[Khái niệm] Văn hóa là gì? Bản sắc văn hóa dân tộc là gì? – https://laodongdongnai.vn

8.120 lượt xem

Chúng ta thường nhắc đến từ văn hóa trong cuộc sống hằng ngày, vậy văn hóa là gì? Bạn đã hiểu rõ thế nào là văn hóa chưa? Bản sắc văn hóa dân tộc là gì? Nếu bạn chưa hiểu rõ về những khái niệm này thì bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn nhé!

Văn hóa là gì?

Trong những cuộc đối thoại hằng ngày, có nhiều lúc tất cả chúng ta sẽ nghe thấy những lời chê bai người này, người kia không có văn hóa. Vậy văn hóa là gì ? Văn hóa gồm những gì ?
Văn hóa ( 文化 ) là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, tương quan đến mọi mặt đời sống vật chất và niềm tin của con người. Từ văn hóa trong tiếng Việt là từ gốc Nhật, người Nhật dùng từ này để định nghĩa cách gọi văn hóa theo phương Tây. Từ tương ứng với văn hóa theo ngôn từ của phương Tây có nguồn gốc từ những dạng của động từ Latin colere là colo, colui, cultus với hai nghĩa : ( 1 ) giữ gìn, chăm nom, tạo dựng trong trồng trọt ; ( 2 ) cầu cúng .

Văn hóa là gì? Thế nào là văn hóa?

Khái niệm văn hóa theo UNESCO : ” Văn hóa là toàn diện và tổng thể sôi động những hoạt động giải trí và phát minh sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại. Qua những thế kỷ, hoạt động giải trí phát minh sáng tạo ấy đã hình thành nên một mạng lưới hệ thống những giá trị, những truyền thống lịch sử và thị hiếu – những yếu tố xác lập đặc tính riêng của mỗi dân tộc ”. Định nghĩa này nhấn mạnh vấn đề vào hoạt động giải trí phát minh sáng tạo của những hội đồng người gắn liền với tiến trình tăng trưởng có tính lịch sử vẻ vang của mỗi hội đồng trải qua một thời hạn dài tạo nên những giá trị có tính nhân văn phổ quát, đồng thời có tính đặc trưng của mỗi hội đồng, bản sắc riêng của từng dân tộc .
Trong tiếng Việt, văn hóa được dùng theo nghĩa thông dụng để chỉ tri thức, lối sống. Theo nghĩa chuyên biệt, nó được dùng để chỉ trình độ tăng trưởng của một quy trình tiến độ. Trong khi theo nghĩa rộng thì văn hóa gồm có tổng thể mọi thứ, từ những loại sản phẩm phức tạp, văn minh, cho đến tín ngưỡng, phong tục, lối sống … Theo Đại từ điển tiếng Việt của Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Nước Ta – Bộ Giáo dục đào tạo và đào tạo và giảng dạy, do Nguyễn Như Ý chủ biên, Nhà xuất bản Văn hóa – tin tức, xuất bản năm 1998, thì : ” Văn hóa là những giá trị vật chất, ý thức do con người phát minh sáng tạo ra trong lịch sử dân tộc ” .

Nền văn hóa là gì?

Trong đời sống hằng ngày, văn hóa thường được hiểu là văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật như thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh … Các ” TT văn hóa ” có ở khắp nơi chính là cách hiểu này. Hay có một cách hiểu thường thì khác cũng rất phổ cập : Văn hóa là cách sống gồm có phong thái nhà hàng siêu thị, phục trang, cư xử và cả đức tin, tri thức được tiếp đón … Vì thế tất cả chúng ta thường hay nói một người nào đó là văn hóa cao, có văn hóa hoặc văn hóa thấp, vô văn hóa .
Trong quả đât học và xã hội học, khái niệm văn hóa được đề cập đến theo một nghĩa rộng nhất. Văn hóa gồm có toàn bộ mọi thứ vốn là một bộ phận trong đời sống con người. Văn hóa không chỉ là những gì tương quan đến ý thức mà gồm có cả vật chất .
Bên cạnh khái niệm văn hóa thường thì thì còn những khái niệm ” vệ tinh ” khác về văn hóa như :

Tiểu văn hóa

Tiểu văn hóa là văn hóa của những hội đồng xã hội mà có những sắc thái khác với nền văn hóa chung của toàn xã hội. Người ta thường hay nhắc đến tiểu văn hóa của người trẻ tuổi, của một dân tộc ít người nào đó hay tiểu văn hóa của một hội đồng người dân sinh sống truyền kiếp ở một nước … Thực chất, tiểu văn hóa vẫn là một bộ phận của nền văn hóa chung ; nó chỉ có những nét độc lạ khá rõ so với nền văn hóa chung, tuy nhiên không trái chiều với nền văn hóa chung đó .
Mỗi xã hội đều có những dân tộc và hội đồng khác nhau, và mỗi hội đồng nhỏ ấy đều có những quy mô ứng xử riêng, mang đặc trưng của hội đồng ấy. Những biểu lộ ấy được gọi là ” tiểu văn hóa ” hay ” văn hóa phụ “. Các hội đồng này thường gồm có những cá thể có cùng một nền tảng dân tộc hoặc chủng tộc, quốc tịch hoặc tôn giáo, nhiều lúc đó còn là những nhóm người trong những nghành nghề nghiệp, lứa tuổi, … Bên trong những nhóm tiểu văn hóa hoàn toàn có thể thuận tiện tìm thấy sự đống ý, nhưng giữa những nhóm tiểu văn hóa với toàn xã hội nói chung, vẫn thường xảy ra sự sự không tương đồng nào đó .

Phản văn hóa

Trong khi tiểu văn hóa vẫn hướng tới bảo vệ những giá trị của nền văn hóa chung, thì phản văn hóa công khai minh bạch bác bỏ những chuẩn mực, giá trị của nền văn hóa chung. Phản văn hóa hoàn toàn có thể được xem như tập hợp những chuẩn mực, giá trị của một nhóm người trong xã hội mà trái chiều, xung đột với những chuẩn mực, giá trị chung của toàn xã hội. Như vậy, so với tiểu văn hóa thì sự độc lạ giữa phản văn hóa và văn hóa chung là lớn hơn nhiều. Phản văn hóa là điều thường thấy trong mọi xã hội .

Văn hóa nhóm

Văn hóa nhóm là mạng lưới hệ thống những giá trị, những ý niệm, tập tục được hình thành trong nhóm. Văn hóa nhóm được hình thành từ khi những mối quan hệ trong nhóm được thiết lập và cùng với thời hạn những quy định được hình thành, những thông tin được trao đổi và những thành viên cùng trải qua những sự kiện. Tất cả những nhóm nhỏ đều có văn hóa của mình, nhưng đồng thời cũng là một phần của nền văn hóa toàn xã hội. Như vậy, văn hóa nhóm cho thấy trong nền văn hóa chung còn hoàn toàn có thể có những nét riêng không liên quan gì đến nhau của những tập đoàn lớn, những tổ chức triển khai xã hội khác nhau. Cũng có những quan điểm cho rằng, văn hóa nhóm dùng để chỉ nền văn hóa riêng nhỏ hơn tiểu văn hóa .

Văn minh

Nền văn hóa là gì? Văn mình khác văn hóa ở đâu?

Ở một góc nhìn nào đó, cũng cần phân biệt văn hóa với văn minh. Đây là một yếu tố khá phức tạp và đã từng sống sót rất nhiều ý niệm khác nhau về sự phân biệt này. Một số nhà xã hội học thì cho rằng, sự gần nhau hay khác nhau giữa văn hóa và văn minh là nằm ở nội dung mà đưa ra hai khái niệm văn hóa và văn minh .
Văn hóa được coi là biểu lộ ý thức sâu xa của hội đồng, còn văn minh thì bắt nguồn từ khoa học và bộc lộ trước hết ở sự văn minh của kỹ thuật, của máy móc, sản xuất. Hoặc có quan điểm khác cho rằng, thực ra, thuật ngữ văn minh là để chỉ hàng loạt những nền văn hóa riêng không liên quan gì đến nhau có nguồn gốc chung hay quan hệ chung, như văn minh phương Tây gồm có văn hóa Pháp, Anh, Đức, …
Một cách nhìn nhận khác, thì coi văn hóa là những góc nhìn trừu tượng hóa của một xã hội riêng không liên quan gì đến nhau. Còn văn minh được chia thành những bậc cao thấp khác nhau. Văn minh bậc cao được coi là một toàn diện và tổng thể văn hóa gồm có những nét đặc trưng văn hóa quan trọng nhất thấy được trong nhiều xã hội riêng không liên quan gì đến nhau ; văn minh phương Tây trong đó có nhiều xã hội có chung một hình thức đặc trưng về khoa học, kỹ thuật, thẩm mỹ và nghệ thuật, … Văn minh bậc thấp được cấu thành bởi một dân tộc thuần nhất đặc trưng cho những xã hội giai cấp Open sớm nhất trong lịch sử dân tộc ( văn minh Ai Cập, Trung Quốc … ) .

Nền văn hóa

Nói đến văn hóa là nói đến góc nhìn ý thức hệ của văn hóa, tính giai cấp của văn hóa và trên cơ sở đó hiểu rõ sự hoạt động của văn hóa trong xã hội có giai cấp. Với cách tiếp cận như vậy, hoàn toàn có thể ý niệm : Nền văn hóa là biểu lộ cho hàng loạt nội dung, đặc thù của văn hóa được hình thành và tăng trưởng trên cơ sở kinh tế tài chính – chính trị của mỗi thời kỳ lịch sử vẻ vang, trong đó ý thức hệ của giai cấp thống trị chi phối phương hướng tăng trưởng và quyết định hành động mạng lưới hệ thống những chủ trương, pháp lý quản trị những hoạt động giải trí văn hóa .

Các loại hình văn hóa

Các mô hình văn hóa cơ bản gồm có : Văn hóa ý thức ( văn hóa phi vật chất ) và văn hóa vật chất .

Văn hóa tinh thần

Văn hóa ý thức hay còn gọi là văn hóa phi vật chất là những ý niệm, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, giá trị, chuẩn mực, … tạo nên một mạng lưới hệ thống. Hệ thống đó bị chi phối bởi trình độ của những giá trị, nhiều lúc hoàn toàn có thể phân biệt một giá trị thực chất. Chính giá trị này mang lại cho văn hóa sự thống nhất và năng lực tiến hóa nội tại của nó .

Các loại hình văn hóa phổ biến gồm những gì?

Văn hóa vật chất

Ngoài những yếu tố phi vật chất như giá trị, tiêu chuẩn … nền văn hóa còn gồm có tổng thể những phát minh sáng tạo hữu hình của con người mà trong xã hội học gọi chung là đồ tạo tác. Những con đường, tòa cao ốc, đền đài, phương tiện đi lại giao thông vận tải, máy móc thiết bị … đều là đồ tạo tác. Văn hóa vật chất và phi vật chất tương quan ngặt nghèo với nhau .
Khảo sát một nền văn hóa hoàn toàn có thể thấy văn hóa vật chất phản ánh những giá trị văn hóa mà nền văn hóa đó coi là quan trọng. Ở những nước Hồi giáo, khu công trình kiến trúc đẹp nhất và hoành tráng nhất thường là thánh đường trong khi ở Mỹ, nó lại là TT thương mại. Văn hóa vật chất còn phản ánh công nghệ tiên tiến hiểu theo khái niệm xã hội học là sự vận dụng kiến thức và kỹ năng văn hóa vào hoạt động và sinh hoạt trong thiên nhiên và môi trường tự nhiên. Tháp Eiffel phản ánh công nghệ cao hơn tháp truyền hình TP. Hà Nội. Ngược lại, văn hóa vật chất cũng làm đổi khác những thành phần văn hóa phi vật chất .

Bản sắc văn hóa dân tộc là gì?

Bản sắc văn hóa dân tộc là gì?

Bản sắc văn hóa dân tộc ( tiếng Anh : National cultural identity ) là một khái niệm gắn liền với khái niệm văn hóa. Theo tâm lý học xã hội, xã hội học và nhân học, bản sắc là cách nhận thức của một thành viên về : Chính thành viên đó, một thành viên khác hoặc một nhóm xã hội. Như vậy, khái niệm bản sắc thường dùng để chỉ những đậm chất ngầu khác nhau của một thành viên hay một nhóm nhiều thành viên của một nhánh hoặc nhóm xã hội đặc trưng .
Theo giáo sư Tâm lý học Peter Weinreich, ĐH Ulster : “ Bản sắc của một thành viên là tổng thể và toàn diện của phân giải cá thể, qua đó cách mà thành viên phân giải chính mình ở hiện tại được liên tục từ cách thành viên phân giải chính mình trong quá khứ, cũng như truyền cảm hứng cho tiến trình phân giải chính mình trong tương lai ” .

Bản sắc văn hóa dân tộc là gì?

Bản sắc văn hóa là một khoanh vùng phạm vi nhỏ thuộc nền văn hóa to lớn của một địa phương, một vùng hay thậm chí còn là một vương quốc. Bản sắc văn hóa là nói về những nét đẹp trong văn hóa, những nét tinh hoa mà chỉ vùng, khu vực hay dân tộc đó mới có, và là nét văn hóa rực rỡ nhất trong nền văn hóa chung để khi nhắc đến là nhớ ngay đến khu vực đơn cử nào đó, hoặc dân tộc nào đó .
Vì vậy, ta hoàn toàn có thể hiểu, bản sắc văn hóa dân tộc là thuật ngữ chỉ sắc thái, vẻ đẹp và đặc thù đặc biệt quan trọng, cái riêng của một nền văn hóa, của một dân tộc để phân biệt với những dân tộc khác trên quốc tế. Bản sắc văn hóa dân tộc là cái gốc của nền văn hóa, những đặc trưng không hề trộn lẫn trong cội nguồn văn hóa của mỗi dân tộc. Bản sắc văn hóa dân tộc Nước Ta là những nét đặc trưng đặc biệt quan trọng tạo ra sự sắc thái, bản lĩnh và dấu ấn riêng của dân tộc Việt, từ những nét đó để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác .

Ý nghĩa của bản sắc văn hóa dân tộc

Ý nghĩa của bản sắc văn hóa dân tộc

  • Bản sắc văn hóa dân tộc là gốc rễ hình thành nên nền văn hóa đặc trưng của một dân tộc từ lâu đời.
  • Bản sắc văn hóa dân tộc luôn tồn tại vĩnh viễn, trường tồn và không thay đổi theo thời gian.
  • Bản sắc văn hóa dân tộc đại diện cho một dân tộc, tạo nên những nét đặc trưng về mọi mặt như tín ngưỡng, tính cách dân tộc, phong tục tập quán, tính cách…
  • Bản sắc văn hóa dân tộc là tài sản vô giá cần được giữ gìn của một dân tộc.
  • Bản sắc văn hóa dân tộc là một biểu hiện đa dạng và phong phú.

Qua bài viết trên đây, kỳ vọng bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm văn hóa và bản sắc văn hóa dân tộc là gì. Để tìm hiểu thêm thêm những thông tin thường thức mê hoặc khác, hãy liên tục truy vấn META.vn nhé ! Hẹn gặp lại bạn trong những bài viết lần sau của chúng tôi !

Tham khảo thêm