Thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia: Đích đến không chỉ là giải thưởng

Các gian hàng giới thiệu dự án của học sinh tham dự cuộc thi Khoa học kỹ thuậtCác gian hàng giới thiệu dự án của học sinh tham dự cuộc thi Khoa học kỹ thuật

Khơi dậy niềm đam mê sáng tạo

Với niềm đam mê về thực vật, hai học viên Trang Sĩ Thái và Nguyễn Trần Thanh Ngân, lớp 11B, Trường Trung học phổ thông Lý Tự Trọng ( TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa ) đã phát minh sáng tạo ra ứng dụng nhận diện và phân phối thông tin khoa học của thực vật, tên tiếng Anh là The Plantae. Sản phẩm này đoạt giải Ba trong cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia, do Bộ GD&ĐT tổ chức triển khai tại tỉnh Thừa Thiên Huế vào tháng 3/2021 .

Hiện nay, The Plantae trên Android đã đạt hơn 4.000 người cài đặt và sử dụng. Phần mềm hỗ trợ người dùng nhận biết hơn 12.000 loài dược thảo, thực vật và cung cấp thêm nhiều thông tin cho người dùng về loài thực vật đó như: tìm kiếm tên thực vật, tìm kiếm hướng dẫn chữa một số loại bệnh…góp phần hỗ trợ người dùng sử dụng tiện dụng và hữu ích hơn.

Đây chỉ là 1 trong số những dự án Bất Động Sản mang đặc thù ứng dụng trong thực tiễn rất cao bước ra khỏi cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia. Các dự án Bất Động Sản tham gia cuộc thi biểu lộ sự chăm sóc khá phong phú trong nhiều nghành nghề dịch vụ đời sống, xã hội của học viên, bộc lộ sự trăn trở, nghĩa vụ và trách nhiệm của học viên trước những yếu tố của đời sống, xã hội .Có thể thấy, cuộc thi như một sân chơi khuyến khích học viên đại trà phổ thông điều tra và nghiên cứu khoa học, liên tục khơi dậy niềm đam mê phát minh sáng tạo cho những em. Đồng thời, tăng nhanh thay đổi cách dạy, cách học ; triển khai niềm tin thay đổi chương trình giáo dục phổ thông ngay từ chương trình hiện hành, hướng tới tăng trưởng, phẩm chất năng lượng cho học viên …

Còn đó nhiều băn khoăn

Bên cạnh hiệu suất cao tích cực của cuộc thi, cũng đã Open những do dự khi một sân chơi đang có tín hiệu đi quá xa. Năm học 2020 – 2021, có 91 dự án Bất Động Sản đoạt giải trong Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học viên trung học. Dự án “ Giường bệnh mưu trí tương hỗ cho người mất công dụng hoạt động tay chân sử dụng tại nhà ” của học viên Trường trung học phổ thông Hoa Lư A, tỉnh Tỉnh Ninh Bình đạt giải Nhất .Đáng nói, đề tài tương tự như : “ Giường I.o.T tương hỗ người mất năng lực hoạt động tay chân ” của em Cao Nguyễn Hùng và Nguyễn Đình Nhật ( học viên lớp 12A và 12G Trường trung học phổ thông Hoa Lư A, Tỉnh Ninh Bình ) đã giành giải Nhất khoa học kỹ thuật tỉnh Tỉnh Ninh Bình năm 2019 .

Một số dự án được đặt câu hỏi, có quá sức với học sinh cấp III, như đề tài “Nghiên cứu phân lập các hợp chất ức chế tăng sinh tế bào cơ trơn động mạch chủ và hoạt hóa eNOS trên tế bào ECV304 từ một số loài làm thuốc thuộc chi Polygonum L. định hướng phòng và điều trị xơ vữa động mạch” của nhóm học sinh ở Hải Phòng. 

Thế nhưng, khi mà việc giảng dạy những môn sinh học, hóa học trong trường đại trà phổ thông còn nặng tính triết lý, chuyện điều tra và nghiên cứu những yếu tố lớn như vậy, theo một số ít giáo viên là khó thể xảy ra .

Đây cũng không phải lần đầu cuộc thi này vướng phải những nghi vấn, trước đó vào năm 2019, sau khi cuộc thi kết thúc 5/15 giải nhất, 10 giải nhì và 4 giải ba có giải pháp, kết quả trùng lặp với các sản phẩm, nghiên cứu trước, không có sự cải tiến, đột phá riêng (thể hiện rất rõ trên poster). Các giải này cũng bị phụ huynh yêu cầu Bộ GD&ĐT vào cuộc thẩm định lại.

Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học được tổ chức hàng năm nhằm phát triển phong trào, khuyến khích học sinh trung học nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ (Trong ảnh: Dự án “Mô hình máy điều khiển tự động thu gom nông sản trên sân phơi” của hai học sinh tỉnh Ninh Thuận đạt giải Nhất năm 2019)Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học được tổ chức hàng năm nhằm phát triển phong trào, khuyến khích học sinh trung học nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ (Trong ảnh: Dự án “Mô hình máy điều khiển tự động thu gom nông sản trên sân phơi” của hai học sinh tỉnh Ninh Thuận đạt giải Nhất năm 2019)

Cần tôn trọng ý nghĩa tốt đẹp của cuộc thi

Thực tế, một số ít trường, giáo viên và cả cha mẹ học viên đã đổ nhiều công sức của con người, tiền tài vào cuộc thi này. Đặc biệt, Quy chế tuyển sinh trình độ ĐH, cao đẳng sư phạm cũng có lao lý học viên trung học phổ thông đoạt giải Nhất, Nhì, Ba của cuộc thi này được tuyển thẳng vào những trường ĐH, cao đẳng .

Nhưng nếu tác phẩm của học sinh, nhưng thực sự đứng sau là một ê kíp, chạy theo thành tích… thì ý nghĩa tốt đẹp của cuộc thi ban đầu đã không còn.

Ông Lê Văn Vỵ, nguyên Giám đốc Trung tâm giáo dục tiếp tục huyện Hương Sơn, TP Hà Tĩnh cho rằng, nhiều đề tài, dự án Bất Động Sản không có năng lực ứng dụng, sản xuất ra thị trường. Học sinh trung học chưa đủ độ chín về kỹ năng và kiến thức, kiến thức và kỹ năng nghiên cứu và điều tra, phát minh sáng tạo, không có điều kiện kèm theo và thời hạn phát minh sáng tạo, điều tra và nghiên cứu khoa học kĩ thuật một cách chuyên nghiệp và bài bản, chuyên nghiệp. Vì vậy, cuộc thi tất yếu sẽ sinh ra đối phó, “ luồn lách ” và đủ hình thức khác nhau để có loại sản phẩm, có giải .Nếu tác dụng cuộc thi không thực ra hoàn toàn có thể tạo ra sự thiếu công minh so với những thí sinh khác, tước đi thời cơ của những người xứng danh. Nếu thành tích ảo, thiếu trung thực trong những cuộc thi năng khiếu sở trường, sẽ tác động ảnh hưởng cả phần tâm ý và ảnh hưởng tác động đến sự tăng trưởng nhân cách của những em chứ không chỉ dừng lại ở phần thưởng và quyền hạn .Chuyên gia giáo dục-TS. Nguyễn Thành Nam, giảng viên Học viện Kỹ thuật Quân sự cho rằng, để nâng cao chất lượng phần thưởng và có được niềm tin của công chúng, đơn vị chức năng tổ chức triển khai cần minh bạch hóa quy trình xét giải. Thay vì nhìn nhận tác dụng ở đầu cuối, ban tổ chức triển khai cần trấn áp kỹ hơn quy trình triển khai nghiên cứu và điều tra ; đặc biệt quan trọng là vai trò, mức độ tham gia, trách nhiệm đơn cử của học viên. Đã đến lúc tất cả chúng ta phải có một cái nhìn công minh, minh bạch cho một sân chơi giáo dục. Bởi đích đến của cuộc thi khoa học kỹ thuật không chỉ là phần thưởng ?