Cách làm bánh trôi, bánh chay, chè trôi nước ngũ sắc ăn Tết Hàn thực 2022

Trong ngày Tết Hàn thực, bánh trôi, bánh chay không thể thiếu trong mâm cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu một lòng hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Vào ngày Tết Hàn thực 3/3 Âm lịch, các gia đình thường làm bánh trôi, bánh chay cúng ông bà, tổ tiên. Nhiều nơi, dân ta cũng làm bánh trôi bánh chay cúng Thần hoàng.

Những món ăn được nấu trong dịp này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu một lòng hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Đặc biệt, trong dịp này người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, cùng đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.

Người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay là những món ăn nguội, mang tính mát.

Tháng 3 Âm lịch, thời tiết bắt đầu nóng lên, chuẩn bị bước sang mùa Hè. Người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay là những món ăn nguội, mang tính mát. Món ăn này vị ngọt thanh, rất phù hợp cho những ngày nóng nực.

Theo các chuyên gia văn hoá, việc dùng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ cũng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Nó thể hiện cho văn hóa lúa nước. Cả hai thứ bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thành quả lao động vất vả mới có được để dâng lên ông bà, tổ tiên.

Màu sắc thường dùng là những màu tự nhiên từ rau củ quả, các loại hoa khô…. Với bánh trôi nặn viên nhỏ thì dùng đường viên. Còn chè trôi nước hoặc các loại bánh chay tạo hình hoa, củ, quả nhân nên làm bằng đậu xanh và to hơn bánh trôi.

Bánh trôi ngũ sắc

Nguyên liệu:

– Bột gạo nếp: 400gr (làm nhiều màu thì mua khoảng 2-3 gói bột khô).

Nếu không có bột nếp khô có thể mua bột trắng ướt xay bán sẵn mang về tãi ra mâm rộng, hong cho khô, có nắng đem phơi nắng để bột khô rồi mới trộn được màu.

– Đường viên để làm nhân bánh mua ở các chợ.

– Hạt vừng đã tách vỏ và rang chín vàng (dùng vừng đen hoặc vàng đều được)

– Dừa nạo (không bắt buộc)

– Cơm gấc (ruột gấc): 100gr, thêm chút rượu trắng để gấc được đỏ hơn (trộn gấc với rượu trong 20-30 phút gấc sẽ đỏ màu và thơm hơn).

– Hoa đậu biếc khô

– Hạt dành dành một thìa cà phê, nếu không có hạt dành dành thì thay bằng 50gr bí đỏ.

– 50gr lá cẩm tím, tuỳ theo mùa, nếu không có lá cẩm tím thì dùng bắp cải tím.

– 8gr bột matcha trà xanh, nếu không có bột trà xanh thay bằng 50gr lá nếp hay lá dứa (màu lá dứa sẽ không đậm như trà xanh).

– 4gr bột ca cao để làm màu nâu.

– 50gr củ dền để tạo màu hồng.

(Ngoài các màu trên có thể làm màu đen từ bột tinh than tre, màu cam từ cà rốt, màu hồng từ thanh long ruột đỏ, bí đỏ… hoặc các màu bột củ quả bán sẵn).

Cách làm:

– Tạo bột màu đỏ từ gấc: Ruột gấc sau khi trộn với rượu trắng khoảng 30 phút màu sẽ đỏ tươi hơn. Đi bao tay vào bóp nhẹ nhàng cho nhuyễn, thêm vào vài thìa nước ấm, lọc gấc qua rây để thu được phần gấc mịn nhất.

Đổ 100gr hoặc 200gr bột khô ra bát to, từ từ đổ phần gấc đã lọc kĩ qua rây, trộn đều đến khi thành khối dẻo mịn không dính tay là được.

Không đổ hết phần thịt gấc vào bột một lúc vì như thế không kiểm soát được độ nhão, khô mà cứ từ từ múc từng thìa canh, làm nhiều thì tăng lượng bột khô và gấc lên. Bột nhào xong bọc lại bằng màng bọc thực phẩm để không bị khô.

– Tạo bột màu xanh từ bột trà xanh: Cho 8gr bột trà xanh vào bát thêm 50ml nước nóng hoà tan bột trà xanh, lọc qua một lần rây để bỏ bớt cặn trà xanh.

Đổ 100gr bột nếp ra bát, từ từ đổ nước trà xanh vào, vừa đổ vừa dùng thìa khuấy nếu đủ nước dừng lại, thiếu nước thì thêm chút nước ấm khoảng 40 độ vào nhào đến khi bột dẻo mịn không bị dính tay là được (sau đó bọc màng thực phẩm tránh bột bị khô).

– Tạo bột màu nâu từ ca cao: Cho 100gr bột nếp ra bát, thêm 10-15gr bột ca cao, trộn đều,từ từ đổ nước ấm vào nhào đến khi bột dẻo mịn không dính tay là được (bọc lại bằng màng bọc thực phẩm).

– Tạo màu hồng từ củ dền: Củ dền gọt vỏ, rửa sạch thái miếng nhỏ thêm chút nước cho vào máy xay nhuyễn, lọc qua rây lấy phần nước cốt.

Nếu muốn đậm thì để nguyên màu, còn muốn nhạt hơn thì hoà thêm nước. Nước củ dền khi đun sôi và chưa đun cho hai màu khác nhau, màu chưa đun thì tươi hơn.

Cho 100gr bột nếp vào bát, đổ từ từ nước củ dền vào, nhào bột đến khi mịn dẻo rồi bọc lại bằng màng bọc thực phẩm, cách làm và lượng bột giống như các màu khác.

Thành phẩm màu hồng baby cực đáng yêu từ bàn tay pha trộn khéo léo của bà nội trợ đảm đang.

Muốn có màu hồng nhạt baby chỉ cần pha loãng màu nước cốt củ dền với nước ấm đến khi đạt màu sắc mong muốn.

– Tạo màu từ hạt dành dành: Hạt dành dành cho ra bát thêm chút nước nóng để một lúc cho ra màu vàng như ý muốn, lọc qua rây bỏ phần hạt,rồi đổ vào phần bột nhào đến khi dẻo mịn không dính tay, bọc màng bọc thực phẩm để tránh bột khô.

Nếu không có hạt dành dành thì thay bằng cách xay sống bí đỏ với chút nước,sau đó lọc qua rây thu được phần nước cốt màu vàng, pha thêm nước ấm sẽ cho màu nhạt hơn.

– Tạo màu xanh từ hoa đậu biếc: Cho 5 bông hoa đậu biếc cho vào bát, đổ chút nước sôi già ngâm vài phút lấy phần nước cốt hoa đậu biếc, lọc qua rây đổ vào phần bột nhào như những màu khác.

– Tạo màu tím từ lá cẩm: Lá cẩm rửa sạch, cho nước và lá cẩm vào nồi đun khoảng 15 phút cho ra màu thì tắt bếp, chắt phần nước màu bỏ phần lá, lọc qua rây.

Nếu không có lá cẩm tím thì thay thế bằng lá bắp cải tím xay nhuyễn, lọc qua rây để lấy nước cốt nhưng do mùi hơi hăng nên khắc phục bằng cho thêm vani.

Màu tím đậm nhạt có thể tự điều chỉnh bằng cách để nguyên bản hoặc thêm nước ấm hoà loãng ra là được.

Nhớ luôn nhào bột bằng nước ấm, bột sẽ luôn dẻo mịn để đựoc lâu, tránh nhào bằng nước lạnh và nước quá nóng làm bột chín khi nặn sẽ bị dính tay.

Vậy là đã xong các màu, màu trắng thì chỉ cần nhào bột với nước trắng ấm.

Giờ chuẩn bị một nồi nước và một âu nước lạnh. Đun sôi nồi nước. Muôi thủng…

Làm lần lượt từng màu, làm bánh màu trắng trước, các màu đậm để sau cùng vì dễ phai ra các màu khác. Trong quá trình luộc bánh nếu nước luộc phai màu nhiều thì nên thay nồi nước luộc khác.

Cho lượng bột nhỏ ra tay, vê tròn rồi ấn dẹt miếng bột, đặt viên đường vào giữa nhẹ nhàng gấp các mép bao viên đường lại rồi vê tròn thả vào nồi nước đang sôi, lần lượt làm đến hết bột.

Sau khi bánh chín nổi lên trên thì dùng muôi thủng vớt ra âu nước lạnh đã chuẩn bị sẵn (lưu ý vì làm bột khô bánh lâu chín hơn bột tươi nên để thời gian luộc lâu hơn so với bột tươi rồi hãy vớt ra, vì nhiều khi bên ngoài bánh chín nhưng bên trong vẫn cứng).

Còn nếu dùng bột xay bán sẵn thì lúc luộc không được để lâu quá bánh sẽ bị nát, thấy bánh nổi lên vớt ra ngay.

Mâm bánh ngũ sắc tuyệt đẹp của mẹ đảm Tô Hưng Giang thu hút nghìn lượt like và bình luận trên một hội nhóm nấu ăn.

Sau khi luộc bánh xong thì xếp lẫn lộn các màu ra đĩa, nhẹ nhàng chấm ngón trỏ vào nước rồi lại chấm vào vừng rang chín, tiếp tục chấm nhẹ vào bánh là bánh sẽ đều vừng, vừng bám chặt bánh làm cho bánh đẹp hơn là rắc. Nếu thích ăn thêm dừa nạo rắc lên trên.

Bánh chay

Với bánh chay thì khi làm bột bánh trôi mọi người bớt mỗi màu bột một chút ít để tránh phải nhào bột nhiều lần và tránh làm nhiều bị thừa. Cách làm như sau:

Chuẩn bị 100gr đậu xanh cà vỏ, vo thật sạch rồi ngâm nước tối thiểu 5-8 tiếng. Đem đậu xanh đi hấp chín, thử xem đậu chín bằng cách miết hạt đậu ra tay nát mịn là được.

Cho đậu xanh ra bát to, dùng muôi nghiền thật nát, đậu bớt nóng đem trộn với đường cát trắng (nhớ để lại một ít đậu xanh hấp chưa tán nhuyễn lát rắc lên mặt bánh).

Nắm đậu xanh thành các viên tròn nhỏ như trứng cút. Lấy lượng bột gấp đôi viên đậu xanh, vê tròn và ấn dẹt, đặt viên nhân đậu xanh vào giữa và lại vê tròn lại ấn dẹt và lõm. Cũng luộc như cách luộc bánh trôi.

Nấu phần nước cho bánh chay: Cho chút nước vào nồi, thêm đường, khi nước sôi nêm nếm cho vừa miệng, hoà lượng bột sắn dây/bột năng/bột đao vừa đủ ra bát rồi đổ vào nồi nước đường, cẩn thận kẻo bị đặc quánh.

Cho bánh chay ra bát, chan nước đường bột năng vào, rắc thêm chút đậu xanh đã hấp chín, thêm dừa nạo và vừng rang theo ý thích.

Chè trôi nước

Cách làm giống hệt với bánh trôi, cũng tỉ lệ bột và các màu như vậy, chỉ khác là thay nhân đường viên bằng nhân đậu xanh nghiền nát vo tròn.

Thêm phần nước đun, cho đường thốt nốt và nước vào nồi đun sôi, ngọt nhạt có thể điều chỉnh theo khẩu vị gia đình, có thể cho thêm gừng thái lát mỏng cho thơm.

Khi nước đường bắt đầu sôi thì vớt bánh từ bát vào nồi, đun sôi trở lại rồi tắt bếp, cứ để nguyên như vậy trên bếp khi ăn thì múc ra bát thêm nước cốt dừa chan vào rất ngon ngọt và béo ngậy.

Thành phẩm cực ưng mắt nhưng không tốn nhiều thời gian.

Cách làm nước cốt dừa để chan vào chè trôi nước như sau: Đổ hộp nước cốt dừa mua sẵn vào nồi, sau đó lấy một cái bát hoà thêm 2 thìa cà phê bột năng với nước cho tan rồi đổ vào nồi nước cốt dừa, thêm xíu muối và đun lửa nhỏ, khuấy đều đến khi thấy hơi sền sệt là bắc ra.

Khi ăn chè trôi rưới nước cốt dừa này lên thì đảm bảo cực ngon và béo ngậy, thêm chút vừng rang và dừa nạo còn tuyệt hơn nữa.

Chúc các bạn thành công!

(Trong bài có sử dụng công thức và hình ảnh của hotmom Tô Hưng Giang, Hà Nội)