Những điệu múa dân gian đất kinh kỳ

Đặc sắc những điệu múa cổ

Vào dịp diễn ra lễ hội làng Triều Khúc (từ ngày mồng 9 – 12 tháng Giêng hàng năm), du khách gần xa thường kéo nhau về đây vừa để chơi hội, vừa để thưởng thức điệu múa cổ độc đáo của làng. Đó là điệu múa “Con đĩ đánh bồng” – còn gọi là “múa trống bồng Triều Khúc”. Trong nhịp trống hội dồn dập, những chàng trai giả trang thành các cô gái má phấn môi son, vận trang phục mớ ba mớ bảy, đầu chít khăn mỏ quạ, cổ khoác chiếc trống bồng nhảy những bước nhảy vừa linh hoạt, vừa thướt tha… Không chỉ động tác, mà ánh mắt, nụ cười của các chàng trai rất biểu cảm,… làm say lòng người dự hội.

Điệu múa trống bồng làng Triều Khúc .

Múa gậy làng Chử Xá, xã Văn Đức ( huyện Gia Lâm ) lại mang đến cho người xem cảm nhận về ý thức thượng võ của dân tộc Việt. Trong nhịp trống thúc dồn là tiếng gậy đập vào nhau chan chát. Người và gậy như quấn vào nhau, không phân biệt được tay người nào với gậy người nào, cùng với tiếng các bước chân nhảy lên nhảy xuống thình thịch … Các “ ngón võ ” được đổi khác làm sinh động game show, lúc thì đánh năm cửa ( ngũ môn ), khi thì đánh ba cửa ( tam môn ). Chiếc gậy dài khoảng chừng 2 m khi vượt qua trước mặt, khi vòng ra sau sống lưng, lúc vút qua đầu, khi quét dưới chân, rồi xoay tròn, quay phải, quay trái … phối hợp theo một quy ước nhất định khiến người xem vừa ngỡ ngàng, vừa thán phục …

Múa Lục cúng, một điệu múa mang tính nghi lễ tôn giáo – mẫu sản phẩm văn hóa truyền thống Phật giáo, thường được sử dụng vào những dịp lễ Phật đản, lễ Vu lan, lễ khánh thành chùa, lễ hô thần nhập tượng … đã được đưa ra khỏi khoảng trống thiêng của chùa chiền, trình diễn trước phần đông công chúng thủ đô hà nội. Điệu múa do các sư thầy chùa Đống Lim ( Long Biên ) trực tiếp màn biểu diễn. Múa Lục cúng là múa dâng lễ vật lên chư Phật cầu cho thiên hạ thái bình, quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa … Khi múa, các sư thầy mặc áo cà sa, đội mũ thất Phật. Riêng bàn tay được sử dụng khôn khéo, khi bắt quyết, lúc cuộn xoay bàn tay và các ngón tay tạo nên những đóa hoa muôn hình, chân chạy đàn dâng sáu lễ vật cúng lên chư Phật gồm hương, hoa, đăng, trà, quả, thực. Công chúng khi được xem điệu múa đậm nghi lễ tôn giáo này không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ kỳ ảo, lôi cuốn trong từng hoạt động của người trình diễn .

Rất nhiều điệu múa cổ khác cũng đã được Hội Nghệ sỹ múa Thành Phố Hà Nội trình làng với công chúng thủ đô hà nội TP.HN trong hàng chục năm qua. Đó là múa “ Chạy cờ ” làng Triều Khúc, huyện Thanh Trì ; múa “ Lễ chữ ” trong hội làng Chử Xá, huyện Gia Lâm ; múa “ Rắn lột ” trong hội làng Trường Lâm, Q. Long Biên ; múa “ Giảo long ” trong hội làng Lệ Mật, Q. Long Biên ; múa “ Bài Bông ” trong hội làng Phú Nhiêu, huyện Thường Tín … Hội cũng đã sưu tầm và ra mắt với công chúng một số ít điệu múa nhà Phật như múa “ Giải oan thích kết ”, múa “ Thiện long bát bộ ”, hay còn gọi là múa Đàn Trấn …

Mỗi điệu múa, một câu truyện lịch sử vẻ vang

Múa cổ Thăng Long – Thành Phố Hà Nội không chỉ mang đến vẻ đẹp của một mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian được lưu truyền lại, mà trong mỗi điệu múa, là một câu truyện lịch sử vẻ vang, gắn với một vùng quê, một địa điểm ở đất kinh kỳ. Có điệu múa được phát minh sáng tạo để khao quân, có điệu múa để tái hiện công lao cha ông, cũng có điệu múa gắn với truyền thống cuội nguồn đánh giặc giữ làng …

Tương truyền, điệu múa phường Ải Lao màn biểu diễn trong Hội Gióng Phù Đổng để tái hiện việc những trẻ mục đồng làng Hội Xá thấy đoàn quân của Thánh Gióng đi qua đã bỏ trâu, bò lại theo đi đánh giặc Ân. Múa “ Chạy cờ ” làng Triều Khúc khởi nguồn từ khi Hào trưởng Phùng Hưng khởi nghĩa năm 791 sau Công nguyên chống quân xâm lược nhà Đường. Hay màn múa “ cởi vú mo ”, có nơi gọi là “ cởi yếm mo ” ở làng Đường Yên ( xã Xuân Nộn, Đông Anh ) bắt nguồn từ tích bà Lê Hoa phải đeo mo cau bịt ngực để giả trai đi đánh giặc, đồng thời làm áo giáp che thân, đến khi quốc gia không còn cuộc chiến tranh, bà vứt bỏ giáo gươm, bỏ mo cau để trở về đời sống thông thường …