Đi chợ ngày tết
Mạ gọi điện nói, tết nhứt tới nơi rồi, nhưng dạo ni trời mưa dữ lắm. Đường xuống bến đò trơn như có ai bôi mỡ. Mạ già rồi, chân yếu, không tay xách nách mang được nữa, thôi đợi tụi bây về rồi đi chợ tết luôn nghe. Tôi nằm nghe tiếng tàu xình xịch xình xịch chạy trong đêm, giọng mạ lúc được lúc mất giữa tiếng còi bất chợt réo vang, bỗng thấy lòng nôn nao chi lạ. Trong giấc ngủ mơ màng trên chuyến tàu về quê, tôi như thấy mình nhỏ lại, tung tăng theo chân mạ những phiên chợ quê ngày cũ khi tết đã cận kề.
Những ngày cuối năm, chợ quê lúc nào cũng nhộn nhịp kẻ bán người mua. Mạ buổi chiều có khi ra đồng hoặc lên rậy, cũng có lúc loanh quanh ngoài vườn bòn cái này cái kia để gom góp cho buổi chợ sớm. Có khi là gánh gừng vừa nhổ trên rậy về chiều hôm trước. Có khi là gánh kiệu xanh mướt vừa nhổ ngoài đồng. Nhưng cũng có khi chỉ là vài xấp lá chuối, lá dong, rồi mấy bắp chuối trong vườn, thêm vài chục quả vả là đủ đầy cho một buổi chợ.
Thường thì đi chợ, mạ sẽ gánh đi một gánh nặng, lúc về cũng gánh một gánh đầy. Vừa bước vào nhà, đặt gánh xuống đất, mạ sẽ than thở, chợ tết cái chi cũng mắc. Nhưng cả năm tất bật, túng thiếu, nên tết đến, nhà ai cũng muốn đủ đầy. Mạ cũng vậy. Móc nắm tiền lẻ còn lại trong túi, lấy ra tờ lịch đã nhàu nhĩ, mạ dò từng thứ, từng thứ xem đã mua đủ đầy chưa. Bánh trái, hương, trầm trên bàn thờ là phải sắm trước tiên. Dù miếng ăn có thiếu nhưng trên bàn thờ ông bà, tết nhất là phải đủ đầy mọi thứ. Bên này gạo dầu, muối mắm, rồi đậu, nếp chuẩn bị gói bánh. Mấy thứ đồ khô mạ nói sắm trước cả quên.
Rồi một tối, mạ kêu tôi lo đi ngủ sớm để mai còn dậy đi chợ cùng mạ sắm áo quần tết. Cả đêm đi ngủ mà tôi cứ nôn nao mãi. Chỉ mong trời nhanh sáng để được cùng mạ qua chợ. Buổi sáng trời lạnh tanh, tôi theo chân mạ đi trên con đường làng đầy sương. Mạ gánh trên vai gánh gừng, tiếng kĩu kịt của đòn gánh vang vang theo bước chân của mạ. Chuyến đò tết đông nghịt người. Ai cũng rôm rả hỏi han chuyện sắm tết, rồi hỏi han nhau bếp nhà năm nay làm món mứt chi. Tôi ngồi bên mạ, nghe mấy o, mấy dì nói chuyện lao xao, nhưng lòng chỉ mải nghĩ về bộ áo quần đẹp thơm mùi vải mới, nghĩ về đôi dép nhựa mới tinh mạ sắp mua cho.
Đò cập bến, mọi người chen nhau bước xuống. Bạn hàng vây quanh đò để mua hàng. Gánh gừng của mạ được người ta nhấc ra khỏi đò. Mạ bán nhanh trong thoáng chốc, cân gừng rồi đếm tiền. Xong xuôi, mạ nắm tay tôi chen trong dòng người ngược xuôi quanh chợ sắm tết. Tôi đứng trước tiệm áo quần giày dép cùng mạ, đồ nào cũng đẹp, nhìn hoa cả mắt. Mạ hết ướm thử bộ này rồi bộ kia lên người tôi. Nghe chủ tiệm nói giá tiền, mạ ngần ngừ. Tôi còn bé xíu, đâu biết chi chuyện đắt rẻ. Cứ thấy bộ đồ đẹp là cứ mân mê mãi. Cho đến khi tôi ngẩng đầu lên, nghe tiếng mạ chặc lưỡi bảo thôi kệ. Kiểu như mạ quyết tâm dữ lắm. O bán hàng nói với mạ, cả năm sắm một lần, sắm đồ tốt luôn đi dì, mặc cả năm. Mạ gật đầu, móc tiền ra trả. Tôi ôm bộ áo quần mới vào lòng đi theo sau lưng mạ, lòng hân hoan vui. Rồi mạ dẫn tôi qua chỗ bán dép, lại thử hết đôi này đôi kia, lại hỏi giá. Trong sự mừng vui vì được sắm đồ tết, tôi quên mất đã bao nhiêu mùa tết, bao nhiêu buổi chợ, mạ dắt tôi đi sắm áo quần mới nhưng chẳng sắm thứ chi cho mình. Bộ đồ mới mặc mấy ngày tết là bộ đồ của năm trước, rồi năm trước nữa. Dường như năm nào mạ cũng mặc một bộ đó. Cứ đêm ba mươi tết, mạ lại lấy bộ áo quần mới trong rương gỗ ra, bỏ than trong chiếc bàn ủi con gà, ủi thẳng thớm rồi treo lên để sáng mùng một mặc đi chúc tết họ hàng.
Tiếng còi tàu réo vang, đánh thức tôi giữa cơn mê ngủ. Tôi nhớ mình trong giấc mơ, háo hức chờ bộ áo mới khi tết về. Chợt nhớ ra, giữa những đủ đầy hôm nay, bao lâu rồi tôi chưa tự tay sắm cho mạ bộ quần áo mới. Tết ni đi chợ với mạ sắm tết, tôi sẽ mua tặng mạ áo quần mới, dù biết rằng trong tủ của mạ không thiếu thứ chi. Không biết mạ có vui khi được hít hà mùi áo mới, chỉ biết lòng tôi vừa nghĩ thôi đã thấy rộn ràng.
Ngọc Linh
