GIẤY LÀ GÌ? AI PHÁT MINH RA GIẤY? – LỊCH SỬ CHÂU Á

SAU CÔNG NGUYÊN

+ 105 – 

Giấy được phát minh

 bởi

Thái Luân (Cai Lun) 

vào năm Nguyên hưng thứ 1 năm 105 sau công nguyên. Thái luân là

người phát minh ra giấy

.
   Thái Luân sinh ra ở Quý Dương vào thời nhà Đông Hán, rồi trở thành Trung Thường Thị (中常侍) của Hán Hòa Đế. Năm 105, dưới triều Hán, thời hoàng đế Hòa Đế, Thái Luân đem mấy mẫu giấy dâng vua, được vua hài lòng và phong tước quý tộc và cho ông làm quan trong triều đình. Ông là

hoạn quan

vì phải giữ tài sản và tiền bạc nhiều trong triều đình. Nhờ chế được giấy, ông trở nên giàu có.
   Tuy nhiên sau đó ông bị triều đình âm mưu gây rắc rối, vì ủng hộ Đậu Thái hậu. Ông cũng dính líu đến cái chết của tình địch của bà là Tống Quý nhân. Sau các rắc rối ấy, ông phục dịch cho hoàng hậu Đặng Tuy. Năm 121, sau khi cháu của Tống Quý nhân là Hán An Đế lên ngôi sau cái chết của Đặng Thái hậu, Thái Luân bị lệnh giam vào ngục. Trước khi bị bắt giam, ông tắm rửa sạch sẽ, mặc áo quần đẹp, uống thuốc độc rồi lên giường nằm.
   Trong thế kỷ thứ 5, Phạm Diệp (范曄) đã tường thuật lại trong sách Hậu Hán thư:
Từ xưa người ta đã dùng thanh tre để viết, được cột lại với nhau. Cũng có một loại giấy làm từ phế phẩm của tơ lụa. Nhưng tơ lụa quá đắt còn các thanh tre thì quá nặng nên không sử dụng thích hợp. Vì thế Thái Luân (蔡倫) nghĩ ra kế làm giấy từ các vỏ thân cây, sợi thân cây, từ cây gai dầu cũng như từ vải và lưới đánh cá cũ. Năm Nguyên Hưng thứ nhất (105) ông tâu lên Hoàng thượng và được ngài khen thưởng cho tài năng của ông. Từ đấy giấy trở nên thông dụng và trong cả vương quốc mọi người đều gọi đó là giấy của quý nhân Thái.
   Thái Luân chế giấy bằng cách lấy bên trong vỏ thân cây dâu tằm và xơ cây tre đem trộn với nước rồi giã nát với dụng cụ bằng gỗ, xong ông đổ hỗn hợp lên tấm vải căng phẳng và trải mỏng rồi để ráo nước. Khi đã khô, Thái Luân khám phá ra rằng có thể viết lên dễ dàng mà lại nhẹ nhàng. Thái Luân cũng đã thử các loại vỏ cây, cây gai dầu, lụa, và thậm chí lưới đánh cá, nhưng các công thức chính xác đã bị thất truyền. Cách chế tạo giấy này đầu tiên được dùng bên Trung Quốc rồi qua Hàn Quốc, Samarkand,   và Damascus, .
   + 105 – bởivào năm Nguyên hưng thứ 1 năm 105 sau công nguyên. Thái luân làThái Luân sinh ra ở Quý Dương vào thời nhà Đông Hán, rồi trở thành Trung Thường Thị ( 中常侍 ) của Hán Hòa Đế. Năm 105, dưới triều Hán, thời nhà vua Hòa Đế, Thái Luân đem mấy mẫu giấy dâng vua, được vua hài lòng và phong tước quý tộc và cho ông làm quan trong triều đình. Ông làvì phải giữ gia tài và tài lộc nhiều trong triều đình. Nhờ chế được giấy, ông trở nên phong phú. Tuy nhiên sau đó ông bị triều đình thủ đoạn gây rắc rối, vì ủng hộ Đậu Thái hậu. Ông cũng dính líu đến cái chết của tình địch của bà là Tống Quý nhân. Sau những rắc rối ấy, ông phục dịch cho hoàng hậu Đặng Tuy. Năm 121, sau khi cháu của Tống Quý nhân là Hán An Đế lên ngôi sau cái chết của Đặng Thái hậu, Thái Luân bị lệnh giam vào ngục. Trước khi bị bắt giam, ông tắm rửa thật sạch, mặc áo quần đẹp, uống thuốc độc rồi lên giường nằm. Trong thế kỷ thứ 5, Phạm Diệp ( 范曄 ) đã tường thuật lại trong sách Hậu Hán thư : Từ xưa người ta đã dùng thanh tre để viết, được cột lại với nhau. Cũng có một loại giấy làm từ phế phẩm của tơ lụa. Nhưng tơ lụa quá đắt còn những thanh tre thì quá nặng nên không sử dụng thích hợp. Vì thế Thái Luân ( 蔡倫 ) nghĩ ra kế làm giấy từ những vỏ thân cây, sợi thân cây, từ cây gai dầu cũng như từ vải và lưới đánh cá cũ. Năm Nguyên Hưng thứ nhất ( 105 ) ông tâu lên Hoàng thượng và được ngài khen thưởng cho năng lực của ông. Từ đấy giấy trở nên thông dụng và trong cả vương quốc mọi người đều gọi đó là giấy của quý nhân Thái. Thái Luân chế giấy bằng cách lấy bên trong vỏ thân cây dâu tằm và xơ cây tre đem trộn với nước rồi giã nát với dụng cụ bằng gỗ, xong ông đổ hỗn hợp lên tấm vải căng phẳng và trải mỏng mảnh rồi để ráo nước. Khi đã khô, Thái Luân tò mò ra rằng hoàn toàn có thể viết lên thuận tiện mà lại nhẹ nhàng. Thái Luân cũng đã thử những loại vỏ cây, cây gai dầu, lụa, và thậm chí còn lưới đánh cá, nhưng những công thức đúng chuẩn đã bị thất truyền. Cách sản xuất giấy này tiên phong được dùng bên Trung Quốc rồi qua Nước Hàn, Samarkand, và Damascus ,