, tầm soát và khám tim mạch định kỳ là rất quan trọng. Một lối sống lành mạnh cũng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Ngoài ra, việc sơ cấp cứu cho bệnh nhân lên cơn đột quỵ tim là “chìa khóa vàng” để giữ lại mạng sống cho bệnh nhân.

Bài viết liên quan
Bài Mới Nhất