Tiêu chuẩn ngành 04TCN 125:2006 Quy phạm kỹ thuật nuôi rắn hổ mang

TIÊU CHUẨN NGÀNH

04TCN 125:2006

QUY PHẠM KỸ THUẬT NUÔI RẮN HỔ MANG

1. NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG

1.1. Mục tiêu, nội dung

Quy phạm này pháp luật những nguyên tắc và nhu yếu kỹ thuật cơ bản trong gây nuôi sinh sản những loài rắn hổ mang Naja atra, Naja kaouthia, Naja siamensis ( sau đây gọi chung là rắn ), gồm có những pháp luật về chuồng trại ; kỹ thuật chọn giống ; kỹ thuật ấp trứng ; kỹ thuật chăm nom con non ; kỹ thuật chăn nuôi ; thức ăn ; kỹ thuật chọn đàn sinh sản hậu bị ; công tác làm việc thú y ; vệ sinh thiên nhiên và môi trường ; luân chuyển vận dụng cho những trại nuôi sinh sản khác biệt những loài rắn hổ mang .

1.2. Đối tượng và phạm vi áp dụng

Quy phạm kỹ thuật này là cơ sở để quản trị, trấn áp trại gây nuôi sinh sản những loài rắn hổ mang đã nêu trên khoanh vùng phạm vi cả nước, xác lập tiêu chuẩn trại nuôi, năng lượng sản xuất của trại .

2. GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ

– Gây nuôi sinh sản khác biệt : Là quy trình tạo ra trứng hoặc con non từ tác dụng của việc trao đổi giao tử hoặc giao phối giữa những cặp bố, mẹ được nuôi trong thiên nhiên và môi trường có trấn áp mà không cần bổ trợ nguồn giống từ tự nhiên, trừ những lần bổ trợ nhằm mục đích tránh hiện tượng kỳ lạ đồng huyết và cận huyết .
– Nuôi sinh sản : Là quy trình nhân giống động vật hoang dã trong thiên nhiên và môi trường có trấn áp .
– Nguồn giống sinh sản : Là những thành viên động vật hoang dã bắt đầu được sử dụng để sản xuất ra những thế hệ sau đó trong trại nuôi. Nguồn giống sinh sản phải có nguồn gốc hợp pháp. Việc khai thác nguồn giống sinh sản không được làm ảnh hưởng tác động đến sự sống sót của loài đó trong tự nhiên .
– Thế hệ :
+ Thế hệ F1 : Là những thành viên được sinh ra trong môi trường tự nhiên có trấn áp, trong đó có tối thiểu bố hoặc mẹ được khai thác từ tự nhiên hoặc hợp tử được hình thành từ tự nhiên .
+ Thế hệ F2 hoặc sau đó : Là những thành viên được sinh ra bởi những cặp cha mẹ được sinh ra trong môi trường tự nhiên có trấn áp .
– Trại vệ tinh : Là trại nhận nuôi cá sấu thương phẩm do trại gây nuôi sinh sản khác biệt phân phối .
– Giao phối đồng huyết, cận huyết : Là quy trình cho những thành viên sinh sản có quan hệ họ hàng trong ba thế hệ liên tục giao phối với nhau .
– Thuần chủng : Là thành viên còn giữ nguyên những đặc thù sinh học của tổ tiên loài đó, không bị lai tạp với loài khác .

3. KỸ THUẬT GÂY NUÔI

3.1. Tiêu chuẩn về chuồng trại

Trại nuôi rắn cần được sắp xếp tách biệt với nơi ở của người, trại phải bảo vệ chắc như đinh không để rắn thoát ra ngoài gây nguy hại cho người, vật nuôi. Tuỳ thuộc vào diện tích quy hoạnh mà chuồng nuôi rắn hoàn toàn có thể được thiết kế xây dựng theo những cách sau :
– Chuồng nuôi có nền đắp cao 30-40 cm, xung quanh có tường bao quanh cao 1-1, 5 m, có rãnh thoát nước, giữa chuồng xếp ngang, dọc những thân cây ngô, rễ cây khô làm hang, ổ cho rắn trú ngụ. Phía trên phủ nhiều tấm rạ làm mát và che mưa, nắng. Kiểu chuồng này hoàn toàn có thể sắp xếp nuôi với tỷ lệ 10-15 thành viên / mét vuông .
– Chuồng nuôi xây bằng gạch bền vững và kiên cố, sắp xếp nơi cao ráo, có mái che cơ động, chia thành từng hầm nuôi, mỗi hầm nuôi có diện tích quy hoạnh khoảng chừng 0,5 mét vuông. Hầm phải bảo vệ mát về mùa hè, ấm về mùa đông do rắn là động vật hoang dã biến nhiệt. Hầm nuôi thường có hình chữ nhật, có cửa phía trước hoặc phía trên được làm bằng lưới thép. Có thể nuôi một thành viên rắn sinh sản hay một thành viên rắn thương phẩm một chuồng .

3.2. Kỹ thuật chọn giống

Để chọn nguồn con giống sinh sản cần chọn những thành viên khoẻ mạnh, thân tròn lẳn, rắn chắc, đường kính vòng thân 1,8 – 2,0 cm, khối lượng đạt trên 1,5 kg, độ dài thân không dưới 1,2 m ; da sáng bóng loáng, cơ quan sinh sản thông thường. Rắn có độ tuổi thành thục trên hai năm. Mùa sinh sản của rắn thường từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch. Rắn mang thai hơn hai tháng thì đẻ trứng, mỗi lần đẻ từ 10 – 20 trứng .

3.3. Kỹ thuật ấp trứng

3.3.1. Tiêu chuẩn trứng
– Ổ trứng phải tạo thành khối, lành lặn không có vết xước .
– Khối lượng trứng phải đạt từ 15-20 g .
– Vỏ trứng trắng đều ( những quả trứng có vỏ màu hồng hoặc có vết hồng là trứng có phôi yếu hoặc không có phôi ). ( Xem phần phụ lục cấu trúc của trứng rắn hổ mang ) .
3.3.2. Ấp trứng
– Trước khi ấp mặt phẳng phòng ấp cần được khử trùng bằng vôi bột, sau 5-7 ngày cần dọn sạch vôi bột và cho trứng vào ấp hoặc cũng hoàn toàn có thể khử trùng bằng cách phun phoocmôn 1 % – 2 % trước 3 ngày cho trứng vào ấp .
– Các nguyên vật liệu ấp trứng ( đất thịt nhẹ, đất cát pha, cát đen ) phải được phơi nắng nhiều ngày và được khử trùng. Căn cứ điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường để xác lập tỷ suất pha cho tương thích. Nếu nhiệt độ cao thì tỷ suất cát / đất cao ( 70 % cát và 30 % đất )
– Rải nguyên vật liệu ấp xuống phòng ấp với độ dầy 15-20 cm .
– Trứng đặt theo ổ, mỗi ổ cách nhau 5 cm. Sau khi đặt trứng, lấy nguyên vật liệu ấp phủ lên mặt phẳng trứng dày từ 2-3 cm .
– Thời gian áp trứng lê dài từ 60-70 ngày. Lưu ý, khi ấp đến ngày thứ 54, phải lấy trứng lên để loại những quả hỏng. Tạo nhiệt độ cho trứng bằng cách dùng khăn nhúng nước phủ lên mặt ( nhiệt độ đạt khoảng chừng trên 90 % ). Những ngày tiếp theo phải thay khăn sạch mới và phun nước lên khăn để bảo vệ nhiệt độ cho trứng. Để bảo vệ nhiệt độ được duy trì không thay đổi nên đặt máy đo nhiệt độ ở khu ấp trứng .

3.4. Kỹ thuật chăm sóc con non

Sau khi nở được một ngày thì cần tách rắn con ra nhốt riêng. Trong một tuần đầu sau khi nở, rắn không ăn mà sống nhờ chất dinh dưỡng còn lại trong noãn hoàn. Tuy nhiên, cần chú ý quan tâm cho rắn uống nước, chỉ sau khi rắn lột xác lần thứ nhất mới thực thi cho ăn. Rắn non chỉ hoạt động giải trí ban ngày, để hoàn toàn có thể thu nhiệt lượng từ ánh sáng mặt trời sưởi ấm cho khung hình. Ban đêm rắn ngủ, những thành viên thường tập trung chuyên sâu lại để giữ nhiệt khi ngủ .
Cần bảo vệ nhiệt độ trong hang, hầm nuôi rắn cao hơn 2-3 oC so với nhiệt độ ngoài, khi gặp thời tiết rét đậm ( so với những tỉnh phía Bắc ) hoặc thấp hơn 5-6 oC so với bên ngoài khi thời tiết nắng nóng .
Để bảo vệ vệ sinh cho chuồng, hoàn toàn có thể sắp xếp máng đựng thức ăn ở phần bên ngoài những hang rắn nơi ánh sáng tự nhiên chiếu trực tiếp vào chuồng. Rắn con được ăn bên ngoài sẽ có điều kiện kèm theo hoạt động, uống nước và tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên .

3.5. Kỹ thuật nuôi rắn thương phẩm

Quá trình sinh trưởng, tăng trưởng của rắn phải trải qua 1 số ít lần lột xác, việc lột xác không diễn ra theo chu kỳ luân hồi nhất định. Khi sắp lột xác, rắn bỏ ăn, trở lên hung ác, da chuyển sang màu trắng cần đưa rắn vào hầm nuôi yên tĩnh, có nhiệt độ cao. Sau khi lột xác cần cho rắn ăn vừa đủ dinh dưỡng. Trong mỗi chuồng nuôi nên để một máng đựng nước sạch cho rắn uống và tắm ( nhất là thời hạn lột xác ), đồng thời tăng nhiệt độ khi gặp thời tiết khô hanh hao .

Đối với các hầm nuôi rắn trong phòng cần bố trí 1-2 bóng đèn để thắp sáng và dùng sưởi ấm cho rắn khi rét đậm (ở các tỉnh phía Bắc). Lưu ý, khi sưởi ấm cho rắn, trong phòng nên để 1-2 máng nước để giữ ẩm. Trong thời gian ngủ đông (3 tháng mùa đông ở các tỉnh phía Bắc) rắn không ăn, không nên mở chuồng kiểm tra. Khi thời tiết nắng ấm, có thể mở cửa chuồng, bỏ rơm cũ, chuyển rắn vào các chuồng nuôi rắn thương phẩm.

3.6. Thức ăn cho rắn

Thành phần thức ăn đa phần là protein với hàm lượng cao từ 60-70 % ; lipit 9-10 % còn lại là chất thô .
Thức ăn thông dụng cho rắn hổ mang là rắn nước, cá, ếch, nhái, chuột, côn trùng nhỏ. Rắn có tập tính ăn mồi động thế cho nên khi cho ăn cần dùng que để đung đưa mồi nhử rắn. Nên cho rắn ăn theo thời hạn biểu cố định và thắt chặt và cần có chính sách giám sát việc sử dụng thức ăn. Không cho rắn ăn thức ăn ôi, thiu .
Đối với rắn non, thức ăn cần được cắt nhỏ ( 0,5 x 0,5 cm ), cần quan tâm cắt nhỏ xương trong thức ăn tránh để rắn bị hóc. Trong thời hạn rắn ăn cần quan tâm không gây ồn ào tránh kích thích mạnh làm rắn bỏ ăn .

3.7. Kỹ thuật chọn đàn sinh sản hậu bị

Để tạo đàn giống sinh sản cần chọn từ những hầm nuôi rắn thương phẩm những con lớn nhanh ( thành viên sinh ra từ những con mẹ sinh sản nhiều ), thân tròn chắc, đen bóng, bộ phận sinh dục còn nguyên vẹn. Sau khi lựa chọn được con giống sinh sản cần tách ra nuôi riêng. Trước khi tách nuôi riêng phải xác lập rõ nguồn gốc sinh sản, ghi lại từng con để tránh thực trạng phối giống đồng huyết hoặc cận huyết ảnh huởng tới sức sản xuất và chất lượng thế hệ sau .

3.8. Phương pháp đánh dấu rắn

Để xác lập những thành viên rắn chọn làm nguồn giống sinh sản và những thế hệ sau đó của rắn hoàn toàn có thể vận dụng chiêu thức tách rắn ra nuôi riêng mỗi hầm nuôi một thành viên, sau đó lưu lại từng hầm nuôi bằng thẻ ghi ký hiệu, mã hiệu hay số hiệu, lập sổ sách để theo dõi. Đối với những cơ sở nuôi rắn có điều kiện kèm theo, hoàn toàn có thể vận dụng giải pháp gắn Chíp điện tử để theo dõi .

3.9.Công tác thú y

Trong quy trình gây nuôi, rắn hoàn toàn có thể mắc một số ít bệnh, để có chiêu thức điều trị tốt nhất người nuôi rắn cần liên hệ với cơ quan Thú y. Sau đây là 1 số ít bệnh thường gặp và 1 số ít giải pháp điều trị để người nuôi tìm hiểu thêm :
3.9.1. Bệnh do thiên nhiên và môi trường
– Nguyên nhân : Do môi trường tự nhiên đổi khác như khí hậu, thời tiết, nhiệt độ, nhiệt độ :
– Triệu chứng : Rắn hoàn toàn có thể bị “ sốc ”, nhiều con hoàn toàn có thể bị chết do không thích nghi với điều kiện kèm theo nuôi nhốt. Biểu hiện là rắn stress, kém ăn, biến hóa mầu da, khó lột xác, hay Open những vùng nhiễm trùng trên khung hình .
– Cách điều trị : Cần quan tâm những đổi khác của thiên nhiên và môi trường, sắp xếp che chắn, giữ ấm cho hang rắn khi rét đậm. Điều hoà nhiệt độ, khi thời tiết hành khô .
3.9.2. Bệnh do thiếu 1 số ít vi chất
– Nguyên nhân : Rắn hoàn toàn có thể thiếu những vitamin như B1, B2, vitamin D2 .
– Triệu chứng : Rắn còi cọc, chậm lớn, kém ăn .
– Cách điều trị : Bổ xung những vitamin vào thức ăn và không cho rắn ăn tinh bột .
3.9.3. Bệnh do nhiễm trùng Salmonella enteritidis
– Nguyên nhân : Do rắn bị nhiễm trùng Salmonella enteritidis, bệnh rất thông dụng ở rắn và hoàn toàn có thể lây sang người .
– Triệu chứng : Rắn bị tiêu chảy, chậm lớn, hoàn toàn có thể chết .
– Cách điều trị : Điều trị cho rắn bệnh bằng thuốc kháng sinh. Vào thời hạn tháng 6, 7 hàng năm hoàn toàn có thể cho mỗi con ½ viên kháng sinh phòng ngừa và cho ăn ba lần liên tục. Hàng ngày cho rắn uống men tiêu hoá .
3.9.4. Bệnh viêm miệng
– Nguyên nhân : Thường Open ở rắn mới nhập về hoặc rắn mới tách chuồng. Bệnh do vi trùng, nấm gây ra kèm với hiện tượng kỳ lạ thiếu vitamin .
– Triệu chứng : Các vết thương trong miệng bị nhiễm khuẩn hình thành những vết loét miệng, hoại tử. Khi bị bệnh nặng, rắn thường bỏ ăn .
– Cách điều trị : Các vết loét nhẹ hoàn toàn có thể rửa bằng nước oxy già, thuốc bôi Sulphadimidine, bệnh nặng phải điều trị bằng kháng sinh .
3.9.5. Bệnh do trùng đơn bào
– Nguyên nhân : Do rắn bị nhiễm trùng đơn bào .
– Triệu chứng : Biểu hiện của bệnh do trùng đơn bào là gây những biến chứng đường tiêu hoá như phân lỏng, nhầy, rắn thường bị nôn sau khi ăn ( bệnh dễ chuyển sang mãn tính ) .
– Cách điều trị : Điều trị bằng cloxit 1-1, 5 viên / con .
3.9.6. Bệnh do những vết thương
– Nguyên nhân : Do những nguyên do luân chuyển, săn bắn, đánh nhau giữa những thành viên rắn .
– Triệu chứng : Rắn bị những vết thương, nhiễm trùng .
– Cách điều trị : Nguyên tắc chung là phải rửa sạch, sát trùng vết thương bằng những dung dịch thường thì. Nhốt rắn ở nơi thật sạch, khô ráo để tránh nhiễm trùng và nhiễm nấm từ thiên nhiên và môi trường. Các vết thương nặng cần bôi thuốc kháng sinh Ampixilin .

3.10. Vệ sinh môi trường

Định kỳ vệ sinh chuồng trại 5-7 ngày một lần. Không để thức ăn động vật hoang dã thừa như gà, ếch … ở trong chuồng nuôi rắn. Vào tháng 7 hàng năm phun thuốc khử trùng chuồng trại, tháng 8 thả rắn sơ sinh lứa mới. Khử trùng chuồng kỹ sau khi rắn chết bệnh. Có thể sử dụng chế phẩm sinh học AM để phân huỷ chất thải của rắn. Chất thải, nước thải từ những trại nuôi rắn phải được giải quyết và xử lý trước khi thải ra môi trường tự nhiên .

3.11. Vận chuyển, tiêu thụ

Khi vận chuyển, rắn phải được đóng trong thùng lưới hoặc bỏ vào bao lưới, xếp vào trong các loại hộp cứng (nhựa hoặc gỗ), có lỗ thoáng để tránh việc rắn đè lên nhau. Tuyệt đối không để rắn sổng ra ngoài trong quá trình vận chuyển gây nguy hiểm cho người, động vật xung quanh. Tuỳ vào số lượng và kích cỡ của rắn để quyết định việc đóng gói.

 

PHỤ LỤC

CẤU TẠO CỦA TRỨNG RẮN HỔ MANG

Trứng rắn hổ mang có hình bầu dục, vỏ trứng dai, bảo vệ trứng chịu được điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên không có nước. Cắt dọc quả trứng ta thấy mầm phôi được một túi chứa dịch bảo phủ, túi này là túi ối, dịch bên trong là nước ối. Túi ối và dịch ối có vai trò giữ cho mầm phôi chịu được điều kiện kèm theo của thiên nhiên và môi trường trên cạn. Bên cạnh mầm phôi có một túi niệu tích tụ chất bài tiết của phôi trong quy trình tăng trưởng ở trong trứng .