Đánh giá tác dụng của phương pháp điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài tập Williams trên bệnh nhân đau thắt lưng do thoái hóa cột sống – Luận Văn Y Học
Đề cương luận văn thạc sĩ Đánh giá tác dụng của phương pháp điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài tập Williams trên bệnh nhân đau thắt lưng do thoái hóa cột sống.Đau thắt lưng (ĐTL) là thuật ngữ chỉ triệu chứng đau, căng cơ, hoặc cứng cục bộ vùng được giới hạn bởi giữa khoảng xương sườn 12 đến nếp lằn mông [1]. ĐTL đang là tình trạng khá phổ biến, có thể xảy ra ở tất cả mọi người không kể lứa tuổi, giới tính, tầng lớp xã hội, nghề nghiệp. Nghiên cứu Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu năm 2010, trong 291 bệnh tật được nghiên cứu đau lưng chiếm 9,4% và ảnh hưởng đến 85% người dân Bắc Mỹ tại ít nhất một thời điểm trong đời [2],[3].
ĐTL là hiện tượng đau cấp tính hoặc mạn tính, bệnh thường kéo dài, hay tái phát gây ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống, sinh hoạt và lao động của người bệnh và là gánh nặng kinh tế, tâm lý rất lớn. Một nghiên cứu khác ở Thụy Điển năm 2017 cho thấy chi phí trung bình cho mỗi bệnh nhân đau thắt lưng là hơn 6000 Euro, còn ở Mỹ có khoảng hơn 101 triệu ngày làm việc bị mất do ĐTL [4],[5],[6],[7].
Nội Dung Chính
MÃ TÀI LIỆU
CAOHOC.2022.00435
Giá :
50.000đ
Liên Hệ
0915.558.890
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến ĐTL, trong đó nguyên nhân hàng đầu là thoái hóa cột sống thắt lưng (THCSTL) [8],[9]. Theo tạp chí Thần kinh học Hoa Kỳ năm 2015, tỷ lệ THCSTL xuất hiện ở gần 90% cá nhân từ 60 tuổi trở lên [10]. Ở Việt Nam, THCSTL chiếm 31% trên tổng số bệnh nhân bị thoái hóa điều trị tại khoa xương khớp bệnh viện Bạch Mai trong vòng 10 năm (1991- 2000) [11].
Ngày nay, có rất nhiều phương pháp điều trị ĐTL do thoái hóa cột sống (THCS) cả bằng y học hiện đại (YHHĐ) và y học cổ truyền (YHCT). YHHĐ sử dụng phương pháp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng như kéo nắn, chiếu đèn hồng ngoại, liệu pháp suối khoáng, đắp parafin, sóng ngắn… và thuốc chống viêm giảm đau, giãn cơ, chống thoái hóa tác dụng chậm [12]. Theo YHCT, đau thắt lưng thuộc phạm vi chứng “Yêu thống”, và được điều trị bằng các phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc trong đó châm cứu và xoa bóp là hai phương pháp phổ biến nhất hay được áp dụng cho người bệnh và đem lại hiệu quả [13],[14],[15],[16].
Trên thực tế lâm sàng, để tăng thêm hiệu quả điều trị các thầy thuốc thường kết hợp những phương pháp không dùng thuốc của YHCT với phục hồi chức năng đặc biệt là những bài tập vùng thắt lưng như bài tập Williams, MC Gill, MC Kenzie. Sự kết hợp này mang lại hiệu quả điều trị cao, chi phí kinh tế hợp lý, ít tác dụng không mong muốn. Chúng tôi nhận thấy bài tập Williams là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, bệnh nhân có thể tự tập tại nhà có tác dụng cân bằng, giãn cơ và tăng sức mạnh cơ cho vùng thắt lưng từ đó hỗ trợ điều trị giảm đau, phục hồi tầm vận động cột sống thắt lưng (CSTL), giúp dự phòng đau tái phát [17]. Cho đến nay, có nhiều nghiên cứu đánh giá tác dụng của phương pháp điện châm, xoa bóp trong điều trị đau thắt lưng do THCS. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đánh giá phương pháp kết hợp điện châm, xoa bóp với bài tập Williams trong điều trị đau thắt lưng do THCS. Với mong muốn tìm hiểu về tác dụng của sự kết hợp trên, chúng tôi nghiên cứu đề tài “Đánh giá tác dụng của phương pháp điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp bài tập Williams trên bệnh nhân đau thắt lưng do thoái hóa cột sống” với hai mục tiêu:
1.Đánh giá tác dụng của phương pháp điện châm, xoa bóp bấm huyệt kết hợp với bài tập Williams trên bệnh nhân đau thắt lưng do THCSTL.
2.Khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1. Tổng quan y học hiện đại về đau thắt lưng 3
1.1.1. Giải phẫu cột sống thắt lưng 3
1.1.2. Tổng quan về đau thắt lưng 6
1.1.3. Tổng quan về thoái hóa cột sống thắt lưng 7
1.2. Tổng quan y học cổ truyền về đau thắt lưng 13
1.2.1. Bệnh danh 13
1.2.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh 14
1.2.3 Các thể lâm sàng 14
1.3. Tổng quan điện châm và xoa bóp điều trị đau thắt lưng 16
1.3.1. Điện châm điều trị đau thắt lưng 16
1.3.2 Xoa bóp bấm huyệt điều trị đau thắt lưng 18
1.4. Tổng quan về bài tập Williams 20
1.4.1. Nguồn gốc 20
1.4.2. Tác dụng bài tập Williams 20
1.4.3. Chỉ định và chống chỉ định 21
1.4.4. Các động tác của bài tập Williams 21
1.5. Tình hình nghiên cứu liên quan đến điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống 22
CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24
2.1. Đối tượng nghiên cứu 24
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHHĐ 24
2.1.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân theo YHCT 24
2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ 25
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 26
2.3. Chất liệu và phương tiện nghiên cứu 26
2.3.1. Chất liệu nghiên cứu 26
2.3.2. Phương tiện nghiên cứu 27
2.4. Phương pháp nghiên cứu 27
2.4.1. Thiết kế nghiên cứu 27
2.4.2. Cỡ mẫu và quy trình nghiên cứu 27
2.4.3. Phương pháp tiến hành nghiên cứu 29
2.5. Các chỉ tiêu nghiên cứu 30
2.5.1. Các đặc điểm chung 30
2.5.2. Các chỉ tiêu đánh giá 30
2.5.3. Khảo sát một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị 30
2.6. Các tiêu chuẩn đánh giá kết quả điều trị 31
2.6.1. Hiệu quả giảm đau theo thang điểm VAS 31
2.6.2. Đánh giá chỉ số Schober theo thang điểm qui ước 31
2.6.3. Nghiệm pháp tay đất 31
2.6.4. Độ gấp duỗi cột sống 32
2.6.5. Đánh giá chỉ số khuyết tật Oswestry 32
2.6.6. Đánh giá mức độ căng cơ 32
2.6.7. Đánh giá hiệu quả điều trị chung sau 7 ngày và 15 ngày điều trị 33
2.7. Xử lí số liệu 33
2.8. Đạo đức nghiên cứu 33
CHƯƠNG 3 DỰ KIẾN KẾT QUẢ 35
3.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu 35
3.1.1 Đặc điểm chung của bệnh nhân 35
3.1.2. Phân bố bệnh nhân theo đặc điểm lâm sàng 36
3.1.3. Phân bố bệnh nhân theo đặc điểm Xquang 37
3.1.4 Phân bố bệnh nhân theo y học cổ truyền 37
3.2. Hiệu quả điều trị 38
3.2.1. Hiệu quả điều trị theo thang điểm VAS 38
3.2.2. Hiệu quả cải thiện độ giãn CSTL sau điều trị 39
3.2.3. Cải thiện tầm vận động gấp duỗi cột sống thắt lưng 40
3.2.4. Hiệu quả cải thiện chỉ số khuyết tật Oswestry theo thang điểm Oswestry Disability Index sau điều trị 40
3.2.5. Đánh giá mức độ căng cơ sau điều trị 41
3.2.6. Đánh giá kết quả điều trị chung 41
3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống 42
3.3.1. Yếu tố tuổi 42
3.3.2. Yếu tố giới tính 42
3.3.3. Yếu tố thói quen sinh hoạt 43
3.3.4. Yếu tố nghề nghiệp 43
3.3.5. Yếu tố tiền sử chấn thương 44
3.3.6. Yếu tố thể bệnh theo y học cổ truyền 44
CHƯƠNG 4 DỰ KIẾN BÀN LUẬN 45
4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu 45
4.2. Hiệu quả điều trị 45
4.3. Khảo sát một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị đau thắt lưng do thoái hóa cột sống 45
DỰ KIẾN KẾT LUẬN 47
DỰ KIẾN KHUYẾN NGHỊ 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Phân loại mức độ đau theo VAS 31
Bảng 2.2: Mức độ giãn CSTL 31
Bảng 2.3: Khoảng cách tay đất 31
Bảng 2.4: Phân loại độ gấp cột sống 32
Bảng 2.5: Phân loại độ duỗi cột sống 32
Bảng 2.7: Đánh giá chỉ số khuyết tật Oswestry 32
Bảng 2.7: Đánh giá mức độ căng cơ 32
Bảng 2.8: Phân loại mức độ đáp ứng điều trị 33
Bảng 3.1: Phân bố bệnh nhân theo tuổi 35
Bảng 3.2: Phân bố bệnh nhân theo giới 35
Bảng 3.3: Phân bố bệnh nhân theo nghề nghiệp 35
Bảng 3.4: Phân bố bệnh nhân theo thói quen sinh hoạt 36
Bảng 3.5: Mức độ đau theo thang điểm VAS trước điều trị 36
Bảng 3.6: Đặc điểm độ giãn cột sống, tay đất, độ gấp duỗi CSTL trước điều trị trước điều trị 36
Bảng 3.7: Phân bố bệnh nhân theo chỉ số khuyết tật Owestry 37
Bảng 3.8: Phân bố bệnh nhân theo đặc điểm Xquang 37
Bảng 3.9: Phân bố bệnh nhân theo thể bệnh 37
Bảng 3.10: Sự cải thiện mức độ đau theo thang điểm VAS 38
Bảng 3.11: Hiệu suất giảm đau sau 7 ngày, 15 ngày điều trị 38
Bảng 3.12: Sự cải thiện độ giãn CSTL sau 7 ngày và 15 ngày điều trị 39
Bảng 3.13: Hiệu suất tăng độ giãn cột sống thắt lưng sau điều trị 39
Bảng 3.14: Cải thiện tầm vận động gấp duỗi cột sống thắt lưng 40
Bảng 3.15: Sự cải thiện chỉ số khuyết tật Oswestry 41
Bảng 3.16: Đánh giá mức độ căng cơ 41
Bảng 3.17: Đánh giá kết quả điều trị chung 41
Bảng 3.18: Liên quan giữa tuổi tới kết quả điều trị 42
Bảng 3.19: Liên quan giữa giới tính tới kết quả điều trị 42
Bảng 3.20: Liên quan giữa thói quan sinh hoạt tới kết quả điều trị 43
Bảng 3.21: Liên quan giữa nghề nghiệp tới kết quả điều trị 43
Bảng 3.22: Liên quan giữa tiền sử chấn thương tới kết quả điều trị 44
Bảng 3.23: Liên quan giữa thể bệnh tới kết quả điều trị 44
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Đốt sống thắt lưng và đĩa đệm gian đốt 3
Hình 1.2: Áp lực đĩa đệm L3- L4 ở các tư thế 4
Hình 1.3: Các dây chằng xung quanh cột sống 5
Hình 1.4: Hình ảnh bình thường và thoái hóa của đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng trên MRI. 11
Hình 1.5: Sơ đồ bài tập Williams 22
Sơ đồ nghiên cứu 29
