Giáo án ôn tập Ngữ văn 9 bài: Ôn tập học kì 2

PHIẾU BÀI TẬP 1

Bài 1: Trong bài thơ “Viếng lăng Bác” Viễn Phương viết : “Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”.

Dựa trên hiện tượng chuyển nghĩa của từ, từ “mùa xuân” có thể thay thế cho từ nào? Theo phưong thức chuyển nghĩa nào? Việc thay thế từ trên có tác dụng diễn đạt như thế nào?

Bài 2: Tìm các thành phần tình thái, cảm thán trong những câu sau đây :

a. Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.

(Kim Lân, Làng)

b. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

c. Ông lão bỗng ngừng lại ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đổ đốn đến thế được.

(Kim Lân, Làng)

Bài 3: Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi đọc xong một tác phẩm văn học, trong đó có chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1:

– Mỗi một năm xuân đến, con người lại thêm một tuổi. Cho nên “79 mùa xuân” cũng được hiểu là 79 tuổi, 79 năm trong một đời người.

– Nếu để từ “tuổi” thì chỉ nói được Bác Hồ  đã sống 79 năm, thọ 79 tuổi, câu thơ chỉ thuần tuý chỉ tuổi tác.

– Còn dùng từ “Xuân” có nghĩa là: cả cuộc đời Bác là 79 năm cống hiến cho nhân dân, 79 năm dành cho đất nước để đất nước có sắc xuân. Thêm nữa, kết “tràng hoa dâng  79 mùa xuân” gợi thêm sắc xuân bên lăng Bác. Và từ “mùa xuân” như làm cho xúc cảm của câu thơ, âm điệu câu thơ thêm mượt mà, sâu lắng, thiết tha. Câu thơ hay, ý thơ trở nên đa nghĩa và sâu sắc hơn nhiều.

→ Chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ.

Bài 2:

a. Thành phần tình thái: có lẽ

b. Thành  phần cảm thán: Chao ôi

c. Thành phần tình thái: Chả nhẽ

Bài 3:

*Gợi ý:

– HS viết được đoạn văn có sử dụng thành phần tình thái hoặc cảm thán (tùy sự sáng tạo của học sinh)

– Trình bày cấu trúc đúng theo kết cấu của đoạn văn, có nội dung theo một tác phẩm cụ thể.

– Hình thức: trình bày sạch sẽ, khoa học.