Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) – Trường THCS Quán Toan
Tuyển chọn các mẫu phân tích Bài ca phong cảnh Hương Sơn, phân tích nghệ thuật Bài ca phong cảnh Hương Sơn hay và rực rỡ nhất được bài viết tổng hợp một cách đầy đủ. Giúp các em học trò trau dồi tri thức và biết cách làm dạng văn này. Tham khảo cụ thể dưới đây.
Tham khảo thêm:
Nội Dung Chính
Dàn ý phân tích Bài ca phong cảnh Hương Sơn
I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Chu Mạnh Trinh và bài thơ Bài ca phong cảnh Hương Sơn
– Dẫn dắt vào vấn đề
II. Thân bài
1. Những nét nói chung về bài thơ
– Hoàn cảnh sáng tác: Vốn là một người rất thích cảnh đẹp lại vừa là một vị quan mẫu mực của triều đình cho nên tác giả đã bắt tay vào trùng tu lại chùa Hương. Và chính thời kì này thi sĩ lấy cảm hứng từ cảnh đẹp của Hương sơn làm thành bài thơ này
– Thể loại: hát nói, hát đào nương với đặc điểm số câu chữ phóng khoáng ko theo trật tự gò bó
– Bố cục: 3 phần
2. Phân tích bài thơ
* Bốn câu thơ đầu
– Bầu trời cánh Bụt: bốn từ đã gợi cho người đọc cảm giác tới một nơi thần tiên thoát tục, ko gian mênh mông thanh khiết.
– Hương Sơn đẹp còn bởi quang cảnh hùng vĩ của núi non trùng điệp. Nhịp 2/2 và điệp từ “non non”, “nước nước”, “mây mây”, như bày ra một quần thể núi non sông nước hang động trập trùng, vốn là nét lạ mắt của nơi này.
– Giọng điệu câu thơ trình bày vẻ ngạc nhiên thích thú, niềm sung sướng thỏa mãn lúc được tới một nơi nổi tiếng
– Câu hỏi và cách nhắc lại lời người xưa để khẳng định một lần nữa vẻ đẹp của Hương Sơn. (Thủ Hương Sơn ước ao lâu nay nay./“Đệ nhất động” hỏi lờ đây có phải?)
– Chỉ với bốn câu thơ, tác giả đã mang tới cho người đọc niềm thú vị trước một nơi vừa thanh cao mang màu sắc tôn giáo, vừa là một thắng cảnh đẹp của tổ quốc. Người ngắm cảnh ko chỉ là tín đồ hành hương nhưng mà còn là du khách yêu cảnh tự nhiên, yêu tổ quốc, một thi nhân dào dạt xúc cảm. Bốn câu thơ đầu giới thiệu về cảnh và người vừa tự nhiên vừa khôn khéo.
* Mười câu thơ giữa
– Chu Mạnh Trinh cảm nhận cảnh vật ở ko khí thanh khiết ko nhuốm bụi trần:
– Tang thương là từ vốn để chỉ sự thay đổi của cuộc đời, hoặc chỉ cõi đời trần tục chuyển đổi vô thường. Vì thế, nghe tiếng chày kình, khách tang thương giật thột trong giấc mộng có thể hiểu, người khách tới đây, trong ko khí thần tiên thoát tục, bỗng thấy tâm hồn được thanh lọc, nhìn thấy cuộc đời đầy dâu bể đa đoan, nhìn thấy cuộc đời là một giấc mộng phù du. Cảnh đẹp Hương Sơn, vì thế càng giàu ý nghĩa.
– Càng vào sâu, càng lên cao khách càng ngạc nhiên trước vẻ đẹp hùng vĩ của cảnh:
+ Điệp từ “này”, cách liệt kê các địa danh giúp người đọc tưởng tượng ngay vẻ đẹp của một quần thể có cao thấp, có suối, chùa, hang, động, có thiên tạo lẫn nhân tạo. Thi sĩ ko cần tả nhiều, chỉ tên gọi cũng đã tạo cho người đọc những tưởng tượng, liên tưởng phong phú, gợi cảm.
+ Riêng đối với hang động ở Hương Sơn, thi sĩ ko chỉ nêu tên nhưng mà ngừng lại tả cụ thể, tỉ mỉ trong bốn câu (Nhác trông lên người nào khéo họa hình,/Đá ngủ sác long lanh như gấm dệt/Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,/Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây)
+ Đại từ “người nào” được dùng ở đây diễn tả sự ngạc nhiên trước vẻ đẹp kì diệu của tự nhiên. Theo dân gian, trong hang động có hai ngả, đường lên trời và đường xuống âm phủ. Câu thơ tả thực nhưng mà vẫn lãng mạn với màu sắc, đường nét, ánh sáng và cảm giác huyền ảo, bồng bềnh như tiên giới. Cách dùng từ láy long lanh, thăm thẳm, lồi lõm; cách đảo ngữ thăm thẳm một hang, lồi lõm mấy lối; hình ảnh so sánh lồng bóng nguyệt, uốn thang mây cho thấy tài nghệ điêu luyện của thi sĩ.
* Năm câu thơ cuối:
– Xúc cảm và suy nghĩ về tổ quốc (Chừng giang sơn còn đợi người nào đây,/Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt)
+ Giang sơn, trước hết là muốn nói tới cảnh Hương Sơn, là tự nhiên tươi đẹp, sâu xa hơn là nói tới tổ quốc đang cần tới tấm lòng của con người. Câu thơ bộc bạch tình yêu nước thầm kín của nhà nho Chu Mạnh Trinh.
+ Với hệ thống từ ngữ của đạo Phật, kết thúc bài thơ tác giả đưa ta trở về ko khí thần tiên thoát tục của cảnh Hương Sơn, mang lại ấn tượng thâm thúy cho người đọc.
– Câu thơ cuối là tâm trạng của nhân vật trữ tình. Ở đây ta ko chỉ tìm thấy một thi sĩ sống phóng khoáng lãng tử, thoát ly hiện thực nhưng mà còn là một kẻ sĩ nặng lòng với tổ quốc.
– Nghệ thuật:
+ Sử dụng từ ngữ giàu trị giá tạo hình
+ Giọng thơ nhẹ nhõm
+ Sử dụng nhiều kiểu câu không giống nhau, ngữ điệu tự do, thích hợp với tư tưởng phóng khoáng
III. Kết bài
– Nêu nhận xét, những cảm nhận về bài thơ
– Mở rộng vấn đề bằng liên tưởng và suy nghĩ của tư nhân
Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca – Mẫu 1
Tự nhiên luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho những nhà văn, thi sĩ trình bày tài năng và bộc bạch xúc cảm. Đứng trước một quang cảnh đẹp, con người khó tránh khỏi cảm giác rợn ngợp, say đắm, để rồi xuất khẩu thành thơ. Đối với Chu Mạnh Trinh, xúc cảm đó được đẩy tới đỉnh điểm lúc có dịp thăm thú Hương Sơn, một dãy núi với hệ thống núi nước trùng điệp, phức tạp, được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhất động”. Trong ba tác phẩm viết về cảnh non sông hữu tình nơi đây, “Hương Sơn phong cảnh ca” là bài thơ nổi trội và giàu tính mô tả nhất.
Bài thơ nằm trong bộ tác phẩm viết về Hương Sơn, bao gồm Hương Sơn phong cảnh ca, Hương Sơn Nhật Trình và Hương Sơn hành trình. Điểm lạ mắt của Hương Sơn phong cảnh ca là tác giả sử dụng thể thơ nói tự do, ko bị bó hẹp trong phạm vi lục bát hay Đường luật thông thường.
Với ý thức sảng khoái và sự choáng ngợp trước cảnh tự nhiên quá đỗi mộng mơ, tác giả trình bày sự thích thú, đồng thời là sự tôn trọng tự nhiên và tình yêu tổ quốc thiết tha, dạt dào. Mở đầu bài thơ là hình ảnh bầu trời trong trẻo, mảng vẻ đẹp chốn thần tiên khiến lòng người xốn xang:
Bầu trời cảnh Bụt.
Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay
Kìa non non, nước nước, mây mây,
“Đệ nhất động” hỏi là đây có phải?
“Cảnh Bụt”, một cách mô tả rất độc, lạ và thông minh. Mô tả vẻ đẹp tới mức siêu thực của Hương Sơn, tác giả ko dùng quá nhiều những từ ngữ mĩ miều. “Cảnh Bụt”, một cảnh đẹp chỉ có ở chốn thiên tào, lại phảng phất sự duy tâm, linh thiêng, yên ắng. Đây chính là Hương Sơn trong truyền thuyết, Hương Sơn nhưng mà chúa Trịnh Sâm năm xưa phải trằm trồ tán thưởng, là “ước ao lâu nay nay” được diện kiến.
Bầu trời cao rộng đưa hồn thơ cất cánh bay bổng, người đọc có thể tưởng tượng sự rộng mở của ko gian khiến ta cảm giác như đang bồng bềnh giữa những đám mây. Hòa cùng với cảnh trời đó là non, là nước, là mây trời. “Kìa non non, nước nước, mây mây”, nước thiếp núi, núi tiếp mây, tất cả sự vật như hòa thành một tổng thể bức tranh, hòa quyện vào nhau như vô tận.
Chốn sơn thủy hữu tình tưởng như chỉ có trong tưởng tượng nay đã hiện rõ trước mắt thi sĩ, Hương Sơn đẹp ko chỉ bởi phong cảnh hùng vĩ, ko chỉ bởi hệ thống núi nước độc lạ nhưng mà còn là ko khí “Bụt”, thoát tục, thanh thuần. Đẹp là thế, để tác giả với tâm hồn nhạy cảm, sau sự bỡ ngỡ phút ban sơ đã phải bật thốt lên rằng: “Đệ nhất động” hỏi là đây có phải? Một câu hỏi ko cần trả lời, câu hỏi chỉ để một lần nữa khẳng định lại vẻ đẹp chốn bồng lai tiên giới này.
Vẻ đẹp khiến con người ngỡ ngàng, nét đẹp mang màu sắc tiên giới, phảng phất nhang khói chốn linh thiêng. Tự nhiên chào đón khách thăm quan bằng nét đẹp thanh khiết, sạch sẽ, mời gọi những tâm hồn trong sạch và hướng thiện tới với đất Phật, nơi tự nhiên và con người giao hòa trong một quang cảnh ko thể diễn tả bằng lời. Mười hai câu thơ tiếp theo là mười hai câu thơ tả cảnh dọc theo điểm nhìn quan sát của tác giả. Từng cảnh vật dần hiện lên theo chiếc thuyền xuôi dòng nước:
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,
Lững lờ khe Yến cá nghe kinh.
Vẳng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng.
Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng,
Này hang Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh.
Nhác trông lên người nào khéo họa hình,
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây
Chừng giang sơn còn đợi người nào đây,
Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt
Tác giả khôn khéo sử dụng những thủ pháp nghệ thuật như nhân hóa, đảo ngữ,… nhằm làm quang cảnh trở thành có tình, có hồn. Sống trong đất Phật, ngay cả động vật cũng một lòng hướng thiện. Chim, cá, những con vật thường được dùng để phóng sinh trong những dịp cúng bái tụ hội lại nơi đây, những tính từ “thỏ thẻ, lững lờ” trình bày sự nhàn hạ, ung dung. “Chim cúng trái, cá nghe kinh”, loài vật sống ở đây được nuôi dưỡng và bồi đắp bằng những lời hay, ý đẹp của Phật tổ, sống hiền hòa và tự tại giống như người đi tu.
Quang cảnh yên ả, thơ mộng dường như là điều hiển nhiên ở Hương Sơn, để “một tiếng chày kình” loáng thoáng từ xa vọng lại cũng khiến con người ta “giật thột trong giấc mộng”. “Khách tang thương” ở đây được dùng để chỉ những người trần tục, khách vãng lai tới đây thăm quan, thưởng ngoạn.
Khách phương xa tới đây, gặp cảnh tượng yên bình, tâm hồn nhạy cảm rung động cùng tự nhiên, bao vương vấn bụi trần đều được tẩy rửa sạch sẽ, tưởng như đang trong giấc mộng thần tiên. Một tiếng chày kình đánh tỉnh giấc mộng đó cốt cho thi sĩ nhìn thấy rằng, cảnh đẹp này ko phải trong mơ, cảnh sắc Hương Sơn đang hiển hiện ngay trước mắt.
Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng,
Này hang Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh.
Nhác trông lên người nào khéo họa hình,
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây
Chừng giang sơn còn đợi người nào đây,
Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt.
Suối Giải Oan, chùa Cửa Võng, hang Phật Tích, động Tuyết Quỳnh, hàng loạt những danh lam thắng cảnh nằm trong quần thể Hương Sơn được tác giả liệt kê tuần tự. Người ta thấy có sự giao hòa của con người và tự nhiên, nếu tự nhiên tặng thưởng cho suối, cho hang, cho động thì con người đã biết cách tận dụng cảnh đẹp không tiền khoáng hậu đó để xây dựng chùa, nơi thờ tự và tu luyện nghiêm trang, thanh khiết.
Từng cụ thể xuất hiện thật kì vĩ và sinh động, “đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”, “thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt”, “lồi lõm mấy lối uốn thang mây”, cả một hệ thống non sông sơn thủy hữu tình trải qua hàng vạn năm tạo nên, tăng trưởng. Cái hoang vu của Hương Sơn được bảo tồn trọn vẹn, nhấp nhánh của mẹ tự nhiên, thăm thẳm tun hút những hang động kì bí, giống như một bức họa trữ tình vẽ cảnh thiên giới hào nhoáng, lộng lẫy.
Hàng loạt từ láy đứng ở đầu câu khiến người đọc tưởng tượng được độ sâu, độ cao và cả sự khó khăn, trắc trở của những vách đá. Hình như, tạo hóa ưu ái Hương Sơn, ban cho Hương Sơn một vẻ đẹp mĩ miều cốt để con người ko thể kiềm lòng lúc vãn cảnh nơi đây. “Tạo hóa khéo ra tay xếp đặt”, vẻ đẹp siêu thức đó, ko có một vị kiến trúc sư hay cỗ máy nào có thể tái tạo được.
Ngưỡng mộ Hương Sơn, tác giả cũng bộc bạch tình cảm với quê hương, tổ quốc một cách tế nhị, khôn khéo. “Chừng giang sơn còn đợi người nào đây”, giang sơn gấm vóc tươi đẹp nhường đó cần những người hiền tài bảo vệ và tăng trưởng. Đứng trước cảnh sắc mĩ lệ tương tự, trong ko gian đó, vang vọng tiếng niệm “Nam mô Phật” của những vị thiền sư tiết hạnh, khoan thứ.
Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật
Cửa từ bi công đức biết là bao!
Càng trông phong cảnh càng yêu.
Ko khí thần tiên là nơi để tu tập, để giũ bỏ tham sân si của cuộc sống trần gian, thả trôi tâm hồn về miền cực lạc. Đất Phật, đất tổ, nơi con người và tự nhiên giao hòa, một hình ảnh trữ tình, nên thơ. Con người và tự nhiên cùng nhau tồn tại, trao cho nhau tình mến thương và sự tôn trọng. “Càng trông phong cảnh lại càng yêu”, một câu thơ trình bày tâm trạng trực tiếp, câu thơ mang nặng xúc cảm tự tình, xốn xang.
Màu sắc linh thiêng và kì bí của Phật pháp, người đọc cảm thu được sự giao thoa và hòa hợp giữa con người và tự nhiên, ko chỉ có núi non sông ngự trị nhưng mà còn có cả đình chùa do con người xây dựng, lòng hướng Phật do con người truyền bá, làm tự nhiên càng thanh tịnh hơn, yên bình hơn.
Bằng văn pháp nghệ thuật điêu luyện cùng với tâm hồn lãng đãng, bồng bềnh, tác giả đã để lại một thi phẩm mang chiều sâu cả về khía cạnh mô tả cũng như biểu cảm. Phong cảnh Hương Sơn hiện lên vừa kì vĩ, lý thú lại vừa thân thiện, yên bình, mang tới cho con người cảm giác khoáng đạt, thoát ly trần tục. Cảnh đẹp là thế, nhưng viết ra được, truyền tải được cảnh đẹp tới người đọc hay ko, đó là cái tài hơn người của Chu Mạnh Trinh.
Phân tích Bài ca phong cảnh Hương Sơn – Mẫu 2
Chu Mạnh Trinh sinh 1862 và mất 1905, đỗ Tiến Sĩ 1892. Ông là thi sĩ tài hoa của thơ ca Việt Nam thời kỳ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Ông thạo đủ cầm, kì, thi hoạ, giỏi về nghệ thuật kiến trúc. Năm 1905, ông đoạt giải nhất thơ Nôm trong cuộc thi vịnh Kiều tại Hưng Yên. Chu Mạnh Trinh là người có công trong việc trùng tu, tu tạo chùa Thiên Trù- ngôi chùa nổi tiếng trong quần thể Hương Sơn. Ông có sáng tác thơ về Hương Sơn được nhận định là hay nhất từ trước tới nay, đặc thù qua bài: Bài ca phong cảnh Hương Sơn.
Bài hát nói này tương truyền được sáng tác năm 1903, trong dịp Chu Mạnh Trinh trùng tu chùa Thiên Trù ở Chùa Hương. Hương Sơn thường gọi là Chùa Hương là một quần thể thắng cảnh và kiến trúc nổi tiếng của huyện Mĩ Đức, tỉnh Hà Tây. Chùa Hương được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhất động” (Động đẹp nhất trời Nam).
Lễ hội Chùa Hương được tổ chức vào mùa xuân từ tháng giêng tới tháng 3 âm lịch hàng năm. Bài thơ được sáng tác theo thể hát nói. Đó là một điệu của ca trù nên có người gọi chung là ca trù. Hát nói khá phổ thông ở các thế kỉ trước, nhất là ở cuối thế kỉ XVIII, nhưng tới thế kỉ XIX hát nói mới có nhiều thành tựu, gắn liền với tên tuổi của Nguyễn Công Trứ, Chu Mạnh Trinh,… Từ lâu, chùa Hương đã là một nguồn thơ, nguồn cảm hứng thông minh của nhiều nghệ sĩ. Tản Đà có bài Vịnh chùa Hương:
Chùa Hương trời điểm lại trời tô
Một bức tranh tình trải mấy thu
Nguyễn Nhược Pháp có bài Chùa Hương nổi tiếng, Nguyễn Bính có bài Cô hái mơ; cả hai bài thơ này đều đã được phổ nhạc. Ngay Chu Mạnh Trinh cũng đã có ba bài thơ viết về chùa Hương, trong đó Hương Sơn phong cảnh ca được xem là bài hay nhất.
Bầu trời cảnh Bụt,
Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay.
Kìa non non, nước nước, mây mây,
Đệ nhất động hỏi là đây có phải?
Bốn tiếng trong câu thơ đầu đọc liền nhau, cùng chung một nhịp như những bước chân cuối cùng đưa du khách lên tận đỉnh cao của Hương Sơn. Ngừng lại. Đúng là Hương Sơn rồi. Vì đã có tín hiệu đặc trưng đậm chất Hương Sơn nhưng mà ko đâu có; đó là cảnh đẹp tự nhiên hòa hợp trong ko khí tâm linh: “Bầu trời cảnh Bụt”. Ngửng đầu lên : bầu trời, mình như đang ở trên trời, cách xa cõi nhân thế dưới kia; đưa mắt nhìn quanh: cảnh Bụt, bao bọc lấy mình là cõi phật, cõi Bụt, cõi thần tiên, cõi nhưng mà ta ước ao lâu nay nay.
Cái thú tới với Hương Sơn là tới với “Bầu trời cảnh bụt” là sự ước ao của bao người trong đó có thi sĩ “Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay”. Cảnh vật xuất hiện là cảnh của tự nhiên và cảnh tôn giáo. Lòng ngưỡng mộ với cảnh phật cùng với cảm nhận tinh tế của một thi sĩ, Chu Mạnh Trinh đã bật lên câu hỏi “Đệ nhất động hỏi là đây có phải?”.
Giọng thơ thong dong, nhẹ nhõm như ru, như mời mọc. Tâm hồn thi sĩ như bâng khuâng, bảng lảng trong tĩnh tại của tâm linh nhưng mà vẫn tỉnh táo lạ thường. Con người tới nơi này như rũ sạch mọi thứ trần tục. Bốn câu thơ đầu tạo xúc cảm cho bài thơ hát nói.
Mười hai câu tiếp theo, tác giả tập trung mô tả trình bày những nét đẹp tiêu biểu của Hương Sơn: vẻ đẹp thần tiên siêu thoát, đạm màu thiền và vẻ đẹp kì thú tự nhiên nhưng mà hết sức thân thiện đối với con người. Ở khổ thơ thứ 2 tác giả đã chú ý trình bày hình ảnh của cảnh vật và con người gợi ko khí thần tiên:
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,
Lửng lơ khe Yến cá nghe kinh.
Thoảng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng.
Bằng cách đó, Chu Mạnh Trinh đã làm bật lên vẻ đẹp siêu thoát, thanh tịnh, mang đậm màu thiền của cảnh trí Hương Sơn. Hình ảnh, âm thanh là những chất liệu chính để gợi cảnh. Đó là hình ảnh của chim, cá, của khách tang thương. Đó là âm thanh thỏ thẻ của tiếng chim mổ vào trái mơ, là tiếng kinh niệm phật, tiếng chuông chùa (Vẳng bên tai một tiếng chày kình)…
Những hình ảnh và âm thanh đó giúp người đọc cảm nhận một cách rõ ràng hơn vẻ đẹp thanh tịnh, siêu thoát, hết sức thi vị của Hương Sơn. Các từ láy: thỏ thẻ, lững lờ gợi ra hình ảnh sinh động về cảnh vật: chim mổ nhẹ vào trái cây, cá gần như bất động giữa làn nước trong. Thủ pháp nhân hoá được sử dụng trong hai câu thơ này tới cho khoái cảm nghệ thuật rất thú vị.
Trong cảm nhận của tác giả, hình ảnh chim ăm trái giống như động tác cúng vái của phật tử. Con cái bơi lững lờ giống như đang chìm đắm vào tiếng kinh niệm Phật. Trong toàn cầu đó, các con vật cũng mang dáng dấp của những tín đồ nhà Phật. Ở hai khổ thơ tiếp, tác giả tập trung làm rõ vẻ kì thú tự nhiên nhưng mà cũng rất thân thiện thân thuộc của cảnh sắc Hương Sơn:
Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng,
Này am Phật Tích, này động Tuyết Quynh.
Nhác trông lên, người nào khéo vẽ hình:
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt.
Từ những cảnh sắc của tự nhiên, đất trời, thi sĩ Chu Mạnh Chinh đã liệt kê những vị trí nổi tiếng của địa danh Hương Sơn, đó chính là suối Giải Oan, chùa Cửa Võng, am Phật Tích, động Tuyết Quỳnh, đó đều là những vị trí đẹp, lôi cuốn tạo nên nét đẹp của Hương Sơn. Thi sĩ đã điệp ngữ từ “này” vừa trình bày được xúc cảm nồng nhiệt đồng thời cũng trình bày được sự tự hào trước những vị trí đó.
Trong các hang động, tạo hóa đã tạo cho Hương Sơn một vẻ đẹp hiếm thấy “Nhác trông lên, người nào khéo vẽ hình”, đó là những hình thù lạ mắt do bàn tay của tạo hóa chế tạo lên, những viên đá thạch nhũ trong những hang động đó cũng mang vẻ đẹp lạ mắt, khác thường “Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”.
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt
Chập chờn mấy lối uốn thang mây
Chừng giang sơn còn đợi người nào đây
Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt?
Hang đá Hương Sơn ko chỉ đẹp bởi sự điểm xuyết của những viên đá ngũ sắc, ko chỉ ở những hình thù lạ mắt, kì lạ nhưng mà còn có sự giao lưu với toàn cầu bên ngoài, tuy là hang nhưng sự thông thoáng của mặt hang còn làm cho ánh trăng chiếu rọi “Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt”, và dưới ánh trăng đó, cảnh vật ko tồn tại độc lập nhưng mà nó đan lồng với ánh trăng, tạo nên một vẻ đẹp lạ mắt.
Những lỗi vào, đường đi vào vào hang cũng ko phải những tuyến đường thẳng tắp nhưng mà là những lối đi uốn khúc, nhưng mà trong cảm nhận của thi sĩ thì nó như một lối uốn thang mây “Chập chờn mấy lối uốn thang mây”.
Tác giả sử dụng những từ tạo hình (phương thức láy): Long lanh, thăm thẳm, lồi lõm, liên kết với cảm hứng khoan khoái, ngây ngất của nhân vật trữ tình. Cách mô tả làm cho bức tranh Hương Sơn nên thơ nên hoạ. Đó là thành phầm của một cảm hứng thẩm mĩ cao độ. Yêu cái đẹp của cảnh vật đã gắn liền với lòng yêu quê hương tổ quốc.
Hai câu thơ: “Chừng giang sơn… sắp xếp” là những câu hỏi liên tục trình bày tâm trạng say đắm trước cảnh bầu trời cảnh bụt. Ở đây, tình yêu cảnh Hương Sơn hòa vào với tình yêu lớn: tình yêu giang sơn, tổ quốc. Ca hát Hương Sơn tuyệt mĩ cũng là ca hát Tổ quốc nghìn đời tươi đẹp nhưng mà ta yêu. Bài ca kết lại trong sự hòa quyện cảm hứng đầy thành kính, nghiêm trang đối với đạo Phật và cảm hứng yêu quý cảnh đẹp Hương Sơn tới độ mê đắm:
Lần tràng hạt niệm “Nam vô Phật”,
Cửa từ bi công đức biết là bao.
Càng trông phong cảnh càng yêu!
Cảnh vật mang màu sắc tôn giáo (đạo phật) với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ nghiêm trang nhưng gắn kết với yêu cái đẹp của tự nhiên: “Thỏ thẻ rừng mai”, “Lững lờ khe Yến”, “Lồng bóng nguyệt”, “Uốn thang mây”. Lời kết của bài thơ nhưng lại có sức vang ngân tưởng chừng ko dứt trong lòng thi nhân.
Nó còn ngân nga mãi trong lòng người đọc xưa, cả hôm nay và ngày mai để ngợi ca những con người góp phần làm cho Hương Sơn thêm đẹp, trình bày tình yêu say đắm đối với non sông tổ quốc. Sự hòa quyện giữa cảm hứng tôn giáo nghiêm trang này với lòng yêu quê hương tổ quốc là trị giá nhân văn cao đẹp trong tâm hồn thi nhân. Nó trọn tạo ra sự thanh cao, tinh khiết, lâng lâng của hồn người. Cảm hứng tôn giáo ko phải là sự mê tín dị đoan nhưng mà là một nhu cầu ý thức mang tính người của một văn pháp tài hoa.
Hương Sơn phong cảnh ca ghi nhận một văn pháp, một giọng thơ, một năng lực gợi cảm, gợi tình đầy tài hoa của một tấm lòng yêu cái đẹp của tự nhiên tổ quốc. Bài thơ đã mô tả thành công cảnh vật nên thơ, nên hoạ của Hương Sơn. Đồng thời trình bày sự hòa quyện giữa cảm hứng tôn giáo đầy thành kính, nghiêm trang với tình yêu giang sơn tổ quốc tươi đẹp.
Mẫu phân tích Bài ca phong cảnh Hương Sơn – Mẫu 3
Chu Mạnh Trinh sinh năm 1862, mất năm 1905. Tự là Cán Thần, hiệu là Trúc Vân, quê làng Phú Thị, huyện Mễ Sở, huyện Đông Yên, phủ Khoái Châu (nay là Mễ Sở, huyện Văn Giang) tỉnh Hưng Yên. Ông là người tài hoa, thạo đủ cầm, kì, thi, họa, lại giỏi cả nghệ thuật kiến trúc, và đặc thù say mê cảnh đẹp. Chính cái lòng yêu cảnh đẹp liên kết với tài hoa của tâm hồn thi sĩ đã kết tinh thành những áng thiên cổ kỳ bút mãi còn tỏa sắc hương nơi hậu thế. Một trong số đó là áng thơ “Hương Sơn phong cảnh ca”.
Hương Sơn phong cảnh ca là một trong ba bài thơ được Chu Mạnh Trinh viết vào dịp ông đứng trông coi việc trùng tu tu tạo quần thể thắng cảnh Hương Sơn. Bài thơ viết theo thể hát nói. 19 câu thơ vẽ nên một bức tranh tự nhiên xinh đẹp và nên thơ về phong cảnh Hương Sơn. Đây là một bài thơ vịnh cảnh và trình bày tâm tư. Ko chỉ vẽ cảnh đẹp, nhưng mà còn vẽ lòng người, đó là tâm tư yêu nước, tự hào với cảnh đẹp quê hương tổ quốc của thi sĩ.
Bốn câu thơ đầu giới thiệu bao quát toàn cảnh Hương Sơn và trực tiếp nêu cái thú ban sơ lúc tới với Hương Sơn của tác giả:
“Bầu trời, cảnh bụt,
Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay
Kìa non non, nước nước, mây mây
Đệ nhất động hỏi là đây có phải?”
Qua 2 câu thơ đầu, Chu Mạnh Trinh đã nói chung cảnh sắc Hương Sơn bằng một nhận xét tinh tế: vừa là danh lam thắng cảnh do tạo hoá tặng thưởng vừa là công trình tôn giáo. Thể hát nói tạo nên tính nhạc du dương, cảnh đẹp tự nhiên đượm mùi Thiền, được mô tả và cảm nhận qua tâm hồn nghệ sĩ tài hoa là nét rực rỡ của bài thơ này. Phong cảnh Hương Sơn được tả từ xa trong tầm mắt của du khách. Giọng thơ trang trọng, từ điệu thong dong trình bày du khách vừa đi vừa đứng lại ngắm cảnh và suy ngẫm. Một tự nhiên mênh mông chan hòa với màu sắc Phật giáo. Hương Sơn là thiên tạo nhưng cũng là cảnh Bụt đã và đang vẫy gọi người đời. Đi lễ hội chùa Hương là thú vui, là niềm ước ao lâu nay nay của nhiều người.
Cảnh được dựng lên vừa mang nét bình dị, thân thiện,vừa thấm đượm ko khí huyền diệu, linh thiêng. Đó là niềm “ước ao” ko chỉ trong giây lát nhưng mà đã trở thành niềm khát khao “lâu nay nay” của bao du khách. Câu thơ thứ ba có trị giá tạo hình rực rỡ nhờ cách liên kết giữa hình thức điệp từ liệt kê và thủ pháp luyến láy “non non, nước nước, mây mây”… Vừa vẽ ra cảnh tượng hùng vĩ của non sông, mây trời Hương Sơn như một bức tranh thủy mặc cổ điển vừa tạo được âm điệu ngân nga, bâng khuâng man mác như xúc cảm của du khách trước vẻ huyền ảo chốn bồng lai tiên giới.
Ba khổ tiếp theo mô tả cảnh đẹp cụ thể của Hương Sơn. Khổ thơ tiếp theo trong bài hát nói gọi là khổ giữa, thi sĩ nói về suối, rừng và tiếng chuông chùa. Ba cụ thể nghệ thuật này đều tô đậm nét đặc trưng của Hương Sơn. Rừng là rừng Mai với trái mơ đặc sản của chùa Hương. Tiếng chim hót thỏ thẻ – chậm rãi, nỉ non – gọi bầy tìm bạn, kết đôi. Bầy chim trời vừa hót vừa mổ trái mơ. Hình ảnh chim cùng trái là nét vẽ lạ mắt, tài hoa. Bầy chim mổ trái mơ như người mua hương đứng dưới mái chùa cổ trong hang động đang khom lưng khấn vái trước mâm ngũ quả dâng trên bàn thờ Phật. Suối ở đây là suối Yến. Chơi chùa Hương người nào cũng phải đi đò dọc bến Đục suối Yến? Đàn cá nơi suối Yến lững lờ bơi từ từ thư thả – như đang cùng du khách thưởng ngoạn cảnh trí.
“Cá nghe kinh” là một hình ảnh thông minh, đầy chất thơ. Cảnh sắc Hương Sơn mang màu sắc tôn giáo của Đạo Phật:
“Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái;
Lững lờ khe Yến cá nghe kinh
Thoảng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng”
Cảnh vật nhuốm màu sắc của Phật giáo. Những loài chim cá dường như cũng hoà cùng ko khí thần tiên. Cá bơi lững lờ như để nghe những bài thuyết pháp của đức Phật, ở đây, cảm hứng tôn giáo ko mang màu sắc mê tín dị đoan nhưng mà là nhu cầu về mặt ý thức mang tính tâm linh trong tâm hồn một thi sĩ tài hoa. Khách vãn cảnh Hương Sơn lúc nghe tiếng chuông chùa cũng phải thảng thốt:
Vẳng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng.
Khách hành hương như trút đi bao nỗi ưu tư trong cuộc đời tang thương – bể dâu – đầy biến động, nhọc nhằn. Tiếng chuông như ru hồn khách tang thương, giật thột trong khoảnh khắc chìm sâu hơn vào giấc mộng : Thoảng bên tai một tiếng chày kình / Khách tang thương giật thột trong giấc mộng. Câu thơ cho ta nhiều thú vị về nhạc điệu du dương. Hai thanh bằng có K âm vang ngân nga, ngọt ngào vần với nhau: kình – mình tạo nên nhạc điệu, âm hưởng trầm bổng của vần thơ.Chỉ một tiếng chày kình êm ái trầm bổng nơi chùa Hương cũng đủ rửa sạch bụi trần làm thanh thản, thư thả tâm hồn khách tang thương. Chu Mạnh Trinh ko chỉ tạo nên những vần thơ có nhạc có họa lúc tả chim, tả cá, tả tiếng chuông chùa nhưng mà còn trình bày sự kì diệu của hồn cảnh vật Hương Sơn Nam thiên đệ nhất động.
Hai khổ thơ 3 và 4 tiếp theo là hai khổ đội của bài hát nói. Hương Sơn có biết bao cảnh đẹp nên thi sĩ phải sử dụng khổ dôi để diễn tả xúc cảm và mô tả cảnh vật. Du khách như đi dần vào toàn cầu Hương Sơn, nơi bầu trời cảnh Bụt. Chu Mạnh Trinh dùng giải pháp tu từ liệt kê và điệp từ để tả, để vẽ, để tạo nên nhạc điệu trầm bổng của vần thơ. Hai cặp song hành với bức tranh tứ bình tiếp nối xuất hiện. Bốn chữ này vang lên như bốn nốt nhấn của khúc ca:
“Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng
Này am Phật Tích, này động Tuyết Quynh”
Cách phối thanh bằng, trắc trong hai câu thơ này cũng cho thấy văn pháp điêu luyện, tài hoa của tác giả để làm nổi trội tính nhạc của bài hát nói. Hương Sơn có rất nhiều di tích thắng cảnh nhưng Chu Mạnh Trinh chỉ giới thiệu bốn cảnh tiêu biểu, chỉ gợi ra nhưng mà ko tả. Suối Giải Oan, chùa Cửa Võng, am Phật Tích, động Tuyết Quynh mỗi di tích mỗi thắng cảnh đều đem lại cho ta nhiều liên tưởng và hướng thiện lòng người hành hương. Người nào cũng cảm thấy mình đang cùng thi sĩ chan hòa vào cảnh Bụt, được sống lại khoảnh khắc nhưng mà chỉ có bầu trời, cảnh Bụt nơi Hương Sơn mới ban phát cho mình. Cảm hứng tôn giáo về đạo Phật được trình bày qua những vần thơ nói về suối, chùa, am, động như mời gọi du khách, lắng tai tiếng chuông chùa xa đưa lại nhưng mà ngạc nhiên, nhưng mà ngỡ ngàng…
Tả hang động, Chu Mạnh Trinh dùng những từ ngữ đầy màu sắc, giàu tính tượng hình. Cảnh sắc hang động đó được tạo dựng nên bởi hóa công và tài trí của con người:
“Nhác trông lên người nào khéo vẽ hình
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”
Những liên tưởng so sánh về nhũ đá trong các hang động biểu lộ niềm tự hào của thi sĩ về tổ quốc và con người Việt Nam: yêu đời, yêu tạo vật, biết đem bàn tay khôn khéo tô điểm cảnh trí non sông. Hương Sơn có đường lên trời có hang xuống âm ti địa ngục dẫn khách hành hương nhập cảng vào toàn cầu siêu thoát. Cảnh được tả từ xa tới gần, từ nói chung tới cụ thể, từ cao xuống thấp, từ thấp lên cao, huyền ảo.
“Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt.
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây”.
Tiếp theo là những câu thơ giàu chất họa, chất nhạc với các từ láy gợi hình long lanh, thăm thẳm, lồi lõm vẽ ra vẻ đẹp mộng ảo, thần tiên kì bí của “Nam thiên đệ nhất động”. Các từ láy: thăm thẳm, lồi lõm gợi tả độ sâu, nét lượn cheo leo, khúc khuỷu của sườn non, hang động nhưng mà du khách lần bước vượt qua để hòa nhập với tự nhiên, để chiếm lĩnh cái hồn của cảnh bụt. Phép đảo ngữ đã làm nổi trội cái độ sâu thăm thẳm của hang động, cái nét lồi lõm của những sườn non, những thang mây cao vút. Có hang sâu thăm thẳm, lại có lối uốn lồi lõm, có bóng nguyệt lồng hang, lại có thang mây uốn lối… Câu thơ mềm mại uyển chuyển, mỗi một cụ thể nghệ thuật là một nét vẽ, nét khắc tài hoa. Cảnh đẹp mang tình người và hồn người, đáng yêu và đáng nhớ.
“Chừng giang sơn còn đợi người nào đây,
Hãy tạo vật khéo ra tay xếp đặt”.
Con người đã tìm thấy thú vui trong tự nhiên, tự nhiên cũng như hòa quyện vào con người, con người lại càng góp phần tô điểm cho tự nhiên, cảnh sắc. Vậy mới nói vậy thật nhưng mà mộng ảo như cõi tiên, tuy đẹp như chốn bồng lai nhưng mà lại chân thực, bình dị tới từng lá cây, ngọn cỏ!. Do đó mới nhớ, mới lại càng yêu. Tình yêu tự nhiên cũng là tình yêu quê hương tổ quốc. Trong những câu thơ trên, tác giả đã viết: người nào khéo vẽ hình, tới đây lại nói: hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt. Phải tìm hiểu lịch sử, phải biết Chu Mạnh Trinh là người từng đem tiền tài, công sức, tài năng ra trùng tu chùa Thiên Trù, tạc tượng đúc chuông… mới cảm thu được một chữ” người nào” đáng tự hào kín đáo đã hai lần xuất hiện trong bài thơ này.
Ba câu cuối gọi là khổ xếp của bài hát nói. Câu cuối chỉ có sáu từ gọi là câu keo. Luật thơ đã qui định chặt chẽ tương tự. Ko gian nghệ thuật được mô tả theo bước chân xa dần của khách tang thương. Khách tang thương vừa chậm rãi đi vừa ngắm cảnh, tay lần tràng hạt mồm nam mô, lưu luyến chẳng muốn rời, tới mức phải thốt lên: “càng trông phong cảnh càng yêu!” Cách nói mới hồn nhiên làm sao, mới chân thực làm sao! giản dị nhưng giàu chất biểu cảm:
“Lần tràng hạt niệm nam mô Phật
Cửa từ bi công đức biết là bao!
Càng trông phong cảnh càng yêu”
Ko khí thành kính nghiêm trang phủ lên hai câu thơ trước, khiến người đọc càng thấy chân thực như đang thấy được hình ảnh một đoàn khách thập phương vừa đi vừa niệm nam mo, tay lần tràng hạt, tĩnh tâm theo tiếng chuông chùa, nổi trội giữa ngút ngàn hương sắc Hương Sơn huyền ảo. Câu thơ cuối như một tiếng thổ lộ, lại vừa giống một tiếng reo cảm thán. Qua đó ko chỉ tăng lên vẻ đẹp hoàn mỹ của phong cảnh Hương Sơn, nhưng mà còn bộc lộ được tình yêu, niềm tự hào dân tộc của “con rồng cháu tiên” với non sông gấm vóc.
“Hương Sơn phong cảnh ca” là một trong những tác phẩm hay nhất viết về đề tài cảnh sắc tự nhiên. Đặc thù, ở bài thơ này, ko những chỉ vẽ lên bức tranh danh lam thắng cảnh đẹp tựa chốn bồng lai bao người mong ước, nhưng mà còn khôn khéo trình bày lòng yêu tự nhiên, yêu non sông tổ quốc, tự hào, tự trọng dân tộc của Chu Mạnh Trinh. Cảnh tự nhiên đẹp hài hòa lúc liên kết với bàn tay của con người, sự xuất hiện của con người. Con người đứng giữa tự nhiên đẹp kỳ vỹ nhưng mà vẫn ko hề thấy xa lạ, choáng ngợp. Hơn nữa còn qua đó nhưng mà càng thêm yêu, càng thêm muốn góp sức, muốn giữ gìn. Quả là một bài thơ vừa đẹp, lại vừa hay!
Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca – Mẫu 4
Có nhẽ danh lam thắng cảnh nào cũng sẵn sàng tặng thưởng cho con người muôn vàn tứ thơ. Nhưng ko phải danh thắng nào cũng được đền bù xứng đáng. Có biết bao cảnh trí thần tiên chẳng cần đợi thơ ca tôn vinh – tự nó đã làm một bài thơ tuyệt mĩ. Ở những trường hợp như thế phải chăng thơ ca đã trở thành bất lực? Nhưng cũng có những thắng cảnh vốn đã mĩ lệ, lại được soi mình vào thơ thì càng quyến rũ bội phần. Lúc đó, cảnh thì hiến dâng cho thơ phóng khoáng, còn thơ dường như cũng trả xong món nợ của mình. Trường hợp phong cảnh Hương Tích với Chu Mạnh Trinh chẳng phải là như thế sao? Hương Sơn được vào hàng “Nam thiên đệ nhất động”. Còn Hương Sơn phong cảnh ca của Chu Mạnh Trinh cũng đáng là một áng thơ long lanh như gấm dệt. Có thể gọi là “Hương Sơn đệ nhất thi” được chứ sao? Thơ ca và thắng cảnh đâu phải lúc nào cũng được đẹp duyên như thế!
Phải nói ngay rằng âm nhạc đã góp phần tạo nên vẻ đẹp quyến rũ của bài thơ này. Phổ biến, bài thơ chân chính nào cũng có một nền nhạc riêng của nó, cho dù nó được viết lối tự do hay theo cách luật. Nhưng lúc một thi sĩ lại chủ động viết theo thể hát nói, thì rõ ràng nhạc điệu (gồm cả của âm nhạc lẫn của tiếng nói) càng muốn giành lấy địa vị tiền phong. Có thế thấy khá rõ lời thơ chập chờn, chợp chờn bay trong nhịp độ, còn nhạc điệu như đang dìu từng lời thơ bay lượn trong cái toàn cầu trong sạch, thanh tịnh của chốn Hương Sơn. Tất cả cứ lâng lâng chơi vơi, cứ khoan hòa dìu dặt như cái nhịp chèo, nhịp bước của du khách ngày càng nhập sâu vào lòng cảnh trí thanh vắng, mơ mòng, vừa trần gian, vừa thoát tục. Nếu như đang nghe lời thơ được hát ngâm theo thể thức ca trù, với lối nghìn rung, buông bắt, với tiếng đàn, tiếng phách, tiếng trống điểm nhịp rất riêng thì tất cả giọng ngây ngất, khoan khoái của một tâm hồn đang ân thưởng cái “Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay” càng có dịp tràn ra đầy đủ. Vâng, chọn hát nói để phô bày những xúc cảm Hương Sơn của mình, dường như hồn thơ của Chu Mạnh Trinh đã gửi mình đúng chỗ. Vậy là thơ và nhạc đã được Hương Tích se duyên nên thi phẩm này. Chẳng phải đây cũng là một nét duyên nữa của Hương Sơn phong cảnh ca đó ư?
Nếu người nghệ sĩ cảm nhận danh thắng Hương Sơn cũng như Bồng Lai hay Thiên Thai, Từ Thức…, thì xem như chưa bắt được cái “thần” của chốn này. Những nơi kia là cảnh tiên, là chốn mộng mơ tình tứ, hứa hứa hẹn những mối phong tình lãng mạn. Còn Hương Sơn khác! Hương Sơn là cảnh bụt, là nơi du khách tìm tới vãn cảnh nhưng cũng để hành hương. Con người tới đây để thưởng ngoạn một danh lam, nhưng cũng là một dịp dọn lòng khỏi những tục lụy để nhưng mà thanh lọc tâm hồn, thanh thản tâm linh. Vì thế, thắng cảnh Hương Sơn thơ mộng nhưng mà linh thiêng, quyến rũ nhưng mà thanh tịnh, mĩ lệ nhưng bàng bạc vị thiền. Thi nhân có nhìn thấy điều đó, mới là thấm cảnh Hương Sơn. Hồn thơ phải dồi dào sự đắm say nhưng cũng ko thể thiếu thành kính. Có như thế mới đồng điệu được với Hương Sơn. Và may thay, Hương Sơn phong cảnh ca của Trúc Vân Chu Mạnh Trinh đã thu được vào từng lời thơ cái hồn riêng của cảnh.
Bài thơ mở đầu bằng một câu thơ ngắn với bốn tiếng
“Bầu trời cảnh bụt”
Toàn bài đều viết bằng những câu dài với 7 hoặc 8 tiếng. Duy có câu mở đầu này là ngắn đặc thù. Cái hình thức kia đâu phải trùng hợp. Câu thơ vẽ ko gian, nhưng vang lên như một vỡ vạc kì thú của chốn nước non này: Đây là toàn cầu của cảnh bụt. Câu thơ bốn tiếng khác nào như mở ra một cổng trời, một miền non sông, một toàn cầu, nhưng mà ở trên trán vòm cổng đó khắc bốn chữ giới thiệu du khách về cái xứ sở sắp bước vào. Kia là thuộc về cảnh bụt. Nó ko phải là đất Phật như Tây Trúc, nhưng cảnh sắc ở đây đều thuộc về bụt, đều ngấm vị thiền.
Và bốn tiếng đó dường như cũng đã xác định chủ âm của bài thơ. Kể từ đây ngòi bút của Chu Mạnh Trinh sẽ chuyển động theo cảm hứng đó và làm sống dậy từng nét thanh nhã của danh lam, vừa đem lại vi thiền cho thắng cảnh. Toàn thể bài thơ được kết cấu theo các lớp cảnh cứ dần dần mở ra cùng với bước chân của du khách, thì ở lớp cảnh nào thi hứng của Chu Mạnh Trinh, cũng được khơi từ hai nguồn đó. Đây là cái nhìn lướt bao quát:
Kìa non non, nước nước, mây mây,
Cảnh non sông đã được điệp trùng, luyến láy theo cái lối đặc trưng của ca trù, làm cho cảnh non sông, mây trời vừa có được vẻ vấn vít lại vừa trải dài như vô tận. Giọng điệu thơ có cái vẻ nô nức, ngây ngất của người được thỏa lòng ước ao, lại cũng nghiêm trang chứ ko hẳn là đung đưa tình tứ. Câu chữ như thế thật tài hoa và cũng thật tự nhiên!
Phần lớn những nơi được xem là danh thắng đều là chốn sơn thủy hữu tình, có núi non, có rừng suối, với những chim bay, cá lượn. Hương Sơn cũng thế! Nhưng Hương Sơn là cảnh bụt, cho nên:
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,
Lửng lơ khe Yến cá nghe kinh
Thoảng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng.
Chim ở đây dường như đã quên mình là chim, cá ở đây đã quên mình là cá. Tự bao giờ chúng đã thành những tín đồ. Có phải bầu ko khí bao trùm lên Hương Sơn là ko khí thiền – vị thiền tan vào rừng mơ, vị thiền đã hòa vào suối Yến nhưng mà chim cá ở đây cũng được thanh tẩy, cũng hòa nhập vào làm một với cảnh bụt chốn này? Du khách từ cái toàn cầu đầy biến động vào đây dường như cũng bừng ngộ, tức là cũng nhập vào làm một với cảnh bụt chốn này. Tiếng chim “thỏ thẻ“, dáng cá “lửng lư” và giờ đây là “tiếng chày kình”… Những âm thanh, dáng diệu đó tạo nên cái bầu ko khí rất Hương Sơn. Chim cúng trái, cá nghe kinh, con người đi vào cảnh thảng thốt với tiếng chày kình… Tất cả đều cời bò hệ lụy trần gian, đang hòa nhập vào ko khí linh thiêng. Tại khoảnh khắc đó cả chim, cả cá, cả người đều dường như đang thoát tục. Làm sao Chu Mạnh Trinh có thể viết được như thế? Cái sinh khí Hương Sơn vô hình là thế, vậy nhưng mà thi nhàn đã thấy nó hiện hình trong tất cả, hòa nhập vào tất cả, hòa tan trong tất cả! Có nhẽ chỉ với những hình ảnh như thế thôi, cái thần thái của Hương Sơn đã nhập vào thơ rồi!
Thế rồi, thi sĩ cứ say sưa thưởng ngoạn cảnh Hương Sơn như một tạo tác nguy nga, mĩ lệ của tạo hóa bày ra sống động dưới trời Nam bình lối kể điểm danh những địa đanh nổi tiếng của Hương Sơn:
Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Vũng
Này am Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh
Những từ “này” để trỏ liên tục gợi sự phong phú, gợi thế liên hoàn, lại gợi được cả cái xúc cảm được ân thưởng thỏa thuê. Cảnh sắc thật giàu có, đủ cả suối, chùa, am, động… tất cả cứ như bày đặt ra theo bước du khách. Chu Mạnh Trinh lại liên kết cả lối tạo hình với những nét vừa mĩ lệ vừa hư huyền, với những màu vừa lộng lẫy vừa làm mới, với những mảnh vừa trầm tĩnh vừa biến ảo. Trong năm ba câu nhưng mà ta thấy được con mắt tạo hình của thi sĩ lúc ngây ngất ngước lên, lúc mê mải nhìn xuống, vừa nắm bắt cái bóng nguyệt lồng trong thăm thẳm tầng hang, đã đuổi theo những thang mây lượn cùng vách núi:
Nhác trông lên người nào khéo họa hình,
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt.
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt.
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây.
Với những câu thơ này, du khách đường như đã đặt những bước chân cuối cùng vào chốn Hương Sơn.
Tuy nhiên, thú Hương Sơn chưa phải đã hết. Nếu như tiếng chày kình động tiếng chuông Hương Sơn mới đánh thức người khách tang thương trong cái giấc mộng lớn của cuộc đời, thì tới đây cuộc hành hương mới kết thúc. Đó là cái khoảnh khắc thi nhân quên mình là thi sĩ để nhưng mà sống trong phút giây cái nỗi niềm Phật tử:
Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật,
Cửa từ bi công đức, xiết là bao
Kẻ vãn cảnh đã cởi bỏ lốt tục lấm bụi trần người nào để tâm hồn chan hòa với chốn này. Vẻ đẹp của thắng cảnh, vị thiền của danh lam đã hòa nhập kẻ vãn cảnh với người hành hương trong cái trạng thái tâm linh thanh cao và yên tịnh đó. Sức quyến rũ cuối cùng của Hương Sơn dường như ở đấy!
Mẫu phân tích Hương Sơn phong cảnh ca – Mẫu 5
Cảnh sắc luôn là thứ làm cho tâm hồn con người ta xao động, ngay cả người tầm thường,đứng trước cảnh sắc tự nhiên tươi đẹp cũng phải mềm lòng. Cho nên, đứng trước một cảnh tượng như thế những thi sĩ ko thể ko kiềm lòng mình lại. Sự nhạy cảm của một tâm hồn tràn trề thơ ca, cũng làm cho ko ít thi gia bối rối và phải đặt ngay ngòi bút xuống, để cho cảnh sắc đó ngấm vào thân thể rồi mới lay ngòi bút xuống trang giấy. Cũng bởi chới với trước vẻ đẹp của tự nhiên Hương Sơn, nhưng mà tác giả Chu Mạnh Trinh quả thực ko sai lúc đã dùng những mỹ từ để truyền tụng vẻ đẹp nơi đây.
Cùng với những sự nhạy cảm của bản thân và một con mắt tinh tế,mọi thứ ở Hương Sơn đã trở thành một đề tài cho giới văn nghệ sĩ tìm tới. Ko chỉ xuất hiện trong các bài thơ nhưng mà còn xuất hiện trong những câu hát,người ta thấy Hương Sơn xuất hiện như cảnh ở chốn tiên giới. Đây quả thực là một món quà nhưng mà tự nhiên đã tặng thưởng cho con người chốn nhân gian. Sự liên kết hài hòa giữa cảnh sắc con người càng làm cho bài thơ thêm đẹp tươi. Đối với Chu Mạnh Trinh thì Hương Sơn chính là chốn thoát ra khỏi vẻ đẹp trần tục ở nhân gian. Chính vì vậy, ngay từ lúc mở đầu , chỉ với 4 từ nhưng mà tác giả đã lột tả được đa số cái thần thái nơi đây:
“Bầu trời cảnh bụt”
Cảnh ở đây là cảnh bụt, vừa mô tả một chốn bồng lai tiên giới lại mô tả được sự yên tịnh linh thiêng. Dù dùng bao nhiêu từ cũng ko thể mô tả hết cái vẻ đẹp đó. Ko diễn giải dông dài, chỉ với 2 từ ” cảnh Bụt” nhưng mà gợi ra trong trí tưởng tượng của người đọc bao nhiêu thứ. Bầu trời mở rộng, ko khí hư vô, mọi thứ trở thành mở rộng hết cỡ, và có cái gì đó rất riêng.Ngòi bút của Chu Mạnh Trinh như bắt được nhịp chuyển động theo cảm hứng đó và làm sống dậy từng nét thanh nhã của danh lam, vừa đem lại vi thiền cho thắng cảnh.
Kìa non non, nước nước, mây mây,
Cảnh núi non trùng điệp cảnh mây trời lồng lộng cảnh sông nước hữu tình, càng làm cho ko gian của Hương Sơn mở rộng ra, làm cho chúng ta cảm nhận như tác giả đang đứng từ trên một điểm cao để có cái nhìn bao quát nhất về phong cảnh hương Sơn. Những nơi được xem là danh thắng đều là chốn sơn thủy hữu tình, có núi non, có rừng suối, với những chim bay, cá lượn. Hương Sơn cũng thế! Nhưng Hương Sơn là cảnh bụt. Những thức xung quanh hương Sơn cũng bị thấm nhuần trở thành có vong hồn, có suy nghĩ.
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,
Lửng lơ khe Yến cá nghe kinh
Thoảng bên tai một tiếng chày kình,
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng.
Bằng nghệ thuật nhân hóa những sinh vật ở đây có hồn, có suy nghĩ có tâm niệm, nhưng ko chỉ là có tâm niệm ko thôi, chúng cũng bị tác động bởi vẻ linh thiêng nơi đây. “chim cúng trái, cá nghe kinh”, những nhân vật ở đây giống như những tín đồ của chốn này. Du khách tới đây ko chỉ để thưởng thức phong cảnh nhưng mà còn để hòa mình vào ko khí nơi đây. Những âm thanh “thỏ thẻ”, hình ảnh “dáng cá lửng lơ” và kết thúc là tiếng chày kình tạo nên ko khí chỉ có ở Hương Sơn.
Bước chân của tác giả ko ngừng lại đó, bằng việc liệt kê các địa danh ở đây, Hương Sơn lại càng nổi trội với cảnh vật phong phú:
Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Vũng
Này am Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh
Cảnh sắc thật giàu có, đủ cả suối, chùa, am, động… tất cả cứ như bày đặt ra theo bước du khách dẫn du khách từ bất thần này tới bất thần khác. Chu Mạnh Trinh tạo ra bức tranh Hương Sơn với những nét vừa mĩ lệ vừa hư huyền, những màu vừa lộng lẫy vừa làm mới, với những mảnh vừa động vừa tĩnh:
Nhác trông lên người nào khéo họa hình,
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt.
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt.
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây.
Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật,
Cửa từ bi công đức, xiết là bao
Những bước chân cuối của du khách lúc tới với Hương Sơn cũng tới chỗ ngừng chân. Nhưng hình ảnh đấy xuất hiện vẫn đẹp tươi mĩ lệ. Những từ ngữ được tác giả sử dụng như đính thêm những hạt pha lên trong suốt trên nền màu sắc rực rỡ, càng làm thêm vẻ tráng lệ của Hương Sơn. Những xúc cảm của tác giả khiến chúng ta cũng như vừa bước ra khỏi thế giới thần tiên. Tác giả sử dẫn dắt chúng ta đi từ một nơi trần tục tới một nơi thần tiên thanh tịnh. Cho nên, cũng ko kiềm lòng trước cảnh sắc đó cho nên mới thốt lên.”
“Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật,
Cửa từ bi công đức, xiết là bao
“Hương Sơn phong cảnh ca” là một bức tranh phong cảnh nhưng được vẽ bằng ngôn từ, là một sợi dây kết nối giữa con người và tự nhiên. Vẻ đẹp tự nhiên càng được khắc họa với những nét vẽ vừa tráng lệ lại vừa yểu điệu uyển chuyển. Qua đó, cũng trình bày tình yêu tự nhiên và cũng như sự tinh tế, con mắt tinh tường của tác giả trước vẻ đẹp nhưng mà tự nhiên tặng thưởng.
.jpg "Mẫu phân tích Hương Sơn phong cảnh ca - Mẫu 5")
Bài phân tích Bài ca phong cảnh Hương Sơn – Mẫu 6
Chu Mạnh Trinh (1862-1905) là một viên quan dưới triều Nguyễn, là người tài hoa, lại giỏi làm thơ Nôm, hơn thế nữa còn rất am tường kiến trúc. Hương Sơn là một là một quần thể kiến trúc và thắng cảnh nổi tiếng ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội, hằng năm thu hút biết bao nhiêu du khách ghé lại thăm quan vãn cảnh.
Chính vì phong cảnh duy mỹ của Hương Sơn, nhưng mà trong lần tham gia trùng tu chùa Thiên Trù thuộc quần thể này, Chu Mạnh Trinh đã hết lời khen ngợi, thưởng thức nhưng mà viết nên bài thơ Hương Sơn phong cảnh ca hay còn gọi là bài ca phong cảnh Hương Sơn. Mở đầu bài thơ là một câu thơ bao quát quang cảnh Hương Sơn nghe có vẻ lạ: “Bầu trời cảnh Bụt”.
Sao lại là “cảnh Bụt” nhưng mà chẳng phải một thứ cảnh núi non, nước biếc nào khác, đó là vì tác giả đang đứng trước một phong cảnh nhưng mà nơi đó là chốn tâm linh Phật giáo thật linh thiêng, tác giả đứng giữa đất Hương Sơn nhưng mà tưởng như phía trên có thần phật đang chiếu xuống khắp núi rừng quang cảnh.
Câu “Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay” là niềm hạnh phúc vui sướng của thi sĩ lúc cuối cùng cũng được một lần chiêm ngưỡng vẻ đẹp chốn Hương Sơn, để thỏa cái chí du lãm, toại nguyện cái tấm lòng say mê kiến trúc và cảnh đẹp ở nơi tràn đầy màu sắc Phật giáo này.
Như nhiều phong cảnh khác nơi đây cũng “non non, nước nước, mây mây” vốn là những cảnh cơ bản và hầu như dễ tìm gặp, thế nhưng ở Hương Sơn, những cảnh mây, cảnh núi đó lại mang một phong thái khác hẳn, ko những đẹp và còn nhuốm đầy phong vị phật pháp, đem lại cho người ngắm cảnh một cảm giác khác hẳn, đó là cảm giác tĩnh tại, an yên từ tâm hồn. Quả đúng như lời chúa Trịnh Sâm một lần ghé thăm đã ban cho cái tên trứ danh “Nam thiên đệ nhất động”, âu cũng vì lẽ huyền diệu kể trên. Bốn câu thơ:
“Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái
Lững lờ khe Yến cá nghe kinh
Vẳng bên tai một tiếng chày kình
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng”
Gợi cho chúng ta liên tưởng tới sự yên ắng và thong dong của cảnh vật nơi đây, chim thì “thỏ thẻ” nhẹ nhõm vờn hoa trái, chay tịnh, dòng nước “lững lờ” trôi bình lặng, cá cũng chẳng tung tẩy trong dòng nước nhưng mà lại lặng lẽ “nghe kinh”. Khách tới viếng thăm như lạc vào nơi chốn Bồng lai tiên giới, lòng ngẫm nghĩ về thế sự thay đổi, rồi chỉ một “tiếng chày kình” vang vọng đâu đây cũng làm bừng tỉnh đại mộng, khách vãng lai bỗng như được tỉnh ngộ.
Trải qua bao trầm luân thế sự, nhưng chỉ một tiếng chuông nơi cửa phật cũng đủ để “Thương hải biến vi tang điền” – Biển xanh cuối cùng cũng nương dâu, những gì là chấp niệm cuối cùng cũng được rũ bỏ nhờ chốn linh thiêng đầy sinh khí tươi đẹp này. Trong những câu thơ tiếp bức tranh phong cảnh Hương Sơn được tác giả vẽ nên một cách thật tinh tế, vừa mang cái tình cái hồn thổi vào cảnh vật, làm cho mọi thứ trở thành sinh động, trong trẻo tới lạ thường.
Tưởng như nơi đây là chốn ở của thần tiên thoát tục, rời xa khỏi chốn hồng trần hỗn tạp, để tìm kiếm sự thanh tịnh, khoáng đạt, yên ổn nơi tâm hồn. Và những vị khách du ngoạn tới đây hành hương, thưởng ngoạn cảnh đẹp cốt là để lấy cái thanh tịnh từ sâu trong tâm hồn, để được thư giãn thoải mái với một tấm lòng đầy thành kính dưới chân Phật, dưới cảnh Bụt.
“Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng
Này hang Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh
Nhác trông lên người nào khéo họa hình
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt
Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt
Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây”
Những câu thơ chỉ đơn giản là liệt kê những vị trí nổi tiếng nằm trong quần thể Hương Sơn, nhưng lại nhấn một tẹo ở vài chữ “người nào khéo họa hình”, chính tỏ phong cảnh Hương Sơn phải tuyệt mỹ lắm, tựa như được người họa sĩ khôn khéo vẽ lên. Và đỉnh cao sự khen ngợi đó là câu “Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”, đá nhưng mà lại có thể mịn màng xinh đẹp như gấm dệt long lanh.
Hai câu “Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt/Khấp khểnh mấy lối uốn thang mây”, trình bày một vẻ đẹp mơ mòng, trữ tình nơi chốn thanh tịnh, vừa có trăng lại có mây, quang cảnh hang động trở thành lôi cuốn và kì bí, càng làm tăng tính vị thiền vảng vất nhưng ko kém phần quyến rũ mê say, cho cảnh vật.
“Chừng giang sơn còn đợi người nào đây
Hay tạo hóa khéo ra tay sắp xếp
Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật
Cửa từ bi công đức biết là bao
Càng trông phong cảnh càng yêu”
Có thể thấy, đứng giữa quang cảnh chốn linh thiêng, non sông hữu tình, trong tâm hồn của tác giả đã có những nỗi niềm mới bén rễ trong lòng.Tiếng chuông chùa vang vọng từ xa, bỗng đánh thức người thi nhân hậu trong mộng mị và thi nhân muốn một phút quên đi tạp niệm hồng trần nhưng mà bước vào cửa từ bi ăn chay niệm phật, tích chút công đức cho đời. Hương Sơn quả thực có sức lôi cuốn ko thể từ chối, đi từ cái ko khí thanh tịnh, chan hòa giữa tự nhiên và Phật giáo, giữa nhang khói và tâm hồn người khách vãng du.
Thi nhân hoàn toàn cảm thu được vẻ đẹp của chốn Hương Sơn xinh đẹp bằng một tâm hồn thanh tịnh, rũ bỏ sạch bụi trần, để bản thân hoàn toàn chìm đắm vào cảnh sắc nhưng mà cảm nhận linh khí nơi thiền tu trầm tĩnh. Tương tự, những câu thơ với từ ngữ trong sáng vừa khẳng định vẻ đẹp của Hương Sơn vừa trình bày lòng ngưỡng mộ của tác giả trước phong cảnh duy mỹ, đồng thời cũng trình bày lòng yêu quê hương tổ quốc đầy sâu kín trong tâm hồn tác giả.
Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca – Mẫu 7
Chu Mạnh Trinh là một nhà nho tài tử sống ở thời kỳ cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, đây cũng là thời kì nhưng mà xã hội Việt Nam có rất nhiều biến loạn, tang thương. Mặt khác, ông thuộc dòng dõi có truyền thống về văn học nên những chiêm nghiệm thực tiễn, những điều mắt thấy tai nghe cùng với tài năng văn học thiên phú đã để lại trong thơ văn của Chu Mạnh Trinh nhiều dấu ấn mang đặc trưng, phong cách riêng lẻ của thi sĩ. Chu Mạnh Trinh có rất nhiều sáng tác hay và lạ mắt, nhưng do thất lạc nên số lượng thơ văn hiện thời còn lại rất ít. Trong số những tác phẩm thơ của Chu Mạnh Trinh ko thể ko kể tới bài thơ “Hương Sơn phong cảnh ca”, đây là một bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ của tác giả.
Bài thơ “Hương Sơn phong cảnh ca” là một trong những tác phẩm thơ tiêu biểu nhất của thi sĩ Chu Mạnh Trinh, bài thơ trình bày được cảnh sắc tươi đẹp của một địa danh nổi tiếng – Hương Sơn, đây cũng là địa danh gắn liền với loại hình tôn giáo – Phật giáo. Vì vậy qua bài thơ này, thi sĩ vừa trình bày được sự tự hào trước cảnh đẹp của non sông, gấm vóc nhưng mà còn trình bày được một xúc cảm trào dâng lúc có dịp đặt chân lên mảnh đất thiêng liêng, tươi đẹp nhưng mà mình luôn muốn tới đấy.
“Bầu trời, cảnh bụt
Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay
Kìa non non, nước nước, mây mây
Đệ nhất động hỏi là đây có phải?”
Ngay trong khổ thơ trước nhất, thi sĩ Chu Mạnh Trinh đã vẽ ra một quang cảnh rộng lớn, tươi đẹp của địa danh Hương Sơn, đồng thời thi sĩ cũng trình bày được sự choáng ngợp trong cảm giác và tâm trạng nô nức, hoan hỉ của mình lúc tới được địa danh nhưng mà mình hằng ngưỡng mộ, mong muốn một lần có thể đặt chân tới. “Bầu trời, cảnh bụt”, câu thơ vô cùng ngắn gọn nhưng lại diễn tả được cái dạt dào của xúc cảm. Quang cảnh Hương Sơn mở ra trước mắt, thi sĩ như nghẹn ngào, ko nói lên lời nhưng mà chỉ trình bày qua sự cảm thán, tuy nhiên qua sự cảm thán đó người đọc cũng bước đầu có những tưởng tượng trước nhất về địa danh này.
Bầu trời như cao, như rộng hơn làm tôn lên vẻ đẹp nên thơ của vùng đất Hương Sơn, điều đặc thù là trong cảm nhận của thi sĩ thì nét thu hút, lôi cuốn của địa danh này ko chỉ ở cảnh sắc của đất trời nhưng mà còn ở sự thiêng liêng “cảnh bụt”, đây là địa danh nổi tiếng của Việt Nam với tôn giáo Phật giáo tăng trưởng, nên tới với địa danh này là tới với mảnh đất của thần tiên, cảnh sắc của Hương Sơn cũng được thi sĩ liên tưởng tới tiên giới của toàn cầu thần thánh. Đây là địa danh nhưng mà thi sĩ luôn muốn một lần đặt chân tới, nên nó cũng là một mong muốn đầy tha thiết “Thú Hương Sơn ước ao lâu nay nay”, tức ước nguyện được tới Hương Sơn ko phải là những mong ước nhất thời, cũng ko phải là sự xúc động trước cảnh sắc nhưng mà thi sĩ đã nghe tới địa danh này và mong ước được tới từ rất lâu.
Trước cảnh sắc của Hương Sơn, Chu Mạnh Trinh dâng lên xúc cảm choáng ngợp, xúc động, thi sĩ xúc động trước cái đẹp của non sông, cái đẹp của tạo hóa đã tặng thưởng cho địa danh này “Kìa non non, nước nước, mây mây”, đó là quang cảnh rộng lớn của non sông, trời mây. Và trong cách nhận định của thi sĩ thì Hương Sơn chính là “đệ nhất động”, Việt Nam là tổ quốc nhiều đồi núi nên những hang động đẹp ko thiếu nhưng Hương Sơn là động đẹp nhất, sự cảm thán của thi sĩ đầy thành tâm, tha thiết, đó chính là sự rung cảm trước cái đẹp, cảnh đẹp.
“Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái
Lửng lơ khe yến cá nghe kinh
Thoảng bên tai một tiếng chày kình
Khách tang thương giật thột trong giấc mộng”
Từ cái nhìn bao quát, khách quan của thi sĩ về địa danh Hương Sơn thì tới những khổ thơ tiếp theo thi sĩ trình diễn một cách cụ thể những cảnh sắc làm cho thi sĩ xao xuyến, xúc động. Đó chính là ko gian của rừng mai “Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái”, câu thơ vừa gợi ra hình ảnh, nhân vật cụ thể là rừng mai, chim nhưng mà còn gợi ra âm thanh phát ra từ khu rừng đó, là tiếng chim thỏ thẻ. Từ “thỏ thẻ” này thật lạ mắt, vừa gợi ra những âm thanh nhỏ nhẹ, như thì thầm bên tai của những tiếng chim rừng. Tuy nhỏ nhẹ, thì thầm nhưng trong ko gian rộng lớn của núi rừng thì âm thanh đó vẫn theo gió nhưng mà hòa vào ko gian, tạo nên một bản nhạc sơ khai của núi rừng.
Ta có thể nhận thấy một điều, đó chính là thi sĩ Chu Mạnh Trinh sử dụng những động từ để làm cho bức tranh thơ thêm sinh động, nếu như những chú chim thỏ thẻ hót nơi rừng mai thì bên khe núi kia, sự xuất hiện của những chú cá nhỏ làm cho bức tranh đó thêm cụ thể, màu sắc “Lửng lơ khe yến cá nghe kinh”, điều đặc thù là những con cá nơi đây như bị lôi cuốn, như tò mò về những bài giảng kinh phát ra từ những ngôi chùa trên núi. Và trong ko gian đầy màu sắc, âm thanh đó, tiếng chày kình vang lên làm ấp áp bức tranh thơ, bởi đó chính là hơi thở của cuộc sống, chính là âm thanh của cuộc sống sinh hoạt đầy bình dị “Thoảng bên tai một tiếng chày kinh”, dù âm thanh đó chỉ thoảng qua thôi nhưng cũng làm cho người du hành giật thột trong giấc mộng, giấc mộng ở đây là sự đắm say trước vẻ đẹp.
“Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng
Này am Phật Tích, này động Tuyết Quỳnh
Nhác trông lên, người nào khéo vẽ hình
Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”
Từ những cảnh sắc của tự nhiên, đất trời, thi sĩ Chu Mạnh Trinh đã liệt kê những vị trí nổi tiếng của địa danh Hương Sơn, đó chính là suối Giải Oan, chùa Cửa Võng, am Phật Tích, động Tuyết Quỳnh, đó đều là những vị trí đẹp, lôi cuốn tạo nên nét đẹp của Hương Sơn. Thi sĩ đã điệp ngữ từ “này” vừa trình bày được xúc cảm nồng nhiệt đồng thời cũng trình bày được sự tự hào trước những vị trí đó. Trong các hang động, tạo hóa đã tạo cho Hương Sơn một vẻ đẹp hiếm thấy “Nhác trông lên, người nào khéo vẽ hình”, đó là những hình thù lạ mắt do bàn tay của tạo hóa chế tạo lên, những viên đá thạch nhũ trong những hang động đó cũng mang vẻ dẹp lạ mắt, khác thường “Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt”.
“Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt
Chập chờn mấy lối uốn thang mây
Chừng giang sơn còn đợi người nào đây
Hay tạo hóa khéo ra tay sắp xếp?”
Hang đá Hương Sơn ko chỉ đẹp bởi sự điểm xuyết của những viên đá ngũ sắc, ko chỉ ở những hình thù lạ mắt, kì lạ nhưng mà còn có sự giao lưu với toàn cầu bên ngoài, tuy là hang nhưng sự thông thoáng của mặt hang còn làm cho ánh trăng chiếu rọi “Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt”, và dưới ánh trăng đó, cảnh vật ko tồn tại độc lập nhưng mà nó đan lồng với ánh trăng, tạo nên một vẻ đẹp lạ mắt. Những lối vào, đường đi vào hang cũng ko phải những tuyến đường thẳng tắp nhưng mà là những lối đi uốn khúc, nhưng mà trong cảm nhận của thi sĩ thì nó như một lối uốn thang mây “Chập chờn mấy lối uốn thang mây”.
“Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật
Cửa từ bi công đức biết là bao
Càng trông phong cảnh càng yêu”
Câu thơ đã chuyển đổi cảm nhận của thi sĩ từ sự cảm nhận vẻ đẹp của non sông gấm vóc sang sự chiêm nghiệm sự màu nghiệm của Phật Pháp “Lần tràng hạt niệm Nam mô Phật”, câu thơ gợi cho chúng ta liên tưởng về hình ảnh của chính thi sĩ lúc thành tâm cầu khấn, với chuỗi hạt và mồm thì niệm Nam mô Phật đầy thành kính, gợi ra ko khí thật linh thiêng. Và xuất hiện nơi đây ko chỉ có thi sĩ, những con người say mê với vẻ đẹp của non sông gấm vóc nhưng mà còn là những tín đồ của Phật giáo ở khắp nơi đổ về trình bày lòng thành kính, thiện nguyện, cầu mong những điều kì diệu tới với cuộc sống của mình, vì vậy những từ bi, công đức ko sao kể xiết “Cửa từ bi công đức biết là bao”. Vẻ đẹp của tự nhiên hòa quyện cùng với vẻ đẹp của văn hóa, tôn giáo đã làm cho Hương Sơn mang vẻ đẹp lạ mắt, đặc trưng riêng lẻ.
Tương tự, bài thơ “Hương Sơn phong cảnh ca” của thi sĩ Chu Mạnh Trinh đã phác họa ra một bức tranh phong cảnh tuyệt đẹp về địa danh Hương Sơn, bức tranh đó ko chỉ sống động về màu sắc nhưng mà còn chân thực về âm thanh, và điều đặc thù nữa là tràn đầy xúc cảm thiết tha, say đắm của thi sĩ trước vẻ đẹp của tự nhiên, đây là niềm say mê đầy chất nghệ sĩ của một hồn thơ đa cảm. Và trong bức tranh này ko chỉ có cảnh sắc nhưng mà còn thiêng liêng hơn nữa đó chính là văn hóa, tôn giáo, tôn giáo được duy trì từ bao đời nay trên địa danh này.
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) file PDF hoàn toàn miễn phí.
Bạn thấy bài viết Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) bên dưới để c2quantoanhp.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THCS Quán Toan
Phân mục: Soạn Văn 11
Nguồn: c2quantoanhp.edu.vn
#Văn #mẫu #Phân #tích #Hương #Sơn #phong #cảnh #hay #nhất #mẫu
Bạn thấy bài viết Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) bên dưới để Trường THCS Quán Toan có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: c2quantoanhp.edu.vn của Trường THCS Quán Toan
Chuyên mục: Giáo dục
Nhớ để nguồn bài viết này: Văn mẫu 11: Phân tích Hương Sơn phong cảnh ca hay nhất (7 mẫu) của website c2quantoanhp.edu.vn
