Viện Biển Đông

Quá trình hình thành

Viện Biển Đông chính thức được thành lập theo Quyết định số 29/2012/QĐ-TTg ngày 12/07/2012 của Thủ tướng Chính phủ (có hiệu lực từ ngày 01/09/2012) như một viên nghiên cứu trực thuộc Học viện Ngoại giao. Tiền thân của Viện Biển Đông là Chương trình nghiên cứu Biển Đông và sau này là Trung tâm Nghiên cứu Biển Đông (thành lập ngày 14/12/2001 theo Quyết định số 635/QĐ-BNG của Bộ trưởng Ngoại giao), thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Ngoại giao, Học viện Ngoại giao.

Cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ

Viện Biển Đông được tổ chức thành 04 Trung tâm: Trung tâm Nghiên cứu Chính sách, Trung tâm Nghiên cứu Luật pháp, Trung tâm Hợp tác Quốc tế và Trung tâm Thông tin và Dữ liệu. Bên cạnh đó, Viện cũng thành lập các Nhóm theo khu vực địa lý để phục vụ theo dõi chính sách của các đối tượng cụ thể, gồm: Nhóm Đông Nam Á, Nhóm Trung Quốc, Nhóm Mỹ – EU, Nhóm Trung Cường, và các Nhóm theo dõi vấn đề chuyên ngành.

Viện Biển Đông thực hiện 5 chức năng chủ yếu sau: (1) nghiên cứu; (2) tham mưu; (3) ngoại giao kênh 2; (4) thông tin, tuyên truyền; (5) kết nối nghiên cứu trong và ngoài nước. Do vậy, các nhiệm vụ chính của Viện là (i) nghiên cứu, đề xuất, kiến nghị chiến lược, chính sách bảo vệ chủ quyền; (ii) triển khai các đề tài, chuyên đề nghiên cứu, tổng hợp báo cáo đánh giá, phân tích, các sáng kiến có giá trị từ học giả và báo cáo gửi Lãnh đạo Bộ và Lãnh đạo Cấp cao cùng các đơn vị liên quan; (iii) thúc đẩy phát triển Biển Đông trên khía cạnh chính trị – an ninh, pháp lý; (iv) triển khai các hoạt động ngoại giao kênh học giả và hợp tác quốc tế về Biển Đông; (v) phổ biến kiến thức và vận động quốc tế ủng hộ Việt Nam trong vấn đề Biển Đông; (vi) thu thập và khai thác dữ liệu; và (vii) làm đầu mối phối hợp và định hướng nghiên cứu cho các đơn vị, tổ chức trong nước và các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài.

Thành tựu nổi bật

Từ khi được xây dựng vào năm 2008, Viện Biển Đông đã (i) tổ chức nhiều Hội thảo quốc tế trong và ngoài nước, đặc biệt là chuỗi Hội thảo quốc tế về Biển Đông – sự kiện thường niên tầm cỡ quốc tế, thu hút sự quan tâm của chính giới và giới học giả; (ii) tổ chức tọa đàm trong nước để sơ kết, tổng kết tình hình Biển Đông và các tọa đàm chuyên đề; (iii) tổ chức các đoàn học giả đi trao đổi học thuật với các cơ quan nước ngoài; (iv) xây dựng trang web Nghiên cứu Biển Đông và trung tâm tư liệu rất đầy đủ và cập nhật về Biển Đông với 200 đầu sách và tài liệu khác nhau, hàng ngàn đầu tài liệu bản điện tử; và (v) xây dựng mạng lưới quan hệ với các trung tâm nghiên cứu và học giả uy tín trên thế giới. Các cán bộ của Viện cũng tích cực tham dự và phát biểu tại các hội thảo quốc tế; tham gia viết bài, xuất bản các nghiên cứu, bài viết về Biển Đông tại các nhà xuất bản, tạp chí khoa học uy tín trong và ngoài nước.

Với các hoạt động tích cực trong những năm qua, Viện Biển Đông đã từng bước khẳng định được mình là một trong những cơ quan nghiên cứu về Biển Đông hàng đầu trên cả nước, có tiếng nói uy tín trên trường quốc tế và khu vực, nhất là góp vào công tác đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo, quyền chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

Đội ngũ lãnh đạo của Viện Biển Đông hiện nay gồm:

1. Nguyễn Hùng Sơn, Viện trưởng.
2. Tô Anh Tuấn, Phó Viện trưởng.
3. Lại Thái Bình, Phó Viện trưởng.
4. Nguyễn Nam Dương, Phó Viện trưởng.
5. Hà Anh Tuấn, Tập sự Phó Viện trưởng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách
6. Đỗ Thanh Hải, Tập sự Phó Viện trưởng, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dữ liệu