Kỹ năng tìm kiếm và đọc các bài báo khoa học – Tạp chí tự động hóa ngày nay | Automation today

1. Mở đầu
Các bài báo khoa học ( research papers ) là một trong những nguồn kỹ năng và kiến thức và cơ sở tài liệu quan trọng nhất so với một người làm công tác làm việc điều tra và nghiên cứu khoa học. Chúng ta đọc các bài báo khoa học vì nhiều nhu yếu khác nhau : update thông tin có tương quan đến điều tra và nghiên cứu của bản thân, sẵn sàng chuẩn bị tư liệu khi viết tham luận hoặc bài giảng, làm nghiên cứu và điều tra tổng quan khi mở màn một hướng điều tra và nghiên cứu mới .
Đối với các nghiên cứu sinh, việc nghiên cứu và điều tra tài liệu ( literature research ) thường cần từ 6 tháng đến 1 năm. Giai đoạn này có ý nghĩa rất là quan trọng, giúp xu thế và rút ngắn được thời hạn nghiên cứu và điều tra .

Làm thế nào để chọn được một bài báo tốt để đọc? Làm thế nào để tìm được thông tin hữu ích trong một “biển kiến thức”, mà không bị “chết đuối” bởi những hạn chế về thời gian và sức ép của những công việc thường nhật khác? Đó là trăn trở của không ít những những người “mới vào nghề nghiên cứu”.

Tôi muốn san sẻ cùng bạn đọc, đặc biệt quan trọng là những người đang theo học và nghiên cứu và điều tra trong các chương trình cao học và nghiên cứu sinh, một số ít kinh nghiệm tay nghề tìm kiếm và kiến thức và kỹ năng đọc các bài báo, mà tôi đã rút ra được .
2. Tìm kiếm và tinh lọc các bài báo khoa học
a ) Tìm kiếm trong bước đầu
Sự tăng trưởng của Công nghệ tin tức được cho phép tất cả chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng nhiều công cụ tìm kiếm hàn lâm rất mạnh như Google Scholar, hay ISI Web of Knowledge, hoặc IEEE Xplore. Điều quan trọng là phải tìm được những bài báo mới nhất trong nghành nghề dịch vụ đang chăm sóc. Điều này không khó nếu bạn biết lựa chọn khôn khéo các từ khóa ( key words ). Với khoảng chừng 10 bài tiên phong vừa tìm được, tất cả chúng ta nỗ lực tìm được ý nghĩa của chúng, bằng cách đọc lướt nhanh chúng theo cách như sau :
* Đọc tên bài báo và tóm tắt ( Title and Abstract )
* Đọc phần khởi đầu ( Introduction )
* Đọc tiêu đề của các mục và tiểu mục, mà chưa cần đọc nội dung bên trong
* Xem lướt các hình vẽ, đồ thị
* Đọc phần tài liệu tìm hiểu thêm xem có bài nào đã đọc rồi không .
Trong quy trình tìm kiếm, tất cả chúng ta chỉ nên dành 10 phút cho mỗi bài báo. Sau thời hạn này, bạn phải biết bài báo có thuộc chủ đề mà bạn đang chăm sóc không, để hoàn toàn có thể quyết định hành động bỏ lỡ chúng, hoặc giữ lại cho các lần đọc sau .
Công đoạn này được gọi là đọc lướt, cũng là bước tiên phong để đọc một bài báo, mà tôi sẽ đề cập trong mục 3 .
Việc đọc phần khởi đầu ( Introduction ) rất quan trọng, vì thường thì các tác giả thường tóm tắt các việc làm có tương quan, trước khi đi vào cụ thể các yếu tố của mình. Bạn đọc chăm sóc hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm cấu trúc của một bài báo trong tài liệu [ 1 ] .
Bài báo mà tôi nói ở trên thuộc loại bài báo kỹ thuật ( technical paper ), trong đó tác giả trình diễn tác dụng nghiên cứu và điều tra mới nhất của mình. Giá trị khoa học của bài báo cũng nằm ở góp phần mang tính học thuật của tác giả về giải pháp đề xuất kiến nghị, đó gọi là nhu yếu về “ cái mới ” ( novelty ) của các công bố khoa học .
Một dạng bài báo thường được đọc và trích dẫn rất nhiều là các bài tổng quan ( review paper ). Đây thường là những bài báo do các tác giả có uy tín viết, nhìn nhận tổng quan về một sự tăng trưởng, một nhánh điều tra và nghiên cứu nào đó với những nghiên cứu và phân tích và tổng hợp dựa trên tác dụng nghiên cứu và điều tra của chính tác giả và của các tác giả khác. Loại bài báo này hoàn toàn có thể không có giải pháp đề xuất kiến nghị mới, mà giá trị của nó nằm ở những nhìn nhận tổng hợp của tác giả giúp người đọc có cái nhìn mạng lưới hệ thống về các yếu tố trong nghành nghề dịch vụ trình độ .
Nếu trong quy trình tìm kiếm, bạn tìm được một bài báo tổng quan ( review paper ) về nghành bạn chăm sóc, thì bạn là người như mong muốn. Ngoài những nhìn nhận tổng hợp của tác giả, thường là người hoạt động giải trí lâu năm trong nghành, bạn còn có được list hàng chục bài báo đã được tinh lọc trong phần tài liệu tìm hiểu thêm. Điều này giúp bạn tiết kiệm chi phí đáng kể thời hạn tìm kiếm .
b ) Tìm kiếm lan rộng ra
Nếu trong tiến trình tiên phong bạn chưa tìm đủ những tài liệu mong ước, vì nhiều nguyên do khác nhau : các tài liệu còn tản mát làm cho bạn chưa đủ thông tin để tập trung chuyên sâu vào chủ đề chính mà mình chăm sóc, hoặc bạn chưa thể hiểu ngay những ý chính của các bài báo đó do chúng là những yếu tố mới so với bạn, thì bạn phải thực thi tìm kiếm lan rộng ra .
Điểm xuất phát của việc tìm kiếm lan rộng ra này là tìm tên các tác giả. Qua những bài báo mà bạn đã tìm được ( trong quy trình tiến độ tiên phong ), bạn hãy chú ý quan tâm tới các tên được lặp lại nhiều. Các tác giả được trích dẫn nhiều thường có những tác động ảnh hưởng nhất định trong nghành nghề dịch vụ và họ thường chọn những hội nghị khoa học có chất lượng tốt nhất và những tập san có uy tín nhất để gửi bài .
Từ thực tiễn đó, bạn hoàn toàn có thể thăm các website của các tác giả để biết được các bài báo quan trọng nhất của họ, và xem họ đã đăng những bài nào mới gần đây nhất. Quá trình tìm kiếm liên tục được lan rộng ra bằng việc bạn thăm trang Web các hội nghị quan trọng và liên kết với các kỷ yếu hội nghị ( Proceedings ) gần nhất. Từ đó bạn hoàn toàn có thể lướt nhanh để chọn ra những bài mà mình chăm sóc nhất ( với giả thiết bạn được quyền truy vấn vào trang Web của các Proceedings này .
Quá trình tìm kiếm lan rộng ra này tùy thuộc vào quỹ thời hạn của bạn. Đối với các nghiên cứu viên mới, đây là một thưởng thức mê hoặc, giúp bạn “ làm quen ” với các nhà nghiên cứu trong cùng nghành nghề dịch vụ, giúp bạn tự tu dưỡng thêm kiến thức và kỹ năng, trải qua các bài báo và các quyển sách của các tác giả ưa thích mà bạn tìm được .
Các bước để tìm kiếm một bài báo khoa học được tóm tắt trong Hình 1 : mở màn từ việc tìm các bài báo mới nhất trong nghành nghề dịch vụ, rồi dựa theo tên các tác giả được lặp lại nhiều để thăm các trang Web cá thể hoặc nhóm điều tra và nghiên cứu của các tác giả này, cũng như những hội nghị quan trọng nhất trong ngành. Từ nguồn tài liệu phong phú và đa dạng, tất cả chúng ta phải chọn ra những bài báo có chất lượng nhất và quan trọng nhất để đọc .

Hình 1. Các bước tìm kiếm một bài báo khoa học.

Hình 1. cũng chỉ ra cách đọc của mỗi quy trình trong quy trình tìm kiếm, mà tôi sẽ trình diễn kỹ hơn trong mục sau .
3. Phương pháp đọc một bài báo khoa học
Để đọc và hiểu thấu đáo các bài báo khoa học một cách có hiệu suất cao nhất, tất cả chúng ta không nên đọc kỹ ngay, từ đầu bài báo đến cuối bài báo, mà hãy theo mục tiêu “ từ khát quát đến đơn cử ”, theo các bước sau :
* Lần thứ nhất : đọc lướt để biết được sáng tạo độc đáo chính của bài báo
* Lần thứ hai : đọc hiểu để nắm được nội dung bài báo

* Lần thứ ba: đọc kỹ để hiểu sâu bài báo

Đây là 3 bước sau đó nhau, giúp bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh mức độ đọc một bài báo, tùy thuộc vào quỹ thời hạn và tiềm năng mà bạn đọc bài báo đó .
a ) Đọc lướt :
Mục đích của đọc lướt là để biết được sáng tạo độc đáo chính của bài báo một cách nhanh nhất. Vì vậy đọc lướt phát huy công dụng tối đa trong quy trình tìm kiếm và tinh lọc các bài báo. Kỹ thuật đọc lướt đã được đề cập trong mục 2. a ) .
b ) Đọc hiểu :
Sau khi đã có một tập hợp các bài báo mà bạn cho là nên đọc, giờ đây là lúc bạn dành nhiều thời hạn hơn cho mỗi bài báo, thường là 2-3 tiếng so với các nghiên cứu viên mới, và 30 phút đến 1 tiếng với những bạn đọc có kinh nghiệm tay nghề. Trình tự đọc trong lần này là :
* Đọc lại phần khởi đầu ( Introduction )
* Xem xét kỹ thông số kỹ thuật ( configuration ) được đề cập, vì đây chính là đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và điều tra của bài báo
* Xem các thuật toán yêu cầu, nhưng chưa cần đi sâu vào cụ thể, hay chứng tỏ tính đúng đắn của chúng
* Đặc biệt chú ý quan tâm đến các hình vẽ, đồ thị, bảng biểu và hiệu quả
* Đọc phần Kết luận ( Conclusion ) và chú ý quan tâm các góp phần ( contribution ) của bài báo
Bạn hoàn toàn có thể sử dụng kỹ thuật sau trong lần đọc thứ hai này :
* Dùng bút chì gạch chân, hoặc bút dấu dòng ( high-lighting pen ) để ghi lại những từ quan trọng .
* Viết chú thích bên lề bài báo tại những chỗ chưa hiểu
Sau lần đọc thứ hai này bạn phải tóm tắt được ý chính của bài báo và bạn hoàn toàn có thể chia các tài liệu mình thu nhận được làm 3 loại :
* Các tài liệu tâm đắc nhất .
* Các tài liệu hoàn toàn có thể bỏ lỡ, không thuộc trình độ, không thiết yếu quay lại .
* Các tài liệu mình chưa hiểu trọn vẹn, cần phải quay lại vào một dịp khác .
c ) Đọc kỹ :
Mục đích của lần đọc này là để hiểu sâu yếu tố, nên nó thường được ứng dụng cho những bài báo mà bạn cho là quan trọng nhất ( key papers ) sau lần đọc thứ hai .
Trong lần thứ ba này, thường lê dài 3 giờ hoặc hơn so với các nghiên cứu viên mới. Đây là lúc bạn phải chú ý quan tâm đến từng chi tiết cụ thể. Kỹ thuật hiệu suất cao nhất là sử dụng giấy bút để làm lại các giám sát của tác giả, đặc biệt quan trọng là những phần mà bạn chưa hiểu trong lần đọc trước. Nói một cách khác, bạn phải tái hiện lại việc làm của tác giả. Sau lần đọc thứ ba này, bạn hoàn toàn có thể hiểu được một cách có mạng lưới hệ thống nội dung của bài báo, giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn và củng cố thêm kỹ năng và kiến thức của mình .
Trong trường hợp yếu tố của bạn nằm trong bài báo mà bạn đang đọc, việc nghiên cứu và điều tra một cách thâm thúy các bài báo then chốt đôi lúc sẽ giúp bạn tìm được một kẽ hở, để từ đó tăng trưởng ý tưởng sáng tạo của mình và đề xuất kiến nghị giải pháp xử lý. “ Sự như mong muốn ” trong trường hợp này sẽ do chính bạn tạo ra, với sự tương hỗ của kỹ năng và kiến thức ( skill ) đọc, một kiến thức và kỹ năng mà bạn hoàn toàn có thể có được qua rèn luyện .
4. Kết luận :
Tìm kiếm và đọc tài liệu là một trong những yếu tố quyết định hành động sự thành công xuất sắc của quy trình nghiên cứu và điều tra. Phương pháp đọc mà tôi rút ra được có nguồn gốc từ những kinh nghiệm tay nghề của cha tôi. Khi tôi còn là một học viên cấp 2, ông thường nhắc tôi phải học bài 3 lần “ lần đầu để biết, lần thứ hai để hiểu và lần thứ ba để thuộc ” .
Nhớ lại lúc khởi đầu chương trình cao học vào năm 1992, tôi đã vận dụng giải pháp này để trong một học kỳ tiên phong hoàn toàn có thể sưu tầm và đọc khoảng chừng 50 bài báo và gần một chục quyển sách chuyên ngành, làm cơ sở cho những nghiên cứu và điều tra tiếp theo. Kỹ năng đọc đã được tôi vận dụng hơn 20 năm qua, và thấy rất có ích cho các việc làm của mình, như việc tinh lọc các bài báo khi tìm tài liệu tìm hiểu thêm, hay trong khâu phản biện các bài báo khoa học .
Tôi kỳ vọng những kinh nghiệm tay nghề của tôi phần nào giúp được các bạn hoàn toàn có thể đọc các tài liệu một cách có hiệu suất cao nhất, đặc biệt quan trọng là các bạn đang theo học các chương trình cao học và nghiên cứu sinh. q
Tài liệu tìm hiểu thêm

[1]    “Bài báo khoa học, ISI, và một số “thước đo” đánh giá nhà khoa học”, Tạp chí Tự động hóa Ngày nay, số 134, tháng 1+2/2012.

PGS.TS. TẠ CAO MINH Trường ĐH Bách khoa Thành Phố Hà Nội
Số 145 ( 1 + 2/2013 ) ♦ Tạp chí tự động hóa ngày nay